12. Газ генераторы станциясының ғимараттары мен құрылыстары «Ғимараттар мен құрылыстардың өрт қауіпсіздігі» ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2002 және «Кәсіпорындардың, ғимараттар мен құрылыстардың алаңдары мен учаскелерінің қоршауларын жобалау жөніндегі нұсқау» ҚН 441-72 нормаларының талаптарына сәйкес орындалуы керек.
13. Газ генераторы станцияларының ғимараттары мен құрылыстарын көлемді-жоспарлау мен құрылымдық шешімдерін таңдау 1-кестеде көрсетілген құжаттарға, қолданыстағы нормалар мен талаптарға сәйкес анықталады.
1-кесте
| ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2002 | «Ғимараттар мен құрылыстардың өрт қауіпсіздігі» |
| ҚНжЕ 2.09-02-85* | «Өндірістік ғимараттар» |
| ҚНжЕ 2.09.03-85* | «Өндірістік кәсіпорындардың ғимараттары» |
| БҚ 34.49.101-87 | «Энергетикалық кәсіпорындарды өртке қарсы қорғауды жобалау жөніндегі нұсқау» |
| ҚР ӨҚЕ 08-97 | «Қазақстан Республикасындағы Өрт қауіпсіздігі ережелері. Негізгі талаптар» |
Ғимараттардың санаттары «Технологиялық жобалаудың республикалық нормалары. Өрт шығу және өрт шығу салдарынан жарылу қаупі бойынша бөлмелердің, ғимараттар мен құрылыстардың санаттарын анықтау» ТЖРН 01-94 нормаларына сәйкес анықталады.
14. Газ генераторы станцияларының барлық ғимараттары мен құрылыстарына өту жолдары «Жол төсемдерінің қатты емес түрлерін жобалау» ҚР ҚН 3.03-19-2003 талаптарына сәйкес қарастырылуы керек. Өту жолдары жетілдірілген жабынмен төселеді. Жол төсемдерінің құрылымы-ұсақтас негізі бойынша екі қабатты асфальтобетоннан тұрады. Жолдың жүретін бөлігі нормалар талаптарына сәйкес 6,00 м тең қабылданады.
Газ генераторы станцияларының барлық аумағы биіктігі 1,8 м ҚН 441-72 нұсқауына сәйкес жанбайтын материалдардан желдетілетін қоршаумен қоршалуы керек.
15. Газ генераторы станцияларының аумағында орналасқан барлық құрылыстар бас ғимаратқа қатысты, «Газ таратушы жүйелер» ХҚН 4.03-01-2003 талаптарына сәйкес қашықтықта орналасады.
16. Газ генераторы станциясында арнайы шайыр қоймасын жобалау қажет болған кезде, оның газ генераторы станциясына дейінгі, сондай-ақ шайыр сорғысымен шайыр қоймасының арасындағы қашықтық «Өндірістік кәсіпорындардың бас жоспарларының» ҚНжЕ II-89-80 талаптарына сәйкес қабылданады.
17. Жарылуды, өрт шығуды және өрт шығу салдарынан жарылуды сипаттайтын көрсеткіштер, ғимараттар, бөлмелер мен құрылыстар үшін «Технологиялық жобалаудың республикалық нормалары. Өрт шығу және өрт шығу салдарынан жарылу қаупі бойынша бөлмелердің, ғимараттар мен құрылыстардың санаттарын анықтау» ТЖРН 01-94 талаптарына сәйкес белгіленеді.
18. Газ генераторы станциялары ғимараттарының жарылу және өрт қауіпсіздігі өндірістерінің санаттарын ескере отырып, қажетті отқа төзімді дәрежемен, жеңіл лақтырылатын шатыр және қабырға қоршауын қажетті алаңмен материалдары мен құрылымдарын пайдаланып, жоспарлы шешімдермен қамтамасыз етіледі.
19. Ғимараттар мен құрылыстар жабдықтарды, ғимараттар мен құрылыстарды белсенді (пайда болған өрттерді алдын алу, болдырмау және сөндіру) жәнеәрекетсіз (өрт кезінде құрылымды құлаудан сақтау, көтергіш және қоршау құрылымдарының отқа төзімділік көлемін жоғарлату) өртке қарсы қорғау кешендерімен қамтамасыз етіледі.
Қабырға мен қалқалардағы барлық тесіктер кабель төсегеннен кейін цемент-құмды ерітіндімен сыланып, отқа төзімділік шегі 45 минут оңай тесілетін материалмен (асбозуритпен, төмен маркалы жеңіл бетонмен) бітелуі керек.
Бір бөлмені екіншісінен немесе бір-бірінен бөлетін және эвакуациялық шығу жолдарына апаратын «В» және жоғары санатты бөлмелердің есіктері отқа төзімділік шегі 45 минуттан кем емес өртке қарсы нормаларға сәйкес қарастырылуы керек.
Ғимараттың эвакуациялық шығу жолының саны екеуден кем болмауы керек.
Эвакуациялық шығу жолдары бөлек орналасуы керек. Эвакуациялық шығу жолдары есіктерінің ішінде еркін ашуға бөгет жасайтын, тиегі болмауы керек.
Есік пен эвакуациялық шығу жолдарының биіктігі 2,0 м кем болмауы қажет.
20. Көтергіш құрылыс құрылымдарының отқа төзімділік шегін нормативтік мәніне дейін жоғарылату үшін:
1) оттан қорғайтын бағаналар, аражабын арқалықтар мен қабырғалар (гипстік талшықты табақтар) қаптаулар;
2) бетондау (торкретсылақ);
3) құрылымдардың талап етелетін отқа төзімділік шегін және олардан оттың таралу шегін қамтамасыз ететін қорғау қабаттары жуандығымен, оттан қорғау бояуымен бояу;
4) металл қабырғалық панельдерде жылыту ретінде жанбайтын базальттық талшықты пайдалану;
5) өрт сөндіру автоматты құрылғылары 2.02-15-2003. «Ғимараттар мен құрылыстардың өрт автоматикасы» ҚР ҚНжЕ, «Ғимараттар мен құрылыстардың өрт қауіпсіздігі» ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2002 талаптарына сәйкес қолданылады.
21. Газ шығу қаупі бар бөлмелерде жұмыс бастар алдында сол ортадағы газдың мөлшерін талдау қажет.
Газ шығу қаупі бар бөлмелерде газдың бар екендігі газ талдағыштың жарылыстан қорғау түрімен және индикацияны шығарумен тұрақты әрекет (жарық және дауыс белгілері) арқылы бөлменің ішінде және, сондай-ақ бөлме сыртының көрінетін жерінде анықталуы керек. Содан басқа, жар салудың қайталайтын сигналы (газ талдағыштан) орталық диспетчерлік пультке шығарылу керек. Сонымен қатар, қосалқы (газ талдағыштан) жариялау дабылы орталық диспетчерлік пультке (оператор-диспетчерге) шығарылуы қажет.
22. Газ талдағыштан газдылықты айқындау немесе дабыл алу кезінде газ шығу қаупі бар бөлмелерге тек газдың жоқ және оттектің жеткілікті екендігін (көлемі бойынша 20 пайыздан кем емес) қайта тексергеннен кейін ғана кіруге болады. Егер желдетудің нәтижесінде газды кетіру мүмкін болмаса, онда кіруге және газ шығу көзін жоюға қатысты жұмыстарды жүргізу бөліктенген газқағарларда ғана рұқсат етіледі.
23. Газ шығу қаупі бар жұмыстарды жүргізу кезінде мынадай талаптар сақталуы керек:
1) жарықтың тасымал көзі ретінде жарылыс қорғанысы бар шырақтарды ғана пайдалану керек. Газ шығу қаупі бар орындарда шырақтарды қосуға және өшіруге, сондай-ақ ашық отты пайдалануға тыйым салынады;
2) жұмыстарды орындау кезінде ұшқынның пайда болу мүмкіндігін тудырмайтын, металдан жасалған аспап қолданылады;
3) электр бұрғыларын және басқа электрлік аспаптарды, сонымен қатар ұшқындайтын құралдарды пайдалануға тыйым салынады.
Тұрақты қызмет көрсету персоналы жоқ, газ шығу қаупі бар бөлмелердің есіктері құлыпқа жабылуы керек. Кілттер ауысым бастығында сақталуы қажет және кәсіпорынның техникалық басшысы бекіткен, тізімде көрсетілген тұлғаларға қол қойдырып, берілуі керек және жұмыс аяқталған соң күн сайын қайта тапсырылуы қажет.
24. Шырақтарды тазарту және жанып кеткен шамдарды ауыстыруды шырықтарға ыңғайлы және қауіпсіз қолжеткізуді қамтамасыз ететін құрылғылардың көмегімен электр техникалық персонал жүзеге асырады.
25. Тұрақты жарықтандырулары жоқ орындарда жабдықтарға қызмет көрсету кезінде, ауысым бойынша бір-біріне берілетін, тасымалды электр шамдарының саны жеткілікті болуы керек.
26. Жанар (тазаланбаған) газдың газ генераторы станциясын газ тұтынушымен бір ғимаратта орналастыру станция бөлмесін отқа төзімді герметикалық күрделі өртке қарсы қабырғамен бөлген жағдайда рұқсат етіледі.
27. Атмосфералық түрдегі газ генераторы станциясын жобалау кезінде газ генераторларын екі қатарға одан асырмай симметриялы орналасқан газтазарту жүйесімен орналастыруға рұқсат етіледі.
Суыту және газды тазарту аппараттарының және аппараттар мен қабырғалардың ортасындағы өту жолдары 2 м кем болмауы керек.
28. Газ генераторы станциясы газ бен ауаға талдау жүргізуге арналған зертханамен, жанармай мен күлдің сынауларын бөлу үшін бөлмемен жабдықталуы қажет.
29. Машина бөлімінде, газ генераторлары бөлмелерінде газ құбырларын төсеу үшін жертөле орналастыруға тыйым салынады.
30. Отынды дайындау және беру жүйелерін жобалау газданған қатты жанармай жарылу тобы және оның тотығуға бейімділігі есепке алынып орындалуы керек. Жанармайдың жарылу критериясын есептеу «Шаң тәрізді жанармайды дайындау және жағу үшін жанармай берудің жарылу қауіпсіздігінің ережелері» БҚ 34 ҚР.1-03.352-04 ұсынылған әдістемеге сәйкес орындалады.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
1) Белов С.В. Безопасность жизнедеятельности: Учебник для ВУЗов.–М.:Высш.шк. 2002 г.
2) Қазахстан Республикасының Еңбек Кодексі. Астана 2007г.
Қосымша интернет ресурсы:
3) http://kk.wikipedia.org/wiki
4) http://cs538621.vk.me/u197325281/docs/3797ac5fab18/enbekti_korgau.doc
