ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ЖАБДЫҚТАУ КАРТАСЫ 1 страница

5В010100 – Мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу» мамандығы бойынша

«Мектепке дейінгі педагогика тарихы» пәні

Дайындағандар:

п.ғ.к., университеттің қауымдастырылған профессоры Қыяқбаева Ұ.Қ.

Кафедра меңгерушісі п.ғ.д., профессор Бекмагамбетова Р.К.

ДӘРІСТЕР ТЕЗИСТЕРІ

Апта №	Дәріс атауы және тезистері	Сағат көлемі
1-2	Мектепке дейінгі педагогика ғылымының қалыптасу тарихы Тәрбие – қоғамдық құбылыс. Алғашқы қауымдық құрылу кезінде балаларды өмірге дайындаудың негізгі тәсілі – аң аулау мен еңбек құралдарын бейнелейтін қарапайым ойыншықтармен ойнайтын үлкен адамдардың іс-әрекетін бақылау, еліктеу болды. Моральдық тәрбие берудің бастапқы құралы өмірдің түрлі жағдайларында халық ауыз әдебиеті, аңыздар, мақал-мәтелдер болды. Антикалық Грецияда мектепке дейінгі жастағы балалардың отбасында тәрбиелеу туралы идеяларды қамтыған педагогикалық теорияның алғашқы нышандары пайда болды. Спарта құл иеленуші мемлекеттер болуына байланысты, басты назар құл иеленушілердің балаларын тәрбиелеу, оқыту болса, құлдар еш құқысыз болған. Спартада ер баланы жас шағынан 7 жасқа дейін үйде, 7 жастан кейін мемлекеттік тәрбиелеу негізінде қаруды шеберлікпен қолдану, ән орындай білу, шыныққан, ер-жүрек, болашақ әскери азамат етіп тәрбиелеу басты мақсат болып табылса, қыз баланың дене сымбаттылығына, дене тәрбиесіне ерекше мән берген. Адам тәрбиесіне және тұлға қалыптастыруға байланысты идеялар мен тұжырымдар ежелгі аса көрнекті философтар Сократ, Платон, Аристотель мен Рим педагогы марк Квинтилиан еңбектерінде жарияланған. Сократ(б.э.дейінгі 469-399) –кедей қолөнершінің баласы, бірақ өзінің шығу тегіне қарамастан ол философ –идеалист болды. Сократтың көзқарасы бойынша адам бірінші өзін-өзі танып білуі керек деп уағыздаған. Платон (б.э.дейінгі 427-347)- тәрбие мен оқыту мәні, қоғамдық құрылым мен тәрбенің қатынасы сияқты аса маңызды педагогикалық ұғымдардың анықтамасын берген. «Мемлекет» атты еңбегінде кішкентай шағынан бастап балаларға қоғамдық тәрбие беру идеясын ұсынып, оны ұйымдастырудың жүйесін жасаған. Платон үш жастан алты жасқа дейінгі балаларды тәрбиелеуде ойыңды тәрбиенің негізгі құралы деп қарап, тәрбиешілерге қойылатын басты талаптарды айқындап берді. Платонныңтәрбие жүйесі дене тәрбиесін шеттетуге негізделген, құлдардың балаларына білім алуға тыйым салынды. Ал, мектепке дейінгі тәрбие туралы, тәрбиенің бірізді мемлекеттік жүйесі туралы, жағымды үлгі-өнеге арқылы тәрбиелеу талаптарын ұсынды. Аристотель(б.э.дейінгі348-322)-ертедегіГрецияның көрнекті ғалымы. Ол жеке адамның дене, ақыл-ой және адамгершілік тәрбиесін қамтитын үйлесімді даму идеясын тұжырымдады. Тәрбиенің табиғи дарындылығына үлкен мән беріп, мектепке дейінгі кезеңде жеке адамның қалыптасуындағы ерекше және маңызды шақ деп қарады. Аристотель педагогикалық ой-пікір тарихында тұңғыш балаларды үш жас кезеңдеріне бөлуді ұсынды: 1) туғаннан бастап; 2) 7 жасқа дейін; 3) 14 жастан 21 жасқа дейін. Бала 7 жасқа дейін отбасында тәрбиеленуі тиіс деп санады. Баланы тәрбиелеуде 5 жасқа дейін түрлі ойындар, ақыл-ойын дамытатын әңгімелер пайдаланып, 5 жастан бастап мақсатты түрде мектепте оқу ісіне дайындау керек деп атап көрсетті. Марк Фабий Квинтилиан - ежелгі Римнің шешені және педагог. Марк Квинтилиан мектепке дейінгі тәрбие теориясы негіздерінің қалыптасуына (42-118) жазған «Шешенді тәрбиелеу туралы» тұңғыш арнаулы педагогикалық трактаты- педагогика тарихында маңызды рөль атқарады.
3-4	XVII – XVIII ғасырлардағы мектепке дейінгі тәрбие теориясының қалыптасуы Мектепке дейінгі педагогиканың ғылым ретінде бастамасы XVII-ғасырға тән. Бұл кезде славян педагогы Ян Амос Коменский (1592-1670) мектепке дейінгі тәрбиенің алғашқы жүйесін жасады. Я.А.Коменский өз еңбектерінде бала тәрбиесінің дамуындағы прогресшіл идеяларды басшылыққа алып, тәрбиеде баланың жеке басының дамуы мен ерекшеліктерін ескеру қажет деп есептеген. Оның «Әлемді суреттеп бейнелеу», «Тілдер мен барлық ғылымдардың ашық есігі» (оқулықтар), «Ана мектебі» атты еңбектері бар. Баланы дамыту мен тәрбиелеуде сезім тәжірибесінің роліне ең алғаш баға берген Я.А.Коменский болған. «Аналар мектебі» еңбегінде сөзбен тәрбиелеуді іс-әрекетпен тәрбиелеуге қарсы қоя отырып, сыртқы дүние құбылыстарын барлық сезім мүшелерінің қатысуымен қабылдауын есепке алған. Дидактикалық принциптерді алғаш қалыптастырған — славянның ұлы педагогі Я.А.Коменский XVII ғасырда жазылған «Ұлы дидактика» деген еңбегінде оқытудың түсініктілік, жүйелілік, біртінділік, көрнекілік, белсенділік, т.б. принцнптерін ұсынған. Атақты француз жазушы-педагогы, философы, аса ірі ағартушыларының бірі Жан-Жак Руссо(1712-1778) тәрбиенің өзіндік теориясын жасаған. «Эмиль немесе тәрбие» туралы еңбегінде баланың жетілуін жас шамасына қарай кезеңдерге бөлуге, әр кезеңдегі тәрбие міндеттерін, мазмұнын, оқу тәрбие әдістерін белгілеуге әрекет жасаған. Ж.Ж.Руссо баланың дамуын 4 кезеңге бөлді. Ж.Ж.Руссо дидактикасының негізі – баланың өзіндік әрекетін, зеректілігін, зейінділігін, байқампаздығын дамыту, білімді өмірмен, тәжірибемен байланыстыру. Ж.Ж.Руссоның пікірінше, нашар, дұрыс жүргізілмеген тәрбие бала табиғатына тән жағымды қасиеттерді жойып, оның ішкі жан дүниесін бүлдіреді. «Осылайша бала табиғатының бүлінуіне тәрбиеші мен тәрбиеленушінің бір-біріне диктатор және құл ретіндегі қарым-қатынасына сүйенген авторитарлық тәрбие әсер етеді. Бұндай тәрбие еркін ойлайтын, саналы әрекет ететін адамдарды тәрбиелеу мүмкін емес. Сондықтан тәрбиеші тәрбиеленушіні жақсы көруі және адамды тәрбиелеу оның өзіндік табиғатына сүйене отырып жүргізілуі қажет. Табиғат балаларды біз жақсы көріп, оларға көмектесу үшін жаратты», - деп жазды. Иоган –Генрих Песталоцци (1746-1827) – Швецарияның ұлы демократ – педагогы. И.Г.Песталоцци 1746 ж 12 қаңтарда Швейцариядағы Цюрих қаласында дүниеге келеді. 5-жасында әкесі қайтыс болып, үш бала шешесінде қалады. Ол 6 жасында немістің элементарлық мектебіне барады. Содан кейін латын мектебінде және гуманитарлық колледжде оқиды. 1764ж заң ғылымын оқып, саясатқа араласу үшін басқа колледжге – Каралинизмге ауысады. Мектептегі сабақ оны қызықтырмады, сондықтан ол еш ынтасыз оқыды. Генрих өте сезімтал, қайырымды болды. Бірде ол қайыр сұраған адамға аяғындағы башмақтың күміс бауын шешіп береді. Ол адамды адам ететін тәрбие деген пікірге сенген, баланың табиғи дамуына ерекше мән берген. И.Г. Песталоцци ана тілі, есеп өлшеуді оқыту әдістемесін жасап, «Аналар кітабы» «Бақылау әліп-биі» т.б. еңбектер жазған. Ол тәрбиенің негізгі міндеті баланың адамгершілік қасиетін қалыптастыру, адамгершілікті өндірістегі еңбекпен ұштастыру. Бала тәрбиесін дұрыс ұйымдастыруда отбасының әсіресе, ананың ролін жоғары бағалаған. Тәрбиені алғашқы күннен бастаған жөн, сол себепті әр ананы тәрбие әдістемесімен қаруландыру қажет деп есептеген. И.Г.Песталоцци «Көріп қабылдау әліппесі» деген еңбегінде баланың сезім тәжірибесіне сүйенеді (санау мен есептеуді меңгерту). Роберт Оуэн (1771-1858) қолөнершінің отбасында дүниеге келіп, жастайынан өз еңбегімен өмір сүрді. Оның қабілеті күшті болды. Жиырма жасында ірі өндіріс орнының жетекшісі болды. 1800 ж Оуэн қағаз жасап шығаратын фабриканы басқарды. Бұл Шотландиядағы Нью-Ленарк қаласында. Р.Оуэн «Адам айналасын қоршаған ортаның нәтижесі, ендеше алдымен жұмысшылардың тұрмысын жақсарту керек» деп есептеді. Ол фабрика жанынан оқу-тәрбие мекемелерін, «Сәбилер мектебі» (1 жастан 6 жасқа дейін), ясли, балабақша, ойын алаңы, бастауыш мектеп (6-10 жас) кешкі мектеп (өндірісте жұмыс істейтін өспірімдер үшін) ашты.
	XVIII – XIX бірінші жартысындағы дворяндық – мемлекеттік педагогика М.В.Ломоносов, И.И.Бецкий, Н.И.Новикова, А.Н.Радишев, П.Н.Енгалычев, Н.А.Добролюбов, В.Ф.Одаевскийдің мектепке дейінгі тәрбие туралы көзқарасы және еңбектері. XVIII ғасырдан бастап орыстың мектепке дейінгі педагогикасы қалыптаса бастайды. Отандық ғылымды, оның ішінде педагогика ғылымын дамытуда аса көрнекті ғалымдар М.В.Ломоносов (1711-1965), И.И.Бецкий (1704-1795), И.И.Новиков (1744-1818), А.Н.Радищев (1749-1802), Н.А.Добролюбов (1836-1861), В.Ф.Одоевский (1804-1869) ерекше орын алады. М.В.Ломоносов «Орыс халқын сақтау және көбейту туралы еңбегінде ұлттың нығайып дамуы үшін, қажетті әлеуметтік, медициналық, педагогикалық шаралар бағдарламасын ұсынды. Михайл Васильевич шаруалардың әлеуметтік жағдайын жақсарту, помещиктердің озбырлығын азайту, жас босанған әйелдерге дәрігерлік жәрдем ұйымдастыру, ол үшін акушерлерді оқыту, «кіндік шешелердің съездерін» өткізу, отандық емшілерді дайындау мәселелерін жолға қоюды міндетті істер деп санады. Халықтың надандығы мен жоққа сенушілігіне қарсы күресу мақсатында М.Ломоносов «Халық денсаулығы туралы кітапшалар» шығаруды ұсынды. И.И.Бецкий ұсынған жоба негізінде Ресейде бірінші рет тәрбие үйлері ашылып, олардың түрлі басқару орындары құрылды. И.И.Новиковтің «Балаларды тәрбиелеу және ұстаздық ету туралы трактаты» ерекше орын алды. Бұл трактатта ақыл-ой, адамгершілік тәрбиесі мен эмоциялық даму мәселелерін жан-жақты ашып көрсеткен. А.Н.Радищев орыс революциясының, ағартушылық ой-пікірінің негізін қалаушы, қозғаушы. Ол халықтың ауыр өмірін көріп, басыбайлы шаруалардың Е.Пугачевтің басшылығымен помещиктерге қарсы көтерілісін қолдап, халық революциясының теориясын жасаған. «Петербургтен Москваға саяхат» шығармасында басыбайлы шаруалардың, олардың балаларының табиғаттан жаралған өмірге деген құштарлығы, адамға үйірлігі, қабілетінің аяққа басылғанын, қиын жағдайларын суреттейді. «Отанының ұлы туралы әңгіме» деп аталған еңбегінде, ол тәрбиенің басты мақсаты өз халқының бақыты үшін күресетін адам, азамат тәрбиелеу деп санады. А.Радищев орыс және батыс еуропалық педагогтарды Бецкой мен Руссо т.б баланы қоршаған ортадан, өмірден алыстату туралы пікірлерін сынға алды. А.Н.Радищевтің педагогикалық көзқарастары революционер-демократ В.Г.Белинский мен А.И.Герценге үлкен әсерін тигізген. В.Ф.Одоевскийдің өмірінде ағартушылық пен тәрбие мәселелері басты орын алады. Ол балалардың ақыл-ойын дамыту, дүниетанымын кеңейту, жан-жақты білім беру деген ой-пікірді қолдаған. Бұл ой–пікірлері, педагогикалық көзқарастары «Ғылымға дейінгі ғылым», «Жетімханаларда қолдану үшін жазылған әліппе», «Балаларға ең алғаш білім берудегі педагогикалық тәсілдер туралы тәжірибе», «Ириней атайдың кітапшасы» атты еңбектерінде орын алады.
	ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен 1917 жылдағы қоғамдық педагогика 1.ХІХ ғасырдың екінші жартысында мектепке дейінгі педагогика ғылымының педагогика ғылымынан бөлінуі. 2.Ресейде алғашқы балабақшалардың пайда болуы. 3. К.Д.Ушинский, Н.И.Пирогов, Е.Н.Водовозова, А.С.Смонович, П.Ф.Каптерев, Ф.И.Фаусек, В.В.Зенковскийдің мектепке дейінгі тәрбие, балабақша, мектепке дейінгі ұйым тәрбиешісі туралы педагогикалық көзқарастары. 1.ХІХ ғасырдың екінші жартысында мектепке дейінгі педагогика ғылымының педагогика ғылымынан бөлінуі. Ресейде алғашқы балабақшалардың пайда болуы. Ресейде 60 жылдары алғашқы балабақшалар ашыла бастады. Олар жеке әрі ақылы болды, сондықтан оған кедейлердің балалары бара алмады. Ең алғашқы ақылы балабақшаны 1859 жылы Гельсингфорсте Седмиградский ашты, екінші балабақшаны 1863 жылы Петербургте Петербург университетінің профессорының әйелі С.А.Люгебиль ашты, үшінші — 1863 жылы Гельсингфорсте, төртіншісі— «Балабақша» журналының редакторы А.С.Симонович 1866 жылы Петербургте ашты. 1866-1870 жылдар аралығында Воронежде, Иркутскіде, Смоленскіде, Москвада, Петербургте, Тбилисиде тағы да бірнеше ақылы балабақшалар ашылды. Ресейдегі алғашқы балабақшалардағы тәрбие жұмыстарын ұйымдастыру бағыттары әртүрлі болды. Кейбір балабақшаларда Фребелдің жүйесі пайдаланылды. Кейбір балабақшалардың тәрбиешілері К.Д.Ушинский, Л.Н.Толстойдың Фребелдің мектепке дейінгі тәрбие беру жүйесін сынаған пікірлеріне сүйеніп, оны жүзеге асырудың басқа жолдарын іздестірді. 1863-1869 жылдары әрекет еткен С.А.Люгебильдің балабақшасында балалардың өз еріктерімен ойнауына, әрекет етуіне мүмкіндік беруге тырысты, ойындар мен сабақты нақты бір регламентті сақтамай өткізуге тырысты. Бірақ олар үнемі бақылауда болды. Люгебиль балалардың дербес әрекеттерін, олардың даму дейгейін бақылап, жазып отырды. Көктем және күз айларында сабақтар мен ойындар бау-бақшада өткізілді. Ересек балалармен тәрбиешілер табиғатта экскурсия өткізді. Қыста балалар далада қыдырып, мұзда сырғанап айнады. Тәрбиешілер ата-аналарды өз балаларын сабақ және ойын үстінде бақылауға шақырды, оларға бала тәрбиесі туралы құнды кеңестер беріп отырды. Сол сияқты Москвада В.Соловьевтің ашқан ақылы балабақшасы мен элементерлық мектебі де сол кездегі алдыңғы қатарлы білім беру ордасы болды. Балабақшадағы сабақ балаларды әрекетке қызықтыратындай, өзбетімен ойлай алатындай, әрі әрекет ете алатындай етіп ұйымдастыруға тырысқан. Қол еңбегі сабағында тәрбиешілер әр баланың күші мен іскерлігіне қарай тапсырмалар берген. Балалардың ойыннан біртіндеп сабаққа жүйелі өтуі үшін бірінші сыныпқа кейбір сабақтар мен ойындар (сурет, ән, балалар ойыны т.б.) енгізілді. Элементарлы мектептердегі сабақ балабақшадағыдай қозғалмалы ойындармен аяқталды. Кейбір балабақшалар балаларды мектепке дайындауды жүзеге асырды. Мысалы, 1869 жылы Иркутскде ашылған балабақшада балаларды ерте жастан оқуға, жазуға, санауға, шеттілдеріне үйретті. 1866 г. Ресейде төменгі сатыдағы халықтың балалары үшін алғашқы тегін балабақша ашылды. Бұны «Петербург жұмысшыларының балаларына арналған арзан квартира қоғамы» құрған қайырымдылық мекемесі ашты. Мұнда мектепке дейінгі ересек балаларды құдайға сиынуға, қол еңгеніне үйретті, сонымен қатар қимыл-қозғалыс ойындарын ойнатты. Ересек балалар күніне бір сағат оқу және жазумен айналысты, бір сағат педагогпен әңгімелесті. Бірнеше жылдан кейін балабақша қаражаттың жетіспеуінен жабылып қалды XIX ғасырдың 80 жылдарында жеке балабақша ашқан адамдарды өкімет қолдамады. Бұл кезде балалар үйі кең тарай бастады. 2.К.Д.Ушинский, Н.И.Пирогов, Е.Н.Водовозова, А.С.Симонович, П.Ф.Каптерев, Ю.И.Фаусек, В.В.Зеньковскийдің мектепке дейінгі тәрбие, балабақша, мектепке дейінгі ұйым тәрбиешісі туралы педагогикалық көзқарастары. Ресейде мектепке дейінгі тәрбие теориясын дамытуға орыстың ұлы педагогы Константин Дмитриевич Ушинский (1824-1870) орасан зор әсер етті. Оның педагогикалық жүйесі негізінде халықтық принцип алынды, осыған байланысты өсіп келе жатқан ұрпақтың тәрбиесі мен білім алуы тарихи даму жағдайларына, халықтың көкейкесті мұқтаждары мен қажеттерінен шығуы тиіс. К.Д.Ушинский былай деп атап көрсетті: «тек халық құрған немесе халықтық негізде негізделген тәрбиенің педагогикалық жүйесі пәрменді болады және шынайы патриотты тәрбиелей алады». Н.И.Пироговтың тәрбие мен оқыту туралы пікірлері Николай Иванович Пирогов 1810—1881 жылдары өмір сүрген атақты дәрігер-хирург, ол 1856 жылы «Морской сборник» журналында «Өмір мәселелері» деген тақырыпта мақала жариялады. Онда отбасы және қоғамдық тәрбие мәселелеріне қатысты сұрақтарды көтереді. Ол мақаласында адамгершілікті адамның өзіндік идеялын негіздеп берді және жалпы білім беру мәселесін жақтады. Ол ата-аналардың балаларының икемділіктерімен санаспай, ең алдымен адам ретінде олардың өзіндік өмір жолын таңдауына қажетті тұлға ретінде дамуын қамтамасыз ететіндей адамгершілік намымдарын қалыптастырмай жатып, өз еріктерімен жөргектегі кезінен бастап балаларын қоғамдық кастаның біріне жатқызуға тырысатындығына наразылығын білдірді. Юлия Фаусек1915 жылы М.Монтессоридің Римде ашылған «Балалар үйінің» жұмысымен танысқаннан көргеннен кейін, М.Монтессоридің әдісін жақтаушылардың бірі болды. Россияға келгеннен кейін Монтессори педагогикасының тәжірибесіне сүйеніп балабақша ашады. Ресейде М.Монтессоридің әдісін жақтаушылар өте аз болды Олар: — Ю.И. Фаусек и А.П. Выгодская. 1918 жылы Юлия Ивановна Фаусек Петроградта М.Монтессоридің жүйесімен жұмыс істеген алғашқы балабақша ашты. Оған бір жастан он жас аралығындағы 200 бала барды. Сол жылдары А.П. Выгодская Москвада монтессори – балабақшасын ашады. Азамат соғысы жылдарында еркін тәрбие беру идеясын жақтаған пікірлестер табу өте қиын еді. Көп ұзамай оның балабақшасы жабылып қалады. 1923 жылы ол шетелге кетіп қалады және Вильно деген қалада атақты балабақшасын ашады. А Фаусек болса Россияда қалады. Ол өзінің балабақшасы үшін 30 жылдарға дейін күреседі. Ол балаламен айналыса жүріп, петроградтағы дектепке дейінгі институтта Монтессори педагогикасы бойынша лекция оқиды. Бірнеше мақалалар мен кітап жазады. («Детский сад Монтессори. Опыты и наблюдения», «Обучение грамоте и развитие речи по Монтессори», «Обучение счету по Монтессори», «Значение рисования в школе Монтессори» и др.). 1931 г. М.Монтессори жүйесімен жұмыс жасаған Фаусектобы жабылып қалады. Балабақша жабылғаннан кейін Фаусек оқытушы дидактикалық материалдардыжасаумен айналысады. Зеньковский Василий Васильевич(1881-1962), орыс философы, педагог. 1881 ж. 4 июльде Проскуровқаласында дүниеге келген.е (қазіргіХмельницкий) 4 июля 1881. 1900ж.Киев университетінің жаратылыс тануфакультетіне оқуға түсті. 1909 жылыуниверситетті бітірген соң кәсібидайындау үшін сонда қалып,магистерлікдиссертация жазады. Жоғары әйелдер курсында философия мен психологиядан лекциялар оқиды. Ол балалар мен жасөспірімдер психологиясын, сонымен бірге педагогика мәселесін өмір бойы зерттейді. Университеттті аяқтағаннан кейін мектепке дейінгі балаларды тәрбиелеу институтының директоры болып қызмет атқарады. 1913-1914 жылы Германия мен Италияға ғылыми командировкаға барады. 1915 жылы«Проблема психической причинности» атты тақырыпта докторлықдиссертация қорғайды. Зеньковский баланың ішкі әлемінің кереметтігін айтады. Оның ойынша балалардың ішкі әлемінде үлкен рухани-адамгершілік мүмкіндік жасырынып жатыр. Мектепке дейінгі балалар өмір тәжірибесін біртіндеп жинайды. Олардың рухани жан дүниесі бай болып келеді. Бала табиғи ортада өмір сүруге үйренеді адамдармен қарым-қатынасқа түседі. Зеньковский «Ребенок только "вживается" в безграничный мир природы, человеческих взаимоотношений, "дышит" этим духовным миром, хоть наивно, но живо и глубоко. Он "набирается" на всю жизнь внутренних ощущений, которые еще не всегда может выразить словами. Но сознание его еще мало связано с этим миром духовности, и он все больше и больше уходит в мир внешний. Однако такой своеобразный дуализм не мешает ребенку сохранять целостность своей души, потому что "в эту пору этот внутренний дуализм, это сосуществование рядом двух путей жизни не замечается ребенком и не таит в себе никаких взаимно ослабляющих начал". Поэтому в раннем детстве "дитя уже свободно, но еще не ответственно – это как бы прообраз святости, которая всегда свободна, но которой некуда приложить момента авторства (а потому и ответственности) ввиду (окончательной уже) победы над темным началом и подлинной связи с Богом"деп жазды. Елизавета Никалаевна Водовозова(1844-1923) мектепке дейінгі педагогика саласында К.Д.Ушинскийдің жолын қуушы болды. «Есі кіре бастағаннан мектеп жасына дейінгі балаларға ақыл-ой және адамгершілік тәрбие беру» деген өз еңбегінде ол Ф.Фребель жүйесін сынға алды, оның кемшіліктерін көз жеткізе көрсетті және балалармен оқу мен ойын өткізуге арналған өзі талдап жасаған тамаша әдістерді ата-аналарға, балабақша қызметкерлеріне ұсынды. Е.Н.Водовозова балалар үшін бірқатар кітаптар шығарды, Өзінің педагогикалық жүйесінде Е.Н.Водовозова балалар үшін К.Д.Ушинский тұжырымдаған халықтық принципті дәйекті түрде жүргізді. Ойын таңдау мен оқуды жоспарлауды, ол балалардың өмірі қызықты да мазмұнды болатындай, орыс дәстүрлері рухында құрылатындай етіп жүзеге асырды, айналадағыларға деген ынтаны оятып, қанағаттандырды. Ол ұсынған балалардың серуендеу, экскурсиялар мен бақылау, творчестволық іс-әрекеті, дене жаттығулары, халықтың қимылды ойындары, балалардың шамасына қарай еңбек етуі жөнінде және т.б. бағдарламалары да осы мақсатқа қызмет етті. Барлық оқу бірте-бірте күрделене түсетін жүйеде орналастырылды. Е.Н.Водовозованың әлеуметті және педагогикалық көзқарастары өз заманы үшін прогресті болды, ал «балаларға ақыл-ой және адамгершілік тәрбиесін беру» атты оның еңбегі Ресейде балалар бақшалары тәрбиешілерін даярлау кезінде негізгі құралдардың бірі болды. Швейариядағы балалар бақшаларының жұмысымен алдын – ала танысқан, XIX ғасырдың 60 жылдардағы қоғамдық педагогикалық қозғалыстың көрнекті қайраткері Аделаида Семеновна Симонович (1840-1933) 1866 жылы ерімен бірлесіп Петербургте интелегенция балаларына арналған ақылы балалар бақшасын ашты және Ресейде мектепке дейінгі тәрбие жөнінде «Балалар бақшасы» деген тұңғыш журнал шығара бастады. Балалардың ерекшеліктерін зерттей отырып, ол Фребель жүйесі бойынша баланы дұрыс тәрбиелеу мүмкін емес екендігіне көзі жетіп, К.Д.Ушинский ұсынған халықтық тәрбиені қолдана бастады. А.С.Симоновичтің ойынша 3 жасқа дейінгі балалар анасының белсене қатысуымен семьяда тәрбие алуға тиіс, ал 3-тен 8 жасқа дейінгі тәрбиелеуде семьяға балабақша көмектесуі қажет.
	1917 – 1960 жылдардағы кеңестік мектепке дейінгі педагогика ғылымының қалыптасуы 1.Балаларға бір жастан тегін қоғамдық тәрбие беру мәселесі. Мектепке дейінгі тәрбие – білім беру жүйесінің алғашқы буынының мәні. 2.Бірыңғай еңбек мектебінің негізгі принциптері. 3.С.Т.Шацкий, П.П.Блонский, Л.К.Шлегер,Е.И.Тихеева, Н.К.Крупская, Е.А.Флерина, А.С.Макаренко, А.П.Усова, В.А.Сухомлинский мектепке дейінгі тәрбие туралы көзқарстары және еңбектері. Мектепке дейінгі педагогика-жалпы педагогиканың бір саласы. Мектепке дейінгі педагогика-мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу, оқыту, дамыту және оның негізгі заңдылықтары туралы ғылым. Мектепке дейінгі педагогика жалпы педагогиканың басты қағидаларына сүйенеді оны басшылыққа алады. Мектепке дейінгі педагогика пәні мектеп жасына дейінгі баланы физиологиялық және психологиялық жағынан жетілу ерекшеліктерін қарастыратындықтан оның мазмұны да жалпы педагогикадан өзгеше. Бұл кезеңде бала ағзасының дамуы тез үдемелі болғандықтан, әлсіз-де нәзік, кінәмшіл келеді алайда бала осы шақта қимылдауды, ойлауды, сөйлеуді меңгереді. Мектепке дейінгі педагогика пәні жеті жасқа дейінгі балаларды үй іші мен балабақшада өмір талабына сай жетілдіру процестерін зерттеп, оларды оқыту мен тәрбиелеуді ең тиімді әдіс тәсілдерін, сондай-ақ балабақшадағы тәрбие жұмыстарын жан-жақты ұйымдастырудың теориялық, практикалық жақтарын ойын, оқу, еңбек әрекетін, күн тәртібі, бөбекжаймен, балабақша тәрбиешілерінің ата-аналармен өткізілетін жұмыстарының түрлерін де қарастырады. Н.К.Крупская(1869-1939). Мектепке дейінгі қоғамдық тәрбие жұмысын ұйымдастырған, оның негізін қалаған, баланың дамуыда тәрбиенің рөлін аса зор бағалаған педагог. «Век ребенка» еңбегін, «Жұмысшы әйел», «Отбасы және мектеп», «Біздің балаларымыз туралы» мақалалар жазған. 3-4 жастан бастап жақсы тәрбие беретін тәрбие орындарын, балабақшалар ашу қажетекендігін айтқан. Н.К.Крупская мектепке дейінгі балалардың дене тәрбиесіне үлкен мән берді. А.С.Макаренко(1888-1939) Мектепке дейінгі педагогикаға үлес қосқан. Ол мектепке дейінгі балалардың мінез-құлқына басшылық жасаудың қажеттілігі туралы айта келіп бала дүниеге келген алғашқы күннен бастап, оның жеке басының қалыптасуының негізі қаланатынын дәлелдеген. Баланы еңбекке ойын арқылы тәрбиелеу, балалар ұжымы жайлы тамаша пікірлер айтқан. А.С.Макаренко балалар тәрбиесі туралы лекцияларында балалардың үй шаруашылығына араласуы, оларды коллективизмге, қамқорлықпен қарауға, ұқыптылыққа, өзінің жеке заты мен қоғамдық меншікті сақтауға, өз жұмысы мен уақытын дұрыс бөлуге үйретеді деген. Тәрбиешілер ұжымы болуы керек, - деп жазды. А.С. Макаренко- тәрбиешілер ұжымға біріккен жерде және біртұтас жұмыс жоспары, балаға деген бірыңғай ықпал жоқ жерде ешқандай тәрбие процесі болуы мүмкін емес. Луиза Карловна Шлегердің(1863-1942) педагогикалық қызметі 1882 жылы басталып, ал 1905 жылы Москва кедейлерінің балалары үшін тәрбие шараларын жүргізетін «Сетлемент» және «Бала еңбегі мен тынысы» қоғамдарының белсенді қатысушысына айналды. Л.К.Шлегердің бірқатар еңбектерінде («Кішкентай балалармен әңгіме өткізуге арналған материалдар», «Балалар бақшасындағы практикалық жұмыс» және т.б.) мектепке дейінгі балалармен әңгіме өткізуді ұйымдастыру методикасы, балаларды зерттеу, жеке-даражұмыс істеу, сезім органдарын дамыту үшін арнаулы жаттығулар қолдану жөнінде бағалы ақыл кеңестер бар. Л.К.Шлегермектепке дейінгі теорияны дамытуға елеулі ықпал жасады. Ұлы Октябрь социалистік революциясынанкейін кеңестік мектепке дейінгі тәрбие теориясы мен практикасын дамытуға ат салысты. Елизавета Ивановна Тихеева(1867-1943) мектепке дейінгі тәрбие проблемасымен 1907 жылдан бастап айналыса бастады. Ол 1913-1917 жылдары мектепке дейінгі тәрбиеге жәрдемдесетін Петербург қоғамының балалар бақшасын және сол қоғамның мектеп комиссиясын басқарды. Е.И.Тихеева К.Д.Ушинскийдің жолын қуушы және оның идеяларын насихаттаушы болды, балаларды мектепке даярлауға, балалар бақшасымен бастауыш мектеп программаларының үйлесімділігіне және сабақтастығына ерекше көңіл бөлді. Е.И.Тихеева өз еңбектерінің («Ана тілі және оны дамыту жолдары», «Қазіргі балалар бақшасы, оның маңызы және жабдықталуы», «Римдегі балалар үйлері, олардың теориясы мен практикасы» және т.б.) ол өзінің мектепке дейінгі тәрбие теориясын дамытты, соның өзінде М.Монтессоридің жүйесін сынға алды. Е.И.Тихеева балалар үйлеріндегіге қарағанда, балалар бақшасындағы атмосфера көңілді болуға тиіс, бұл ойындарды жандандыра сөйлеуді және жұмыстың коллективтік түрлерін кең пайдаланған жағдайда мүмкін болады деп есептеді. Мектепке дейінгі балаларды оқыту мәселесіне үлкен үлес қосқан педагогтардың бірі А.П.Усова. Ол көптеген зерттеулерге сүйене отырып, Мектепке дейінгі балалардың оқу әрекеті барысында дамуын үш деңгейге бөлді. А.П.Усованың пікірінше сабақ өткізуге ең қолайлы кезең күңнің бірінші жартысы, себебі балаларға сурет салу, құрастыру, мүсіндеу, жапсыру, т.б. үшін күндізгі жарықтың пайдасы зор, себебі әрі баланың таңертеңгі тамақтан кейін шаршамай, ойынға кіріспей тұрған уақыты өте ыңғайлы. 1970 жылы ол «Обучения в детском саду» атты еңбегін жазды.
8-9	Қазақстандағы мектепке дейінгі тәрбиенің қалыптасуы 1.Қазақстанда мектепке дейінгі тәрбие ұйымының ашылуы және тәрбие беру үрдісін ғылыми – педагогикалық тұрғыдан ұйымдастыру мәселелері. Мектепке дейінгі педагогика мектеп жасына дейінгі балаларды дамыту, тәрбиелеу, оқыту және оның заңдылықтары туралы ғылым, өзекті мәселелері және зерттеу кезеңдері. 2.Қазақтың ұлы ойшылдары мен ағартушы ғалымдарының педагогикалық ой – пікірлері. Әл – Фараби, Ш.Уалиханов, Ы.Алтынсарин, А.Құнанбаевтың еңбектеріндегі тәрбие мәселелері. А.Байтұрсынов, М.Жұмабаев, Ж.Аймауытов мектепке дейінгі тәрбие туралы. 3.«Мектепке дейінгі балаларды тәрбиелеу жөніндегі нұсқау» тұңғыш ғылыми педагогикалық жинақ. «Мектептен бұрынғы тәрбие», «Ана мен бала тәрбиесі» атты Нәзипа Құлжанованың еңбектерінің маңызы. 4.Қазақстан Республикасы көлемінде Б.И.Андросова, Б.Б.Баймұратова, А.К.Меңжанова, Ж.А.Исмайлова, Г.Ж.Меңлибекова, Т.А. Макеева, М.Т.Тұрыскелдина, К.М.Меңдаяқова мектепке дейінгі тәрбиенің әр түрлі салалары бойынша зерттеулері. Өткен тарихымызға назар аударсақ, Қазақстанда қазан төңкерісіне дейін жалпы мектепке дейінгі кезеңде қоғамдық тәрбие беретін балабақша болмағаны жұртшылыққа аян. Ұрпақ тәрбиесі, көбінесе, отбасында ата-баба мұрасы, халықтық өнегелі тәрбиесі, әдебиеті, ұлт мәдениеті, салт-дәстүрі арқылы жүзеге асырылып келгені де белгілі. Қазақстан Республикасында балаларды нәрестелік шағынан қоғамдық мекемелерде тәрбиелеу, олардың күтімі мен денсаулығын жақсарту, тегін тәрбие беру, мектеп аралық сабақтастық мақсатында 1917 жылы 2 қарашада бірінші рет декларация жарияланып, бұл іс қолға алына бастаған. 1917 жылғы 9 қарашада РСФСР Халық комиссарлар Советінің «Халық ағарту істерінің мемлекеттік комиссиясын құру туралы» декреті жарияланды. 1917 жылы мамыр айында Алматыда тұңғыш балабақша ашылып, онда әр түрлі ұлттан 100-ге тарта бала тәрбиеленді. Назипа Құлжанова1888 жылы Торғай облысы, Жангелдин ауданында, қәзіргі Торғай кеңшары жерінде дүниеге келген. Нәзипа Құлжанова – XX ғасырдың басында қазақ әйелдерінің арасынан шыққан жарық жұлдыз, тұңғыш журналист – публицист, педагог – ғалым, аудармашы. Мектептен бұрынғы тәрбие туралы қазақтың ұлттық педагогикасына алғаш ғылыми еңбек жазып, жариялаған педагог. 1923 жылы (Орынбор) Нәзипа Құлжанованың «Мектептен бұрынғы тәрбие», 1927 жылы (Қызылорда) «Ана мен бала тәрбиесі» атты еңбектері жарық көріп, мектепке дейінгі педагогиканың алтын қорынан орын алады. Н.Құлжанова көшпелі қазақ елінде бұрын-соңды айтылмаған, жазылмаған бала тәрбиесінің жаңа түрін айтып береді. Оның бұл еңбектері "Қазақ балалар педагогикасының" алтын қорына қосылды. Бұл жайт ұстаздың "Бала күтімі", "Баланың өміріне күннің сәулесі, таза ауа аса қажет", "Баланың аурулары", "Мектептен бұрынғы тәрбие" кітабында баланың табиғи қалпын бұзбай мінсіз баулу, оған өскен ортасының әсері, балдырғанның мінез-кұлқын, іс-әрекетін қалыптастыру, оның сезім мүшелерінің ақаусыз дамуы, баланың жаратылысына еркін қызықтауын өркендету, зейін, зерде, қабілет, түйсік туралы жан-жақты, терең, әсерлі баяндалған. Ол "Баланы аурудан сақтандыру" деген еңбегінде жас баланы уақтылы тамақтандыру, оны таза ауада ойнату кажеттілігі, баланың еріктілігін, табиғилығын дамытудың мәні зор екендігі дәлелді баяндалған. Ұстаз балалар сахнасының тәрбиелік мәнін жоғары бағалап, кештер мен кездесулер, қойылымдар ұйымдастырды. Қазақстан Республикасы көлеміндегі мектепке дейінгі тәрбиенің әр түрлі салалары бойынша зерттеу жүргізген ғалымдар: Г.П.Охотская, Б.И. Андросова, Б.Б. Баймұратова, А.К.Меңжанова, Ж.А.Исмайлова, Г.Ж.Меңлібекова, Т.А.Макеева, М.Т.Тұрыскелдина, Қ.М.Меңдаяқова, М.С.Сәтімбекова, Ә.С. Әмірова, С.Ғ. Бәтібаева, А. Манкеш, С.Н. Жиенбаева, Н. Сайлауова, Ғ.З. Таубаева т.б. Г.П.Охотская «Очерки по- истории дошкольного воспитания в Казахстане (1917-1941 гг.), 1995 ж. Б.Б.Баймұратова «Сәбилердің сөздік қоры мен сөз игеру ерекшеліктері жөнінде», 1970 ж. Р.М.Жұмағожина «Ұлы Отан соғысы жылдарындағы балабақшалардың дамуы (1941-1945ж.ж.)», 1979 ж. Монографиялық еңбектің қолжазбасы. Қ.М.Меңдаяқова «Развитие дошкольного воспитания в сельской местности Казахстана (1958-1980 гг), 1987 ж. М.Т.Тұрыскелдина «Развитие физического воспитания шестилетних детей в Казахстане.» (1970-1986 гг.), 1989 ж. Н.И. Храпченкова «Развитие дошкольного васпитания в Казахстане» (1946-1980 гг), 1990 ж. М.С.Сәтімбекова «Система занимательных заданий совершенствований математических знаний шестилетних учащихся» т.б. еңбектер жарыққа шықты. Тәлім – тәрбие үрдісінде ұлттық әдеби мұраларды, салт – дәстүрлерді, сәндік қолданбалы өнерлерді жүйелі пайдалана отырып, асыл мұралардың тылсымына тереңдей бойлап – ізеттілік, мейрімділік, сұлулық, жарасымдылық, талғам – деңгейін қалыптастыру мақсатында ғылыми диссертациялар қорғалды. Г.Ж.Меңлікбекова «Развитие трудового воспитания в дошкольных учреждениях Республики Казахстан», 1993ж. Ә.С.Әмірова «Ересектер тобындағы балаларды қазақ әдебиеті арқылы адамгершілікке тәрбиелеу», 1994ж. Т.Т.Иманбеков «Қазақ балабақшаларындағы оқу-тәрбие жұмыстарында ұлттық ойындарды пайдалану», 1995ж. Ф.Н.Жұмабекова «Баланың көркемдік талғамын сәндік-қолданбалы өнер негізінде қалыптастыру», 1998ж. А.Е.Манкеш «Балабақшаның ересектер тобындағы балаларға қоршаған ортамен таныстыру арқылы экалогиялық тәрбие беру», 1999ж. С.Н.Жиенбаева «Мектепалды балаларын еңбекке баулудың педагогикалық негіздері» т.б.
	Тәрбиеші мамандығының тарихы 1.Тәрбиеші - мектепке дейінгі ұйымның педагогикалық үрдісіндегі негізгі тұлға. Тәрбиешінің қызметі мен міндеттері, жұмысының ерекшелігі, шығармашылық сипаты. 2.Педагог мамандығының тарихы. Тәрбиеші туралы шет елдік, ТМД, отандық әдебиеттердегі, зерттеулердегі ой-пікірлер. 3.Ұлы ойшылдардың педагогикалық, психологиялық көзқарастарындағы (Әл-Фараби, А.Құнанбаев, М.Жұмабаев, А.Байтұрсынов, Ш.Құбайбердиев, М.Әуезов, Ә.Алдамұратов, М.Мұқанов, Т.Тәжібаевтың) тәрбиеші – мұғалім туралы ой-тжырымдары. 4.Мектепке дейінгі кадрларды дайындау мәселелері. Еліміздегі тәрбиешінің білімін арттыру жүйесі, жолдары.   1921жылы 1 шілдеде Қазақстанда 4 халық ағарту институттары жұмыс істей бастады. Онда барлығы 593, яғни Орынбор орыс институтында- 130, Орынбор татар институтында -233, Орынбор қазақ институтында-140, Семей аралас институтында -90 адам оқиды. Жер-жерде осындай арнайы институттардың ашылуы маман дайындау, бастауыш мектептерде, балабақшаларда жұмыс істейтін педагогтарды қайта дайындау, білімін жетілдіру сияқты аса маңызды жұмыстарды іске асыруға мүмкіндік туғызды. Жаңадан ашылған осындай бөлімдердің басшылығымен, 1920жылғы 22 наурыздан төрт және екі айлық курс ашылып, оған 40 адам қатысты. Мектепке дейінгі тәрбие бөлімі 1922 жылғы 1 ақпаннан бастап 6 айлық арнайы курс өткізді. 1922 жылы Орынбор, 1924 жылы Қызылорда қалаларында мектепке дейіегі тәрбие саласында алғаш қырғыз (қазақ) курстары ашылған. Өскелең өмір талабы әр тәрбиешінің, педагогтың, жетекшінің алдына өз білімін көтеру, педагогикалық ғылым жетістіктерін меңгерту, озат тәжірибені зеттеу, оны нығайту, шығармашылық тұрғыда жетілдіру міндетін қояды. 1928 жылы Қазақстандағы тұңғыш білім ордасы, жоғарғы оқу орны Абай атындағы педагогикалық институты ашылған. Осы институттың жанынан мектепке дейінгі тәрбие мамандарын дайындайтын факультет ашылып, кейіннен түрлі себептермен бұл факультет жабылып қалады. 1939-1940 жылдары Алматы, Семей, Орал қалаларында педагогикалық техникумдар ашылды. Алматыдағы техникумның күндізгі бөлімінде екі жүз, кешкі техникумда жүзден астам қазақ қыздары арнайы орта білімді тәрбиешілік мамандық алған. 1945 жылы (Балабақша ережесі) және (Балабақша тәрбиешілеріне нұсқау) жаңадан басылым тауып, оны балабақшадағы тәрбие ісіне жүйелі енгізу мақсатында Қазақстан Оқу министірлігі мектепке дейінгі мекеме қызметкерлері үшін 1946-1947 жылыдары әдіскерлер мен әдістемелік орталықтардың бысшыларына тоғыз, менгерушілер мен тәрбиешілер үшін жиырма бес семинар ұйымдастырған. Сондай-ақ Қазақ ССР Оқу министірлігіне 1947 жылғы 3 шілдедегі № бұйрығы бойынша жылы қыркүйектен бастап Орал және Семей педучилищелерінде мектепке дейінгі тәрбие білімі ашылды. Оның әрқайсысында отыз адамнан болашақ тәрбиешілер даярлайтын болды. Жоғарда аталған бұйрықта қосымша ретінде (1947 жылы 21 шілде) Қазақ ССР Оқу министірлігі мына міндеттемеледі. 1949-1950 оқу жылы Орал педучилещісін 49 тәрбиеші, оның 32 орыс, 17 қазақ қыздары бітіріп, балабақшаларға жолдама алды. Қызылорда педагогикалық училещесі дайындайтын. Осыған орай жылы қаңтарда Халық Ағарту Министірлігінің (балабақша жұмысына педагогикалық басшылық жасауды жақсарту туралы) бұйрығы бойынша барлық білім жетілдіру институттарына - оқу әдістемелік жұмысын басқару нақты шараларын белгілеу, жоспарлау - педагогикалық кеңестер өткізу сапасын жақсарту, бақылау жолдарын ұсыну - мектепке дейінгі тәрбие мәселелері бойынша педагогикалық оқулар өткізу - ғылыми зерттеу институтында балабақша менгерушілерінің, тәрбиешілердің және инспекторлардың білімін жутілдіру, жақсарту шараларын белгілеу - озат тәжірбиелерді зерттеу, жинақтау, талдау жұмыстарына еңбек дайындау сияқты жұмыстар міндеттеледі. - 1964 жылы Қазақстан республикасы бойынша балабақшаларда жұмыс істейтін 14 мың менгеруші, тәрбиешілердің -5 мыңның арнайы білім жоқ, орта білімді 2280- нің білімі ортадан төмен болған. 1969 ылы республикадағы қазақ балабақшаларында педагог қызмет істеген, оның ішінде 197 менгерушінің педагогикалық білімі жоқ, 82 тәрбиеші орта білімді, 100 тәрбиешінің білімі ортадан төмен, 328 тәрбиеші ешбір курстан өтпеген. 1970 Жылдан бастап педагогикалық институттар мен педагогикалық училищелерде мамандар дайындау жұмысы жанданып, мұғалімдер білімін жетілдіру институттары елеулі жұмыс жасады. 1983 жылы 26 қыркүйекте 1980-1990 оқу жылдары бір жылдық педкласта дайындалатын тәрбиешілер саны жоспарланып, қамтамасыз ету қаржылары жергілікті бюджет есебінен бөлінетіні жайлы Н.Ә. Назарбаев қол қойған № 369 жарлық жарияланды. Аталған жарлыққа сәйкес республика бойынша 100 педкластары жұмыс істеп жылына 3 мың тәрбиеші дайындалады. (жалпы білім беретін және кәсіптік мектеп реформасының Негізгі бағыттарын) жүзеге асыруда тәрбиешілердің атқаратын рөлізор болды. Мектепке дейінгі мекемелер сананың, жедел өсуіне байланысты мамандардың жутіспеушілігі ескеріліп, жылы педагогика училищелеріне қабылданатын оқушылар саны адамға жеткізу, педагогика және психология факултеттерін ашу көзделген. 1976 жылы 21-23 қыркүйекте Бастауыш білім беру жөнінде Совет-Италия симпозиумы Қазақстанда мектепке дейінгі тәрбие және бастауыш білім берудің қалыптасуы (Баяндамашы К.Б. Балахметов.) 1978 жылы 1-3 ақпан Алматы қаласында Республикалық семинаркеңес мектепке дейінгі тәрбие секциясында 16 баяндама жасалған.
11-12	Мектепке дейінгі тәрбиелеу бағдарламалары мен әдістемелік құралдар 1.Бағдарлама – мектеп жасына дейінгі балаларға білім беру, тәрбиелеу және оқыту туралы негізгі құжат. 2.Мектепке дейінгі балаларды оқуту мен тәрбиелеу бағдарламасының қалыптасу тарихы (1932, 1934, 1938, 1953, 1962, 1964, 1970, 1989) 3.«Балаларды міндетті мектепалды даярлау мәселелері» туралы қаулы және тұжырымдамалары. Мектепалды даярлау бағдарламаларының (1998 (Астана), 1999 (Семей), 2000 (Алматы)) мазмұны жағынан ерекшелігі. Балабөбек» бағдарламасы Балабақшалардағы тәлім-тәрбие мазмұнын жетілдіру бағыттарын анықтау Халық Ағарту Комиссариаты мектепке дейінгі тәрбие бөлімінің 1919 жылғы «балабақшаны басқару туралы» арнайы нұсқауынан басталды. Ондамектепке дейінгі бес жастан алты жасқа дейін білім беру стандартында мектепке дейінгі тәрбиесінің негізгі принциптері, балабақша, ондағы тәрбие жұмысы дене шынықтыру, еңбек тәрбиесін ұйымдастыру, табиғат, еңбек арқылы баланың ақыл ойын дамыту, бала өміріндегі педагогикалық істі дұрыс ұйымдастыру үшін баланың қабілетін толық анықтау, оның қоғамдық әдет дағдысын қалыптастыру мақсатында мектепке дейінгі мекемедегі тәрбие жұмысын жыл бойы үзіліссіз жүйелі жүргізу тәртібі белгіленді. «Мектепке дейінгі балалық шақ» республикалық орталығы 025 бюджеттік бағдарлама төңірегінде және Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 28 қарашадағы № 628 бұйрығымен бекітілген «Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту. Негізгі ережелер» Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының (бұдан әрі – ҚР МЖМБС -2009) талаптарына сәйкес 1 жастан бастап 6 жасқа дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқытуға арналған қазақстандық білім беру бағдарламаларын (бұдан әрі – бағдарламалар) мемлекеттік және орыс тілдерінде әзірледі: 1) Мектепке дейінгі ерте жастағы (1 жастан бастап 3 жасқа дейінгі) балаларды тәрбиелеу мен оқытуға арналған «Алғашқы қадам» бағдарламасы; 2) Мектепке дейінгі кіші жастағы (3 жастан бастап 5 жасқа дейінгі) балаларды тәрбиелеу мен оқытуға арналған «Зерек бала» бағдарламасы; 3) Мектепке дейінгі ересек жастағы (5 жастан бастап 6 жасқа дейінгі) балаларды тәрбиелеу мен оқытуға арналған «Біз мектепке барамыз» бағдарламасы. Аталмыш мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту бағдарламалары Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушы А. Жақыповтың 2009 жылғы 21 қыркүйектегі № 439 бұйрығымен бекітілді. Бағдарламалар облыстық, Астана және Алматы қалалық білім басқармаларының, БЖ БҒПКБАРИ-ның, Ы. Алтынсарин атындағы ҚазҰБА-ның, облыстық және қалалық БАИ-тарының мамандарымен келісілді. Сонымен қатар, ЮНИСЕФ, ЮНЕСКО, «Step by step» корпоративтік қорының өкілдерінің, мектепке дейінгі ұйымдардың әдіскерлері мен тәрбиешілерінің, ЖОО мен колледждердің мектепке дейінгі тәрбиелеу факультеттерінің оқытушыларының, жалпы білім беру мектептерінің мектепалды сыныптары мен шағын орталықтары педагогтерінің қатысуымен Алматы қаласында «Мектепке дейінгі ұйымдардың тәжірибесіне жаңа стандартты енгізу» тақырыбында өткізілген республикалық семинар-тренингте талқыланды. Бағдарламалар мектепке дейінгі білім беру мазмұнының функционалды тасымалдаушысы болып табылады. Қазақстан Республикасының мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытуды ұйымдастыруға жаңа тәсілдерін іске асыруды қамтамасыз етуге бейімделген, мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқытудың классикалық және отандық мектепке дейінгі педагогика тәсілдеріне, «Балабақшаларда тәрбиелеу мен оқытудың типтік бағдарламасы» мен «Балбөбек» бағдарламасының мазмұнына, принциптеріне сүйенеді. Бағдарламалар түрлі жас кезеңдерінде бала тұлғасы құзыреттілігінің даму Тұжырымдамасын, А.В.Запорожецтің бала дамуы амплификациясының (байыту) жан-жақты (танымдық, коммуникативтік, шығармашылық, әлеуметтік, дене күшінің) өзара байланыстары туралы ғылыми ережені н ⇐ Предыдущая12345Следующая ⇒ Поделиться с друзьями: Дата добавления: 2016-12-06; Мы поможем в написании ваших работ!; просмотров: 791 | Нарушение авторских прав Поиск на сайте: Лучшие изречения: Так просто быть добрым - нужно только представить себя на месте другого человека прежде, чем начать его судить. © Марлен Дитрих ==> читать все изречения... 1751 - | 1564 - © 2015-2024 lektsii.org - Контакты - Последнее добавление Ген: 0.013 с.