Жалпы техникалық қауіпсіздігі мәселелері

Мазмұны

Кіріспе

Жалпы техникалық қауіпсіздігі мәселелері

Материалды қолмен өңдеуде қолданылатын жабдықтар

Металкескіш станокта металл өңдеу

Металл емес материалдар

Жабдықтарға мінездеме

Зіндік жұмыс: Балқытып біріктіру

Орытынды

9. Әдебиеттер тізімі

 

Кіріспе

Материалтанудың даму жолын 15 – 25 жылға болашақта, ғылыми тұрғыдан толық дәрежеде болжау өте қиын мәселе, себебі ғылым мен техника күннен – күнге қарқынды дамуда, материалдарға қойылатын жаңа талаптар жоғарлауда және күшеюде. Атақты ғалым – металлург А.А. Байковтың айтуы бойынша: «Барлық маңызды және ірі физика – техникалық және инженерлік зерттеулердің оптималды мүмкіндіктерін материал анықтайды».Физика, химия, металлургия, металлтану және технология салаларының алдыңғы қатарлы жетістіктері, ерекше қасиеттері бар жаңа заман талаптарына сай жаңа заман материалдарын жасаумен қатар ғылымның, техниканың және өндірістің қарқынды дамуына мүмкіндік береді.

Материалтану ғылымының металтану ғылымынан айырмашылығы, металдар мен қорытпалар ғана емес, металл емес заттар (пластмассалар, керамикалар, композиттер, ұнтақтар және т.с.с.) материалдардың кең зерттеледі.

Қазіргі замандағы материалтану – материалдардың электронды құрылымының, құрамының, құрылысының және химиялық, физикалық, технологиялық, қызметтік қасиеттерінің байланысын және олардың өзгеруін пайдалану кезінде әр түрлі термо – динамикалық және кинетикалық жағдайларда температуралық, механикалық, механика – термиялық және химия – термиялық тәуелділіктің өзгеру заңдылығына байланысты тағайындайтын ғылым.

Теориялық материалтанудың мақсаты – материалдар қасиеттерінің өзгеруін зерттеу, олардың құрамына, құрылымына, құрылысына, күй – жайына тәуелділікті анықтау, сонымен қатар олардың қасиеттеріне әсер ететін барлық факторларды зерттеу заңдылықтарын тағайындау. Ғылым ретінде материалтанудың негізгі мақсаты, материалдардың элементтік құрамы есептелетіннегізгі теория жасалады, ол үшін материалдардың пайдалану жағдайларында талап етілетін қасиеттерді алу, ол төтенше жағдайларда да тұрақты болуы керек.

Техникалық материалтанудың негізгі мәні – оптималды жоғары үнемді материалдарды және технологияларды жасаудан тұрады, олар металлургиялық және машина жасау өнімдерінің талап етілетін сапасы мен қасиеттерін қамтамасыз етеді. Техникалық материалтанудың мақсатына машина жасау өндірісінің бұйымдары мен шалафабрикаттарының қызметтік және пайдалану қасиеттерін жақсартумен байланысқан мәселелер, дәлдікті жоғарлату, механизмдар мен аспаптардың сенімділігі мен жұмысқа қабілеттілігін жоғарлату, олардың массасын төмендету, қымбат металдарды арзан металдар немесе қасиеттері жағынан тура келетін синтетикалық материалдармен алмастыру сияқты маңызды техникалық мәселелерді шешу болып табылады. Ал біз осы есепте қауіпсіздік техникасымен, материалдарды қолымен өңдеуге қолданылатын жабдықтарды материалдарды қамтып білдік. Өзіндік жұмыс жасай отырып материалды одан ары қарай қамтыдық. Металкескіш станоктарды, слесарлық аспаптарды, бұрғы, бұрғының түрлерін, металл емес материалдарды, яғни пластмассалар,пластикалық материалдыбілдік.

 

Жалпы техникалық қауіпсіздігі мәселелері

Қауіпсіздік техникасы — еңбекті қорғаудың бір түрі; жұмыс атқарушыларға қауіпті өндірістік факторлардың әсер етуіне жол бермейтін ұйымдастырушылық және техникалық шаралар мен құралдардың жүйесі; еңбекті қорғау қағидаларының кұрамдас бөлігі. Жұмыскерлердің денсаулығы мен өміріне қауіп төндіретін өндіріс жағдайларының алдын алудың ұйымдастырушылық-техникалық шаралары мен кұралдарының жүйесі.

Қауіпсіздік техникасы жөніндегі шаралардың жүзеге асырылуы, сондай-ақ Қауіпсіздік техникасы техникалық құрамдарының жасалуы мен қолданылуы нормативтік-техникалық құжаттаманың — стандарттардың, ережелердің, нормалардың, нұсқаулардың негізінде жүргізіледі.

 

Қауіпсіздік – еңбекті ұйымдастырудың негізгі принципі. Техника қауіпсіздігінің шаралары жұмыскердің жұмыс орнында қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

Төменде келтірілген шараларды орындау нәтижесінде сәтсіз оқиғалар саны азаюда:

1. Жұмыскерді жарақаттанудан сақтау үшін машина құрылымы мен станоктардың механизмдері үздіксіз жетілдірілуде.

2. Қорғағыш қондырғылар мен жұмыс шаралары жетілдірілуде.

3. Жұмысқа жаңадан орналасып жатқан жұмыскерді техника қауіпсіздігімен таныстыруды дұрыс ұйымдастырылуда.

4. Жұмысшыларды техника қауіпсіздігімен жүйелі түрде таныстырып, алған білімдерін тексеріп тұру нақтылануда.

5. Жұмыс орнында ішкі тәртіп ережелері мен техника қауіпсіздігінің тәсілнамасы плакат түрінде көрнекі етіп берілу керек.

6. Ішкі тәртіп ережелері мен техника қауіпсіздігінің орындалуы техникалық әкімшілік қызметкерлері тарапынан күнделікті қадағалау мен тексеру жалғасуда.

7. Жұмыс объектісінің жұмыс істеуі ол бүкіл өмірлік циклі кезінде қауіпсіздікке қойылатын мынадай маңызды талаптардың орындалуы қамтамасыз етілетіндей етіп ұйымдастырылуы тиіс:

· механикалық беріктігі және орнықтылығы;

· өрт қауіпсіздігі;

· денсаулыққа (адамдар мен жануарлардың) және қоршаған ортаға қауіпсіздігі;

· пайдалану (қолдану) процесіндегі қауіпсіздік;

· шудан қорғау;

· қуатты үнемдеу және жылуды сақтау.

Технологиялық кабинетінде жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік техникасы:

· Жұмыс істер алдында мұқият жұмыс орнын тексер.

· Жұмыс орнында адамға кедергі келтіретін артық зат болмауы керек.

· Станок полотносы мықты бекітілген және тісі өткір болуы қажет.

· Дайындаманы кесетін бөлігін іскенжеге бекіт.

· Дірілдемес үшін жұмыс басында өзіңе 2-3 рет тартудан баста. Сосын бір қалыпты түзу қозғалыс жасауға тырыс, болмаса полотно ұшы сынып, көзді зақымдауы мүмкін.

· Металдардың қасиеттеріне байланысты минутына 30-дан 60-ретке дейін қозғалыс қажет.

· Темір қалдықтарын үрлеп немесе қолмен сипауға тыйым салынады. Ол көзіңді немесе қолыңды жарақаттайды. Оны щеткамен немесе сыпырғымен тазала.

· Жұмысты арнайы киіммен істе.

Металл өңдеу мен машина жасау саласында көптеген жабдықтар мен кесу аспаптары қолданылатындықтан, қауіпсіздік техника мәселелеріне зор көңіл бөлінеді.

Техника қауіпсіздігі мәселелеріне мыналар жатады:

· Бекітілген дайындаманың немесе тетіктің босап кетуі;

· Кескіш аспаптардың дұрыс бекітілмеуінен олардың босап кетуі;

· Кескіш аспап жүздерінің өткірлігінен адамның қолына немесе басқа дене мүшелеріне зақым келуі;

· Тым ауыр дайындамаларды немесе тетіктерді қол күшімен көтеру нәтижесінде зақым келуі;

· Металл өңдегенде сылынған жоңқаның ыстық болуынан күйіп қалу;

· Жаңқадан қолдың немесе басқа дене мүшелерінің жарақаттануы;

· Сақтану көзілдірігін кимегендіктен,адам көзінің зақымдануы;

· Жабдықты дұрыс пайдаланбаудан туатын материалдық шығындар;

· Күюден және жарақаттанудан сақтайтын арнайы киім кимеудің салдары;

· Қауіпсіздік техникасымен танысудың жолға қойылмауы.