3. Оқыту мақсаты:
- Биосфераның маңызды элементі – атмосфера туралы білімдерін қалыптастыру.
- Атмосфералық ауа ластануының негізгі антропогендік факторлары және ластанудың тұрғындар денсаулығына әсері туралы білімдерін қалыптастыру.
- Ауаның ластану деңгейін бағалай алу қабілеттілігін дағдыландыру.
- Қоршаған орта нысандарының ластануының адам денсаулығына әсер ету деңгейін бағалай білу қабілеттілігін дағдыландыру.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары (білім құзіреттілігі, тәжірибелік, комуникативті дағды):
1. Атмосфера, оның бөлімдері. Озон – қорғаныстық қабаты. Атмосфера негіздері.
2. Атмосфералық ауаны негізгі ластаушылар қандай?
3. Ауа ластануына негізін салушы шаруашылықтар?
4. Атмосфера ластануының экологиялық зардаптары қандай?
5. Атмосфераның негізгі экологиялық мәселелері және халық денсаулығы
6. Атмосфераның ластану түрлерін атап беріңіз?
7. «Жылулық эффект» дегеніміз не?
8. «Озон ойығы» дегеніміз не?
9. «Қышқылды жауындар» дегеніміз не?
5.Оқыту және сабақ беру әдістері: кіші топтарда жұмыс істеу, ситуациялық есептерді шешу, дискуссия.
6. Әдебиеттер:
1.Экология: учеб. пособие / C.А. Сергейчик. - Минск: Современная школа, 2010. - 400 с., стр. 5 - 15.
2.Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж. Экология и здоровье населения: учебник для медицинских вузов и колледжей. – Алматы, 2002. – 260 сЮ, стр. 115 - 120.
3.Экология в вопросах и ответах: учеб. пособие / В.И. Коробкин, Л.В. Предельский: Феникс, 2009.- 378с, стр. 209 - 305.
4.Учение об окружающей среде: учеб. пособие / Г.К. Ерубаева: Алматы, казак универс 2011.- 153с., стр 87 - 92.
5.Экология и устойчивое развитие. учеб. Для вузов / Аскарова У.Б., Аскаров Н.Б., Алматы, 2014 г., -190 с., стр. 77-83.
6.Экология: учеб. пособие / В.И. Коробкин, Л.В. Предельский: Феникс, 2008.- 315с,
стр. 264 - 268.
7.Бақылау (сұрақтар):
1. Атмосфералық ластанулардың адам денсаулығы мен оның өмір сүруіне тигізетін әсері;
Оршаған ортаның физикалық, химиялық, биологиялық ластануы және ластанудың тұрғындар денсаулығына әсері.
3.Биосфераның жаһандық экологиялық мәселелерін атаңыз?
4.Жаһандық (жылулық әсер, озон ойықтары, қышқылды жауындар) аймақтық және жергілікті ластанудың экологиялық салдары
5.«Антропогендік әсер» дегеніміз не?
Ластану» дегеніміз не оның түрлері қандай?
Оршаған ортаның физикалық, химиялық, биологиялық ластануы және ластанудың тұрғындар денсаулығына әсері.
Тақырыбы: Гидросфера, Литосфера - биосфера элементтері. Топырақ пен су көздері мен ластану көзі мен сипаты және оның тұрғындар денсаулығына әсері.
2.Мақсаты: гидросфераның, литосфераның негізгі экологиялық проблемалары, ластау көздері және адам денсаулығына әсері туралы білімдерін қалыптастыру.
3. Оқыту мақсаты:
- Гидросфера туралы, оның Жерде табиғи орта ретінде түзілу рөлі туралы білімдерін қалыптастыру.
- Судың негізгі антропогенді ластану факторлары және ластанудың халық денсаулығына әсері туралы білімдерін қалыптастыру.
- Судың ластану деңгейін бағалай білу қабілеттіктерін дағдаландыру.
- Су көздерінің адам денсаулығына әсерін бағалай білу қабілеттіктерін дағдыландыру.
- Адам денсаулығына су көздері мен топырақтың ластану әсерін бағалау деңгейі жөніндегі білімдерін қалыптастыру.
- Литосфера, литосфераның құрылу схемасы және биосферадағы рөлі туралы білімдерін қалыптастыру.
- Қазақстан Республикасының табиғи және жасанды биогеохимиялық аймақтары және осы аймақтарда тұратын тұрғындардың денсаулық жағдайлары туралы білімдерін қалыптастыру.
1. Тақырыптың негізгі сұрақтары (білім құзіреттілігі, құқықтық, тәжірибелік комуникативті дағды):
1. Жер үсті және Жер асты су көздерінің приоритетті.
2. Гидросфераның негізгі ластау түрлері.
3. Қазақстанның әртүрлі аймақтарындағы су нысандарының ластау көздері. Арал теңізі және Арал аймағы жөніндегі сабақтар.
4. Топыраққа антропогенді әсер ету.
5. Эрозия түсінігі және түрлері.
6. Топырақ ластануының экологиялық зардаптары (пестицидтермен, минералды тыңайтқыштармен, ауыр металдармен, мұнай өнімдерімен).
7. Топырақтың биологиялық ластануы және эпидемиялық қауіптілік.
8. Қазақстан территориясындағы табиғи және жасанды биогеохимиялық аймақтар және оларға сипаттама. Қазақстан территориясындағы антропогенді биогеохимиялық аймақтар.
Білім берудің және оқытудың әдістері: кіші топтармен жұмыс, жағдайлық есептерді шығару, пікірталас.
6. Әдебиет:
1. Кенесариев Ү.И., Жақашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы, 2003 – 200 б.,
51 - 63 беттер.
2. Асқарова Ұ.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау, 2007 – 497 б., 15 - 18 беттер.
3. Бейсенова Ә.С. және т.б. Экология және табиғатты тиімді пайдалану, 2005 – 1000 б., 50-62 беттер.
4. Қуатбаев А. Экология және қоршаған орта проблемалары: оқу құралы – 2011. – 350 б., 49 - 56 беттер.
5. Колумбаева С., Білдебаева Р., Шәріпова М. Экология және тұрақты даму: оқу құралы – 2012. – 153 б., 52 - 64 беттер.
6. Экология: оқу құралы / C.А. Сергейчик. - Минск: Современная школа, 2010. -400 с., стр. 5 -15.
7. Учение об окружающей среде: оқу құралы / Г.К. Ерубаева: Алматы, казак универс 2011 -153 б., 5 - 10 беттер.
8. Экология и устойчивое развитие. учеб. пособие / Колумбаева С.Ж., Бильдебаева Р.М., Шарипова М.А. Алматы, Қазақ университеті, 2012 - 133 б., 3 – 6 беттер.
9. Экология: оқу құралы / В.И. Коробкин, Л.В.Предельский: Феникс, 2008.- 315б, 5 - 14 беттер.
7. Бақылау:
Бастапқы білімін ауызша сұрау арқылы (білім құзіреттілігі):
1. Судың негізгі ластаушылары қандай?
2. Жер үсті және жер асты суларының негізгі ластау көздері қандай?
3. Гидросфера ластануының экологиялық салдары қандай?
4. Арал теңізіндегі экологиялық апаттың себебі неде?
5. Гидросфера ластануы тұрғындар денсаулығына қалай әсер етед і?
6. Топырақтың негізгі ластау көздері қандай?
7. «Топырақ деградациясы» дегеніміз не? және оның себептері?
8. Топыраққа антропогенді әсердің экологиялық зардаптары. Адам денсаулығына әсері.
9. Табиғи және жасанды биогеохимиялық аймақтарға түсінік.
10. Топырақ ластануының тұрғындар денсаулығына әсері.
11. Топырақ арқылы қандай аурулар жұғады?
