, , . - . . , .76 (antiparva, 95.714, 96.3, 98.4849, 297.4; Dronaparva, 143.8; Karnaparva, 90.111113; Sauptikaparva, 5.1112, 6.2123), ' (Yudda-kanda, 18.2728).77 -(.1718) , , , , , ( ), ,
, , ( ), , , ( ) .78 - (VII.216) . (VII.9093) , ( ) , , , (. . ). , , , , , , , , , , , , , , , , .79 ( ) , , , , , ; , , ; , ( ), , .80 - (I.10.10), (95.11) (karnin), . (95.1314) , , , , . , , , , , ( ).81 . . , , , , , .82
. , (48.19). : , , , , , , . , (Bhismaparva, I. 2732): (. . , ,
|
|
. .).83 , , (53.17): , , . , ( ). , , , , (61.816). (61.2122): , . () . () . (62.27) . , , . (62.5): , ! ! . () !.
, , . , , , , . . (Fragm. I, p. 32), , , , , , .84
, , , . , (21.10) , , , , , (95.1718) , , , .85 , , . , ,. , , , , , . , , ,
(gadayuddha) (Calya-parva, 60.6). , . (61) , , , , .86 , : (prakaca), (kuta) , (tusni).87 . . , . (16.37) : ( ) , . ( ) ( ), , ( , ). ( ) , , , , , , . , c , .88 (saman) (bheda).89 , , , . , , . .90
|
|
VII.
. . ,
, (1.3) : , , , (castrajivo bhuta-raksanam ).91 , , , . (V.2.71) , brahmanaka ( ) .92 (Arthacastra, IX.2) , -.93
, , , , . , , , , , , , , , ( ) (Arthacastra, IX.2).94 (Udyoga-parva, 96.7, . ., . 94) , , - -, , , (asti kaccid vi-cisto va madvidho va bhaved yudhi | gudro vaicyah. ksatriyo va brahmano va'pi castrabhrt). , , , .93 . , (11.137139) , , , , , , , , .96
, , . (I.10.97,7), ( ).97 ( ), , , , , . . (2.37 58.45) , , , , .98 , , , -, , .
|
|
. , - (VII.6) (apad) (VII.25), , , , , ." , , . - (.2.80) , , , , . - (III.24) .100 (VIII.348349) , ( ), , : , .101
, , . (120.25) , , . ..., . , (120.34).102 .
, -, . (Adiparva, 122. 2324), : , , . , , , , , , .103 , . , , , (Calyaparva, 65.42) , , , (rajno niyogad yoddhavyam brahmanena vicesatah | vartata ksatra-dharmena hy evarn dharmavido vidub).10i (78.18) , ( ), , , , ( ) .105
, , . , . , (senapati) () (Cunga) 184 . . .108 (Kanvayana). , , 72 . . .107 ( ) , . .108 -, , .
|
|
VIII.
(Dhanurveda) (astravidya). (astra) .109
, . , , , , . ( ) , ( ).110
(121.2122) , , , . : , , ". ", () .111 (71.4451) , , - , . . , , . , , , , . . . : , . , , () . () , , , , . , , , ( ).112
(Nalopakhyanam, XX.2730) .
, .113
, , , , (divyastra). (agneya), (aindra) (vayavya), : , (. IV, Virataparva, 53, 48). : (prajapatya), (kaubera), (varuna) (), : , , (IV.59.21). , , , (IV.56.14).
. -, , , , . , (sam-mohana) . , , . (IV.61.811). , , , , , (IV.41.78; 61.1011).
|
|
( 134135) , - ( ) , .114 , , , (astravidya) . , , . , -, , ,
. , , ( ) , , , . , , , , . .
, , , , . , , , .
, , , . , .
( 112). (. 725)
1. ( janamejaya) , , . , . , , .
2. (virata) , (, ). , ( ) , .
3. ( duryodhana) ,
. - .
4. ( vaiampayana) , , . , .
5. (dharma) . , , , (Dharmaraja), . . . , .
6. ( yudhisthira) ,
, , , . , .
7. , ( brahmana) (varna), . . . . (. . 71 . 167).
8. , ( ) , , , ,
. , , .
9. (bharata) . , , , () , . , . : (bharatavarsa) ( bharata), . (bharata) (Bharata) , .
10. . , . , , , . , , , , . - , , , . , .
11. (arjun) ,
, . -.
12. (kunti) , : , . (Prtha), , . , , , ( ), .
13. , , , . , , , . : , , , . , . , , . . (.: , . . . . . . . . . ., ., 1963, . 43).
14. , (kuru, . . kuravah, kaurava Kuru) , , . , .
15. , . ( pancalah) , , , . , . , .
. (di, . .: -dh) , . , . (mtsh) , , (Virat). , .
16. . (curasenah) , , . (th) , -, .
17. (dacarnah) , . (, ): , , , . ( ), , . , ( ). , . , -, , . (. . .).
18. (nvrstr)
(Noagramma ), , .
19. , . (mallah), -, (Malla-deca), (lav), , . . (lvah) , , , . (yugandharah)
, . -, (. ), .
20. (sarva-bhuteca) ,
. , , , , .
21. , (ndav) . , , , : , , , , (, , ).
22. (kuru) , , , , . , . , , .
23. (Kanka) . , .
24. ( vaidurya) . , - .
25. (jyotirasa). , .
26. (vrkodara) . , , , ( ), , -, .
27. (bhima) . , , , -.
28. (ballava) . , .
29. (dhananjaya) . , , -, .
30. (dacarha) . ( ) , (Dagarha), , .
31. (khandava) , (. ) , . , .
32. (agni) , , : , . , . , , , : , .
33. (pavaka) . , , , .
34. ( indra) ,
-, devapati . , . , , c : .
35. (dhrtarastra)
, , .
36. - ( naga) , . , , .
37. (airavata) , , .
38. (gudakeca) . , , .
39. (vasudeva) . (vasudeva),
, . (Vasudeva) - (Vasudeva).
40. (gandiv) . ( , Y.2.110) , .. , . , . , , , .
41. (bibhatsu) . , , .
42. (saharaksa) . , , , , . , , .
43. , (rudra, . . rudrah) . , 11 , . , , . . . . , , .
44. (aditya) (Aditi), , , . . . . , , , , .
45. (himavant, . . himavan) . , , (himala), (), , .
46. () . , .
47. , . -, . , , , , .
48. (havyavah hvvahana)
, . , / , .
49. (vasu, . . vasavah)
, . . , ( , , ), , , , , , , , . , , , . (). , , , , , .
50. (garuda) -, . .
51. (sandhaka), . . .
52. (brhannada, . . brhannada) . , .
53. (kaunteya) . (Kunti), ; , , . , , (Partha), (Prtha). .
54. (draupadi) . , , (rsna), -. , , .
55. (nala) , (Nalopakhyanam), ( 5078 ). 軗 . . .
56. (nacula) ,
, ( ); -.
57. (granthika) . () .
58. (sahadeva) , ; -.
59. (tantipala) . .
60. (krsna) . , ,
-, .
61. (drupada) ,
, , . (Yajflasena), (Yajnaseni) .
62. (sairandhri, -, sirandhra ) , . , , .
63. (sudesna) , , , -.
64. ( ayoda dhaumya), , .
65. (indrasena) -, .
66. (dvaravati) , (dvaraka), (dvarika), , ; ( , , , , ). , , , , . , . , , 153 - ( ), ( ) .
67. (dvaitavana) . ( ), , , . , 8 , , .
68. ( dhaumya), . . , . (. . 64 . 166).
69. , (kauravya) , , , , . (. . 14 . 162)
70. (vidura)
. , ; . , , .
71. , (dvijati, dvija) , : . , , , ( ) . (vidya), , ( vidya) . , .
72. (pradaksinam krtva), . .
, . (pradaksina) , , .
73. (yajnaseni) . , , , -, .
74. (kalindi) (. )
, ( ), . : .
75. (yakrllomah) . , , -, , ; , . , , -, , . (. . 16 . 163).
76. (mats) , , , . (. . 2 (c. 161).
77. (nli), . . -, , ().
78. . . .
79. (mi) (Prosopis spicigera, Mimosa
suma, ia suma), , , , .
80. (Utpathe) , (Nilakantha), ( , 1863 .):
Utpathe margad bahirbhute.
81. , .
82. . . - .
83. (kuruksetra) ,
, , . , . . . , . (-), VII . . . , , . , .
84. (bhimasena) , , . .
85. (sindhu) ,
. , .
86. , , -.
87. , (partha) . , (rth), , ; , , , . -. (. . 53 . 166).
88. , , , (jaya, jayanta, vijaya, jayatsena,
jayadbala) ( . ji ) , , , .
89. . ., , , , .
90. , (vaicya) (varna), . . .
91. (patih prthivyah) , (prthivl-pati, bhumi-pati).
92. (murdhaabhisiktah), . . () .
93. () ( yatha kamacaras tatha) . . , , acting under thy commands (.: The Mahabharata of Krishna-Dwaipayana Vyasa. Translated into English prose from the Original Sanskrit text. By Pratap Chandra Roy. Vol. III. Virata and Udyoga Parvas. (New Edition). Calcutta, [. .], . 13).
94. ( vaiyaghrapadya) . (Vyaghrapad), , , .
95. . . .
96. . (tat taha krtam).
97. , , , .
98. (kaikeyi) . , , .
99. (, ) (tri-gambhlra) , : tri-gambhira trisu cabda-buddhi-nabhisu gahana.
100. (Hoc, , , , )
sadunnata) , : sad-unnata satsu nasika-aksidvaya- crotra-nakha-stana-krkatikasu uttana.
101. ( , , , )
... (rakta pancasu raktesu) , : pancasu sthanesu pada-pani-tala-netranta-ostha-jihva-nakhesu etany eva sau-jnaya panca-raktani tesu rakta.
102. . .
103. (bimba) Momordica Monadepha, - ( ), .
104. (kambu-griva), . . , .
105. (yaksl ) -, . , ( s, . . yaksah) . .
106. (gandharvi ) -, .
(gandharva) , .
107. , (apsara, apsaras)
(svargavecya), , ; .
108. ... , ... (alambusa,
micrakeci, pundarika, malini) , ().
109. , . . indrani).
110. (varuna) , . . apam pati . , . . varuni).
111. , ... . ( tvastr) . , , , , . , , , . (
dhatr) . , , ; , -, . (prajapati) . , , ; , -, .
112. (asuri ) -, . () (asura, . . asurah, . -) , . , , .
113. (raksasi ) -, , . (raksas, raksasa) ( , ).
114. ( krsna) . ,
; , (Vasudeva). , , -, , , , . , , . , , -.
115. . . -.
116. ( ) (ananga) (Kamadeva). (), , , . , , . .
117. , (gandharva) , . ( ) , , , . . .
118. (praviced aparam tanum), . . , ( ) (paralokam gacched eva), ,
, , .
119. (yojana) , 4 , . . 15 17 .
120. . . - .
121. . . .
122. (idam tu rupam mama)
, : rupam jatam.
123. . . .
124. ( vasu), , , .
125. . . , , .
126. . . .
127. (brahma, . .) -, , , . , . (-), (-) (-).
128. (kalakhanja, kalakanja) (Kalaka), (Kalakeya) . (gana) - , . , . , .
129. .. . .
130. (vaicravana) . , , , .
( 1323). (. 2646)
1. (kicaka) , , . , .
2. (sena-ni) . , .
3. , , , .
4. . . -.
5. (mrgendra-kanyam) . ()
.
6. (suta) , , .
, , , . - ; , ().
7. . . , .
8. . . .
9. , , . , , . . (raja-putri), , (rajni).
10. , ( raksas raksasa)
, , . , : 1) , , . . ; 2) , , , , , 3) , . . , , , , , , , , . , , . . .
11. . . , ().
12. (dharmaraja) , , , .
13. (pada bhumim upasprcan) , . ( ). .: The Virataparvan. Critically edited by Radhu Vira, Poona, 1936, p. 362 (Addenda et Corrigenda).
14. . . .
15. (cala) , (Vatica robustra) .
16. (gomati) , .
17. (vina) , . ( . . 45 . 180).
18. (gandhara) .
19. ( ) , , , , . , , , , .
20. (saindhava) , , , ( ). () , . , , . () .
21. (niska) , , 16 (. . 11.3(5 ). ( ), (), , , 9.33 . -, 9.33 11.36 .
22. (indraprastha) , (. ), . , , .
23. . . .
24. (jatavedas) , .
: 1) , , ( vid ) 2) ( vid ).
25. -, , , , , . . , .
26. ( ) (
dico nacyanti me tada), . ., , .
27. . . , ().
28. (ajataatru) . , ,
, .
29. (damagranthi) . () , , , .
30. . . , , .
31. (pandu) . ,
. - , . () , , , . , .
32. (dhatr) , -, , .
33. (avaca) , : avaca parandhina.
34. (phalguna) . (Phalguni).
35. , . (suyodhana) . , , .
( karna) , , ( ) . , . (ca-kuni) , ( ) . . , , , , . .
36. (subala) ( ).
, , , .
37. (duhcasana)
. , , , : . , .
38. . . , , , .
39. (caryati) , , .
4. (sukanya) . ,
, .
41. ( cyavana) . , ,
.
42. (bhrgu) , .
, , - .
43. (indrasena) ,
, , .
44. (nadayani . (Nada), ; -, .
45. (sita) . , , , . , , . , , , .
46. (janaka) , , , .
47. (videha) , - ( ).
(Mithila), ( ), .
48. (rama) , ( ), . (adikavi) ,