Нәтижелерді анықтау

Раунд біткен соң, дебатерлар бөлмеден шығуы тиіс, ал төрешілер командаларға бірінші, екінші, үшінші, төртінші орын беру керек.Төрешілер орындарды дисскусия арқылы бір шешімге келуарқылы анықтайды, олар шешімді бөлек қабылдап, дауыс беру арқылы анықтау дұрыс емес; олар сондай-ақ дауды «жеңіп» және басқаларына өз нәтижелерін белгілеу мақсатында бір-бірімен қызу пікірталасқа туспеуі керек. Төрешілік- бұл командалық жұмыс және де төрешілер өздерін команданың бөлігі ретінде қарастыру керек. Олардың міндеті әділ және командаларға лайықты шешім қабылдау болып табылады. Ойында әрқашанда бір команда бірінші, бір команда екінші, бір команда үшінші және де бір команда төртінші орын алуы міндетті.

БП пікірталасының жеңудегі негізгі критерилерін қайталау:

Төреші ең алдымен қай команда өзінің позициясына байлынысты дәлелдеулерімен сенімдірек болғанын бағалау керек. Төреші қай команда өзінің толықтай немесе жақсы түсіндірілген аргументтерімен резалюцианың қабылдануын немесе қабылданбауын дәлелдегенін анықтау қажет. Төрешілер 2.1, бөлімінде жазылғандай, қарапайым ақылды сайлаушылар сияқыты әрқашан тұтас және салыстырмалы болуы тиіс: олар тұтастай команданың қосқан үлесін қарастырып, басқа да командалардың қосқан үлесімен салыстыруы керек. Командалар өз сөзіндегі оқшауланған элементтерден жеңіске жете алмлмайды немесе жеңіліп қала алмайды, мысалы, олар жақсы анықтамасын бере алған үшін немесе бір команда қатысушыларының бірі-біріне қарама-қайшы айтқаны үшін. «автоматты төртінші орын» немесе «автоматты бірінші орын» деген заттар жоқ екенін атап өту маңызды. Бұл қарапайым логика болып табылады: команданың кандайда бір әрекеті нашар немесе жақсы болса да, басқа команда дәл сол әрекетті і оданда нашар немес жақсы орындауы мүмкін, оған қоса басқа жақсырак немесе нашарлау қылатын басқа бір іс әрекет жасауы мүмкін.

Дебат нәтижелері, команда не айтты және не айтқан жоқ арқылы анықталады. Төрешілер рауындықа кіріспеу керек. Төрешілер команда атынан аргументтер құрасыруға,команда атынан аргуменнтерді аяқтауға немесе аргументтерге қарсылық жасауға тыйым салынады. Кейбір кезде төрешілер “жақсы аргументті айтқан, бірақ жетілдірілменген” деп ойыншылар туралы айтады, бірақ бұл дұрыс емес. Бұл тек қана сылтау, себебі, олар өзіне ұнайтын аргументті естігісі келеды. Төрешілер өзі келіспейтін немесе қателікетрі бар болсада аргументтерді қарастыру тиіс. Сонымен қатар, рауындта басқа комндалар бір аргументке мән бермеседе төреші мән беру керек.

Төрешілер раунд барысында дәлелденгенділік деңгейін бағалау қажет.

Төрешілер әрқашанда өз пікірлерін максималды түрде аз қолдану керек. Егер мәлемдемелер ең басқа сыймас мәлімдемелер болса да, басқа командалардан қарсылық болмаса, міндетті түрде ескеліу керек. Идеал жағдайда, командалар қарсыласатрдың аргументіне детальді түрде қарсылық көрсету керек. Реал жағдайда, аргументтер бір-бірене қатысты емес болып келеді. Мұндай жағдайда, аргументтің тек қана маңыздылыған ғана емес,сонымен қатар дәлелденгенділігін бағалау қажет. Қарсылық келтірілмеген аргументтер,сонымен қатар төрешіден қандайда бір логикалық қадамдар қажет ететін аргументтер, сапалы түрде қарсылық келтірлген аргументтерге қарағанда мықтырақ, бірақ ешқашан жақсы түсіндірілген, саны аз пастулаттарға негізделген аргументтер мықты болған емес.

Сондықтанда, аргументке қарсылық келтірілгені немес келтірілмегендігі өте маңызды. Назар аударыңыз, қарсылық жасау барысында ойыншы “қарсылық” деп айту міндетті емес. Олай айту ойншының сөзін түсініктірек қылыуы мүмкін, бірақ төреші “қарсылық” деп айтпаған үшін оның қарсылығын есептемеу дұрыс емес.

Егер ойыншы барлық айқан аргументке қарсылык келтіру міндетті емес. Мысалы, есірткені легализаватьету туралы резалюция болса, ал үкімет “розовый пілдер өте адеми және …” деп айтса онда бұл аргументке “көк пілдер жақсырақ және...” жауап қайтару керек емес, себебі ол есірткенің легализаватьетуіне себеп болмайды. Сонымен қатар,“ бір есірткелер екіншісіне қарағанда зияны азырақ” десе, бұл аргументті де толықтай ескермеуге болады. Аргументтің тақырыпқа қатысты болғанымен, ол есірткенің заңдастыруына әсер етпейді.

Бір раундта бір ғана бас төреші, сонымен қатар көмекші (“wing judge”) немесе қаптал төрешілер болады. Бас төреші раундтағы жасалатын шешімге жауапты, ал көмекшілер бас төрешіге құрметпен қарап, оның сөзін бұзбау тиіс. Бас төрешіде көмекшілерді құрметтеп, дисскусия барысында оларға сөз беріп,олардың сөзін тыңдағаны жөн. Егер төрешілер берілген 15мин ішінде келісімге келмесеб онда кестеге байланысты уақыт болса онда тағы қосымша 5-10мин беріледі. Тағыда ортақ келісімге келмесе, онда келісімге келмеген жерде дауыс беру арқылы шешіледі. Көп дауыс жиналған шешім дұрыс деп жарияланады. Ал егер төрешілер саны жұп болған жағдайда, бас төрешініңшешімі дұрыс деп саналады.

Оқушы-төрешілер (trainee judges): Кейбіртөрешілер ойында “оқушы” болуы мүмкін. Ондай төрешілердің функциялары көмекші төрешілермен бірдей болады, бірақ олардың дауыс беругі құқығы жоқ. Бас төрешілер оларға тең дәрежеде өзінің пікірін айтуға мүмкіндік беруі тиіс, бірақ олар соңғы шешімді қабылдай алмайды. “Оқушы” статуысы тек уақытша бір-екі ойын барысында болады, кейін олар көмекші немесе бас төреші (олар туралы жақысы пікір айтылсы) бола алады.