Бап. Заңсыз түсік жасау

1. Тиісті бейіндегіжогары медициналық білімі жоқ адамның түсікжасауы -

2. Осы баптың бірінші белігінде көзделген, бірнеше рет жасалған іс-әрекет -

Тиісті бейіндегі жогары медициналық білімі бар адамның заңсыз түсік жасауы -белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу қуқыгынан

Осы баптың үшінші бөлігінде көзделген, бірнеше рет жасалған іс-әрекет -белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құңығынан

5. Абайсызда жәбірленушінің өліміне не оның денсаулыгына ауыр зиян келтіруге әкеп соққан заңсыз түсік жасау -

Түсік дегеніміз заңда белгіленген тэртіппен жасанды жолмен жүктілікті жою бо-лып табылады. Түсік эйелдердің өтініші бойынша 12 аптаға дейін, жүктілік кезінде, элеуметтік көрсеткіштер бойынша - 23 аптаға дейінгі жүктілік кезінде, ал медициналық негіздер мен эйелдің келісімі бойынша жүктілік мерзіміне қарамастан, жүзеге асыры-лады. Түсікті жүзеге асыру осындай қызметті жүзеге асыруға лицензия алған арнау-лы мекемелерде жүзеге асырылады. Жүктілікті жасанды түрде жоюдың медициналық негіздерінің (көрсеткіштерінің) тізімін Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау ми-нистрлігі анықтайды, ал әлеуметтік көрсеткіштердің тізімі Қазақстан Республикасы бекіткен ережелер бойынша белгіленеді.

Қылмыстық қүқық бү-Зушылық объектісі — эйелдердің өмірі және денсаулығы. Объ-ективтік жағынан қылмыс тиісті бағдардағы жоғары медициналық білімі жоқ адамның түсік жасау арқылы (319-баптың 1-тармағы) сараланады. Заң бойынша түсікті жоғары медицина білімі бар хирург-гинеколог, акушер-гинеколог жүзеге асырады. Егер түсікті жоғары медициналық білімі бар терапевт, невропатолог, медбике. фельдшер т.б. жасаса, онда олар осы қылмыстық күдық бүзушылықты істегені үшін жауапты болады. Мұндай адамдар үшін тек қана аса қажеттілік жағдайында немесе негізді тэуекел ету арқылы эйелдің өмірін сақтап қалу мақсатымен жүзеге асырылған түсік үшін гана қылмыстық кү-қық бүзушылық үшін жауаптылық орын алмайды. Субъективтік жағынан Қылмыстық кодестің 319-бабының 1-тармағында көзделген қылмыстық қүдық бүзушылық тек тіке-лей қасақаналықпен істеледі. Кінэлі адам өзінде тиісті бейіндегі жоғары медициналық білімі жоқ екенін жэне осыған байланысты түсік жасауға құқығы жоқ екенін сезеді, бірақ та соны тілеп эрекет істейді. Осындай субъектілердің бірнеше рет жасаған осындай іс-әрекет үшін жауаптылық 361-баптың 2-бөлігінде көрсетілген. Қылмыстық құқық бұзушылық субъектісі - жалпы, 16-ға толған тиісті бағдардағы медициналық білімі жоқ адамдар.

Қылмыстық кодекстің 319-бабының 3-тармағында тиісті бағдардағы жоғары медициналық білімі бар адамның заңсыз түсік жасағаны үшін жауаптылық көзделген.

Егер түсік емдеу мекемесінен тысқары жерде жүзеге асырылса (аса қажеттілік жағдайларынан басқа); түсік жасаған әйел ауру болса немесе медициналык, элеуметтік көрсеткіштер бойынша оған түсік жасауға негіз болмаса, бұрынғы жасалған түсіктен соң 6 ай мерзім өтпесе, түсік заңсыз жасалған деп танылады.

Қылмыстық құкық бұзушылық заңсыз түсік жасаған уакыттан бастап аяқталған деп табылады. Субъективтік жағынан кылмыс тікелей қасақаналықпен жэне эр түрлі ни-еттермен: пайдакүнемдік, тұрмысқа шықпаған немесе некесіз жағдайда пайда болған жүктіліктен арылуды өтінген эйелге аяушылық білдіру т.с.с.

Қылмыстық құкық бұзушылық субъектісі - 16-ға толған тиісті бейіндегі жоғары медициналық білімі бар заңсыз түсік жасаған адам (хирург-гинеколог, акушер-гинеко­лог). Осы қылмыстык құқық бұзушылықтың ауырлататын түрі - Қылмыстық кодекстің 319-бабының 4-тармағында осындай іс-эрекеттерді тиісті бейіндегі жоғары медициналық білімі бар адамның бірнеші рет заңсыз түсік жасағаны үшін жауаптылық көзделген. Қылмыстық қүкық бұзушылықты бірнеше рет жасау түсінігі ҚК-тің 12-бабында берілген.

Қылмыстық кодекстің 319-бабынын 5-тармағында осы қылмыстың ауырлататын түрі тиісті бағдардағы жоғары медициналық білімі бар адамның сондай-ак мүддай білімі жоқ адамның заңсыз түсік жасауы абайсызда жэбірленушінің өлуіне не оның денсаулығына ауыр зиян келтіруте экеп соққаны үшін жауаптылық көзделген.

Қылмыстық кодекстің 319-бабының 5-тармағында көрсетілген қылмыстық қү-қық бұзушылық материалдық құрамға жатады. Сондықтан да заңсыз жасалган түсік пен одан арын алған зардаптың арасындағы себепті байланысты аныктау кажет. Ауыр зиян келтірудің түсінігі Қылмыстық кодестің 109-бабында берілген.

Субъективтік жағынан Қылмыстық кодекстің 319-бабының 5-тармағында қылмыстық құқық бұзушылық кінэнің екі бірдей нысаны арқылы жүзеге асырылады.