Упрощенная HTML-версия
К полной версии
Содержание
Стр. 127
Стр. 129
Қазақстанның ашық кітапханасы
Сен неге енжарлау отырсың? — деді Ревякин, үндемей отырған Зонинға.
—
Ғашығына шығарған өлеңі есіне түсіп отыр білем,— деді, әр кезде қатал әзілдесетін
Петя Ушаков.
Зониннің көздері азғана жасаурағандай, әлденені ежіктеп есіне түсіргендей, жүзінде де
өзгеше бір шырай бар еді.
—
Өлең деймісің? Оны қайдан білдің,?—деп, Зонин біраз кідіріп барып жауап
қайырды.
—
Немене, дәл таптым ба, ойыңды? — деп, Петя тағы қадалды.
Әңгіме тағы да Нинаға кешіп кетер ме екен деп, бәріміз де Петяға ұнатпай бір қарап
қойдық. Жолдасыңның жүрегінде жүрген күрсініс күйін мазаққа айналдыру — ол біздің
жауынгерлердің жақтырмайтын бір мінезі.
—
Ие, таптың, достым,— деді де Зонин қызара бастаған темір пешке кезін қадап алып,
Лермонтовтың атақты бір елеңін бастап кетті:
Скажика, дядя, ведь не даром
Москва, спаленная пожаром.
Французу отдана...
Семен ақырын-ақырын пештен алыстай беріп, ақырында тура келді, ақырындап дауысы да
қатайып барады. Алып денесі аласа жаппаға сыймай, гүждей иықтары төбеге барып
тірелді. Басын амалсыз темен алғандықтан көздері аларып, сүзердей бір бейнеде тұр.
Аласа жаппаға енді даусы да сыймай барады. Төбедегі қарағай бөрененің бірге гуілдей
бастағаны да сезіледі.
Орыс ұлында өтірік ұялшақтық сирек кездесетін мінез. Өлең мен әнге жуықтығы жоқ
шығар деп жүрген Семенымыз кезі келіп қалғанда ұялған да жоқ, қысылған да жоқ,
отаншыл ақынның жалынды жырын кергітіп тұрып айтып берді.
«Сен де ұғын, сен де ұғын!»—дегендей, Семен кезін әрқайсымызға бір қадап қояды. Бұл
енді өзіміз білетін Семен емес, жаңа бір адам, бәрімізден жоғары адам сияқтанып барады.
Әрі таңқалғандай, әрі қызыққандай, бәріміз де аузына қарап қалыппыз. Ойыңдағы
кейістерің мен уайымдарыңды сыпырып айдап тастап, енді ойыңа Отанның құдіретті үні
орнап жатыр. Ескі жырдың жаңа мағынасы билеп әкетіп барады.
... И молвил он, сверкнув очами:
—
Ребята, не Москва ль за нами?
Умремте ж под Москвой...
Ешкім ешбір белгі бермесе де, бұл сөздердің тұсында бәріміз де орнымыздан атып
тұрдық. Әркімнің алқымына да әлдене келіп тіреле қалғаны байқалады.
Ие артымызда Москва! — деп қалды Володя. Көздері жасаурап, жүзі қып-қызыл болып
кетіпті.
— Умремте ж под Москвой,
Как наши братья умирали!
Стр. 129 - Ғ. Мүсірепов Қазақ солдаты
Упрощенная HTML-версия
К полной версии
Содержание
Стр. 128
Стр. 130
Қазақстанның ашық кітапханасы
Жанға тиер, ойға қонар шындық сөзін шаңқылдатпай-ақ алау-жалаусыз-ақ ойлы түрде
айтқанда да бар мағынасымен жүрегіңе ұялай қалатынын мен бірінші рет Семеннан естіп
тұрғандаймын. Семен кідіріс жасап еді, біз де дем алмай тынып қалдық. Демалыс —
тынысымызға дейін бірге қосып, Семенның, аузынан шыққан әр сөзді ішімізден бірге
айтып тұр екеміз.
И умереть мы обещали,
И клятву верности сдержали
Мы в Бородинский бой.
Семенның алып денесіне қарап, Бородинода ант бергендер де осы сияқты орыс
батырлары-ау дейсің ішіңнен. Семен өлеңді оқып болды да, енді тағынан түсіп қалғандай,
баяғы жұпыны қалпына көшіп, үнсіз ғана орнына барып отырды. Енді ол, байқамай
бірдеме айтып қалған баладай маңдайы тершіп, жүзі қызарып, өзінен-өзі абыржи бастады.
—
Қане таппағаным ойыңды! Алып Семен алтын Семен!— деп, Петр оны құшақтап,
мойнына асылып жатыр. Алқымына келіп тірелген түйнектен әлі босана алмаған Ревякин
үндемей далаға шығып кетті де, мені шақырды.
—
Қалай керемет! Мұндай шығар деп кім ойлаған... Елтіп қалғандаймын. Әрең-әрең
жылап жібермедім,— деді Ревякин.
—
Менімше, бәріміз де жыладық қой деймін,— дедім мең шынымды жасыра алмай.
—
Жаңа келген жастарға да оқып берсінші. Бері шақыршы өзін.
Семен сыртқа шыққан соң, Ревякин оған:
—
Қазір ерекше бір тапсырманы орындауға жүресің, әзірлен! — деді.
Ерекше тапсырманы орындауға жалғыз жүрмейтін әдетіміз бойынша, ақкөңіл Семен
таңданып қалып:
—
Жалғыз барам ба? —деп сұрады.
—
Жоқ, менімен бірге барасың...
Ревякин мен Зонин толықтыру ретінде кеше ғана келген жастарды аралап қайтуға кетті.
Біз оларды өткен түні сыртынан ғана көріп қуанысып қалғамыз. Қандай өнерлері бар,
әзірліктері қандай, ол жағымен әзір таныса алғанымыз жоқ. Бірақ бөлімдеріміз едәуір
шағындап, орталанып қалғанда келген жастарға қатты қуанған едік...
Октябрь мейрамынан кейін, бізге толықтыру ретінде келген жалғыз жастар ғана емес,
орыс халқының, барлық дана-данышпан алыптары келіп қосылғандай сезіледі.
Орыс ойының ғасырлардан асып тұрған ұлы штабы қазір қасымызға келіп орнағандай,
Белинский, Чернышевский, Плеханов, Ленин, Пушкин, Толстой, Глинка, Чайковский,
Горький, Суворов, Кутузов, әр солдаттың қимылына сын кезімен қарап, сенімді үміт,
қажыр-қайрат беріп тұрғандай болады.
Мен ұлы Пушкинмен ең әуелі Абай арқылы танысқан қазақ жастарының бірімін.
Сондықтан болу керек, Пушкин аты аталғанда, қол ұстасып келе жатқан Абайды да
көргендей боламын. Оларға ілесе, ақ сақалынан жеңіс желін ұйтқыта соқтырып келе
жатқан қарт ақын Жамбыл көрінеді. Ойың осылай ерлей береді де, бар елдердің ұлы
адамдарын бізге әкеліп қосады. Өйткені, өз заманының айуандығымен алысып өткен ұлы
