Электр жҮйелерініҢ негізгі элементтерініҢ ҚиыстырмалыҚ жасалынуы

Электр тораптарын жобалап, эксплуатациялағанда, олардың жұмысын талдағанда желілер мен ҚС жалғау сұлбалары маңызды роль атқарады. Сенімді және тиімді электрмен жабдықтаудың талап ететін сапасын қамтамасыз ету маңызды дәрежеде желілер мен ҚС жалғауларының пайдаланатын сұлбаларынан тәуелді.

Сұлбаларды таңдау желілер мен ҚС қиыстырмалық жасалынуынан, желілердің ұзақтығы және олармен берілетін жүктеме қуатынан, тораптан қоректенетін тұтынушылардың сипатынан және оларға электрмен жабдықтаудың сенімділігі бойынша қойылатын талаптардан және т.б.

тәуелді. Төменде желілер мен ҚС жалғауларының кейбір типтік сұлбалары туралы мәліметтер келтірілген.

Электр тораптары келесі коммутациялық аппараттармен жабдықталады: 1000 В дейінгі кернеулер үшін – шаппалармен (рубильниками), балқыма сақтандырғыштар мен автоматтармен, одан жоғары кернеулер үшін – ажыратқыштармен, айырғыштармен, бөлгіштермен және балқыма сақтандырғыштармен. Шаппалар, автоматтар, ажыратқыштар тізбектерді оперативті қосып – ағыту үшін арналған. Айырғыштар мен бөлгіштер тізбектерді қосып – ағытуға жүктеменің салыстырмалы аз токтарында (бірнеше амперден артық емес), 15 А аспайтын күштік трансформаторлардың бос жүріс токтары немесе жүктеме токтарында мүмкіндік береді. Төменгі кернеу тізбектері асқын жүктелу мен қысқа тұйықтауларда автоматты түрде сақтандырғыштар және автоматтармен ағытылады. Жоғары кернеу тізбектерінде бұл мақсатпен релелік қорғаныспен жабдықталған ажыратқыштар, ал салыстырмалы аз токтарда сақтандырғыштар

қолданылады.

Электр тораптарының құнын, түрлі – түсті металдар мен болаттың оларды құруға кететін шығынын төмендету үшін олардың сенімділігін көтеретін автоматты құрылғылармен жабдықталған тораптардың қарапайым сұлбалары қолданылады.

Тұйықталмаған резервтелмеген электр тораптарының сұлбалары ең қарапайым және арзан болып табылады. 2.2 сур. кернеуі 10 кВ сондай тораптың сұлбасы келтірілген, «А» қорек көзі жағынан ол релелік қорғанысы бар Q ажыратқышымен жабдықталған. Т1 және Т2 күштік трансформаторлары FV₁ және FV₂ балқыма сақтандырғыштарымен қорғалған. Желінің әр айланы

2.2 суреті- Тұйықталмаған резервтелмеген электр торабының сұлбасы

SQ₁, SQ₂, SQ₃, SQ₄ айырғыштары арқылы қосылады. Бұл сұлбаның маңызды кемшілігі - в-г бас айланы ағытылғанда осы желіге қосылған тұтынушылар зақымды жойғанға дейін қоректен айырылады.

Тұйықталмаған резервтелмеген электр тораптары жауапкершілігі аз тұтынушыларды электрмен жабдықтау үшін жүктемесі коммуналды – тұрмыстық ауылдық аудандардың таратушы тораптарында қолданылады. Электрмен жабдықтаудың үзіліс ұзақтығының азаюы күрделі емес шаралардың есебінен болады: тростарды ілуден, АҚҚ қолданудан, жөндеу жұмыстарын кернеу барда жасаудан. АЖ бір фазасы зақымдалғанда уақытша екі фазамен жұмыс атқару мүмкіндігі бар. Тұйықталмаған резервтелмеген электр тораптарын кернеуі 110 кВ, ал кейде 220 кВ қоректендіруші желілерде қолданады.

Тұйықталмаған резервтелген және тұйықталған электр тораптарының сұлбалары жауапты тұтынушыларды электрмен жабдықтау үшін қолданады. Тұйықталмаған немесе тұйықталған сұлбаларды құру тиімділігі туралы мәселе техникалық-экономикалық есептердің негізінде шешіледі. ҚС жабдығының құны және бірінші кезекте ажыратқыштардың құны тораптың сұлбасын таңдауға маңызды әсер жасайды. Осыған байланысты қазіргі кезде кернеуі 110 – 220 кВ тораптарда ҚС жоғары кернеу жағында ажыратқыштар жоқ немесе ажыратқыштардың шектелген саны бар ҚС қарапайым сұлбалары кеңінен тараған. Бірақ ҚС қарапайым және арзан сұлбаларын қолдану релелік қорғаныс және автоматика құрылғыларына маңызды үлкен талап қояды. Бір қатар жағдайларда ҚС қарапайым сұлбалары бар резервтелген тораптарды қорғау және эксплуатациялау күрделенеді, ал электрмен жабдықтаудың сенімділігі төмендейді.

Тұйықталмаған резервтелген электр тораптары жағдайында бір бағытта әдетте екі желіні жүргізеді. 2.3 сур. екі трансформатор орналасқан бір ҚС қоректендірудің қарапайым сұлбалары бейнеленген.

Қалыпты жағдайда желілер мен трансформаторлар бөлек жұмыс атқарады, әр тізбек өзінің жүктемесін қоректендіреді. Тізбектердің біреуі зақымдалғанда ол екі жақтан В ажыратқыштарымен ағытылады және тиісті жүктеменің қорегі уақытша тоқтайды. Трансформатордың біріншіреттік немесе екіншіреттік жағындағы ВС секциялық ажыратқышты қосатын резервті автоматты қосу құрылғысы (РАҚ) лезде іске қосылады. Осыдан кейін тұтынушылардың қорегі толық қалпына келеді (егер трансформаторлардың қуаты жеткілікті болса). Электрмен жабдықтаудағы үзіліс қорғаныстың зақымдалған тізбекті ағыту және РАҚ құрылғысы ВС ажыратқышын қосу уақытына тең, яғни 2...3 с артық емес. Сұлба РАҚ құрылғысыз да жұмыс істейді. Онда ВС ажыратқышының орнына қалыпты ағытулы тұрған Р айырғыштарын пайдаланады. Мұнда тұтынушылардың қорегін оперативтік қызметкерлер қолмен қалпына келтіреді, бұл мәнді көп уақытты талап етеді, әсіресе ҚС – да кезекші қызметкерлер болмаса, оперативтік бригада тиісті орынға барғанша 1... 2 сағат уақыт өтеді. 2.3, б, сур. бейнеленген тораптың сұлбасы 2.3, а сур. сұлбамен салыстырғанда аз аппаратураны қажет етеді және олай болса ол арзан болады. Бірақ бұл сұлбаның релелік қорғанысы күрделі болып келеді; бір қатар жағдайларда 2,3, б сур. сұлбасындағы қорғаныстың сенімді жұмысын қамтамасыз ету үшін қосымша аппараттарды – қысқа тұйықтағыштарды және т.б. қосады.

Бір бағытта орналасқан бірнеше ҚС үшін өтпелі магистральдардың сөлбалары қолданылады. 2.4 сур. қорек көзінің шиналарынан шыққан электр торабының екі желісі салынған. Оларға үш төмендеткіш ҚС қосылған. Түсінікті болу үшін барлық ҚС сұлбалары әртүрлі. 1^ші ҚС трансформаторлары торапқа ажыратқыштар арқылы, 2^ші ҚС трансформаторлары ажыратқыштарсыз арзандау сұлбамен қосылған. 2^ші ҚС – да релелік қорғаныстың сенімді жұмысын қамтамасыз ету үшін К3 қысқа тұйықтағыштары мен О бөлгіштері орнатылған.

2.3 суреті – Тармақталмаған резервтелген тораптардың сұлбалары, а – жоғары кернеу жағында РАҚ бар сұлба; б – төменгі кернеу жағында РАҚ бар сұлба

Мысалы Л1 желісі зақымдалған болса, ол қорек көзінің шиналарында В1 ажыратқышымен және барлық ҚС екіншіреттік кернеуі жағында В2 ажыратқыштарымен ағытылады. ВС секциялық ажыратқышында РАҚ құрылғысы жұмыс атқарады және барлық тұтынушылардың қорегі қалпына келеді. Қарастырылып отырған сұлба бойынша желілерге қосылған ҚС саны 2 -3 асса, тораптың эксплуатациясы қиындайды, ал оның жұмысының сенімділігі төмендейді. Бұл жиі зақымдалатын торап айландарының үлкен санымен байланысты. Одан басқа, олар жөндеуден өту керек. Сонымен бірге айландардың біреуі жөндеуде болса немесе зақымдалса, тиісті желі толық ағытылу керек.

2.4 суреті – Бірнеше тұтынушыларды қоректендіретін тұйықталмаған резервтелген торап

Бұл екі желінің бірдей ағытылып қалуының ықтималдығын көбейтеді. Бұны болдырмас үшін Л1 және Л2 желілеріне қосылған ҚС қатарын күрделі сұлбалармен құрады. Мысал ретінде ҚС 3 (ПС 3) сұлбасы көрсетілген, мұнда тораптың әр элементі – желі, трансформатор бөлек ажыратқыш арқылы қосылған. Бұл жағдайда Л1 желісі зақымдалғанда ол көз шиналарында В1 ажыратқышымен және ҚС 3 – те, яғни И – ПС – 3 айланында, В3 ажыратқышымен ағытылады.

Тораптың тұйықталмаған резервтелген сұлбалары әдетте торапта орнатылған аппараттармен ағытылуы мүмкін емес қ.т.т. үлкен мәндеріне байланысты желілер мен трансформаторлар қатарлас жұмысқа біріктірілмеген жағдайда қолданылады. Мұндай тораптардың кемшіліктері болып табылады: а) тораптағы қуаттың және электрэнергияның салыстырмалы үлкен шығындары (қорек көздерінің бірдей кернеуінде жұмыс атқаратын тораптың тұйықталған сұлбаларындағы шығындарымен салыстырғанда); б) жұмыстың тек апатты режимдерінде пайдаланылатын өткізу қабілетінің үлкен қорының себебіне байланысты тораптың маңызды құны;

Тұйықталмаған резервтелген сұлбалардың құндылықтары болып табылады: а) релелік қорғаныстың қарапайымдылығы; б) сұлбаның көрнектілігі; г) жұмыс атқарып тұрған тораптардың дамуы мен қайта құрылғанында қолдану ыңғайлылығы.

Мұндай тораптардың әртүрлі нұсқалары қоректендіруші және таратушы

2.5 суреті – Тұйықталған (сақиналы) тораптың сұлбасы

тораптарда кеңінен қолданылып жүр.

Жергілікті жағдайлардан тәуелді тұйықталған тораптардың сұлбалары әртүрлі болуы мүмкін. Сақиналы тораптар (2.5 сур.) және екі жақтан қоректенетін желі қарапайым болып келеді (2.6 сур.). Әр жүктеме қалыпты режимде екі жақтан қоректенуі мүмкін. Тораптың бас айландарының кез – келгені зақымдалғанда қорек үзілмейді, ал ток желінің жұмыста қалған басқа бас айланымен өтеді. Осыған байланысты әр бас айланның өткізу қабілеті барлық тораптың толық жүктемесіне есептелу керек

2.6 суреті – Екі жақтан қоректенетін тораптың сұлбасы

. Бұның екі жақтан қоректенетін желідегі қорек көздерінің қуатына да қатынасы бар. Бұның бәрі торапқа жұмсалатын түрлі – түсті металдың шығынын және оны құруға кететін қаржыны көбейтеді. Тұйықталған тораптарда қалыпты режимде әр жүктеме қысқа жолмен қоректенуі мүмкін. Сондықтан олардағы қуат пен энергияның шығындары тораптың берілген параметрлері мен жүктемелерінде және қорек көздерінің бірдей кернеулерінде ең аз болуы мүмкін.

Өткізу қабілетінің қорын төмендету үшін тұйықталған тораптардың күрделі сұлбаларын қолданады (2.7 сур.). Тұйықталған тораптарды мәні мен фазасы бойынша әртүрлі кернеулері бар тұйықталған тораптардан қоректенгенде, тұйықталған торапта теңестіру тогы пайда болады. Мұнда тұйықталған тораптың көздердің бірдей кернеуіндегі жұмыспен салыстырғанда қуат және электрэнергия шығындары көбейіп, жұмысының экономикалық көрсеткіштері нашарлайды. Сондықтан тұйықталған тораптарды бір көздің шиналарынан немесе бір көз шиналарының әртүрлі секцияларынан қоректендіруді ыңғайлы көреді. Қорек көздері шамамен біртекті болғаны дұрыс.

Тұйықталған тораптардың релелік қорғанысы тұйықталмағанға қарағанда күрделі. Кейбір жағдайларда тұйықталған тораптарда қорғаныстың дұрыс емес, селективсіз әсерлері болуы мүмкін. Тұйықталған тораптардың күрделі сұлбалары көрнекі емес, бұл кейде қызметкерлердің тораптағы зақымды табуын қиындатады. Қорғанысты қарапайымдату үшін таратушы

2.7 суреті – Қоректендіруші тораптың күрделі тұйықталған сұлбасы

тұйықталған (өндірістік, қалалық) тораптарды жиі тұйықталмаған, тұзақтық деп аталатын, сұлбалармен эксплуатациялайды.

2.8 сур. сақина сұлбасымен салынған кернеуі 6 – 10 кВ таратушы торап келтірілген. Қалыпты режимде а нүктесіндегі айырғыш ағытулы, торап тұйықталмай жұмыс істейді. Қуат және электрэнергия шығындарын азайту үшін тораптың ағыту нүктесін тұйықталған сұлба бойынша тораптың жұмыс істегенінде пайда болатын токтың бөліну нүктесімен үйлестіруге ыңғай жасайды. Бұл барлық уақытта бірдей мүмкін болмай қалады. Бас айланның зақымдалғанында, мысалы И – 1, И – 1 – а айланында тұтынушылардың қорегі қызметкерлердің оперативтік ауыстырып – қосуға қажет уақытына үзіледі. Қоректендіруде мұндай үзілісті рұқсат ететін тұтынушылар үшін тұзақтық сұлбаларды қолдану мүмкін. Кернеу режимін жақсарту және қуат пен электрэнергия шығындарын төмендету үшін тұзақтық желінің бөлінетін орнында салыстырмалы аз номиналды токтың сақтандырғышын орнатып, тұйықталған сұлбамен жұмыс істеуге болады.

2.8 суреті – Тұзақтық таратушы тораптың сұлбасы

Замкнутые схемы, так же как и разомкнутые резервированные, находят достаточно широкое применение в питающих сетях. За рубежом они часто применяются и в распределительных сетях. В время не может быть рекомендовано единой схемы сети, пригодной для всех возможных условий. Целесообразность выбора той или иной схемы сети зависит от значения и месторасположения нагрузок, от категории потребителей, от конструктивного выполнения применяемой сети и т. п. Выбор схемы сети для конкретных заданных условий производят на основании технико-экономического сравнения вариантов схем, которые могут быть целесообразны в данных условиях.

Роль релейной защиты и систематические автоматики. При надлежащем выборе этих устройств может быть существенно повышена надежность электроснабжения потребителей, улучшены технико-экономические показатели сооружения и эксплуатации сети. Устройства релейной защиты должны реагировать на параметры режима защищаемого элемента сети. Если происходит недопустимое изменение этих параметров в случае повреждения или не нормального режима, устройства защиты должно срабатывать и воздействовать на отключения соответствующих выключателей или на включение информирующий персонал сигнализации.

Основными типами автоматических устройств являются: а) автоматическое включения резервных источников питания(АВР), см., например, схемы сети на рис.2.2; б) автоматической повторное включение (АВР) линий, трансформаторов и шин, отключенных соответствующей релейной зашитой при появлении на них переходящих коротких замыканий, которые самоликвидируются после снятия напряжения с элемента; в) автоматическая частотная разгрузка (АЧР) системы при возникновении в ней дефицита активной мощности, например, при отключении источников питания значительной мощности; при этом часть потребителей временно отключается, а остальные работают с приемлемыми параметрами режима. После включения резервных источников питание всех потребителей восстанавливается. При отсутствии АЧР при этом могло бы возникнуть нарушение питания всех потребителей. Устройства автоматики применяют также для автоматического регулирования напряжения. С помощью автоматических регуляторов возбуждения (АВР) изменяют ток возбуждения, а следовательно, и напряжение на зажимах синхронных компенсаторов и электродвигателей. Автоматические регуляторы напряжения (АРН) использует для переключения под нагрузкой регулированных ответвлений трансформаторов и автотрансформаторов, снабженных с РПН, линейных регуляторов и для изменения количества включенных конденсаторов в управляемых конденсаторных батареях. Устройства автоматики использует также для регулировки частоты и экономического распределения мощности между генераторами электростанций системы.

При проектировании сетей необходимо учитывать наличие устройств релейной зашиты и автоматики, наиболее полно их использовать и правильно формулировать требования, предъявляемые к этим устройствам

Электр және жылу энергиясын өндіру, тарату және тұтыну 2.9, а сур. сұлбамен көрсетілген. Электр станциясы- электр энергиясын өндіруге арналған электрқондырғы, ал жылу энергия орталығы – электр және жылу энергиясын. Электр немесе жылу энергиясына түрлендіретін энергияның біріншіреттік көзінің түрі бойынша электр станциялары жылу (ЖЭС), атом (АЭС) және су (СЭС) станцияларына бөлінеді. ЖЭС – те энергияның біріншіреттік көзі – органикалық отын (көмір, газ, мұнай), АЭС – те –уран концентраты, СЭС - те – су (су ресурстары). ЖЭС – тер тек электрэнергияны өндіретін конденса­циялық жылу станцияларына (конденсациялық электр станциялары – КЭС немесе мемлекеттік аудандық электр стан­циялары–ГРЭС), және электрэнергия мен жылуды өндіретін жылу энергия орталықтарына бөлінеді.

2.9 суреті – Электр және жылу энергияларын өндіру, тарату және тұтынудың сұлбалары

ЖЭС, АЭС және СЭС басқа электр станцияларының басқа да түрлері бар (суды аккумуляция жасайтын, дизель, күн, геотермалды, теңіз суының көтерілуін пайдаланатын станциялары және жел электростанциялары). Бірақ олардың қуаты мәнді емес.

Электр станцияның электр бөлігі әртүрлі негізгі және көмекші жабдықтардан тұрады. Электрэнергияны өндіру және таратуға арналған негізгі жабдыққа жатады: электрэнергияны өндіретін (ЖЭС – те турбогенераторлар) синхронды генераторлар; генераторлардан электрэнергияны қабылдап, тұтынушыларға тарататын құранды шиналар; қалыпты және апатты жағдайларда тізбектерді қосып – ажыратуға арналған коммутациялық аппараттар (ажыратқыштар) және электрқондырғылардың тогы алынған бөліктерінен кернеуді алып, тізбекте көрінетін үзік жасауға арналған айырғыштар, (айырғыштар әдетте қондырғының жұмыс тогын үзуге арналмаған); өзіндік мұқтаждың электрқабылдағыштары (сораптар, желдеткіштер, апаттық электр жарықтандыруы және т.б.). Көмекші жабдық өлшеу, сигнализация, қорғау және автоматика және т.б. функцияларын орындауға арналған.

Энергетикалық жүйе ( энергия жүйесі) (2.9, а сур.) өзара жалғанған электр және жылу энергиясын өндіру, тарату және тұтынудың үздіксіз үрдісіндегі жалпы режимімен байланысты электр станцияларынан, электр тораптарынан және электрэнергия тұтынушыларынан тұрады.

Электрэнергетикалық(электрлік)жүйе (2.9, б сур.) – өзара жалғанған электр және жылу энергиясын өндіру, тарату және тұтынудың жалпы режимімен және үздіксіз үрдісімен байланысты электр станциялары, электр тораптары және электрэнергия тұтынушыларының электр бөліктерінің жиынтығы. Электр жүйесі – бұл жылу тораптары және жылу тұтынушыларынан бөлек энергия жүйесінің бөлігі. Электр торабы – қосалқы станциялардан, таратушы құрылғылардан, ауа және кабель желілерінен тұратын электрэнергияны таратуға арналған электрқондырғылардың жиынтығы. Электр торабы бойынша электрстанциялардан тұтынушыларға электрэнергияны таратады.

Электрберіліс желісі (ауа немесе кабель) –электрэнергияны беруге арналған электр қондырғы.

Қазіргі уақытта жиілігі 50 Гц үшфазалық токтың 6...1150 кВ және 0,66; 0,38 (0,22) кВ стандартты номиналды (фазааралық) кернеулері қолданылып жүр.

Электрэнергия электрстанциялардан электрберіліс желілері бойынша 110–1150 кВ, яғни генераторлардың кернеулерінен мәнді асып кететін, кернеулерімен жеткізіледі. Электр қосалқы станциялары (ҚС) электрэнергияның бір кернеуін екіншісіне түрлендіру үшін қолданылады.

Электр қосалқы станциясы – бұл электр энергиясын түрлендіріп – таратуға арналған электрқондырғысы. ҚС трансформаторлардан, құранды шиналардан және коммутациялық аппараттардан, сонымен қоса көмекші жабдықтардан: релелік қорғаныс және автоматиканың құрылғыларынан, өлшеуіш аспаптардан тұрады. ҚС генераторлар мен тұтынушыларды, сонымен қатар электр жүйесінің бөліктерін байланыстырады (2.9, б сур. П1 және П2 жоғарылатқыш және төмендеткіш ҚС).

Қоректендіруші тораптар жүйе құрайтын ҚС және кейде электрстанциялардың 110 – 220 кВ шиналарынан электрэнергияны таратушы тораптардың қорек орталарына (ЦП) – аудандық ҚС жеткізуге арналған. Қоректендіруші тораптар әдетте тұйықталған. Бұрын бұл тораптардың кернеуі 110–220 кВ болған. Жүктемелердің тығыздығы, электрстанциялардың қуаты және электр тораптарының ұзындығы өскен сайын қоректендіруші тораптардың кернеуі көбейіп келеді. Соңғы кезде қоректендіруші тораптардың кернеуі 330–500 кВ.

Аудандық ҚС жоғары кернеуі әдетте 110–220 кВ және төменгі кернеуі 6–35 кВ. Бұл ҚС төменгі кернеу шиналарында кернеуді жүктеме барда реттеуге мүмкіндік беретін трансформаторларды орнатады (РПН). Бұл таратушы тораптың ОП (ЦП) шиналары.

Распределительная сеть предназначена для передачи электроэнергии на небольшие расстояния от шин низшего напряжения районных подстанций к промышленным, городским, сельским потребителям. Такие распределительные сети обычно разомкнутые или работают в разомкнутом режиме. Различают распределительные сети высокого (U _ном >1 кВ) и низкого (U_ном < 1 кВ) напряжения. В свою очередь по характеру потребителя распределительные- се­ти подразделяются на промышленные, городские и сель­скохозяйственного назначения. Ранее такие распределительные сети выполнялись с напряжением 35 кВ и ниже, а в настоящее время–до 110 и даже 220 кВ. Преимуще­-ственное распространение в распределительных сетях имеет напряжение 10 кВ, сети 6 кВ применяются при наличии на предприятиях значительной нагрузки электродвигате­лей с номинальным напряжением 6 кВ. Электрические сети 20 кВ применяются только в Латвийской энергосистеме. Напряжение 35 кВ широко используется для создания центров питания сетей 6 и 10 кВ в основном в сельской местности. Передача электроэнергии на напряжении 35 кВ

непо­средственно потребителям, т. е. трансформация 35/0,4 кВ, используется реже.

Для электроснабжения больших промышленных предприятий и крупных городов осуществляется глубокий ввод высокого напряжения, т. е. сооружение подстанций с пер­вичным напряжением 110–500 кВ вблизи центров нагрузок. Сети внутреннего электроснабжения крупных городов – это сети 110 кВ, а в отдельных случаях к ним относятся глубокие вводы 220/10 кВ. Сети сельскохозяйст­венного назначения в настоящее время выполняют на на­пряжение 0,4–110 кВ, а также на 220 кВ при большой протяженности сельских линий в районах Сибири или Дальнего Востока.

На рис. 2.10 показан упрощенный путь передачи электроэнергии от электростанций к потребителям, иллюстрирующий взаимосвязь системообразующих, питающих и распределительных сетей. На мощных электростанциях ЭС1 и ЭС2 электроэнергия трансформируется с повышением генераторного напряжения (U _ном1 = 18 кВ, U _ном2 = 20 кВ) до 500 кВ. Подстанции ПС1 и ПС2 – повышающие.

Системообразующая сеть состоит из линий сверхвысокого напряжения 12, 14 и 24. (Линию, связующую узлы 1 и 2, будем обозначать двойным номером 12, как это делается при кодировании сети на ЭВМ). Линия 12–связь между ЭС1и ЭС2, линии 14 и 24 предназначены для выдачи электроэнергии от ЭС1 и ЭС2. На подстанции системообразующей сети ПС4 электроэнергия трансформируется на U_ном = 220 кВ и поступает в питающую сеть. На станции не­большой мощности ЭС3 электроэнергия сразу трансформи­руется на 220 кВ и поступает в питающую сеть. Питающие сети содержат большей частью замкнутые контуры, что повышает надежность электроснабжения потребителей. Шины низкого и среднего напряжения районной подстанции ПС7 являются центрами питания (ЦП) распределитель­ных сетей 6–35 кВ. Районные подстанции ПС6, ПС4,ПС5, образуют также ЦП распределительных сетей 10 кВ, которые условно показаны на рис. 2.10 стрелками, направленными от шин ЦП.

2.10 суреті - Электр тораптарының сұлбасы: a – жүйе құрастырушы; б – қоректендіруші; в – таратушы.

От ЦП распределительных сетей электроэнергия либо подводится к распределительным пунктам (РП) электрических сетей и далее распределяется на том же напряжении между электроустановками потребителей, либо поступает в трансформаторные подстанции (ТП), где трансформируется на низкие напряжения и после этого распределяется между отдельными потребителями. Распределительная сеть, питающаяся от ЦП9, т. е. от шин 35 кВ ПС7, разомкнутая; РП1 и РП2 питаются по линиям 75 и 76. Хотя сеть 567 замкнутая, она обычно работает в разомкнутом режи­ме (линия 56 разомкнута). Это упрощает эксплуатацию и повышает надежность работы распределительной сети.

На рис. 2.10 показан только один из возможных вари­антов схемы передачи энергии. В действительности от шин каждой из подстанций отходит разное число других линий, условно показанных стрелками. Поэтому сети, особенно пи­тающие и распределительные, в действительности значи­тельно сложнее, чем на рис. 2.10.

Следует отметить, что в имеющейся технической и учебной литературе отсутствует единая классификация электрических сетей. Более того, при классификации сетей используются разнообразные термины. В значительной мере различия в терминах и классификации объясняются разнообразием и сложностью электрических сетей.

В ГОСТ 24291–80 и в [10] электрические сети делятся на системообразующие и распределительные. Кроме того, в [10] выделяются промышленные, городские и сельские сети. Назначением распределительных сетей в соответствии с [10] является дальнейшее распределение электроэнергии от подстанций системообразующей сети (частично также от шин распределительного напряжения электростанции) до центров питания промышленных, городских и сельских электросетей. Первой ступенью распределительных сетей общего пользования являются сети 220, 330, 500 кВ, второй ступенью – 110 и 220 кВ; затем электроэнергия распределяется по сети электроснабжения отдельных потребителей. Легко убедиться, что термин «распределительные» сети в [10] имеет тот же смысл, что в вышеприведенном тексте термин «питающие» сети. Приведенная выше классификация сетей близка к данной в [10].

Электрические сети подразделяют на местные и районные электрические сети и, кроме того, на питающие и распределительные сети. К местным относят сети с номинальным напряжением 35кВ и ниже, к районным – с номинальным напряжением, превышающим 35кВ. Питающей линией называется линия, идущая от ЦП к РП или непосредственно к подстанции, без распределения электроэнергии по ее длине. Распределительной линией называется такая линия, к которой вдоль ее длины присоединено несколько трансформаторных подстанций или вводов к электроустановкам потребителей.

БЕЛГІЛЕУ ЖҮЙЕСІ

Электрические сети переменного тока – трехфазные. Рассматривают трехфазную симметричную сеть при симметричных и синусоидальных токах и напряжениях. При этом можно рассматривать схему замещения и параметры режима только одной фазы. На рис. 2.11, а при­ведена трехфазная схема замещения линии и приемника. Из линии

а, б – үшфазалық және бірфазалық орын ауыстыру сұлбалары, в, г – жұлдызша жалғанған тораптың активтік-индуктивтік және активтік – сыйымдылық эле­менттері токтарының, қуаттарының және кернеулерінің векторлық диаграммалары, 2.11, б сур. – бір фазаның орын ауыстыру сұлбасы. 2.11, а, б сур. _н – жүктеменің бір фазасының комплекстік кедергісі.

2.11 суреті - Белгілеу жүйесіне түсіндірме

с сопротивлением _л к узлу нагрузки течет узловой ток I, равный фазному току приемника, соединенного звездой. Комплексное фазное напряжение узла обозначим U_ф, а междуфазное (линейное) - U, причем U= U_ф. Напомним, что номинальные напряжения электрических сетей - это междуфазные напряжения.

Междуфазное напряжение узла

= (2.1)

где - активная составляющая напряжения; - реак­тивная составляющая напряжения.

Ток линии (или узла)

= (2.2)

где - активная составляющая тока; - реактивная со­ставляющая тока.