*биіктен құлау
*пышақ жарақаты
*Гематрансфузиология*2*242*6*
#705
*! Қалыпты жағыдайдағы эритроциттердің өмір сүру ұзақтығы:
*60-70 күн
*70-80 күн
*80-90 күн
*90-100 күн
*+100-120 күн
#706
*! Қалыпты жағыдайдағы тромбоциттердің өмір сүру ұзақтығы:
*2-4 күн
*4-6 күн
*6-10 күн
*+8-11 күн
*11-15 күн
#707
*!Қан тобы мына жағыдайларда анықталады:
*Тек алғашқы гемотрансфузияның алдында
*+Үнемі қан құярдың алдында
*Тексерудің қажеті жоқ, төлқұжаттаы белгіні ескеру жеткілікті
*Тексерудің қажеті жоқ, науқаснамадағы белгіні ескеру жеткілікті
*тексерудің қажеті жоқ, анамнездік мәліметті ескеру жеткілікті.
#708
*!Наркозда жатқан ауруға қан құю тәртібі:
*+ Сәйкесімділікке сынақ толықтай жүргізіледі
*Биологиялық сынақ жүргізілмейді
*Тек қана биологиялық сынақ қойылады
*АВО жүесі бойынша ғана сынақ жүргізіледі
*Тек резус-фактор ғана тексеріледі.
#709
*! Гемотрансфузиологиялыұ және акушериялық анамнезді жинау мына себептен пайдалы:
*+ Гемотрансфузиологиялық асқынулардың алдын алуға жәрдемдеседі
*Тез арада донор қанын таңдап алуға жәрдемдеседі
*Қан тобын және резус-факторын анықтауға болады
*Тұқым қуалайтын ауруларды анықтауға болады
*Қан тобын анықтаудың жаңа жолдарын іздеуге көмектеседі.
#710
*! Резус-факторды анықтауүшін алынған қанды +4 градус С шамасында қанша уақыт сақтауға болады:
*2-3 сғат
*10-12 сағат
*1 тәулік
*+ 2-3 тәулік
* 5-6 тәулік
#711
*! Нәрестелердің қан тобын анықтағанда мынандай сақтық шарасын қолдану қажет:
*Реакцияның нәтижесін ұзағырақ күту
*+Титры жоғары изогемагглютининдік сарысуларды қолдану
*Реакцияны жүргізгенде бөлме температурасын 25 гр. С жоғары ұстау
*0,9 проценттік ас тұзы ертіндісін қолданбау
*Қан тобын айқастыру жолымен анықтау.
#712
*!Сарысудың плазмадан айырмашылағы қандай:
*сарысуда лейкоциттер мен тромбоциттер жоқ
*+сарысуда фибриноген жоқ
*сарысуда агглютиногендер жоқ
*Сарысуда гамма-глобулиндер жоқ
*Сарысуға консервант қосылады
#713
*! Қандай препаратты қолданғанда белоктық сәйкеспеушіліктің болуы екі талай:
*Толық қүрамды қанды
*Нативтік плазманы
*+Эритроцитарлық массаны
*Альбуминді
*Протеинді
#714
*!Созылмалы анемияға қарсы қанның қандай препаратын құйған жөн:
*Толық құрамды қанды
*альбуминді
*Лейкоцитарлық массаны
*+Эритроцитарлық массаны
*Протромбиндік массаны
#715
*! Иммундық препаратқа жатады:
*Альбумин
*Протеин
*+Гамма-глобулин
*фибриноген
*Тромбин
#716
*! Қанды реинфузиялауға қарсы көрсеткіш:
*гемоперитонеум + талақтың жарақаты
*+гемоперитонеум+ішек жарақаты
*Гемоперитонеум + бауыр жарақаты
*гемоперитонеум + жатырдан тыс жүктілік
* гемоперитонеум, 6 сағаттан асып кеткен
#717
*!Тікелей қан құю дегеніміз:
*Жартылай немесе толықтай қанын ағызып, орнына сонша мөлшерде донор қанын құю.
*+Туыс донордан реципиентке тікелей құю
*Ауруға одан күні бұрын алынып, сақталған өз қанын құю
*Қан компоненттерін құю
*Консервацияланған донор қанын құю.
#718
*!Ауыстырып қан құю деп мынаны айтады:
*+Жартылай немесе толықтай қанын ағызып, орнына сонша мөлшерде донор қанын құю
*Донордан реципиентке тікелей құю
*Ауруға одан күні бұрын алынып, сақталған өз қанын құю
*Қан компоненттерін құю
*Консервацияланған донор қанын құю.
#719
*! Аутореинфузия дегеніміз:
*Жартылай немесе толықтай қанын ағызып, орнына сонша мөлшерде донор қанын құю
*Донордан реципиентке тікелей құю
*+Ауруға одан күні бұрын алынып, сақталған өз қанын құю
*Қан компоненттерін құю
*Консервацияланған донор қанын құю.
#720
*!Гемодилюция дегеніміз:
*Аутореинфузия
*Мәйіт қанын құю
*+Айналымдағы қанды сұйылту.
*Қанның қоюлануы
*Анемия
#721
*!Құюға қажетті қан көздері:
*Донор тіні
*+Аутоқан
*жануарлардың қаны
*Мәйіт тіні
*плацентарлық плазма
#722
*!.Мәйіт қанын құю идеясының авторы кім:
*К.Ландштейнер
*Я.Янский
*Н.И. Пирогов
*+Н. Шамов
*У.Т. Мортон
#723
*!Гемотрансфузиядан кейінгі кешігіңкіреп болатын асқынулар:
*Гемотрансфузиондық шок
*Өкпе артерясының эмболиясы
*Анафилактикалық шок
*Илеофеморальдық веноздық тромбоз
*+Бүйрек жетіспеушілігі
#724
*! Гемотрансфузиядан кейін ерте дамитын асқынулар:
*Гипотермия
*+ Бел аймағындағы ауру сезімі
*Анизокария
* Кеуде тұсындағы шаншу
*Дененің бозаруы
#725
*! Қанды көп құйғанда неліктен гемологиялық қан синдромы байқалады:
*Цитраттық уланудан
*Аммияктық уланудан
*Калийлық уланудан
*«Антиген-антидене» феномені басталады
*+ «Тіндердің сәйкеспеушілігі» синдромы басталады
#726
*! Дезинтокцикациялық мақсатта қандай препараттарды қолданады:
*Протеин
*Альбумин
*Плазма
*Декстран
*+Рингер ертіндісі
#727
*!Дезинтокцикациялық плазма алмастырғыштардың әсері қандай:
*Қанның осмотикалық қысымын көтереді
*+Тіндерден токсиндарды шығарады
*Қан қысымын төмендетеді
*Гемопоэзді демейді
*Қан құрамындағы белоктардың мөлшерін өсіреді
#728
*! Қандай препараттардың осмодиуретикалық әсері бар:
*Поллиглюкин, реополиглюкин
*КМА
*Желатиноль, полифер
*+Маннитол, сорбитол
*Ассоль, диссоль
#729
*! Плазмаалмастырғыштардың қайсысының құрамында аминокислоталар бар:
*Рефортан
*Рингер
*+Аминоплазмаль
*Стабизол
*КМА
#730
*! Парентеральдық қоректендіруге қандай плазмаалмастырғыштар қолданылады:
*полиглюкин
*Стабизол
*гемодез
*Рефортан
*+Аминоплазмин
#731
*! Электролиттік ертінділердің организмге берер әсері қандай:
* қанда осмотикалық қысымды қалпына келтіреді
* қанда осмотикалық қысымды ұстап тұрады
* Айналыстағы қанның көлемін ұлғайтады
*+Қанның реологиялық қасиетін жақсартады
* Бүйрек фильтрациясын бәсеңдетеді
#732
*! Парэнтеральдық қоректендіруге жататын препараттар:
* қышқыл гидролизаттар
*+Май эмульсиялдары
* Желатиноль
* коллоидтар
* Полиглюкин
#733
*! Эритроциттердің өмір сүруі:
*50-70 күн
*70-90 күн
*80-90 күн
*90-100 күн
*+100-120 күн
#734
*! Тромбоциттердің өмір сүру ұзақтығы:
*2-4 күн
*4-6 күн
*6-10 күн
*+8-11 күн
*11-15 күн
#735
*! Қан құйған кездерде болуы ықтимал механикалық сипатты асқынулар:
*майлы эмболия
*Тромбофлебит
*+Жедел жүрек-тамыр жетіспеушілігі
*гиперэстезия
* анурия
#736
*! Қан құйған кездерде болуы ықтимал реактивтік сипаттағы асқынулар:
* септикалық
* гепмолитикалық
*+Аллергиялық
* Гемодинамикалық
* Инфекциялық
#737
*! Цоликлондарды қолданып қан тобын анықтағанда анти-А және анти-В цоликлондарымен қойылған реакцияларда агглютинация байқалмады. Зерттеуге түскен қан қай топқа жатады:
*+ 0(I)
*А(1I)
*В(11I)
*АВ(1Ү)
*ешқайсы емес
#738
*! Цоликлон анти –А агглютинация берді, цоликлон анти-В агглютинация бермеді. Зерттеуге түскен қан қай топқа жатады:
*0(I)
*+А(1I)
*В(11I)
*АВ(1Ү)
*ешқайсы емес
#739
*! Цоликлондарды қолданып қан тобын анықтағанда анти-А және анти-В цоликлондарымен қойылған реакцияларда агглютинация байқалды. Зерттеуге түсен қан қай топқа жатады:
*0(I)
*А(1I)
*В(11I)
*+АВ(1Ү)
*АБ (IV)
#740
*! Анти-В цоликлондарымен қойылған реакцияда агглютинация байқалды. Зерттеуге түскен қан қай топқа жатады:
*0(I)
*А(1I)
*+В(11I)
*АВ(1Ү)
*АБ (1V)
#741
*! Цоликлондарды қолданып қан тобын анықтағанда агглютинацияның барысын бақылау мерзімі қандай:
*3-5 секунд
*20-30 секунд
*1 минут
*2 минут
*+2-5 минут
#742
*! Артерияға қан құюға көрсеткішті атаңыз:
*+Ауыр шок
*Хирургиялық операция
*Гипертония
*Операцияға даярлау мақсатында
*Биологиялық өлім
#743
*! Реинфузияны мына жағдайларда қолдануға болады:
*Жатырдан қан кету
* Ішек жыртылғанда
* тоқ ішек жыртылғанда
*асқазан жыртылғанда
*+Аорта аневризмасы жарылғанда
#744
*! Қанды қай сүйектерге құюға болады:
*Жанбас сүйегінің басына
* Тоқпанжіліктің диафизне
* балтыр сүйегіне
*+Төс сүйегіне
* Асық жілігінің метафизне
#745
*! Қанның стабилизаторы ретінде нені қолдануға болады:
*кальций глюконатын
*Кальций хлоридын
*+Глюгицирді
*Пелентанды
*Синкумарды
#746
*! Қан стабилизаторын көрсетіңіз.
*Натрий тиопенталы
*Гексенал
*Кальций глюконаты
*+Гепарин
Аминокапрон қышқылы
#747
*! Консервациялайтын препараттың құрамында мына қан стабилизаторы бар:
*5 процентік глюкоза ертіндісі
*+6 проценттік натрий цитраты
*Антибиотик
*Физ.ерітінді
*Фруктоза
#748
*!Қан консервантының құрамына 5 проц. глюкоза ертіндісі мына мақсатта ендіріледі:
*Қан ұйымасүшін
*Инфекцияның алдын алуүшін
*+Эритроциттерді қоректендіруүшін
*Осмотикалық қысымды ұстауүшін
*Белоктық заттарды ұйытпай ұстауүшін
#749
*! Консервацияанған қанды сақтауға қажет температура:
*3-5 гра* С
*0 гра* С
*0-2 гра* С
*+ 4- 6 гра* С
*12-16 гра* С
#750
*! Тоңазытып қатырылған плазманы қандай температурада сақтау қажет:
*4 С
*0 С
*-20 С
*+ -28 С
*-40 С.
#751
*! Гепариндалған қанды қанша уақыт сақтауға болады:
*1 сағат
*+1 тәулік
*5 тәулік
*15 тәулік
*1 ай.
#752
*!Тоңазытып қатырылған плазманы қанша уақыт сақтауға болады:
*3 тәулік
*21 тәулік
*+3 ай
*12 ай
*3 жыл
#753
*! Тоңазытып қатырылған плазма ерітілгеннен соң қанша уақытта құйылуы керек:
*30 минута
*1 сағатта
*3 сағатта
*+1 тәулікте
*5 тәулікте
#754
*! +4 гра*С сақталған қан резус-факторды анықтауүшін қанша уақытқа жарамды:
*2-3 сағатқа
*10-12 сағатқа
*1 тәулікке
*+2-3 тәулікке
*5-6 тәулікке
#755
*! Қан құюдың пайдалы әсерлері:
*+Айналымдағы қан көлемінің толысуы
* Қан құрамының қалыпқа келуі
* Қан ұюүрдісінің созылуы
* Қан ұюүрдісінің азаюы
* қан құрамының өзгеруі
#756
*!Қан құюдан болатын пайдалы әсерлер:
* Айналымдағы эритроциттердің азаюы
* ДВС - синдромының тарқауы (жойылуы)
* гемоглобиннің азаюы
*+ Қан ұйыту факторларының белсенуі
* нейтрофильдық лейкоциттардың көбейуі
#757
*!Жаңадан тоңазытып қатырылған плазманың пайдалы әсерлері:
*Эритроциттардың көбеюі
* ДВС-синдромының көтерілуі
* Гемоглобиннің өсуі
*+Геморрагиялық синдромның бәсеңдеуі
* Спонтандық геморрагиялық синдромның тиылуы
#758
*!Тромбоциттер концентратын құюдан болатын пайдалы әсер:
*Айналымдағы эритроциттардың көбеюі
*ДВС-синдромының басылуы (жойылуы)
*Гемоглобиннің өсуі
*Геморрагиялық синдромның басылуы (жойылуы)
*+Спонтандық тромбоцитопениядан болатын геморрагиялық синдромның жойылуы
#759
*!Гранулоциттерді құюдан болатын пайдалы әсерлер:
*Айналымдағы эритроциттердің көбеюі
*ДВС- синдромының тарқауы (жойылуы)
*Гемоглобиннің өсуі
*Геморрагиялық синдромның бәсеңдеуі (жойылуы)
*+Айналымдағы лейкоциттер санының артуы
#760
*!Эритроциттарды құюдан болатын пайдалы әсер:
*+Айналымдағы эритроциттар санының өсуі
* ДВС-синдромының жойылуы
* Қандағы гемоглобинның мөлшерін өсуі
* Қан ұйыту факторларының күшеюі
*Қанның кислород тасымалдау функциясы төмендейді
#761
*! Құйылған қан мына әсерді бермейді:
* Орын толтыру
* Гемодинамикалық
* Антибактреиальдық
*+Иммунодепрессивтік
* Иммуностимулациялық
#762
*!Іріңді қабынуға шалдыққандарға мыналарды қолданған тиімдірек:
* Эртромассаны
* құрғақ плазманы
* тромбомассаны
*+Антистафилакокктық плазманы
* Альбумин ерітіндісін
#763
*! Тромбоцитопенияға қарсы мына препаратты қолданған тиімді:
* Толық құрамды донор қаны
* Құрғақ плазма
* Эритроцитарлық масса
*+тромбоцитарлық масса
* Нативтік плазма
#764
*!Гипопротеинемияны емдеуде тиімді:
*+Нативтік плазма
* Жуылған эритроциттер
* Лейкомасса
* тромбомасса
* Гамма-глобулин
#765
*!V111 және 1Х ұйыту факторлар концентраты мына аурулар барысында қолданылады:
*Гемофилия С
*+Гемофилия В
* Тромбоцитопения
* Септикалық шок
* Эритремия
#766
*! Іш қуысына жиналған қанды реинфузилау мына жағыдайларда ғана рұқсат етілген:
* Енген жарақат ішек шумақтарын да тескен болса
* Жабық жарақат кезінде қуық жыртылған болса
*Ішек жарақаттанған болса
* Асқазан жарақаттанған болса
*+Талақ жарақаттанған болса
#767
*! Іш қуысына жиналған қанды реинфузиялағанда сәйкесімділікке қандай сынақтар қойылады:
*АВО жүйесі бойынша
*Резус-фактор бойынша
*биологиялық сынақ
*0-дік антиденелер бойынша
*+Сынақтар қойылмайды
#768
*! Жабық жарақат кезінде іш қуысына жиналған қанның реинфузияға жарамдылығын анықтауға қандай сынақ қойылады:
*Гемоглобин мөлшерін анықтау
*Ұйыған қан мөлшерін анықтау
*Эритроциттердің осмотикалық резистентілігін анықтау
*+Эритроциттердің гемолизге ұшырау дәрежесін анықтау
*микрофлораның бар немесе жоғын анықтау
#769
*! Іш қуысында жиналған қанды реинфузиялағанда қандай сақтық шаралары қолданылады:
*+фильтрация
* салқындату
* Жылыту
* Кварц сәулесімен өңдеу
* Физерітіндсіімен сұйылту
#770
*! Плевралық пункция кезінде алынған сұйық қан кейінірек ұйып қалса, бұл нені дәлелдейді:
*Қанның ұйығыштық қасиетінің нашарлығын
*Қанның инфекц қанның ұйығыштық қасиетінің күштілігін
*ияланғанын
*+қан кету жалғасуда
*кан кету тиылған
#771
*! Донор плазмасындағы белоктар айналымға түскенде қанша уақыт қызметін атқарады:
*10-16 күн
*16-26 күн
*+18-36 күн
*36-46 күн
*46-60 күн
#772
*!Донор қанындағы эритроциттер айналымға түскен соң қанша уақыт өмір сүреді:
*10 тәулік
*15 тәулік
*20 тәулік
*25 тәулік
*+30 тәулік, кейде одан да көбірек
#773
*! Аутогемотерапияға көрсеткіштер:
*Септикалық жағыдайлар
*Анемия
*Лейкопения
*+Сәйкесімді донор қанынының табылмауы
*Тромбоэмболиялық ауру
#774
*!Мынандай аурулардан қаза болғандардың мәйіт қанын құюға болмайды:
*Миокард инфарктысынан
*Өкпе артеряларының тромбоэмболиясынан
*Бас сүйектері мен мидың зақымдарынан
*+Бауыр жінеішек, қарын жарақаттарынан
*Электр травмасынан
#775
*! Қан компоненттеріне мыну жатпайды:
*Эритроцитарлық масса
*Нативтік плазма
*Тромбоцитарлық масса
*Лейкоцитарлық масса
*+Цитратталған қан
#776
*! Қан препаратарына мынау жатпайды:
*фибриноген
*Альбумин ерітіндісі
*Протеин ерітіндісі
*Гамма-глобулин
*+Гепаринделген қан
#777
*! Гемофилиядан болатын қан кетуді емдеуге мынау жарамды:
*альбумин ерітіндісі
*Фибриноген
*Эритроцитарлық масса
*Тромбоцитарлық масса
*+Антигемофильдық гамма-глобулин
#778
*! Ұйыту жүйесін мына препарат белсендіре алмайды:
*Цитратталған қан
* құрғақ плазма
* фибриноген ерітіндісі
*+жуылған эритроциттер
*Нативтік плазма
#779
*!Аллергиясы бар ауруларда жедел анемия бола қалса, мына қан компонентін қолданған жөн:
*Цитратталған қанды
*+Жуылған эритроциттерді
*Эритроцитарлық массаны
*Тромбоцитарлық массаны
*Гепариндалған қанды
#780
*!Жедел анемияны емдеуде мына препаратты қолданған жөн:
*цитратталған қанды
*+Эритроцитарлық массаны
*Тромбоцитарлық массаны
*Лейкоцитарлық массаны
*гамма-глобулинді
#781
*! Ұйыту жүйесін реттейтін компонеттерді көрсетіңіз:
*сарысу
*Фибринолизин
*+Тромбоцитарлық масса
* лейкоциттер
* жуылған эритроциттер
#782
*! Ұйыту жүйесін реттейтін компонеттерді көрсетіңіз:
* Гамма-глобулин
* альбумин
*+Фибриноген
* Реополиглюкин
* лейкомасса
#783
*! Ұйыту жүйесіне қатысатын компонеттер:
* Протеин
* Гамма-глобулин
*+Тромбоцитарлық масса
* Реополиглюкин
* Лейкомасса
#784
*!Ұйыту жүйесі реттейтін компонентті көрсетіңіз:
*Альбумин
*Протеин
*+ЖТҚП
*Лейкомасса
*Реополиглюкин
#785
*! Ұйыту жүйесін реттейтін компонентті көрсетіңіз:
* Жуылған эритроциттер
* гамма-глобулин
*+ криопреципитат
* реополиглюкин
* альбумин
#786
*! Парентеральдық қоректендіруге қажет препараттарды қолдануға көрсеткіштер:
* Гемодинамиканың жедел бұзылуы
* интоксикация
* тромбоэмболиялық аурулар
* Өкпе-жүрек жетіспеушілігі
*+Гипопротеинемия
#787
*!Мына инфекциларға тексерілмеген қанды құюға болмайды:
* стафилакокк
* стрептококк
*+Гепатит С
* дизентерия
* туберкулез
#788
*! Қан құяр алдында қан тобы мына жағдайларда тексеріледі:
*Тек алғашқы гемотрансфузия алдында
*+Әрбір гемотрансфузия алдында
*төлқұжатта қан тобы көрсетілмесе
*Ауру өз қан тобын білмесе
*Науқаснамада қан тобы көрсетілмесе
#789
*!Жеке сәйкесімділікке биологиялық сынақ жүргізгенде, венаға қан құюдың қай тәсілі қолданылады:
*минутна 30 тамшыдан
*минутына 60 тамшыдан
*+сорғалатып
*қысыммен, зорлап
*шприцпен
#790
*!Үш дүркін биологиялық сынақ жүргізгенде, сол сынақтық құюлардың арасындағы әрбірүзіліс қанша уақытқа созылады:
*1-2 минутқа
*2-3 минутқа
*+3 минутқа
4 5-7 минутқа
*8-10 минутқа
#791
*!Үш дүркін биологиялық сынақ жүргізілгенде, әр сынақ кезінде қанша мөлшерде қан құйылады:
* 5 мл
* 10 мл
*+15 мл
* 20 мл
*25 мл
#792
*! Этикеткадағы паспорттық мәліметтері дұрыс болса да,үш қабатқа бөлнбеген қанды құюға бола ма:
*құюға болады
*құюға болмайды
*Фильтрациядан өткізіп, құяды
*+Тұндырып барып, жарамдылығын анықтайды. Содан кейін ғана шешім қабылдайды.
*Қыздырып алып, құя береді.
#793
*!Ұзақ сақталған донор қанында қандай өзгерістер болуы мүмкін:
*эритроциттардың агрегациясы
*гормондардың бұзылуы
*+Гемоглобиннің оттегін тасымалдау қабілеті жойылады
*антиденелер пайда болады
*Қандағы белоктар көбееді
#794
*!Иммунологиялық жағымсыз реакциядан сақтану мақсатында қандай аурулар контингенті қанның лейкофильтрланған компоненттерімен жабдықталады:
*Ерлер
*+Жүкті әйелдер
*Ауыр жарақат алғандар
* Инфекциялық адамдар
* онко аурулар
#795
*!Консервацияланған қанның құюға жарамсыздығының белгілері:
*флакон бүтін
*паспорттық этикасы жақсы сақталған
*сақтау мерзімі 10 күн
*қан айқынүш қабатқа бөлінген
*+плазма лайланған
#796
*!Посттрансфузиондық гемолитикалық шоктың белгілері:
* Тыныс алудың қиындауы
* Қалтырап, тоңу
* Тахикардия
* Бел аймағындағы ауру сезімі
*+қол-аяқтың құрыса бастауы
#797
*! Посттрансфузиондық гемолитикалық шоктың белгілері:
*дене қызуының көтерілуі
*Әр сағаттық диурез мөлшерінің кемуі
*сарғаю
*+Естен тану
*ВҚҚ төмендеуі
#798
*!Мынандай қанды құйғанда гемолитикалық шок болмайды:
*АВО жүйесі бойынша сәйкеспейтін
*резус-факторы бойынша сәйкеспейтін
*гемолизге ұшыраған
*инфекцияланған
*+хилезды
#799
*!Гиперкалиемия мыналарды құйғанда дамуы мүмкін:
*Жуырда даярланған цитратталған қанды
*тромбоцитарлық массаны
*жылытып, жібітілген эритроциттерді
*+Ұзақ сақталған қанды
*Нативтік плазманы
#800
*! Лимон қышқылымен консервацияланған, топтық қасиеті сәйкесімді 800 мл қанды құйып болған соң, ауру тынышсызданып,терісі бозарып, тахикардия және аяқ-қолдарының құрысуы байқалды. Қандай асқыну басталды:
