25. Төтенше жағдайда тұрғындарды қорғау әдістері мен қағидалары. Азаматтық қорғаныс шараларының өзектілігі халық қорғанышымен, аумақтардың және төтенше жағдайдың шаруашылық ету объектілерінің табиғи және мінез-құлық техногенногосын түсіндірмесе де болады. Әрбір мемлекет еліне сенетін халқына қамқорлық көрсетуі тиіс. Бір жағынан мемлекет халыққа бағытталған ТЖ пен ликвидацияны тоқтату туралы заңдар қатарын ұсынады, сонымен қатар халыққа оларды жеткізеді. Ал тұрғындар міндетті түрде ЧС-тің бүкіл заңын білуі тиіс. Тек қана дәл осылай мемлекет үлкен шығындардан құтыла алады. Тұрғындарды қорғау шарасы, күні бұрынғы аумақтардың және шаруашылық ету объектілерінде өткізіледі және орталық, жергілікті өкілдік және атқару органдардың артына, жергілікті өзін-өзі басқару органдарына, ұйымдардың және Қазақстан Республикасының тұрғындарына міндетті түрде керек. Тұрғындарды қорғау мақсатында, аумақтардың және төтенше жағдайдың шаруашылық ету объектілерінің табиғи және мінез-құлық техногенногосы орталық және жергілікті атқару органдармен, ұйымдармен өткізіледі:
- перспектива және ағымдағы жоспарлардың өңдеуі халық қорғанышымен, қоныстанған пунктілердің және төтенше жағдайдың шаруашылық ету объектілерінің табиғи және мінез-құлық техногенногосы және әрекеттердің жоспарларының оларды жоюымен; шаралардың кешені жоғарылаумен шаруашылық ету объектілерінің жұмыс жасау тұрақтылықтары және жұмысшы қызметші қауіпсіздігі қамтамасыз етуіне төтенше жағдайларда;
-локальдық системоповещенияға үнемі жасалу және қолдауда; - жасау, дайындау және күштердің қолдану даярлығына сүйемелдеу және құралдардың ескертуімен және төтенше жағдайлардың зардаптарды жоюда; - зақымданғанда көмек көрсету; - су басқан, сел және басқа экзогендердің әрекетінен болған территорияларды қайта құру; - төтенше жағдай кезінде баспанасыз қалған тұрғындарға уақытша баспана резервтерін құру; - мониторингті система ұйымы, тұрғындарды және шаруашылық субъекттерді техногендік авариялар туралы, су басу туралы алдын ала хабарлау; -сел, көшкіндер мен басқа экзогендік құбылыстарда; - азық-түлік қорларын жасау, дәрі-дәрмектермен және заттық - техникалық құралдармен өмірін қамсыздандыру объектілерінде;
РКЧС-тің функционалдық режимі, оларды орнату және негізгі шаралар өткізу РКЧС-негізгі үш режимі бар.Төтенше жағдай болмаған сәтте органдар және РСЧС күштері күнделікті қызмет тәртібінде жұмыс жасайды.
Атқару өкімет федералды органдарының бастықтарының шешімімен, органдардың РК атқару өкіметтері, жергілікті өзін-өзі басқару органдары және ұйымдар, қайсы аумақтарға төтенше жағдайларды көрінсе немесе пайда болса, жұмыс жасау келесі тәртіптерді орналастыра алады:
жоғары даярлық режимі – төтенше жағдайдың туу қаупі кезінде төтенше жағдай режимі – төтенше жағдайлардың ликвидациясы мен болған жағдайында.
РКЧС жұмыс жасаулары кіріспе жанында лайықты анықталады:
Жағдайдың, негізгі жоғары даярлық тәртібі кіріспесіне арналған қызмет еткендер немесе төтенше жағдай тәртібі;
Аумақ шекаралары, қайсысында төтенше жағдай көріне алады, немесе шекараның төтенше жағдай аймақтары;
Күштер және құралдар, біреуге назары аударылғандар шаралардың өткізілуіне;
Тұрғындарды төтенше жағдайлардан қорғау туралы алдын алу шаралары;
Лауазымды беттің, жауаптылар шаралардың жүзеге асыруының артынан төтенше жағдай ескертуімен немесе жұмыстардың бастығы төтенше жағдайды жоюымен айналысуы;
Атқару өкімет органдарының бастықтары, РК атқару органдарының өкіметтері, бұқаралық хабар құралдары арқылы жергілікті өзін-өзі басқару органдары және ұйымдарды халықты тиісті хабарлау және кіріспе туралы байланыс басқа каналдарымен басқару органдарының жұмыс жасау тәртіптерінің нақтылы аумақтары лайықты және бірыңғай жүйе күштерінің, сонымен қатар өлшемдерде халық қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
Жағдайларды жоюы жанында, негізбен қызмет еткендердің кіріспеге арналған лайықтыларды жоғары даярлық тәртібі аумақтарында немесе төтенше жағдай тәртібінің, атқару өкімет органдарының бастықтары, органдардың РК атқару өкіметтері, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының және ұйымдарды басқару органдарының жұмыс жасау анықталған тәртіптері өзгереді және бірыңғай жүйе күштері.
Аймақтық төтенше жағдайлардың болу қаупінде басқару органдарының жұмыс жасау тәртіптері және бірыңғай жүйе лайықты ішкі жүйелерінің күштерінің ескертумен үкімет комиссия шешімімен орналастырады және төтенше жағдайлардың жоюының және өрт сөндіру қауіпсіздік қамтамасыз етеді.
Негізгі шаралармен, басқару органдарымен жүзеге асатын және бірыңғай күштер жүйесі болып табылады:
Күнделікті қызмет тәртібінде;
Қоршаған ортаның күй-жағдайын зерттеу және төтенше жағдайларды болжау;
Жинау, өңдеу және анықталған ретте облыста халық қорғаныштары және төтенше жағдайда аумақтарды және өрт сөндіру қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
Өңдеу және мақсаттық, ғылыми - техникалық бағдарламаларды орындау және өлшемдерді төтенше жағдайларда ескерту және өрт сөндіру қауіпсіздікпен қамтамасыз ету;
Басқару органдарының әрекеттерін жоспарлау және бірыңғай жүйе күштерінің, дайындау ұйымы және қамтамасыз ету олардың қызметі;
төтенше жағдайларда халықты әрекеттерге дайындау;
Облыста білімдердің насихаты халық қорғаныштары және төтенше жағдайдың аумақтардың және өрт сөндіру қауіпсіздік қамтамасыз етуінің;
Басшылық жасау, орналастыру, сақтау және төтенше жағдайларды жоюға арналған заттық қорларды резервтермен толтыу;
Мемлекеттік экспертиза өз өкілеттіктерінің шектерінде өткізу, қадағалауды және облыста бақылауды халық қорғаныштары және төтенше жағдайды аумақтарды және өрт сөндіру қауіпсіздікпен қамтамасыз ету;
Сақтандыру қажеттіліктерінің түрлерін өз өкілеттіктерінің шектерінде жүзеге асыру;
Шараларды өткізу халық эвакуациясына дайындаумен, қауіпсіз аудандарға заттық және мәдениеттілі құндылықты, оларды орналастыруға және қайтаруға тұрақты өмір сүру орындарына сәйкес немесе сақтауды, сонымен қатар халық өмірін төтеншелерді жағдайларда қамсыздандыру;
басқаруы туралы төтенше жағдайларда статистикалық есепт, апаттар себептерінің тексеруінде не апаттарында, сонымен қатар өлшемдерді өңдіруіне ұқсас апаттардың себептерін жоюымен.
Жоғары даярлық тәртібінде:
Бақылаудың күшейтуі қоршаған орта күй-жағдайының ар жағында, төтенше жағдайларды көріу және олардың зардаптарын болжау;
Бастықтардың тәулік бойы кезекшілік қажеттілігі жанында және басқару органдарының лауазымды беттерінің және бірыңғай жүйе күштерінің стационарлықтарды басқару пунктілерінде;
Толассыз жинау, өңдеу және тапсыру басқару органдарына және тап осы бірыңғай жүйе туралы күштеріне болжаушы төтенше жағдайларда, халық қабылдаулар туралы хабарлау және олардың қорғаныш тәсілдері;
Шапшаң өлшемдердің қабыл алуы көріну ескертуімен және төтенше жағдайлардың дамуының, зиян мөлшерлерінің төмендеуіне және оқиғада шығындардың олардың көрінудің, сонымен қатар тұрақтылық жоғарылауына және ұйымдардың жұмыс жасау қауіпсіздігінің төтеншелерді жағдайларда;
Әрекеттердің жоспарлардың анықтауы (әрекеттестіктің) ескертумен және төтенше жағдайлардың жоюының және басқа құжаттардың;
Келтіру күштердің қажеттілігі жанында және төтенше жағдайларға шағылысуға даярлыққа бірыңғай жүйе құралдарының, шапшаң топтардың құру және ұсыну ұйымы олардың әрекеттердің шамаланған аудандары;
Толтырылу заттық қорлардың резервтерінің қажеттілігі жанында, жасалғандардың төтенше жағдайлардың жоюына арналған;
Өткізу күні бұрынғылардың - шаралардың қажеттілігі жанында;
Төтенше жағдай тәртібінде:
Толассыз бақылау қоршаған орта күй-жағдайының ар жағында, көрінген төтенше жағдайлардың даму болжау және олардың зардаптардың;
Атқару өкімет федералды органдарының бастықтардың хабарлау, РК субъектілерінің атқару өкімет органдарының, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының және ұйымдардың, сонымен қатар халықтың туралы көрінген төтеншелерді жағдайларда;
Шараларды өткізуі халық қорғанышымен және төтенше жағдайдың аумақтары, соның ішінде, қажеттілік оқиғасында, шұғыл эвакуациялану;
Жұмыстардың ұйымы төтенше жағдайларды жоюмен және күштердің, әрекеттердің жан-жақты қамтамасыз етуіне және бірыңғай құралдар жүйесіне, жүруде қоғамдық рет сүйемелдеуіне оларды өткізу, сонымен қатар тартуға қоғамдық ұйымдардың анықталған ретінде қажеттілік жанында және көрінген төтенше халық жағдайларын жою;
Толассыз жинау, талдау және хабармен төтенше жағдай аймағында айырбас жағдай туралы және жұмыстарды өткізу,оны жою;
Ұйым және атқару өкімет органдарының толассыз әрекеттестігіне сүйемелдеу, РК атқару органдарының өкіметтері, жергілікті өзін-өзі басқару органдары және ұйымдардың төтенше жағдайларын жою сұрақтарымен және олардың зардаптары;
Шараларды өткізу халық өмірін төтенше жағдайларда қамсыздандыру;
Ерекше оқиғаларда барлық ел аумақтары немесе оның бөлек жерлерінде мемлекеттік өкімет органдарының қызметі төтенше жадайларда - ерекше заңға сүйінетін тәртіп, жергілікті өзін-өзі басқару органдар, ұйымдар, лауазымды беттер, қоғамдық біріктірулерді енгізіле алады, қайсысы да құқықтарда бөлек уақытша шек қою рұқсат етіледі және азаматтардың бостандықтарын, ұйымдардың, қоғамдық біріктірулердің, қою қосымша міндеттердің оларға (заң «төтенше жағдай туралы» туралы). Төтенше жағдай тек қана азаматтардың қауіпсіздікпен қамтамасыз етуіне арналған және РК - жағдай конституциялықпен қатар қорғаныштарда қолданылады, кіріспеге арналған негізбен қызмет ететіндер мына заңға сүйінген, табиғи сұрақтармен байлаулы және техногенді қауіпсіздік. Оқиғада төтенше жағдай кіріспелері ел конституциялық қатарына зорлық көрсету әрекеттер жанында өзгертулері, қару-жарақты көтерілісті, бұқаралық ретсіздіктерді, террорлық актілерде және басқару органдарына арналған басқа ұқсас жағдайларда және РКЧС лайықты ішкі жүйелері күштерінің жоғары даярлық тәртібі орналастырады. Жағдайлар жанында, байлаулылардың төтенше жағдайларға табиғи және мінез-құлық техногеннасы, төтенше жағдай кіріспесіне ескерткендерді органдар және бірыңғай жүйе күштері төтенше жағдай тәртібіне аударады.
Мемлекеттік өкімет органдарының қызметі ерекше заңға сүйінген тәртібінің, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының және ұйымдар төтенше жағдай тәртібінде басқару органдарын есепке алу және бірыңғай жүйе күштері жұмыс жасайды.
Басқару органдарының жұмыс негіздері әртүрлілігі жұмыс жасау тәртіптерінде:
Бейбітшіл уақытта басқару органдары, жағдайдың тәуелділігіне, тәртіптерке күнделікті қызметке, жоғарғы даярлық және төтенше жағдайға жұмыс істейді.
Тәртіп оларды РК жұмыс атқару өкіметтеріне лайықты органдарды қондырады, масштабтың тәуелділігіне жергілікті өзін-өзі басқаруыдың болжанушы немесе ТЖ олардың көрінген аумағында.
Негізгі шараны, комиссиялар ескертумен жүзеге асатын және төтенше жағдайларды жою және өрт сөндіру қауіпсіздік қамтамасыз етуіне және күнделікті қызмет тәртібінде басқару органдарымен келеді;
Басқару органдарының сүйемелдеуі және РКЧС күштерінің шұғыл әрекеттерге даярлығы;
Өңдеу, дер кезінде түзету және әрекеттерді жоспарлардың анықталуы ескертумен және ТЖ жою және жоспарлау басқа құжаттарды тексеру, оларды шығарып салушы оқулардың жүруінде нақтылықтар, жаттығулар және жұмыстар;
Потенциалды қауіпті объектілерді зерттеу және мүмкін апаты аудандары, күтілетін шығындарды болжау және қиратулардың ТЖ-да көрінуі;
Тұрақты бақылау ұйымы және бақылауға қоршаған табиғи орта күй-жағдайының ар жағында, жағдаймен потенциалды қауіпті объектілерде және оларға жабысып тұратын аумақтарда;
Өзара айырбасты жүзеге асыру, басқару жоғары тұрған, бағынышты, көршілес органдары аралық хабармен бірлесіп әрекет қылады;
Басқару органдарын дайындау, толық жетілдіру, күштерді, құралдарды және халықтың ТЖ жанында әрекеттерге, жоспарлау және командалық-штабтық, тәжірибелі–зерттеу және басқа оқуларды өткізу және жаттығулар жасау;
Жоспарлау және мақсаттық және ғылыми - техникалық бағдарламалардың орындалу және шаралардың ЧС ескертуімен, қауіпсіздік қамтамасыз етуіне және халық қорғаныштары, мүмкін шығындардың қысқартуына және зиянның жоғарылауына өнеркәсіпті объектілердің жұмыс жасау тұрақтылықтары және экономика бұтақтарының ТЖ көрінуі;
Жасау, толтырылу және қаражаттық азықты, дәрігерлік және заттық - техникалық қорлардың төтенше резервтегі қорларының даярлығына сүйемелдеуі;
Бақылауды жүзеге асыру шараларының ескертумен орындау және ТЖ-ды жою;
Сақтандыру мақсаттық түрлерінің жүзеге асырылуы;
Дер кезінде баяндама жоғары тұрған органдарын қорқыту туралы немесе ТЖ көрінуін және шығарып салынушы шараларды басқару.
Эвакуация өткізу ұйымы:
Аумақтарға көріну потенциалы қауіп-қатер барысы ТЖ техногенді облыстары және табиғи мінез-құлықта қоныстанған пунктілерде, қалаларда қорғау салулармен және басқа басқару органдарының биік даярлығын және ТПЧС күштерін, халық шарттарында - қамтамасыздығында ТЖ шартты әрекеттерге халық талап етеді, жоғары қауіп-қатер бар болу объектілері, сонымен қатар соғыс уақытында, негізгі тәсілмен оны қорғаныштар эвакуациясы және адамдардың орналастыру қорғауларды салуларда келеді (ЗС).
Эвакуация халықтың - мынау шаралардың кешені ұйымшыл тасып шығарумен бәрімен бар болатын көлік түрлерімен және шығаруға қалалардан халық жаяу және оның қала сыртындағы аймақта орналастыру.
Эвакуацияға жатады:
1. Қалалардың халығы, гомен топ бар;
2. Халық күшті қиратулардың аймақтарында тұрады;
3. Кенттердің тұрғыны, орналасқандардың объектілеріне жақын маңда " ОВ "
4. халығы 1 категория;
5. халық, апатты су басу аймақтарында тұрушы (радиуста бұзу толқын) 4-6 сағат
6. апатты аудандар
Топтарға қалаларды жатқызу азаматтық қорғаныспен үкімет шешімімен жүзеге асады, оларды бағалау негізінде әкімшілік, өнеркәсіпті мағыналар және шабуыл әртүрлі құралдарын қолдану мүмкіншіліктері, соғыс уақытына олардың үстемдігі.
Анықтамаға арналған азаматтардың эвакуация кезектері және олардың айқын жоспарлау көбірек орналастырудың барлық эвакуируемді үш топқа бөліседі.
Бірінші (халық қалалардың категориялық мүмкіншілігі күшті қиратулар аймақтарында өндірістік қызмет жұмысшы және қызмет ететін, жалғастырушылар, сонымен қатар олардың тіршілік әрекетін қамтамасыз етушілер.
Екінші (еңбекке жарамды далық) жұмысшы және қызмет ететін тоқтатушылар ерекшелерді шарттарда өз еңбекті қызметіне немесе қала сыртындағы аймаққа оны жұқтырушылар.
Эвакуалық шаралар. Жалпы үшінші - қалғаны халық.
Қалалардың категориялық қашықтауының, кісі тұратын қор барысы есепке ала, қала сыртындағы аймаққа таратып қоныстандыру аудандары шығады. Жолаушылар, адамдардың қорғанышын қамтамасыз ету мүмкіншіліктерін, олардың өндіріс қызметін және демалысты, күштерінің топталулар жасауына арналған шарттардың, арналғандардың тигізу ошақтарында апатты - құтқаратын және басқа шұғыл жұмыстардың басқаруына арналған.
ТЖ-да Эвакуациялық табиғи және мінез-құлық техногенносы қауіпсіз аудандарда орналасып отырады, ал - қала сыртындағы аймақ аудандарында соғыс уақыты, жақын арадағы қалалардың шекараларына, қоныстанғандар пункттерінде, орналасқандардың теміржолдық, автомобильдік және су жолдары жақын маңда, қалаға, кәсіпорындарға жұмысшы алмастырулардың ұйымшыл жеткізуін қамсыздандыру үшін және уақыттың артынан, аспайтын 4 сағат кері, мүмкін әлсіз қиратулардың аймақтарында олардың басшы шешімімен атқару өкімет территориялық орган бастық госы орналастыру шешіледі.
Қоныстанған пунктілерден адамдардың эвакуациясы, орналасқандар шектерінде мүмкін апатты су басу аймағында 4- гидротехникалық салулардың бөгеттерді бұзу добеганиямен сағаттық толқындары, күні бұрынғы жалпы эвакуация жариялауы жанында өткізіледі, ал бұлармен шектермен су басу. Су басу мүмкін апатты аймақтарынан эвакуациялық аумақ.
Экономика әрбір объектісі аудандарды күні бұрын анықталады (пунктілер) қала сыртындағы аймаққа эвакуацияның, өкімет органдарымен үйлесіледі және ГОЧС. басқарулар адамдарды орналастыру жоспарланған жергілікті шарттардан аралап шығады.
Эвакуация аудандарында кісі тұратын, қоғамдық және әкімшілік ғимараттар қоры барлығы, меншік түрлерінен және ведомстволық бағынушылықтың (ч. т. жылытатындарды саяжай кооперативтардың үйлерінде және бақ өсірушілік жолдастықтардың), атқару өкімет жергілікті органдарының – бастықтарының басшыларының бұйрығына беріледі. Ордерлер негізінде қала тұрғындары оларға орналасып отырады, көрсетілген органдармен беріледі.
Адамдардың эвакуация аудандары жоспарланады және өндіріс – территориялық принциппен өткізіледі, е.т. объектілермен және тұрақ орынымен (эксплуатациялық органдар арқылы).
Қоғамдық көлік түрлері барлық эвакуация өткізуіге арналған, (автомобильдік, су), әскери және шұғыл өндіріс және шаруашылық тасулармен қолданылады, сонымен қатар дара пайдалану көлігі қолданылады.
Халық тасып шығаруына арналған жолаушы теміржолдық және су көлігі қолданылады. Құрамда және жолаушы теплоходтар, ал жетіспеушілікте олардың жанында және тауарлық вагондар, жүк таситын сот және баржа болады. Вагондар нығыздалған тиеуі соттарда көбірек ескереді, сонымен қатар пойыздардың ұзындығының артуы.
Тасып шығару халық эвакуациясы автокөлікпен әдетінше кішкене ара қашықтықта жоспарланады. Күн сәулесі автобустарда қолданылады және лайықталған адамдардың тасуына арналған жүк таситын автомобильдер.
Сан – халықтың көлік барысының тәуелділікте эвакокомиссиялармен және жол аулары анықталады, оның сорғыш қағаз қабілеттіліктері болады. Дәрігерлік мекемелер, беттерді ең алдымен көлікпен шығарылады, алыс ара қашықтық жаяу жеңе алмайды (жүкті әйелдер, әйелдің балалармен 14 жыл, ауру, орнында болғандар емханалық емдеуде, еркектің үлкені 65 және әйелдің 60 жыл), сонымен қатар кәсіпорындардың жұмысшы және қызмет ететін азат алмастыруларының, өз қызметін төтенше жағдайларда жалғастырады. Барлық қалғандар жаяу шығарылады.
Экономикасы жұмыс істейтін объектілердің жұмыс істеуші алмастырулары эвакуациялық шаралардың басымен қалады, жұмысшыларды даярлықты орындарда сигналмен паналау қорғауларды салады. Қала сыртындағы аймаққа олар одан келіп жетуден кейін, оларға танылған алмастырулардың ауыстырулуы. Халықты шығару жаяу ретті жолдар мен бағаналар ұйымдастырылады.
Сапар желісін олардың жаяу бағаналардан ұйымшыл қозғалыстары схеманы өңдейді, қайсыда өтудің олардың бағана құрам-қозғалыс сапар желі, негізгі пункті, қозғалыс жөнге салу пунктілері және уақытты көрсетеді. Аудандар және дамылдаулардың ұзақтық, дәрігерлік пунктілері және жылыту пунктілері, ППЭ, рет және шығару мезгілдері (тасып шығарудың) тұрақты орналастыру ауданына мына пунктіден бағананың; басқару сигналдары және хабарлауды.
Транспорттық құралдардың жетіспеушілігі жанында маңызды мағынаны қиратулардың мүмкін аймақтарында шектерінің артынан халық эвакуация мезгілдеріне ие болады. Бұларға оқиғаларда қиыстырылған тәсілді қолданады, ең қысқа мезгілдерге эвакуацияны өткізуге рұқсат етеді. Эвакуация қиыстырылған тәсіл маңызы томға түзеледі, не қалалардан халық бұқаралық шығаруы бар болатын көлік түрлері бәрін жаяу ретпен тасып шығарады.
Көріну ерекшеліктері масштабының тәуелділігінде және әскери әрекеттердің дамуы (қару-жарақты даудың), нақтылы жағдай шарттарында халық эвакуациясы келесі түрлерді өткізуі мүмкін:
Жалпы шығару эвакуациясы–халық барлық категорияларының қызметшісі және беттердің алдын ала жазып қою олардың шығаруы ар жағында транспортабельді ауру, қызмет етушіні болжайды (тасып шығару).
Жарым-жарты потенциалды дұшпан тигізулері замандас құралдармен әсер етуі жанында жалпы эвакуация басына дейін эвакуация өткізіледі, жұмыс істейтін графиктардың құлатуының көлік жұмыстары. Жарым-жарты эвакуация жанында көлікпен шығарылады және өндірісте, қызмет ету сферасында халық (студенттер, балалар үйлерінің тәрбиелеушілері, ведомстволық балалар бақтар және басқа балалар мекемелері, зейнеткерлер, мүгедектердің үйлерінде және қартайғандардың оқытушылармен қызмет етуші қызметшімен және мүшелермен бірге олардың жанұялары).
Ұйымды жоспарлау, қамтамасыз етудің және ГОЧС басқарулары лайықты органдармен бірге эвакуациялық шаралар өткізу эвакокомиссииларды жүзеге асырады және қызметтермен, барлық эвакуация жоспарларының құжаттары, түрмен шекті қысқаша, анық қабылдау, орналастырудың және эвакотұрғындардың бірінші кезектегі өмірін қамсыздандыруының тиісті болу және ұстау, өңделгендермен карталарда, жоспарларда айрықша графикалық схемаларда), қалалардың және ыңғайлылармен практикалық пайдалануға арналған шарттарда.
Ұйым ерекшеліктері және бейбітшіл уақытқа эвакошаралар өткізулер апаттар жанында.
Эвакошаралар жоспарланады және қиыстырылған тәсілмен өткізіледі: көлік түрлері, халық категориясы эвакуация аудандарына айқын көлікпен шығарылады, халық қалғаны бөлімі жаяу шығарылады.
Эвакошаралар экстремальдыларды шарттарда тиісті өткізіледі - табу орындары (баспананың) немесе халық өмір сүрулері. Транспорттық құралдың жанында олардың ведомстволық бұйымынан барлығы тартылады. Қажеттілік оқиғасында көршілес облыстардың көлік, қалалардың, аудандарда тартылады, сонымен қатар көлік, бөлінетін әрекеттестік жоспарымен әскери командалаумен және жеке көлік.
Бөлімдер эвакотранспорттық бейбітшіл уақытқа жоспарларын қамтамасыз етуіне тиісті:
- транспорттық қызметтерін хабарлау реті эвакуация басы туралы;
- біреуге назар аударған күш эвакуациясына арналған;
- сан халық эвакуациялық категориялармен;
- объектілердің тізімі, орнында болғандардың аймақта ТЖ-мен мүмкіндіктері;
- рет, көлем және халық эвакуация мезгілдері (әрбір нақтылы жағдайлардың артынан);
- микроаудандардағы автокөліктің жақын келу сапары, желілер, көшелер, үйлер орнында болғанмен аймақта апат әсерлері;
- шығару негізгі және сапар желілері және халық тасып шығару, көлікке отырғызу пунктілері, түсіру пунктілері және халық орналастыруының негізгі және қорларды эвакуация аудандары;
- халық қабылдауына эвакуация негізгі және аудандарының даярлығы;
-әрекеттестік әскери командалау органдарымен ТЖ-да халық эвакуациясы жанында бейбітшілді уақыт өткізу;
-әрекеттестік, арнайы қызметтермен қоғамдық ретпен қамтамасыз ету эвакуация сапар желілерінде. Авто шараларында біреуге назары аударылғандардың халық эвакуациясына арналға, техниктерді (25-30 ед. автоколонналар жасалады) және даярлыққа оларды келтіру жоспарлары өңделеді.
Хабар эвакуация өткізуі туралы байланыс барлық түрлерінің қолдануымен халыққа дейін жеткізіледі және хабарланады.
Апаттар жанында, апаттарда және құрамалар - пунктілердің жазулары халық эвакуациясын жүзеге асыра алады. Құрамалар – пунктілерінің мақсаттары, бұларды оқиғаларда – топтарды жүктеу, жасалынушылар эвакокомиссия базасында, қайсылармен лайықты әкімшілік – территориялық бірліктерді нықтап бекінедіреді (микроаудандар, көшелер, үйлер, ауылдық қоныстанған пунктілер). Құрам – топтарға ООП, автокөліктік қызметтерінің, эксплуатациялық органдарды республикалардың эвакокомиссиялық өкілдерінің, жақтардың, облыстардың, қалалардың, аудандардың, қызметтерді қосуға ұсынылады, эвакопункттермен құрамалар және басқалары.
-мобиль топтар тиісті болу, байланыс қажетті құралдарымен және автокөлікпен жабдықталу. Мақсаттар - топтарға кіреді:
- орындарда автоколонна кездесуі халық отырғызулары;
- жинау және көлікке отырғызу халық эвакуацися;
- эвакоколонна құру және олардың эвакуация сапар желілеріне ере жүру;
- бақылау халық эвакуациясы толықтығының ар жағында және хабардың жағдайы туралы лайықты басшылықтары. Халық эвакуациясына арналған автокөлік беруін орталық диспетчерлік пункті қамсыздандырады, ГИБДД-пен және әкімшіліктердің транспорттық бөлімдерімен бірге кәсіпорындардың авто диспетчерлік қызметтері базада жасалады.
Балалар мекемелерінің эвакуациясына арналған автокөлік ескеріледі, нақтылы мекеменің ар жағында, уақыттардың тағайындауымен нықталып бекінеді және орынның көлік берулері. Эвакуация сапар желілерінде мақсатқа лайықты эвакуация аралық пунктілерінің жасауы, жазумен тіркеу пунктілерінің оларға, мөлшерлегіш және химиялық бақылауды, арнайы өңдеудің, санитарлық пунктілердің, станциялардың киім зарарсыздандыруымен, қоректену еті тірі пунктілермен және заттай жабдықтау. Мүмкін жұғу аймақтарының ар жағында дәрігерлік бөліп тұратын пунктілер жасалады.
Қиындық - шараларды томға түзеледі, не тәуелді болады, өндіріс, қоғамдық, әлеуметтік аспектілері және оларды өткізуі жаналып өтеді, барлық ұйымдық сұрақтардың мұқият талқыланады.
Өте маңызды фактор тигізу аймақтарының шекарасына арналған қауіпті аудандардан халық шығаруына шешім қабыл алудың дер кезі келеді (жұғудың). Кешеуілдету бұларды чревато оқиғаларында ауыр зардап тартуы мүмкін.
Азаматтық қорғаныс шаралары жер сілкінудің қорғанышымен:
1. халық қорғаныштары мақсаттарында, аумақтардың және жер сілкінудің шаруашылық ету мүмкін объектілері шараларды келесі күні бұрын өткізіледі;
Сейсмикалық бақылаулардың республикалық жүйеде дамуы және жер сілкінулерді болжау;
Ғылыми болжау, сейсмикалық қауіп-қатерді бағалау және микрорайондық сейсмикалық республика аумақтары;
Құрылыс нормаларын өңдеуі және сейсмикалық қауіп-қатерді есепке алу ережелерді;
Есеп-қисаптарды ғылыми негіздеу және сейсмо берік ғимараттардың нәтижелі контрукцияларын жобалау және салулардағы және сенімді жұмыс жасау;
Шаруашылық ету объектілері;
Бақылауды жүзеге асыруы сейсмо берік ғимараттардың құрылыс сапасының жақсаруы;
Сейсмо беріктікті қамтамасыз ету және ғимараттардың сенімді жұмыс жасаулары;
- аумақтарды жөнге салуда сейсмикалық әсерлер есепке алынады.
2. Жер сілкіну зардаптарды жою жанында келесі шараларды өткізіледі:
Жер сілкіну туралы хабар алу, шешім қабылдау және республика аймақтарына дейін жеткізу;
Басқару ұйымы поисково - құтқаратын және басқа шұғыл жұмыстармен, сонымен қатар олардың заттық – техникамен қамтамасыз ету;
Басшылық күштердің әрекеттерімен және азаматтық қорғаныс құралдарын және басқа шаралармен, жер сілкінулердің зардаптарын жою жоспарына сәйкес.
3. Орталық, жергілікті өкілдік және атқару органдардың бастығы, меншік барлық түрлер ұйымдарының халық қорғаныштары және жер сілкінудің экономикалық зиян төмендеулері күні бұрынғы міндетті мақсаттары:
Сейсмикалық аудандастыруды өткізу және сейсмикалық қауіп-қатер бағалауын ұйымдастыру ведомствоға қарастыларды. Аумақтарда, шаруашылық ету объектілері орналасқан, халыққа арналған жоғары қауіп-қатер және қоршаған ортамен таныстырушылар, сонымен қатар қарқынды мұнай аудандарында, газ шығару және жер асты өңдірулер;
Ғимараттардың антисейсмикалық жұмыстар күшейтуімен өндіру және салулар, адамдардың бұқаралық мекендеуімен кісі тұратын үйлердің, мектептердің, балалар мектепке дейінгі мекемелердің, ауруханалардың, басқа ғимараттардың, салулар ең алдымен адам өмірін қамсыздандыру объектілерінің (жылу, водо, газо, және байланыстар, канализацияның), химиялық және жарылыс қаупі бар өндірістердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
Сейсмо беріксіз ғимараттардың күрделі жөндеулерін өткізуі жанында алдын ала ескеру және салулардың міндетті антисейсмикалық олардың құрылыс контрукцияларын күшейту;
Ғимараттардың құрылыстарына рұқсат етпеу және салулард қамтамасыз етумен арнайы өлшемдерді қабыл алу, олардың сейсмо беріктіктігін, сонымен қатар тектоника сынулар аймақтарында құрылыстың, жер астылық шарттардың және көшкінде қауіпті баурайлар.
4. Жер сілкіну зардаптарын жою мақсаттарында орталық және жергілікті атқару органдардың бастықтары және меншіктің барлық түрлерін ұйымдастыру міндетті:
Дәрігерлік көмектің бірінші поисково - құтқаратының ұйымдастыру жұмыстарын зақымданғанмен өткізу және көрсету;
Жинау және жоғары тұрған органдарға ұсыну, жүзеге асыру және халығына жер сілкіну күші туралы хабар беру, қиратуларда, жоғалтуларда және қабылданушы өлшемдерде жою мен оның зардаптары;
Жер сілкіну зардаптарын жоюды ұйымдастыру және халық өмірін қамсыздандыруға басқа шаралары:
Азаматтық қорғаныс шаралары теңіз деңгейлерінің өзгерту зардабының қорғанышымен және ірі суаттармен айналысады.
1. Су басудың қорғанышымен, теңіздердің тасуы және ірі суаттардан халық қауіпсіздігін қамтамасыз етуіне бағытталған шаралар, шаруашылық ету объектілерді, инфражүйені қосады:
және теңіз деңгейлерінің өзгертуінің мүмкін зардаптарын ғылыми зерттеу және ірі суаттарды болжау;
құрылыс және қорғау гидротехникалық және басқа салулардың қанауын жобалау;
аумақтарды зерттей отырып судың кқтерілуі мен тасқынын алдын алып, құрылыстар салуды жоспарлау;
теңіздер деңгейінің мониторингісі жүйелер ұйымын және ірі суаттардың, қоршаған орта күй-жағдайын, халыққа және шаруашылық пен айналысатын тұрғындарға аладын ала болжап ескерту.
2. Орталық, жергілікті және атқару органдары, тұрғындарды қорғау органдары аумақ пен экономикалық жағдайдың төменлһдеуі, су деңгейінің көтерілуі туралы тұрғылықты халыққа хабарлап отыруы тиіс:
ғылыми негіздердің дамуын қамсыздандыру және болжау және суаттар мен судың көтерілуін қадағалау;
су басу мүмкін аудандарында гидротехникалық қорғау және басқа салулардың құрылыс сапасын ұйымдастыру және бақылау;
су басу және тасқын болу мүмкін аумақтарда тексеріссіз объект салуға рұқсат етілмеуі тиіс;
барлық басты сатыларында экологиялық талаптардың сақтауын қамсыздандыру, Қазақстан Республикасының заң шығарумен алдын ала ескеру;
жерлердің тұрақты мониторинг, топырақтық және өсімдік жамылғыны және жер асты суларды қамсыздандыру жағалаудағыларда, теңіздердің аймақтарында және ірі суаттарда.
Азаматтық қорғаныс шаралары төтенше жағдайдың қорғанышымен, байлаулыларан пайдалы қазбалар алынатын жерді өңдеу.
Шараның, орталық, жергілікті өкілдік және атқару органдармен іске асырылушылар және ұйымдармен аумақтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және төтенше жағдайдың шаруашылық ету объектілерінің, байлаулылардың қатты, сұйық және газ тәрізді пайдалы қазбалар алынатын жерлерін өңдеу:
ғылыми зерттеулер, болжау және шығару зардаптарының қауіп-қатерін бағалау халыққа арналған және қоршаған ортаның пайдалы қазбаларын алу;
аумақтарды салуды жоспарлау, құрылыс және ғимараттардың қанауын және салулардың дамуы болашақта есепке ала отырып, пайдалы қазбалар алынатын және геологиялық құрылымдардың тұрақтылығына оның ықпалын жасауы;
сенімділік жоғарылау және бар болу ғимараттардың тұрақтылықтары және өңделетін туған жерлерінің аудандарында салу;
мониторинг жүйелерінің ұйымын қоршаған орта күй-жағдайлары және өңделетін туған жерлерінің технологиялық шарттарын және халыққа хабарлау және шаруашылық етуші субъектілер туралы төтенше жағдайлары;
ұйымды және превентивті шараларды өткізу төтенше жағдайдың мүмкіншілгін төмендету зиян, байлаулылардың туған жерлерін өңдеумен, ал шығару - олардың өткізулер тоқтау және туған жерлерінің консервациялауын қорғау шаралардың орындалуы.
Азаматтық қорғаныс шаралары халық қорғанышымен, аумақтардың және замандас құралының шаруашылық ету объектілері.
халық қорғаныштары мақсаттарында, аумақтар және шаруашылық ету объектілерінің, зиян төмендеулері және шығындардың жанында және тигізу замандас құралдарының қолдануында өткізіледі:
1) күні бұрынғы:
Азаматтық қорғаныс жоспарларын өңдеу бейбітшілді және соғыс уақыты; жасау және басқару жүйелерінің даму, хабарлаулар және азаматтық қорғаныс байланыстары және оларды қолдануға даярлықта сүйемелдеу;
Жасау, шағындалған, жабдықтау және азаматтық қорғаныс күштерінің даярлығына сүйемелдеу;
Басқару органдарын дайындау және қорғаныш тәсілдеріне және құралдарын қолдану оқиғаларында әрекеттерге халықты жалпыға бірдей оқу тигізу;
Құрылыс және азаматтық қорғаныс қорғау және ұстау, олардың жұмыс жасау даярлығы;
Жасау, қорлану және дара қорғаныш құралдарының қорлардың дер кезінде тазарту, заттық - техникалық құралдардың, азаматтық қорғаныс шараларының орындалуына арналған резервтердің және халық өмірін қамсыздандыру;
Жоспарлау және өткізу - шаралары;
Жоспарлау және шаралардың орындалуы бұтақтардың тұрақты жұмыс жасауымен және шаруашылық ету объектілері;
Шараларды өткізу азаматтық қорғаныс әскери құруларын қамтамасыз етуге даярлық;
2) тигізу құралдарын қолдануы:
қорқыту туралы хабарлау және тигізу құралдарын, халық хабарлауы туралы және әрекеттер ережелерінде қолдану;
Халық баспанасы қорғауларды салуларда, дара қорғаныш құралдарының қажеттіліктің қолдануы;
Дәрігерлік көмек көрсетуі жаралыға;
Поисково - құтқаратын және басқа шұғыл жұмыстардың өткізуі;
Басқару бұзылған жүйелерінің бұрынғы қалпына келу, хабарлаулар және байланыстар;
Шұғыл апаттық - құтқаратын жұмыстардың өткізуі халық өмірін қамсыздандыру объектілерінде және шаруашылық ету объектілерінде;
Азаматтық қорғаныс құруларының даярлықтың бұрынғы қалпына келуі;
Шараларды өткізу.
Азаматтық қорғаныс инженер - техникалық шаралары;
Күні бұрынғы азаматтық қорғаныс инженер - техникалық шаралары өңделеді және өткізіледі.
Көлем және азаматтық қорғаныс инженер - техникалық шараларының ұстауы қалалардың категориялық дәрежесіне тәуелді Қазақстан Республикасының үкіметімен анықталады және шаруашылық ету объектілері.
Схемаларды құрастырушысы жанында азаматтық қорғаныс инженер - техникалық шаралары тиісті ескеру және аудандық жоспарлау жобаларының және аумақтардың салу, қоныстанған пунктілердің, өнеркәсіпті аймақтарды, құрылыс жобаларында, кеңейтулер, реконструкциялар және ұйымдардың техникалық қайта қаруландыру.
Аймақтардың дамуына жобалы - сметалық құжатнама, аумақтардың салуын, құрылыс және қоныстанған пунктілердің реконструкциясын және азаматтық қорғаныс басқарулары шаруашылық ету объектілерінің органдармен үйлестіріледі.
Мамандарды дайындау және халықтың азаматтық қорғанысы;
1. Қазақстан Республикасының барлық азаматтарына арналған міндетті азаматтық қорғаныс сұрақтарын дайындау және лайықты оқулық бағдарламалармен өткізіледі. Дайындауға арналған бұқаралық хабар құралдары қолданылады.
2. дайындау және орталық және жергілікті атқару органдардың бастықтарын қайта даярлау, ұйымдарды дайындау орталықтарында жүзеге асады.
3Азаматтық қорғанысқа арналған мамандардың әскери дайындау жүзеге асады, азаматтық оқулықтарды Қазақстан Республикасының мекемелерінде, сонымен қатар шетелдіктерді мемлекеттерде және халықаралықтарды орталықтарда қолданылады.
4. Ел халық дайындау азаматтық қорғаныспен жұмыс орынымен өткізіледі, оқудың және тұрақтың, мектепке дейінгі мекемелерден бастайды.
Нәтиже
Облыста білім емес халық қорғаныштары шараларының, аумақтардың және шаруашылық ету объектілерінің трагедиялық нәтижелерге ертіп әкеле алады. адамдарда Білетіндердің емес, не тірі қалу үміттері көпсіз ТЖ-да істеу және адамдарды аман алып қалу оларға. Әрбір бастық, гомен басшымен болатын, шараны бұлар міндетті білуі тиіс. Оларды білмей, ол мемлекет пен өзін және сенілген адамдарды қауіп-қатерлерден ТЖ-да құтқарып ала алмайды. Әлде қалай кездессе көз алдына келген РК заң басы жоғарырақ халық қорғаныштары облыста шараларының өткізуі жанында көрсетілуші аумақтардың және шаруашылық ету объектілері туралы талаптарды толық қайтарады.
27.Баспаналар адамның қауіпсіздігіне аранлған индивидуалдық заттары
Пана – дегеніміз ештеңе өткізбейтін, адамдарды ядралық жарылыстан, жоғары температурадан, өрт болған жағдайда жану заттарынан, улану және бактериологиялық заттардан қорғануды қамтамасыз ететін паналау ғимараттары.
Паналау ғимараттары соққы толқына төтеп беретін және паналаушылардық ұзақ уақыт пана ішінде отыруын қамтамасыз етуі тиіс. Сыйымдылығына байланысты паналау ғимараттарын шартты түрде балай бөлуге бөлуге болады. Сыймдылығы аз пана (150-600 адам), орта сыймдылықты пана (2000 мың адамнан жоғары).
Сонымен бірге паналау ғимараты ретінде подвалдар, тонелдер, шахталар мен рудниктерді пайдалануға болады.
Паналау ғимараты негізгі және қосымша бөлмелерден турады.
Негізгі бөлмелерде паналаушы адамдар жайғасады, онда екі немесе үш желкенді кереуеттер қойылады.
Қосымша бөлмелерде – ана мен бала бөлмесі медициналық пункт, шлюз камералары (тамбур), фильтірлі желдеткім камералары, санитарлы бөлмелер орналасады. Екі кіру және шығу есіктері болады. Паналау ғимараты, электр жүйесімен, жылумен, сумен, канализациямен радио және байланыс құралдарымен қамтамасыз етіледі.
Негізгі бөлмелердегі орындықтардың бір адамға арналған размері 0,45 х 0,45 м2, ал жатуға арналған кереует размері 0,55 х 1,8м.
паналау ғимаратының биіктігі 2,2м, бір адамға ауа көлемі 1,5м3,
Әрбір паналау ғимараты барлау жұмысын жүргізу үшін қажетті құралдар мен қамтамасыз етіледі.
