Аллаһтың бұйрығын орындай отырып

БАЛА ҚҰҚЫҚТАРЫ

Мухаммад ибн ’Умар ибн Салим Базмул

Аса Мейірімді, ерекше Рахымды Аллаһтың атымен!

Әлемдердің Раббысы – Аллаһқа мақтау-мадақтар, Пайғамбарымыз Мухаммадқа, оның отбасы мүшелеріне және барлық сахабаларына Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын!

Ал содан кейін:

Бұл лекция жүректердің қазынасы[1] туралы болмақ. Мен онда балаларға жасалатын қамқорлыққа, олардың тәлім-тәрбиесіне, олардың сақталуға тиісті құқықтарына қатысты шариғатта келген (үкім-ережелерді) түсіндіріп бергім келді. Мен осы лекцияның себепшісі болып, оны ұймдастырған құрметті бауырларымызға алғысымды айтқым келіп отыр. Аллаһ Тағала оларға игілігімен қайырсын!

Балалар – бұл Аллаһ Тағаланың берген сыйы әрі дүние тіршілігің сәні

Аллаһ Тағала былай деді: «Әй, адам баласы! Сендерді бір кісіден (Адам атадан) жаратқан және одан оның жұбайын (Хауа ананы) жаратып, ол екеуінен көптеген ер-әйелді таратқан Раббыларыңнан қорқыңдар» («ән-Ниса» сүресі, 1-аят).

(Ол) сондай-ақ: «Аллаһ өз жыныстарыңнан жұбайлар жаратты. Жұбайларыңнан сендерге балалар, немерелер пайда қылды. Сондай-ақ сендерді тап-таза нәрселерден ризықтандырды», - деп айтты («ән-Нәхл» сүресі, 72-аят).

Сондай-ақ (Ол) былай деді: «Көктер мен жердің иелігі Аллаһта. Қалағанын жаратады. Кімге қаласа, қыздар, кімге қаласа ұлдар береді. Немесе ұлдар мен қыздарды жұп-жұбымен береді. Сондай-ақ қалағанын бедеу қылады. Күдіксіз, Ол - Толық Білуші, Аса Күшті» («әш-Шура» сүресі, 49-50 аяттар).

Балалар – бұл дүние тіршілігінің сәні! Аллаһ Тағала былай деді: «Мал мен балалар – дүние тіршілігінің сәні. Ал бақи қалатын жақсылықтар болса, Раббыңның қасында табыс бойынша да жақсы, әрі үміт тұрғысынан да жақсы» («әл-Кәһф» сүресі, 46-аят).

Пайғамбарлар мен салиқалы кісілер де өздерінің дұғаларында салиқалы ұрпақ сұрап жалбарынатын

Аллаһ Тағала былай деді: “Сол кезде Зәкария Раббысына жалбарынып: «Раббым! Маған Өзіңнен игі ұрпақ бер. Шәксіз, Сен тілекті Естушісің», - деді” («Әли Имран» сүресі, 38-аят).

Сондай-ақ Зәкария былай деді: «Шынында мен өзімнен кейінгі жақындарымнан (мұрагер бола алмайды деп) қорқамын. Сондай-ақ жұбайым кемпір. Ендеше, маған Өзіңнен бір мұрагер бере көр! Ол маған да, әрі Яқуб ұрпағына да мұрагер болсын. Раббым, оны ризалығыңа бөле!» («Мәриям» сүресі, 5-6 аяттар).

Имам әш-Шәнқыти (бұл аят туралы) былай деді: “« Ендеше, маған Өзіңнен бір мұрагер бере көр!» – яғни нәрестені. Бұған дәлел Аллаһ Тағаланың осы оқиға жайлы басқа аятта айтқан мына сөздері: «Сол кезде Зәкария Раббысына былай жалбарынып: «Раббым! Маған Өзіңнен игі ұрпақ бер. Шәксіз, Сен тілекті Естушісің», - деді» («Әли Имран» сүресі, 38-аят). Дәл бала туралы сөз болып тұрғанына сондай-ақ Аллаһ Тағаланың келесі сөздері де нұсқайды: «Зәкарияны да есіңе ал. Ол Раббысына: «Раббым! Мені жалғыз тастама», - деп жалбарынды» («әл-Әнбия» сүресі, 89-аят). Яғни мені сәбисіз жалғыз тастама”. Қз.: «Адуа ул-Байан», 3/365.

Сондықтан: «Міне, бұлар Біз жақсы амалдарын қабыл етіп, жамандықтарын кешіретін жәннаттықтардың ішінде болады. Бұл оларға етілген шынайы уәде» («әл-Әхқаф» сүресі, 15-аят), - деп сипатталған мүминдер Аллаһқа келесі дұғамен жалбарынады: «Раббым! Маған және әке-шешеме берген нығметтеріңе шүкірлік етуімді, Өзің разы болатын түзу амал істеуімді нәсіп ете көр! Менің ұрпақтарымды да салиқалы ет. Шын мәнінде, мен Сенің алдыңда тәубе еттім. Ақиқатында, мен мұсылмандардың бірімін» («әл-Әхқаф» сүресі, 15-аят).

Неліктен біз балалардың құқықтары туралы сөз етіп отырмыз?

Аллаһтың бұйрығын орындай отырып

Ол: «Аллаһ сендерге, балаларыңа қатысты... бұйырады», - деді («ән-Ниса» сүресі, 11-аят). Сондай-ақ: «Әй, мүминдер! Өздеріңді әрі үй-іштеріңді отыны адамдар мен тастардан болған Оттан қорғаңдар. Оның басындағы періштелер жуан денелі, қатал. Олар Аллаһтың өздеріне берген әмірлеріне қарсы келмейді. Не бұйырылса, соны орындайды», - деді(«әт-Тахрим» сүресі, 6-аят).

Имам әс-Суюты «әд-Дур әл-Мансурда» былай деді: “’Абдур-Разақ, әл-Фирьяби, Са’ид ибн Мансур, ’Абд ибн Хумайд, ибн Жәрир, ибн ул-Мунзир, әл-Хаким және әл-Бәйһақи «әл-Мадхалда» ’Али ибн Аби Талибтың сөздерінен ол Аллаһ Тағаланың: «Әй, мүминдер! Өздеріңді әрі үй-іштеріңді отыны адамдар мен тастардан болған Оттан қорғаңдар», - деген сөздеріне қатысты: «Өздеріңді әрі жанұяларыңды жақсылыққа үйретіңдер және тәрбиелеңдер», - деп айтқанын жеткізеді”.

Ибн Жәрир және ибн ул-Мунзир Ибн Аббастың Аллаһ Тағаланың: «Өздеріңді әрі үй-іштеріңді отыны адамдар мен тастардан болған Оттан қорғаңдар», - деген сөздері туралы былай деп айтқанын жеткізген: «Аллаһқа бойсұнушылықты ұстаныңдар, Оған мойынсұнбаудан қорқыңдар, өз отбасыларыңа Аллаһты зікір етуді бұйырыңдар, сонда Аллаһ сендерді Оттан сақтайды».

Абд ибн Хумайд Ибн Аббастың Аллаһ Тағаланың: «Өздеріңді әрі үй-іштеріңді отыны адамдар мен тастардан болған Оттан қорғаңдар», - деген сөздеріне қатысты: «Өз отбасыларыңды тәрбиелеңдер», - дегенін жеткізген. Қз.: «әд-Дур әл-Мансур», 8/225.

Әш-Шәнқыти «Адуа ул-Баянда» былай деген: “Адам өзінің отбасына (әйеліне, балаларына т.б.) жақсылық жасауды бұйырып, әрі оларға жамандық жасауға тыйым салуы қажет, себебі Аллаһ Тағала: «Өздеріңді әрі үй-іштеріңді отыны адамдар мен тастардан болған Оттан қорғаңдар», - деді. Ал Пайғамбар (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын): «Сендердің әрқайсыларың бақташысыңдар, әрі сендердің әрқайсыларың өз қарамағындағылары үшін жауапкершілік көтереді», - деп айтты”. Әл-Бухари, 893; Муслим, 1829» ”. Қз.: «Адуа ул-Баян», 1/466.