бағалау шектері (критериялары)
| Ұ с т а м а | ||||
| Белгілері | Жеңіл | Орташа-ауыр | Ауыр | Status asthmaticus |
| Физикалық белсенділігі Сөйлеу қабылеті Санасы Тыныс жиілігі Көмекші бұлшық еттердің қатысуы Сырылды дыбыс Пульс жиілігі ОФВ1, ПСВ SaO2 РаСО2, мм рт.ст. Соңғы тәуеліктегі, әсіресе соңғы 6 сағаттағы,бронхоспазматикалық көмектің мөлшері | Сақталған Сақталған Кейде қозған Қалыпты, немесе тыныс қалыптыдан 30% жиілеген Айқын емес Тыныс шыға ру соңында Жоғарлаған 80% 95% Бронхоспазмалитикалық ем жүргізілмеген немесе төмен/орташа мөлшері қолданылған | Шектелген Бөлек фразалар Қозу, қорқыныш Айқын экспираторлы ентігу –қалыптыдан 30-50% артық Айқын Айқын Жоғарлаған 60-80% 90-95% 35-40 Бронхоспазмалитикалық ем жүргізілмеген немесе төмен/орташа мөлшері қолданылған | Ортапноэ Қиналған Қозу, қорқыныш, «тыныстық дүрбелең» Шектен тыс ентігу–қалыпты-дан 50% артық Шектен тыс Шектен тыс Шектен тыс жоғарлаған <80% < 90% 45 және жоғары Дәрілердің жоғары мөлшері қолданылған. Адреномиметиктердіңжәне/немесе эуфиллиннің дозасының асып кетуі байқалуы мүмкін | Болмайды Болмайды Шатасқан, кома Тахи- немесе брадипноэ Парадоксальды торакоабдоминальды тыныс, «Сақау»өкпе Брадикардия – – – Дәрілердің жоғары мөлшері қолданыл-ған.Адреномиметик-тердің және/немесе эуфиллиннің дозасының асып кетуі байқалуы мүмкін |
Балаларда астмалық статус кезінде интенсивті көмек алгоритмі:
Аллергенді элиминациялау;
Басын көтеріңкі салу;
Жоғарғы тыныс жолдарының өткізгіштігін қамтамассыз ету;
Оксигенотерапия;
Эуфиллин – 2,4% к/т тамшылатып күніне 4 рет немесе натрий хлоридінің изотониялық ерітіндісімен титрлеу.
Парентеральды глюкокортикостероидтар - дексаметазон, дексон – 0,8 – 1,0 мг∕ кг, к ∕ т жай немесе эуфиллинмен тамшылатқышқа қосу. Преднизолон ауыз арқылы 1-2 мг∕ кг тәулігіне.
Электролиттерге коррекция - калий хлориді 7,5% - 1-2 мл∕ кг тәулігіне.
Жүргізілген емннен нәтиже болмаса және астматикалық статустың 3 сатысында – реанимация бөліміне госпитализацияланып,бронх ағашының лаважы мақсатында наркозбен бронхоскопия жүргізіліп, ИВЛ, экстракорпоральды терапия жүргізіледі.
Астматикалық жағдайдың 1 сатысында (компенсацияланған сатысы) оттегі беріп, регидратация жүргізіледі: бала іше алатын болса, ішке жұтқызу. Жалпы сұйық мөлшері тәуліктік сұранымнан 1,5 есе артық. Осы бойда эуфиллинмен емді бастайды не жалғастырады, жүктеме және қолдау мөлшері БД -нің ауыр ұстамасына сай. Мүмкіндік болса, дәрінің қандағы концентрациясын анықтайды.Токсикалық әсері әдетте, оның мөлшері 20 мг/л - ден асқанда байқалады. Теофиллин ФДЭ - ны тежейді, яғни клеткада цАМФ жоғарылайды, бұған қоса, ол аденозин рецепторларын бөгейді, осы арқылы анафилактоидты метаболиттерге сезімталдық төмендейді, бұл бронхоконстриктордың қандағы концентрациясын азайтады, көкет жиырылуы, альвеолярлық вентиляция артады. B2 –адренорецепторларына сезімталдық көбейген соң тербуталин-0,01 мг∕кг не селективті адреномиметиктерді ингаляциямен беруге болады. ҚСЖ-ды бақылап, pH ˂ 7,3 кезде әр 6 сағат сайын натрий гидрокарбонатын енгізу жөн. Кейде атровент не беродуал аэрозолі тиімді.
Бұл емдік шаралардан көмек болмаса, метипред 2 мг∕кг әр 4-6 сағат сайын жағдайы дұрысталғанша.
Сұйықтық жүктемесін өте мұқият бақылау жөн, себебі астматикалық статус кезігде АДГ түзілісі артады. Седативті емнің керегі жоқ.
Астматикалық жағдайдың 2 сатысында науқасты реанимация бөлімшесіне ауыстыру керек. Мұнда алғашқы сағатында қанға 12 мл/ кг есебінде изотоникалық NaCI енгізіп, кейін 50 - 60 мл∕кг тәулігіне 5% глюкоза + 10-15 мл∕кг тәулігіне жоғалған сұйық орнын толтыру үшін. Сұйықтықты аса көп беруден, яғни өкпе ісінуі, жүрек жетіспеушілігі дамуынан сақтану жөн. Баланы әр 6 сағат сайын өлшеп, су жүктемесін реттеу керек.Эуфиллиннің жүктеме мөлшерін 15 минут бойында енгізеді. Кейін ауыр ұстама не 1 сатысындағы қолдау мөлшерін қолданады. Бұған қоса ГКС (2-3 мг∕кг) не гидрокортизон (7-8мг∕кг): 1 ∕ 2 қанға, 1∕2 етке. Осы мөлшерде әр 6 сағат сайын.
Астматикалық жағдайдың 3 сатысында науқасты ИВЛ-ға ауыстырады. Кейде «пульс-емі»-метипред 10 -15 мг∕кг жасалады. Кейін ГКС мөлшерін екіге бөліп, 1 ∕ 2 қанға, 1∕2 етке енгізеді.
Аурудың жағдайы дұрысталса, мөлшерін 20% - азайтады, осылайша әр 2 күн сайын. Тәуліктік мөлшері 10 мг∕кг келгенде, оны 2 күнде 1 рет береді, сосын әр екінші мөлшерін 20%-кемітеді. Қажет болса, сосын ингаляциямен ГКС беріледі. Ацидозды реттеу үшін натрий гидрокарбонаты енгізіледі. Перидуралды блокада жасауға да болады.
