Операциялық жүйе ортасында үрдістердің түзелуі.
Билет№4
1. Жылжытылатын прораммалар (орындалатын модуль- программаны орындау барысында операциялық жүйе оны жадтың кез келген ыңғайлы жеріне орналастыра алады. Ал ол үшін компиляцияланған программаны жылжытуға болатындай етіп өзгерту керек. Жылжытылатын программалар компоновщик (жинақтағыш) деп аталатын арнайы программалардың көмегімен жасалады.
2. Енгізу-шығару құрылғылары: енгізу құрылғысы арқылы ӛңделетін ақпараттар,
бағдарламалар компьютердің жедел жадысына енгізіледі, ал шығару құрылғысы арқылы
нәтижелерді, аралық мәндерді адам түсінетін тілде шығарылады. Енгізу құрылғыларына пернетақта, тышқан, джойстик, ӛлшеу кұралдары, түрлі түсті қалам, сканер жатады.
Пернетақта - компьютерге ақпарат енгізуге арналған құрылғы. Ондағы әріпті және
цифрлі пернелер арқылы компьютерге кез келген ақпараттарды енгізуге болады. Тышқан
– экран бетінде курсорды тезірек қозғалтуға арналған құрылғы.
Шығару құрылғысына принтер, монитор және график тұрғызушылар жатады.
Монитор - компьютердің экранына ақпарат шығаруға арналған құрылғы. Принтер -
ақпараттарды кағазға басып шығаратын құрылғы. Принтердің үш түрі болады:
матрицалық, сия бүріккіш және лазерлік. Сыртқы жады ретінде магниттік дискілер, яғни
кӛбінесе диаметрі 3,5 дюйм, сыйымдылығы 1,44 Мбайт дискеттер пайдаланылады.
Компакт-дискіні лазерлік дискі деп те атайды. Лазерлік дискіден оқу үшін CD-ROM
қолданылады. Жаңа ақпараттарды қайта жазу үшін арнайы қондырғы – CDRITTER
қолданылады.
Компьютердің қосымша құрылғыларына: модем, стриммер, сканер, плоттер және т.б. жатады.
Стриммер – мәліметтерді магниттік таспада жазып сақтауға арналған құрылғы (компьютерлік магнитофон). Стримерлер шағын магниттік таспалы касетаға үлкен кӛлемдегі ақпараттарды жазады. Стример қондырғысы ақпаратты жазған кезде автоматты
түрде оның кӛлемін сығып тығыздайды да, оқыған кезде сақталған ақпаратты қалпына келтіріп кӛлемін ұлғайтады. Стримерлердің кемшілігі ақпараттарды жазу, іздеу және оқу
кезіндегі жылдамдығының салыстырмалы түрде тӛмендігі болып табылады.
Плоттер (графопостроитель) — компьютердің басқаруымен графиктер, суреттер
және диограммалар сызатын құрылғы. Плоттерлер күрделі конструкторлық сызбалар,
архитекторлық жоспарлар, географиялық және метеорологиялық карталар іскерлік
схемалар алу үшін пайдаланылады. Плоттерлер қаламұштың кӛмегімен бейнелерді
сызады.
Роликті плоттерлер қағазды қаламұштың астына орап алып келсе, планшетті
плоттерлер қаламұшты горизонталь жатқан қағаздың бетінде жылжыта отырып сызады.
Плоттерге де принтердегі сияқты арнайы программа драйвер қажет. Ол программа
қаламұштың жоғары, тӛмен қозғалысын реттеп, берілген қалыңдықта сызық сызуды
орындатады.
Сканер — графикалық бейнелерді, құжаттарды компьютердің жадысына енгізетін
құрылғы. Егер принтер компьютердегі ақпаратты қағазға шығарса, сканер керісінше
қағаздағы құжаттарды компьютердің жадысына ауыстырады. Сканерлердің құжат бетінде
қолмен жылжыта отырып істейтін және кӛшіретін машинаға ұқсас планшетті түрлері
бар.
Мәтінді сканер арқылы ӛткізгенде компьютер оны символдар тізбегі түрінде емес, сурет
ретінде қабылдайды. Графикалық мәтінді кәдімгі символдық форматқа түрлендіру үшін
образды оптикалық түрде танитын программалар пайдаланылады.
Модем — компьютердегі мәліметтерді алыс қашықтықтарға телефон желісінің
байланысы арқылы тарату құрылғысы. Модем компьютердегі сандық сигналдарды дыбыс
жиілігі диапазонындағы айнымалы токқа түрлендіруді қамтамасыз етеді — бұл процесс
модуляция деп аталады, ал оны кері түрлендіру демодуляция деп аталады. Осыдан
қондырғы модем атауы шыққан. Байланыс орнату үшін бір модем телефон номері арқылы
келесісін шақырады, ал ол шақыруға жауап береді. Сонан соң модемдер ӛздеріне тиімді
байланыс режимінде бір-біріне сигналдар жібереді. Бұдан кейін таратушы модем
модуляцияланған мәліметтерді келісілген жылдамдықпен(ӛлшемі бит/секунд) және
келісілген форматта жібереді. Байланыстың екінші жағындағы модем қабылдап алған
ақпаратты сандық түрге түрлендіреді және оны ӛзі қосылған компьютерге береді.
Байланыс сеансын аяқтағаннан кейін модем ізбектен ажыратылады.
Билет№5
Билет№6
1. Жадыны басқару Жады- мультибағдарламалы операциялық жүйе арқылы реттеліп, басқаруды талап ететін ең маңызды ресурстардың бірі болып табылады. Жадының бос бөліктерінің барлығы бөлістіруді қажет етеді. ОЖ жадыны басқаруда мынадай қызметтерді атқарады: • бос және толған жады бөлігін анықтау; • жадыны үрдістерге бөлу мен олардың аяқталуы кезінде жадыны босату; • үрдістерді оперативті жадыдан қатты дискіге ығыстыру; • оперативті жадыда орын босаған кезде оларды қайтара көшіру; • бағдарлама мекен-жайларын жадының нақты облысына орналастыру; Жадыны басқару екі жағдайға қатысты орындалуы мүмкін, яғни қатты диск жадысына және оперативті жадыға байланысты. Бұл екі жады да бірдей басқару құрылымын пайдалануы мүмкін. Компьютерде жұмыс істеу барысында бірнеше үрдістер пайда болып, орындалып, аяқталып жатады. Сол үрдістер орындалуы кезінде жадының біршама бөлігін алып отырады. Яғни, жады әрбір үрдіске сәйкес орындар бөліп, оларды босатып отыруы қажет. Сол үшін ОЖ арнайы жады аймағын бөлістіру тәсілдері қолданылады. 1. Қарапайым орналастыру тәсілі. Мұнда үрдістер жады аймағына кезекпен бос ұяшықтарға орналасады және олардың орындалуы сол ұяшықтардың орналасу реттілігіне байланысты. 2. Ығыстыру тәсілі. Бұл тәсіл үрдіс аяқталуы кезінде немесе келіп түскен үрдіске қажетті бос жады қалмаған кезде қолданылады. Яғни, алдыңғы үрдістерді сығу арқылы қажетті бос орынға ие болады 3. Виртуалды жады көмегімен бөлістіру тәсілі. Виртуалды жады – қолданушыларға көлемі қолданыстағы оперативті жады көлемінен асып түсетін бағдарламаларды жазуға мүмкіндік беретін бағдарламалық-аппараттық құралдардың жиынтығы;
• Түрлі есте сақтау құрылғыларына деректерді орнықтырады, мысалға бағдарлама жартысы - оперативті жадыда, жартысы – қатты дискіде. • Қажетті жағдайда түрлі есте сақтау құрылғылары арасында деректердің орнын ауыстырады, мысалға, бағдарламаның қажетті бөлігін қатты дискіден оперативті жадыға орналастырады. Аталған әрекеттердің барлығы автоматты түрде орындалып, программист көмегін қажет етпейді. Виртуалды жадыны қолданылудың кеңінен таралған орындаулары – жадыны парақтық, сегменттік және парақтық-сегменттік бөлістіру мен свопинг болып табылады. Жоғарыда аталғандар негізгі тәсілдер болып табылады. Оперативті және қатты диск жадылары арасында дәнекер жады болып табылатын тағы бір жады кэш жадыны қарастырамыз. Кэш-жады – бұл қол жеткізудің орташа уақыты мен бір бит көлеміндегі деректерді сақтау құндылығымен ерекшеленетін, жиі қолданылатын ақпаратты бір жадыдан екінші жадыға көшіру уақытын азайтуға мүмкіндік беретін екі түрлі есте сақтау құрылғыларының бірлесе қызмет етуін ұйымдастыру тәсілі болып табылады. Кэш-жадыны көп жағдайда тек екі түрлі есте сақтау құрылғыларының бірлесе қызмет етуін ұйымдастыру тәсілі ретінде ғана емес, сондай-ақ жылдам есте сақтау құрылғысының бір құрылғысы ретінде қабылдауымызға болады. Ол бағасы жөнінен қымбат, жады көлемі де салыстырмалы жағдайда аз. Кэш-жадыны оперативті жадыда сақталған деректерге қол жеткізудің орташа уақытын азайтудың жекелеген жағдайын қарастыралық. Негізінен процессор мен оперативті жады арасында кэш-жады орналасады(сурет 2). Кэш-жадының құрамы – оған енгізілген деректер бөлшектерінің жиынтығынан құралады. Деректер элементтері жөніндегі әрбір жазбада оперативті жады мен басқарушы ақпаратта қолданысқа енгізетін мекен-жайы: модификация белгісі мен соңғы уақыт аралығындағы деректерге төну белгілері болады.
Жадыны қорғау құралдары Компьютерде орналасқан жады тек қана деректерді сақтап қоймай, сондай-ақ, сол деректерді қорғау мүмкіндігіне ие болуы тиіс. Жадыдағы деректерді қорғау міндеті Операциялық жүйелерге жүктеледі. Ол үшін арнайы жадыны қорғау құралдары пайдаланылады. Жадыны қорғау құралдары мынандай жағдайлардың алдын алуы керек: - Түрлі жады аймағында орналасқан бағдарламалар бір-біріне әсер етуден; - бағдарламадағы қателіктер есебінен бағдарламаның немесе деректердің бұзылуынан; - деректер мен бағдарламаларға әсер ететін түрлі вирустық файлдардан қорғау; - қолданушылардың оқыс әрекеті есебінен жүйенің бұзылуынан қорғау; Бір бағдарламаның екінші бағдарламаны бұзуына бөгет жасау үшін, сол бағдарлама орналасқан жады аймағына басқа бағдарлама тарапынан жазылу әрекетінен сақтану керек. Бағдарламалардың басқа жады аймақтарына енуінен қорғау әр түрлі әдістер арқылы жүзеге асуы мүмкін. Бірақ, қорғанысты күшейтуге бағытталған қандай болсын іс-әрекеттер компьютер өнімділігін төмендетуге немесе өте үлкен шығын талап етпеуі керек. Қорғаныс әдістері ЭЕМ-ң дамуына сәйкес түрленіп, дамып отырады. Оларға мыналарды жатқызамыз: - жеке ұяшықтарды қорғау; - шекаралық регистр әдісі; - кілттік қорғаныс әдісі; - анықтауыштар бойынша қорғау.
2. Позициялық санау жүйесі Позициялық санау жүйесі - цифрдың мағынасы оның сандағы орнына тікелей байланысты болатын санау жүйесі. Позициялық санау жүйесінде сандарды жазуға арналған цифрлар саны санау жүйесінің негізіне (q) тең.
Санау жүйесі, санау, нөмірлеу — натурал сандарды атау және цифрлық символдар арқылы белгілеу әдістерінің жиынтығы. Санау жүйесі бейпозициялық және позициялық принцип болып екіге бөлінеді. Сандарды белгілеудің ең жетілген принципі — позициялық принцип, онда бір санның таңбасы (цифр) орналасқан орнына байланысты әр түрлі мәнге ие болады. ПозициялықСанау жүйесі арифмет. амалдар орындауға қолайлы, сондықтан оларды кеңінен пайдаланады. Мұндай Санау жүйесінде 1-разрядтың n бірлігі (Санау жүйесінің негізі) 2-разрядты бірлік, ал 2-разрядтың n бірлігі 3-разрядты бірлік, т.с.с. құрайды. 1-ден үлкен кез келген сан Санау жүйесінің негізі бола алады. Мұндай жүйенің қатарына ондық санау жүйесін (негізі n=10) жатқызуға болады. Бұл жүйеде алғашқы он санды белгілеу үшін 0, 1, …, 9 цифрлары қолданылады. Негізі басқа сандар (5, 12, 20, 40, 60) болатын санау жүйелері де пайдаланылған. Ғыл. зерттеулер мен есептеуіш машиналарда жүргізілетін есептеулер кезінде негізі 2 болатын Санау жүйесі (екілік санау жүйесі) жиі қолданылады. Бейпозициялық Санау жүйесінде символдың мәні сандағы орналасқан орнына байланысты емес. Бұл жүйенің мысалы ретінде римдік Санау жүйесін, яғни рим цифрларын алуға болады. Бұл жүйенің негізгі кемшілігі — символдар саны көп, олармен арифмет. амалдар орындау өте күрделі. Бейпозициялық Санау жүйесіне қалдықтар кластарының жүйесі де жатады; қ. Модульдік арифметика.[1]
Сан түсiнiгi – математикалық сияқты ақпараттануда да басты негiз. Егер математикада сандрды өңдеу әдiстерiне көп көңiл бөлiнетiн болса, онда ақпараттану үшiн сандарды ұсынуды пайдаланады. Себебi, тек солар ғана жадтың қажеттi қорын, жылдамдықты есептеуде жiберетiн қатенi анықтайды.
Санау жүйесi деп белгiлi бiр мөлшердегi таңбалардың көмегiмен сандарды өрнектеу мен жазудың жиынтығы. Санау жүйесi екi топқа бөлiнедi: позициялық және позициялық емес.
Позициялық емес санау жүйесiнде әрбiр цифрдық мәнi оның алатын орнына байланысты емес. Мұндай санау жүйесiнiң мысалы ретiнде римдiк жүйенi алуға болады. Осы жүйеде жазылған ХХХ санында Х цифры кез келген позицияда 10-ды бiлдiредi. Позициялық емес санау жүйесiнде арифметикалық әрекеттердi орындау қиын болғандықтан, позициялық санау жүйесi қолданылады.
Позициялық санау жүйесiнде цифрдық мәнi оның орнына байланысты болды. Позициялық мән санау жүйесiнiң негiзiнде дәрежесi арқылы анықталады. Позициялық санау жүйесiнiң негiзi деп қолданылатын цифрлар санын айтады.
Санау жүйесi төртке бөлiнедi: 1. ондық санау жүйесi; 2. екiлiк санау жүйесi; 3. сегiздiк санау жүйесi; 4. оналтылық санау жүйесi. Ондық санау жүйесi Ондық санау жүйесiнегi сандарды өрнектеу үшiн 0-9 дейiнгi араб цифрлары қолданылады:0,1,2,3,4,5,6,7,8,9. Мыс: 234=200+30+4 2 жүздiктер разрядынан, 3 ондықтар разрядынан, 4-бiрлiктер разрядынан тұрады. Ондық жүйе позициялық болып табылады, өйткенi ондық санды жазуда цифрдың мәнi оның позициясына немесе санда орналасқан орнына байланысты. Санның цифрына бөлiнетiн позицияны разряд деп атайды. Егер 234 санын қосынды түрiнде былай жазамыз: 2*102+3*101+4*100 Бұл жазбадағы 10-саны санау жүйесiн негiздеушi. Санның әрбiр цифры үшiн 10 негiздеушi цифрлың орнына байланысты дәрежеленедi және осы цифрға көбейтiледi. Бiрлiктер үшiн – 0; ондықтар үшiн – 1, жүздiктер үшiн – 2-ге тең негiздеушi дәреже және т.с.с Егер сан ондық бөлшек болса, ол терiс дәрежеде жазылады. Мыс: 38,956=3*101+8*100+9*10-1+5*10-2+6*10-3 Компьютерде ондық емес екiлiк санау жүйесi, яғни екi негiздеушiсi бар санау жүйесi қолданылады.
Екiлiк санау жүйесi Екiлiк жүйеде кез келген сан екi 0 және 1 цифрларының көмегiмен жазылады және екiлiк сан деп аталады. Екiлiк санның әрбiр разрядын (цифрын) бит деп атайды. Кез келген санау жүйесiнiң негiзiн осы санау жүйесiнде қолданылатын цифрлар санын анықтап ЭЕМ-де ақпаратты өрнектеу үшiн екiлiк жүйе қолданылады. Екiлiк жүйеде қосындыда негiздеушi ретiнде 2 санын қолданады. Мысалы, 1001,11 екiлiк сан үшiн қосынды мына түрде болады: 1*23+0*22+0*21+1*20+1*2-1+1*2-2 Бұл қосынды ондық сан үшiн жазылған қосындының ережесi бойынша жазылады. Екiлiк жүйенiң маңыздғы құндылығы – цифрды ұсыну ыңғайлылығы және компьютер аппаратурасының қарапайымдылығы. Екiлiк жүйенiң кемшiлiгi – мұнда санды жазу үшiн 0 мен 1 цифрлары көп қажет болады. Бұл адамның екiлiк санды қабылдауын қиындатады. Мысалы 156 ондық санының екiлiк жүйедегi түрi мынадай:10011100. Сондықтан екiлiк жүйе әдетте компьютердiң “iшкi қажеттiлiгi” үшiн қолданылады, ол адамның компьютермен жұмыс iстеуi үшiн үлкен негiздеуiшi санау жүйесi таңдалды. Бұл сегiздiк және он алтылық жүйелер. Осы екi жүйелердiң және екiлiк жүйенiң арасында санды бiр жүйеден басқаға ауыстыруды жеңiлдететiн қарапайым байланыс бар.
Сегiздiк санау жүйесi Сегiздiк санау жүйесi, яғни сегiздiк негiздеушi санау жүйесi, сегiз цифрдың көмегiмен санды көрсетедi: 0,1,2,3,4,5,6,7. Мысалы, 356 санын негiздеушi 8 қосындысы түрiнде жазайық: 356=3*82+5*81+6*80
Оналтылық санау жүйесi Оналтылық санау жүйесiнде санды жазу үшiн ондық санау жүйесiнiң цифрлары 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 және жетпейтiн алты цифрды белгiлеу үшiн ондық сандарының мәнi 10,11,12,13,14,15 болатын сәйкес латын алфавитiнiң алғашқы үлкен әрiптерi: A,B,C,D,E,F қолданылады. Сондықтан оналтылың сандарда, мысалы, 3Е5А түрi болуы мүмкiн. Осы санды негiздеушi 16 қосындысы түрiнде жазайық: 3Е5А=3*163+Е*162+5*161+А*160
Сандардың қандай сандық жүйеде тұрғанын бiлу үшiн, оның төменгi жағына индекс жазылады және индекске қандай жүйеде екенi көрсетiледi.
Билет№8
2. Графикалық құрылғылар интерфейсі ағылшынша Graphical user interface, GUI; сленг. ГУИ) – Пайдаланушыға дисплейде графикалық сурет түрінде көрсетілген элементтердің(мәзір, пернелер, белгілер, тізімдер т.б.) алуан түрлілігі. Басшылық жолдың интерфейсіне қарағанда ПИ барлық экрандық объектілерге кіру мүмкіндігін береді (еңгізу құрылғылары арқылы – пернетақта, тышқан, джойстик және т.б). және олармен тығыз қатынаста болып, олармен айла-шарғы жасатқызады. Көбінесе ПИ – дегі элементтер интерфейсі метафоралар негізінде құралған және олардың белгілері мен ерекшеліктерін көрсетіп тұрады. Сондықтан қарапайым дайындықсыз пайдаланушының түсінуін оңайлатады.== Тарихы == 60 –шы жылдарда Даг Энгельбартомның Стэнфорд зертханалық институтындағы жұмыстары нәтижесінде ПГИ(пайдаланушының графикалық интерфейсі) ойлап табылды. Одан кейін 70-шы жылдарда ПГИ концепциясы ғалымдардың шешуімен Xerox PARC зертханасында да қабылданды. 1973 жылы Xerox PARC зертханасында барлық жас ғалымдарды жинап, зерттеу еркіндігін берді. Нәтижесінде WIMP(Windows, Icons, Menus, Point-n-Click) графикалық интерфейс концепциясы жарық көреді. Осы концепция шеңберінде Alto компьютерлері дүниеге келеді. 1979 жылы Alto-ға ұқсас жұмыс істейтін PERQ станциясын ойлап табады. 1981 жылы Xerox PARC Alto-ның жалғасы Star-ды шығарады. ПГИ концепциясы Apple Computer корпорациясының өнімдерінде коммерциялы түрде іске асты десе болады. AmigaOS операциялық жүйесінде ПГИ өзінің көптапсырыстылығымен 1985 жылы қолданылды. Қазіргі таңда ПГИ нарықта қолданылып жүрген операциондық жүйелер мен қосымшалардың негізгі құрамдас бөлігі болып табылады. ПГИ қолданатын жүйелер:: Mac OS, Solaris, GNU/Linux, Microsoft Windows, NeXTSTEP, OS/2, BeOS. ПГИ – дің көп қолданыста болуына қарамастан кейбір бағдарламалар ПГИ – ге аналог болып есептеледі. Операциондық жүйеге кіру алдыңдағы BIOS Setup баптауларын мысал ретінде келтірсе болады. ОЖ қажет етпейтін ПГИ – лер де баршылық.
3. Ішкі шиналар - процессорда жүйелік шиналар тәрізді параллелді өткізгіштер жиынтығы болып келетін, процессордың жеке блоктарын олардың мәліметтер алмасуы үшін жалғастыратын шиналар
Билет№9
1. Басқаратын құрылғылардың типтері. Көпесептілік Көпесептілік – бір процессорды кӛптеген қолданбалы программалар мен ақпарат
ағындарын қатар ӛңдеуге пайдалану (егер қолданбалы программалар жеке орындалатын
компоненттерге жіктелсе, соларды да қатар орындау) қасиеті.
Көппроцессорлық өңдеу – компьютерде бірнеше процессорлардың қатар жұмыс
атқаруы, олардың әрқайсысын бір-бірден, бір мезгілде бірнеше есептерді орындауға
болатынын кӛрсетеді. Тұтынушылардың интерфейстерін (сұхбаттасу элементтерін)
қолдану бағытына сәйкес Windows графикалық жүйеге жатады. Ал графикалық емес
операциялық жүйе мысалы ретінде бұрынғы MS DOS жүйесін айтса болады.
WINDOWS 95, WINDOWS NT, OS/2, UNIX көп мақсатты жүйелер болып саналады. Көп мақсаттылық — бір компьютерде бір уақытта қатарласа бірнеше есепті шығару мүмкіндігі немесе бірнеше әрекеттің қатар атқарылып жатуы. Мысалы, Сіз мәтін көшіріліп жатқан шақта ойнап та отыруыңызға боладь, өйткені бұл жұмыстарды әртүрлі қүрылғылар атқарады немесе ол қүрылғылардың жұмыс жылдамдығы адамның жылдамдығынан өте жоғары болып келеді. Көптеген ІВМ - үйлесімді компьютерлер дискілік МS DОS операциялық жүйесі мен көп терезелі WINDOWS графикалық операциялық жүйесін пайдаланады.Операциялық жүкелер көптеген функцияларды орыңдайды: информацияны дискіге жазу-оқуды жүзеге асырады, мәліметтер сақтауды ұйымдастырады, компьютер құрылғыларының өзара байланыста жұмыс істеуін, барлық қолданбалы программалар жұмысының орындалуын қамтамасыз етеді. Бұл жүйе ЭЕМ іске қосылғаннан кейін иілгіш не қатты дискіден алғашқы жүктелетін кещенді программа болып табылады. Белгілі бір қосымша қызмет атқаруға керекті программалар тобы утилиттер болып табылады. Оларға мысал ретінде антивирустік (вирустерге қарсы) программаларды, мәліметтерді архивтеу (кысу) программаларын, компыотердің: жұмыс істеу қабілетін (диагностика) тексеретін программаларды (тест ирограммалары) айтуға болады.
Көпағындылықтың моделі. Операциялық жүйеде көпағындылықтың іске асуы бірнеше абстракцияның деңгейлерінен тұрады. Қолданушының көзқарасы бойынша оның бағдарламасын басқару қолданушылық деңгей ағындарының кітапханасы (user threads) арқылы жүзеге асады. Нақты операциялар жайлы кейінірек қарастырамыз. Қазір ағындардың қолданушылық деңгейлеріндегі моделдерін қарастырамыз:
POSIX Pthreads – POSIX стандартымен спецификацияланған ағындар және POSIX қосымшаларында қолданылады.
Mac C-threads –MacOS жүйесіндегі қолданушылық ағындар;
Solaris threads –Solaris операциялық жүйесіндегі қолданушылық ағындар.
Көпағындықтың артықшылықтары:
- Жылдамдықтың артуы (қарапайым үрдістермен салыстырғанда) Көпағындылық виртуалды жадының жалпы кеңістігінде орындалатын жеңілдетілген үрдістерді(lightweight processes)қолдануға негізделген. Көпағындалықтың арқасындаUNIX ОЖ-ге тән тиімді емес жағдайлар болмайды.Әрбір shell командасы жеке үрдіс ретінде өзінің жеке адрестік кеңістігінде орындалады.Жеңілдетілген үрдістерге қарама қарсы үрдістерді ауырсалмақты (heavyweight) үрдістер деп атайды.
- Жалпы ресурстарды қолдау. Бір үрдістің ағындары жалпы жады мен файлды қолданады.
- Үнемдеу. Көпағындықтың арқысында жадыны үнемдеуге болады.Сонымен қатар қарапайым үрдіске қарағанда контекстерді жеңілдетілген үрдістерге ауыстыру үшін қажет стектерді алмастыру және регистрлердің мәнін қалпына келтіру тез орындалады.
Мултипроцессорлы архитектураны қолдану. Бұл көп ядролық гибридты және көп процессорлық жүйелердiң кең қолдануының мерзiмiнде маңызды. Көпядролы үрдістердің негізіндегі бағдарламалардың көпағындылығы параллелді орындалудың нақты артықшылықтарын көрсетеді.
Көпағындылықтың тарихы
Көпағындылықты қолданудың алғашқы шарттары 1970-ші жылдарда кеңестік компьютерлік аппаратураны құрастырушылар мен бағдарламашылар көмегімен жасалған. 1979 жылы құрылған "Эльбрус-1" аппаратурасында және операциялық жүйеде үрдістің тиімді тұжырымдамасын қолданды. "Эльбрусе" үрдісінде көбінесе өзінің стектерімен сипатталды. "Эльбрусе" үрдісінде басқа үрдістер болмағандықтан виртуалды жадының жалпы кеңістігінде орындалады және жеңілдетілген үрдістер болады.
Көпағындылықтың тұжырымдамасы 1980 жылдары UNIX операциялық жүйесінде және оның диалектерінде қалыптаса бастады. Көпағындылықтың дамуы AT&T фирмасындағы UNIX диалектісінде болды, оның негізінде Solaris жүйесі құрылды. Бұның барлығы POSIX стандартында UNIX-тің негізгі мүмкіндіктерімен көрсетілді.
1990 жылдардың ортасында көпағындылық қосылған ОС Windows NT шығарылды.
2000 жылы пайда болған NET платформасы Java идеясын дамытушы механизмін ұсынды.
Билет№10
1. Windows реестрі Тіркелу Windows (English Windows Registry.), Немесе жүйе тізбе - иерархиялық салынған дерекқор параметрлері және ең Microsoft Windows операциялық жүйелерінде параметрлері.тізбе аппараттық, бағдарламалық қамтамасыз ету, пайдаланушы профильдерін, алдын ала ақпарат және параметрлерді қамтиды. Басқару тақтасындағы өзгерістер, файл бірлестіктердің, жүйе саясатын көпшілігі, орнатылған бағдарламалық қамтамасыз ету тізбесі тізіліміне тіркеледі.
Windows Тізбе туралы ақпарат бір тетігі (API) конфигурация оқу-жазу қамтамасыз ететін INI-файлы түрлі Бұрын сақталған, және қысқа атауларды проблемаларды құтылу, қол жеткізу құқықтарын саралау және INI-файлдарға баяу қол болмауы файл жүйесінде сақталатын болды оңтайландыру енгізілді олардың үлкен санымен каталогтардағы файлдар іздеген кезде елеулі көрсеткіштері проблемалар болды FAT16,. Уақыт өте келе (ақыр соңында, - NTFS файлдық жүйесі пайда) проблемалар тізілімін шеше жоғалып, бірақ тіркелімі кері үйлесімділік байланысты болды, және соңғы, оның ішінде біреуі Windows барлық нұсқаларында, осы болып табылады қойды. тек (ReactOS және eComStation қоса алғанда емес) операциялық жүйесі тізілімін тетігін пайдаланады пайдалану операциялық жүйенің бүгін, оның - мұндай тетігі, Microsoft Windows пайдалану үшін ешқандай нақты алғышарттар қазіргі уақытта бар болғандықтан.
Билет№11
2. ActiveX - түрлі бағдарламалау тілдерінде жазылған бағдарламалардан пайдалануға жарамды бағдарламалық компоненттерді анықтауға арналған база. Бағдарламалық қамтамасыз олардың функционалдық мүмкіндіктерін қолдану үшін бір немесе бірнеше сондай компоненттерден жиналуы мүмкін.Алғашында бұл технология 1996 жылы Microsoft компаниясымен Component Object Model (COM) и Object Linking and Embedding (OLE) технологияларын дамыту үшін енгізілген, ал қазіргі уақыттта ол Microsoft Windows операциялық жүйелердің отбасылығында кеңінен пайдаланылады, бірақ технологияның өзі операциялық жүйеге байланыспаған.
Microsoft Windows-қа арналған көптеген қолданбалар, Microsoft компаниясының өзінің қолданбаларын, мысалға Internet Explorer, Microsoft Office, Microsoft Visual Studio, Windows Media Player сияқты, қосқанда ActiveX басқару элементтерін функционалдық мүмкіндіктер тобын жүзеге асыру үшін және ActiveX басқару элементтеріндегі өзінің функционалдылығын инкапсуляциялау үшін қолданады.
ActiveX басқару элементтері ActiveX басқару элементтері – бағдарлама үшін құрылыс блоктары секілді, олар браузер арқылы жұмыс істейтін таратылған қосымшаларды (таратылған есептеу технологиясын пайдаланатын клиент-сервер қосымшасы) жасау үшін пайдаланылуы мүмкін. Оған мысалды мәліметтерді жинау бойынша теңшелген қосымшаларды, файлдардың анықталған типтерін көру және анимацияларды көрсету кіреді. ActiveX басқару элементтері Java - қосымшаларын технологиясымен салыстырмалы: бағдарламашылар браузер тек жүктеп алу үшін ғана емес, оларды өңдеуге де болатындай етіп екі механизмді жасайды. Бірақ ActiveX басқару элементтері тек Microsoft Internet Explorer және Microsoft Windows операциялық жүйесімен өңделеді, ал Java – қосымшалары кез келген платформада жұмыс істей алады.ActiveX басқару элементтері технологиясын қолдана отырып зиянды бағдарламалық қамтамасыз, компьютерлік вирустар секілді және шпионды бағдарламалық қамтамасызды зиянды веб-тораптардан абайсызда орната аласыз. Бағдарламашылар Component Object Model (COM) компоненттерін пайдалана алатын кез келген бағдарламалау тілінде ActiveX басқару элементтерін жасай алады, төменде көрсетілген тілдерді қоса:· C++
· Delphi
· Visual Basic
·.NET Framework (C#/VB.NET)
ActiveX басқару элементтері бірыңғай мысалдар түймелерін, тізімдер, диалогтық терезелерін, және тағы басқаларды қамтиды.ҚолданылуыActiveX технологиясы - Internet Explorer өзінің ішіндегі басқа қосымшаларды қолдануға мүмкіндік беретін құрал. ActiveX арқылы Internet Explorer Windows Media Player, QuickTime және басқа да қосымшаларды орнатады.ActiveX басқару элементі жұмыс парағы пішіндерінде VBA кодымен немесе кодынсыз және VBA UserForms пішінінде пайдалануға болады. Жалпы алғанда, пішін басқару элементтерімен берілгеннен басқа, икемді құрастыру талаптары қажет болғанда, ActiveX басқару элементтерін пайдаланыңыз. ActiveX басқару элементтерінде түрін, тәртібін, қаріптерін және басқа да сипаттаманы теңшеу үшін пайдаланылатын кеңейтілген сипаттары бар.
Сондай-ақ, ActiveX басқару элементімен әрекеттескенде кездесетін әр түрлі оқиғаларды басқаруға болады. Мысалы, пайдаланушының тізімді жолағының басқару элементінен таңдайтынына байланысты әр түрлі әрекеттерді орындауға болады немесе пайдаланушы түймешікті басқан кезде дерекқордың өзгертпелі шаршыны элементтермен қайта толтыруын сұрауға болады. Сондай-ақ, ActiveX басқару элементтерімен байланысты оқиғаларға жауап беретін макростарды жазуға болады. Пішінді пайдаланушы басқару элементімен әрекеттескенде, VBA коды сол басқару элементі үшін орын алатын оқиғаларды өңдеуді іске қосады.
Сондай-ақ, компьютерде Excel бағдарламасы мен Calendar Control 12.0 және Windows Media ойнатқышы сияқты басқа бағдарламалармен орнатылған ActiveX басқару элементтері көп.
Маңызды: ActiveX басқару элементтерінің барлығын жұмыс парақтарында тікелей пайдалану мүмкін емес; біразын Бағдарламаларға арналған Visual Basic (VBA) UserForms пішіндерінде ғана пайдалануға болады. Егер бұл белгілі бір ActiveX басқару элементтерінің кез келгенін жұмыс парағына қосып көрсеңіз, Excel бағдарламасы «Нысанды кірістіру мүмкін емес» хабарын көрсетеді.
Дегенмен, ActiveX басқару элементтерін диаграмма парақтарына пайдаланушы интерфейсінен немесе XLM макрос парақтарына қосу мүмкін емес. Сондай-ақ, пішін басқару элементінен іске қосқан сияқты ActiveX басқару элементінен іске қосу үшін макрос тағайындау да мүмкін емес.
