мінамёта ёсць некалькі асаблівасцяй, якія трэба ведаць абавязкова.

Па-першае, міна ляціць з дагукавой хуткасцю па крутой траекторыі. Гэта значыць, што можна пачуць стрэл і характэрны свісцячы гук ад міны да яе выбуху. Вопытныя жаўнеры па гуку вызначаюць, у які бок яна ляціць, набліжаецца (гук мяняецца ад нізкіх частот да высокіх) ці ўжо аддаляецца пры пералёце. У баявых умовах такія навыкі трэба набываць як мага хутчэй.

Па-другое, міна выбухае пры ўдары аб зямлю, і аскепкі разлятаюцца ўверх і ў бакі. Таму аўтамабіль або чалавек, які стаіць, – вельмі ўразлівая цэль. Калі ж баец у момант выбуху міны ляжыць, верагоднасць трапляння ў яго асколкамі рэзка памяншаецца. Таму, пачуўшы гук набліжаючыйся міны (або папераджальны крык дасведчанага таварыша), неадкладна падайце на зямлю і ўціскайцеся ў яе мацней, захінаючы галаву рукамі.

Аскепкі 82-мм міны – лёгкія і вельмі «благія». Пры выбуху трохкілаграмовай міны ўтвараюцца 400-600 аскепкаў. Любая перашкода – цэгла, дрэва, бетонны слуп, – можа непрадказальна змяніць кірунак іх палёту. Па гэтай жа прычыне аскепкі міны дрэнна прабіваюць больш-менш сурʼёзныя перашкоды. Каменная сцяна, бруствер, мяшок з пяском, ствол зламанага дрэва, каска, бронекамізэлька – усё гэта можа дапамагчы.

Калі праціўнік вядзе не прыцэльны абстрэл па плошчы, то пажадана не высоўвацца хвілін 5 – 10, пакет знішчэння звычайна 60- 80 мін па квадрату.
Часам мінамётчыкі выпускаюць адну прыстрэлачную міну (дымавую або запальную) у бок мэты і па месцы яе разрыву, уводзяць папраўкі і ўключаюць беглы агонь усёй батарэяй на паразу. Так што пасля першага разрыву ў баку, ёсць трохі часу знайсці сховішча і залегчы.

Па вопыце, з мінамёта абстрэльваюць «серыямі»: 6-8 стрэлаў, паўза ў некалькі хвілін, затым зноў 6-8 стрэлаў на дабіты. Звычайна такіх серый бывала ня больш за тры. Магчымы абстрэл з аднаго, двух ці трох мінамётаў (тры мінамётных разліку ўваходзяць у склад узвода)

Падчас абстрэлу нават не думайце ўставаць. Ляжыце там, дзе ўпалі. Падчас паўзы можна агледзець мясцовасць, перамясціцца ў шчыліну, яму, варонку. Чым ніжэй вы будзеце ляжаць, тым больш шанцаў перажыць абстрэл без наступстваў. Акопы, бліндажы, збудаванні з бетонных блокаў, трывалыя цагляныя сцены – цалкам надзейная абарона ад мінамёта. Нават у чыстым полі можна прыдумаць схованку.

Не вельмі добрая ідэя пераседзець абстрэл у рэдкай пасадцы або кустоўі. Запал міны спрацуе пры ўдары аб галінкі і адбудзецца паветраны падрыў міны, што павялічыць зону паражэння аскепкамі.

У паўзе будзьце гатовыя да пачатку наступнай «серыі» абстрэлу, пра набліжэнне якой вас папярэдзіць усё той жа свісцячы гук.

Такім чынам, асноўныя правілы выжывання пры мінамётным абстрэле:

1. Прыслухоўвайцеся да гукаў лятучых мін, навучыцеся іх распазнаваць і аналізаваць.

2. Пры абстрэле неадкладна падайце і ўціскайцеся ў зямлю. Навучыцеся рабіць гэта да таго, як міны пачнуць падаць – гэта ваш шанец застацца жывым.

4. Не забудзьцеся адкрыць рот, гэта выратуе вашы барабанныя перапонкі.

5. Што б ні здарылася, ні ў якім разе нельга прыўставаць i уставаць. Не спрабуйце ўцячы з зоны абстрэлу – міны і аскепкі ўсё роўна хутчэй вас. Дачакайцеся, пакуль не прагучыць прыкладна 8-10 выбухаў, потым пачакайце хоць бы тры хвіліны, пасля чаго хутка мяняйце пазіцыю і сыходзьце ў сховішча. Нават калі камусьці побач патрэбна дапамога – аказвайце яе пасля абстрэлу і ў хованцы, інакш дапамога, хутчэй за ўсё, хутка спатрэбіцца і вам.

6. Выкарыстоўвайце штучныя і натуральныя хованкі на мясцовасці. Схавацца ў іх можна ў перапынках паміж серыямі стрэлаў.

7. Перасоўвацца толькі паўзком. Калі вы патрапілі пад абстрэл у полі і перачакалі яго, пакідайце зону абстрэлу паўзком каб не быць заўважанымі і ня выклікаць паўторны абстрэл.

8. Калі Вы знаходзіцеся ў зоне, дзе магчымы мінамётны абстрэл, не здымайце бронекамізэльку і каску, – калі яны ў вас, вядома, ёсць. Бронекамізэлькі трэцяга або чацвёртага класа спыняюць мінамётныя аскепкі цалкам надзейна. Нават просценькая камізэлька другога класа і шлем старога савецкага ўзору не будуць лішнімі.

9. Бывае што частка мін не разрываецца (мяккі грунт, узрывальнік не спрацаваў) і нахабна тырчыць хваставік з зямлі. Ні ў якім разе іх не чапайце і не даставайце. Верагоднасць выбуху вельмі высокая.

10. Капайце акопы і будуйце бліндажы з моцнымі перакрыццямі. Шляхі зносін павінны быць зігзагападобнымі. У выпадку траплення міны ў траншэю, разлёт аскепкаў будзе абмежаваны толькі прамым сегментам.

11. Не саромейцеся трэніравацца і адпрацоўваць свае дзеянні ў выпадку абстрэлу загадзя.

12. Калі вы патрапілі пад мінамётны абстрэл падчас маршу на «брані», нырайце ўнутр. Задача кіроўцы БТР на поўнай хуткасці выйсці з зоны агню. Спыніўшыся і спешыўшыся, вы ператвараецеся ў ідэальную, нерухомую мішэнь для мінамётаў.

13. Трымайце пад прыцэлам снайпераў месцы, дзе могуць быць карэкціроўшчыкі мінамётаў. Гэта як правіла разваліны, высокія дамы і дрэвы ў зоне прамой бачнасці ад вашага месцазнаходжання, з якіх адкрываецца добры агляд мясцовасці. Чалавек з біноклем і рацыяй (тэлефонам) – цэль №1.

Як вызначыць, адкуль страляў мінамёт або гармата?
Па характару варонкі ад снарада або міны можна вызначыць, адкуль ішла стральба. Снарад падае пад вуглом, а не строга вертыкальна, ён разрываецца, знаходзячыся як бы на баку, таму варонка нераўнамерная. Бок, звернуты да кропкі стрэлу, будзе больш спадзісты, чым супрацьлеглы. Аскепкаў у зямлі больш з таго боку, адкуль прыляцеў снарад, так як большая частка аскепкаў з процілеглага боку сышлі ў паветра пры выбуху. Звычайна пасля выдалення рыхлага грунту можна знайсці след снарада ў зямлі і вызначыць агульны кірунак стральбы.

Вызначыць далёкасць да месца, адкуль быў здзейснены стрэл, можна нашмат дакладней, калі вызначыць які боезапас утварыў варонку. Вымераўшы кут падзення снарада, можна, карыстаючыся табліцамі для стральбы, вызначыць, з якой далёкасці вырабляўся стрэл. Вугал вымяраецца так: асцярожна выдаляецца разрыхленая выбухам зямля, знаходзіцца цэнтр яе паглыблення (лунка). Бярэцца палка, якая кладзецца на бакі варонкі, вызваленыя ад насыпанай выбухам глебы (так вызначаецца плоскасць глебы). Пасля гэтага, пасярэдзіне пакатага схілу варонкі (таго, што з боку стрэлу) забіваецца калок, які даходзіць да плоскасці глебы. Такім чынам мы вызначаем ўсярэдненую кропку судотыку снарада з глебай, пасля чаго ад лункі да гэтага пункту праводзім прамую – прасцей за ўсё, накладваем палку або рэйку, атрымліваючы «траекторыю» руху снарада на апошнім метры палёту. Вымераўшы вугал падзення, мы можам вызначыць вугал вылету, а, такім чынам, далёкасць па табліцах для стральбы.

Калі ўпершыню трапляеш пад агонь з мінамёта, можа здацца, што горш нічога быць не можа. На самай справе – можа. Пасля тыднёвага абстрэлу «Градамі» агонь з мінамёта ўяўляецца хутчэй раздражняльным фактарам.

На малюнках:

1. 120 мм мінамёт;

2. След выбуху 120-мм міны ў траве;

3. Зоны паразы мінамётных мін з амерыканскага ваеннага падручніка з % паразы на дыстанцыі;

4. След ад выбуху 82-мм міны на асфальце.Падчас абстрэлу нават не думайце ўставаць. Ляжыце там, дзе ўпалі. Падчас паўзы можна агледзець мясцовасць, перамясціцца ў шчыліну, яму, варонку. Чым ніжэй вы будзеце ляжаць, тым больш шанцаў перажыць абстрэл без наступстваў. Акопы, бліндажы, збудаванні з бетонных блокаў, трывалыя цагляныя сцены - цалкам надзейная абарона ад мінамёта. Нават у чыстым полі можна прыдумаць сховань.

Не вельмі добрая ідэя пераседзець абстрэл у рэдкай пасадцы або кустоўі. Запал (узрывальнік) міны спрацуе пры ўдары аб галінкі і адбудзецца паветраны падрыў міны, што павялічыць зону паражэння аскепкамі.
У паўзе будзьце гатовыя да пачатку наступнай «серыі» абстрэлу, пра набліжэнне якой вас папярэдзіць усё той жа свісцячы гук.Падчас абстрэлу нават не думайце ўставаць. Ляжыце там, дзе ўпалі. Падчас паўзы можна агледзець мясцовасць, перамясціцца ў шчыліну, яму, варонку. Чым ніжэй вы будзеце ляжаць, тым больш шанцаў перажыць абстрэл без наступстваў. Акопы, бліндажы, збудаванні з бетонных блокаў, трывалыя цагляныя сцены - цалкам надзейная абарона ад мінамёта. Нават у чыстым полі можна прыдумаць сховань.