Оқу пәнінің 9 сыныптағы базалық мазмұны

 

7. «Кіріспе», оқу пәнінің түсінігі мен өзіндік ерекшелігі.

8. «Әлемдегі адам» (8 сағат):

«Адам проблемалары» (3 сағат), «Адамның пайда болуы», адамның пайда болуының негізгі тұжырымдамалары, адамның биологиялық және әлеуметтік табиғаты;

«Адам өмірінің ерекшеліктері», адамның қажеттілігі мен қызығушылығы, адамның мүмкіндігі мен қабілеті, адам құндылықтары мен идеялы;

«Адам жеке тұлға ретінде», индивид, жекелік, жеке тұлға, жеке тұлға ретінде қалыптасу, мінезді, тәрбиені, өзін-өзі тәрбиелеуді қалыптастыру, адамның әлемдегі орны, адам өмірінің мәні;

«Адам және мәдениет» (2 сағат), «Адам іс-әрекеті», адам іс-әрекетінің жануар әрекетінен ерекшелігі, іс-әрекет құрылымы мен мотиві, іс-әрекет көптүрлілігі, шығармашылық әрекет және оның ерекшелігі, шығармашылық еңбек;

«Адам – мәдениет жасаушысы», мәдениет адам іс-әрекетінің нәтижесі ретінде, мәдениет және табиғат, мәдениеттің бірлігі мен көптүрлілігі, мәдениеттердің өзара әрекеттестігі;

«Адам және адамдардың өзара әрекеттестігі» (2 сағат), «Адами қатынастар әлемі», қарым-қатынас байлығы, қарым-қатынас формасы мен мазмұны, тұлғааралық қарым-қатынас, қарым-қатынас мәдениеті, қарым-қатынас психологиясы, этикет, оның адамдар арасындағы қарым-қатынастағы рөлі;

«Жеке тұлға және ұжым», ұжымдылық, жеке тұлғалылық, конформизм, адам әрекетіндегі қадір-қасиет, ілтипат, сыпайгершілік, әдептілік, сұхбат, пікірталас, өзара түсіністілік, қызметтестік, ынтымақтастық;

қайталау (1 сағат).

9. «Қоғам: оның қызмет етуінің негізгі салалары мен заңдылықтары» (15 сағат):

«Қоғам түсінігі» (2 сағат), қоғам – ерекше шындық ретінде, адам және қоғам, қоғам адамдардың өзара әрекеттестігінің нәтижесі ретінде, қоғамның пайда болуының негізгі тұжырымдамасы;

«Қоғамдық өмірді ұйымдастыру», қоғам өзіндік дамушы жүйе ретінде, әлеуметтік институттар, қоғамдық өмірдің негізгі салалары;

«Қоғамның экономикалық өмірі» (3 сағат), «Экономика дегенеміз не?», қоғамның шаруашылық өмірінің негізі, экономикалық ресурстардың шектеулілігі, тұтынудың шексіздігі, экономикалық таңдау проблемалары, экономиканың негізгі проблемалары (қалай және кім үшін өндіру), өндірістің экономикалық ресурстары мен факторлары, қоғамдық өндірістің нәтижелері, экономикалық игілік түсінігі;

«Экономика және жеке меншік», жеке меншіктің экономикалық және құқықтық мазмұны, жеке меншік формасы, жеке меншіктің қазіргі заманғы түрлері, мемлекеттік жеке меншік және оның экономикалық жүйені дамытудағы рөлі, экономикалық жүйе түрлері, дәстүрлі экономикалық жүйе, командалық экономикалық жүйе, нарықтық экономикалық жүйе, аралас экономикалық жүйе;

«Нарықтық экономика және ақша», ақшаның мәні мен қызметі, ақша формасының эволюциясы, қаржылық айналыс заңы, қаржы жүйесі және оның элементтері, қаржы реформасы, нарықтың мәні мен қызметі, нарықтың құрылымы мен инфрақұрылымы, нарықтық экономика және оның негізгі сипаты, нарықтық қайта құрудың қазақстандық моделі;

«Қоғамның әлеуметтік құрылымы» (3 сағат), «Әлеуметтік қатынастар», адамның өзін-өзі ұстауының әлеуметтік нормасы, әлеуметтік құрылым, қоғамның әлеуметтік құрылымы, оның элементтері, әлеуметтік институттар, «әлеуметтік мәртебе» және «әлеуметтік рөл» түсінігі, әлеуметтік дифференцация түсінігі, әлеуметтік ұтқырлық;

«Қоғам және отбасы», отбасының шығу тарихы, отбасындағы адамдардың өзара қарым-қатынастарының ерекшелігі, отбасы мүшелерінің әлеуметтік міндеттері, қазіргі қоғамдағы отбасының рөлі мен мәні;

«Ұлттар мен ұлтаралық қатынастар», ұлттың шығу тарихы (этнос, халық, ұлт), ұлттық сана, ұлтаралық келісім, Қазақстанның Ұлттық Бірлігінің доктринасы;

«Қоғамның саяси өмірі» (3 сағат), «Қоғам және саясат», саясат түсінігі, саяси қызмет және оның ерекшелігі, саяси қызмет субъектілері, қоғамның саяси жүйесі;

«Мемлекет және оның қоғамдағы рөлі», мемлекет –саяси жүйенің басты институты, мемлекеттік билік, құқықтық мемлекет;

«Азаматтық қоғам», азаматтық қоғам түсінігі, азаматтық қоғамның шығу тарихы, қоғамдық ұйымдар, адамның азаматтық позициясы;

«Қоғамның рухани өмірі» (3 сағат), «Қоғамның рухани негізі», адамның рухани өмірі, жеке тұлғаның рухани мәдениеті, дүниетаным, наным, сенім. мораль және адамгершілік, ізгілік (гуманизм);

«Білім мен ғылымның қоғамдағы рөлі», білімнің мәні мен құндылығы, адамның кәсіби бағдары, білімнің адам мен қоғамды дамытудағы маңызы, ғылыми білімнің құндылығы, әлемнің ғылыми бейнесі;

«Діннің қоғамдағы рөлі», діннің шығу тарихы, дін тарихи құбылыс ретінде, дін және қазіргі заман, төзімділік пен сана бостандығы рухани құндылық ретінде;

қайталау (1 сағат).

10. «Адамның өміріндегі құқық» (10 сағат):

«Құқық және негізгі құқық негіздері түсінігі» (3 сағат), «Құқық және заң шығару», құқық түсінігі және оның белгілері, қоғам мен мемлекет өміріндегі құқықтың рөлі, құқықтың қайнар көздері, салт, дәстүр және құқық, заң жүйесі; Құқық пен заңнама арақатынасы. Заң және заңдылық акті. Заңның үстемділігі);

«Құқықтық қатынастар», құқықтық қатынас қоғамдық қатынастар формасы ретінде, құқықтық қатынастар субъектілері, құқық субъектілері және субъективтік міндеттер, құқықтық және әрекет ептілігі;

«Құқық бұзушылық және заңдық жауапкершілік», заңдық жауапкершліктің құқықтары мен түрлері, құқықтық қатынастардың түрлері мен белгілері, кәмелеттік жасқа толмағандардың заңдық жауапкершіліктерінің ерекшеліктері;

«Конституция - Қазақстан Республикасының негізгі заңы» (2 сағат), Қазақстан Республикасы конституциясының негізі, негізгі заң, халық - билік көзі, азаматтардың конституциялық құқығы мен міндеттері, конституцияның негізгі тараулары;

«Мемлекеттік биліктің конституциялық органдары», Президент, Парламент, Үкімет, Конституциялық кеңес, сот төрелігі және сот жүйесі, жергілікті өкілділіктер және атқарушы органдар, биліктің салалық органдары;

«Қазақстандық құқықтың базалық саласының негізгі түсініктері» (4 сағат), азаматтық құқықтың негізгі түсінігі, азаматтық құқықтың ерекшеліктері, азаматтық құқықтың субъектілері, кәсіпкерлік түсінігі, заңды және жеке тұлға түсінігі, келісім шарттар түсінігі, жасөспірімдердің қатысуымен азаматтық-құқықтық қарым қатынастардың ерекшеліктері;

«Әкімшілік құқығының негізгі түсінігі», әкімшілік құқығының ерекшеліктері, әкімшілік құқық бұзулар, әкімшілік өндіріп алулар, әкімшілік өндіріп алу түрлері, кәмелеттік жасқа толмағандардың әкімшілік жауапкершілігі;.

«Еңбек құқығының негізгі түсініктері», еңбек құқығының ерекшеліктері (еңбек қатынастары, келісім шарты, жұмыс уақыты мен демалыс уақыты, еңбекақы, тәртіптік жазаға тарту), кәмелеттік жасқа толмағандардың еңбегін құқықтық реттеу;

«Қылмыстық құқықтың негізгі түсініктері», қылмыстық құқық ерекшеліктері, қылмыс түсінігі, қажетті қорғаныс түсінігі, қажетті қорғаныс шегін арттыру, қылмыстық жазалау түсінігі, кәмелеттік жасқа толмағандардың қылмыстық жауапкершілігі;

қайталау (1 сағат).

11. Қорытынды қайталау (1 сағат).