Йлесімдік және арифметикалық орташа индекстер.

Егер ағымдағы мерзімде шығарылған өнімнің саны бегісіз болып, өткен мерзімдегі жалпы тауар айналымы мен өндірілген өнім көлемінің өзгерісі белгілі болатын болса, онда шығарылған өнім көлемінің өзгерісін анықтау үшін көлемдік жалпы индекс қолданылады.

i_q=q₁/q₀ q₁=i_q*q₀

арифметикалық орташа индекс

Сонымен, экономикалық құбылыстар мен процестердің зерттеу объектісі ретінде көлемдік жағы қарастылылатын болса, онда арифметикалық орташа индекс қолданылады.

Егер ағымдағы мерзімде шығарылған өнімнің саны мен бағасы белгісіз болып, жалпы тауар айналымы мен өнім көлемінің өзгерісі, яғни өткен мерзім мен салыстырғанда азаю немесе көбею берілетін болса, онда мұндай көрсеткішті есептеу үшін гармоникалық орташа индекс қолданылады.

гармоникалық орташа индекс

Демек, зерттеу объектісі ретінде сапалық мәндердің өзгерістері берілетін болса, онда гармоникалық орташа индекс формуласы қолданылады.

 

 

Байланысты анықтаудағы параметрдік көрсеткіштер

Статистикада екі түрлі байланыс бар

Функционалдық яғни детермеленген

Коллерациялық

Функционалдық байланыс деп белгі мәнінің өзгеруіне әсерін тигізетін екінші бір белгінің сәйкес келуін, яғни бір факторлы белгінің өзгерісі салдарынан нәтижелі белгі мәнінің өзгеруін айтады.

Дістер

1. Параметрлік әдіс: сандық, сапалық.

Сапалыққа жататындар;

а. детерменация қисық сызықты байланыс болван жағдайда.

б. жұптық коллерациялық коэфициент.

Сандыққа жататындар;

а. Контенгенция, ассоцияция 2 сапалық белгі арасында.

б. Пирсон немесе Чупров коэфиценті уш немесе одан да көп белгілер арасында.

в. Биссериалды коррелияциялық коэфицент, сан немесе сапалық белгі арасындағы байланыс.

 

24. Байланысты анықтаудағы параметрдік көрсеткіштер

праметрлік емес әдіске жататындар:

Спирмен

Кенделл рангілі корреляциялық.

Конкордация корреляция коэфиценті уш немесе оданда көп белгілер арсындағы байланыс.

Фехнер корр. коэф.

Праметрлік әдіс егер байланыс қисық сызықты болса, онда детерменация коэф. қолданылады.

Егер байланыс тузу сызықты болса, онда корреляция қолданылады, екі белгі байланыс арасындағы тығыздығын анықтау ушін жұптық корреляция коэфиценті қолданылады.

rxy=

Егер корреляция коэфиценті r=0 байланыс жоқ.

r=-1 кері корреляция.

r=1тура корреляция.

0<r≤0,3 байланыс төмен, әлсіз.

0,3<r≤0,7 байланыс орташа.

Ассоцияция альтернативті белгілер арасындағы өзара тәуелділікті зерттеулерді айтады.

Контенгенция коэф алтернативті белгілер арасындағы тәуелділікті зерттеуді айтады.

Уш және одан да көп топтардан тұратын сапалық белгілер арасындағы өзара байланыс анықтау ушін арнайы көрсеткіш Пирсон және Чупров қолданылады