ПӘН БОЙЫНША ДӘРІС САБАҚТАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ

АЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М.Х.Дулати атындағы Тараз Мемлекеттік университеті

Бекітемін

«ТӨҚӨӨжБ»

кафедрасының меңгерушісі

________ М.Д. Кенжеходжаев _

/қолы/ /аты-жөні/

«_____» ____________2015ж.

 

МОДУЛЬ БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ

(СИЛЛАБУС)

 

Мамандығы: 5В070100- Биотехнология

Дайындық бағыты (мамандандыру)

1. Тағамдық биотехнология

Модуль 08 БТ Кредит саны(KZ/ECTS): 2/4

Модуль пәндері (семестрде оқытылатын пәннің аты және көлемі – кредит саны):

«Тағамдық қоспалар және оларды алу биотехнологиясы» - 2 кредит, 7 семестр

Маман дайындап шығаратын кафедра: Тамақ өнімдері мен қайта өңдеу өндірісі технологиясы және биотехнология

Модуль бойынша оқыту бағдарламасын дайындауға жауапты кафедралар:Тамақ өнімдері мен қайта өңдеу өндірісі технологиясы және биотехнология

Модуль бойынша жауапты оқытушылардың аты-жөні, әкесінің аты:

1. Горбатовская Н.А. – т.ғ.к., профессор (1-ші компонент) e-mail: gna.06@ mail.ru

2. Ергалиева С.М. – техника және технология магистірі (1-ші компонент)

е-mail: [email protected]

 

 

Тараз, 2015

 

Модульбойынша оқыту бағдарламасы М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінің Оқу Кеңесімен бекітілген (№ хаттама «» 2015 ж.) 5В070100- Биотехнология мамандығы бойынша «Тағамдық қоспалар және оларды алу биотехнологиясы» пәнінің типтік оқыту бағдарламасының негізінде құрастырылған.

 

Модульдің мақсаты мен міндеті

Тағамдық қоспалардың жасалуын және өндірісін, өндіру биотехнологиясын және тамақ өнеркәсібінде пайдалануды меңгеруге негізделген.

Тағамдық қоспалар - өнімге белгілі бір қасиет, мысалы органолептикалық қасиет беру үшін тағамдық өнімдерге әдейі енгізілетін жәнетағамдық өнім немесе қарапайым тағам компоненті ретінде пайдаланылмайтын табиғи немесе синтезделген заттар.

Тағамдық қоспаларға байланысты тағамдық қоспалардың негізгі топтары жайлы, олардың жіктелуін, азық-түлік өнімдеріндегі гигиеналық регламенттелуі, алу биотехнологиясы мен оларды пайдалану жолдары, сондай-ақ, тамақ өнімдерін өндіру кезіндегі олардың ролі жайлы мәліметтерді білу қажет.

Оқылатын пән мақсаты:

- тағамдық қоспалардың жіктелуі және азық-түлік өнімдері өндірісіндегі олардың ролі туралы толық мәлімет беру;

- ТҚ химиялық құрамын, көздерін және өндіріс биотехнологиясын игерту;

- ТҚ гигиеналық және генетикалық қауіпсіздігі жайлы тәжірибе алу;

- тамақ өнімдерді дайындаудың қазіргі технологиясында ТҚ дұрыс таңдай және пайдалана білуді үйрету;

Пәнді меңгергеннен кейін:

- тағамдық қоспалардың технологиялық белгіленуін білу;

- ТҚ алу биотехнологиясын, қасиеттерін және әр түрлі нормативтік актілерді ескере отырып қолдану мүмкіндіктерін білу;

- тағамдық және биотехнологиялық құндылығы жоғары жаңа азық өнімдерін құру бойынша ТҚ қолдана алу тәжірибеге ие бола білу;

- тағамдық және биологиялық құндылығы жоғары жаңа тамақ өнімдерін жасау бойынша ТҚ қолдана алудың тәжірибесіне ие болу;

- азық-түлік өнімдері өндірісінде ТҚ гигиеналық және генетикалық қауіпсіздігі бойынша тәжірибесіне ие болу қажет.

Сондай-ақ:

- белгіленуіне байланысты ТҚ дұрыс таңдай білу;

- тамақ өнімдерінде ТҚ технологиялық регламентін қолдана білу;

- регламент бойынша ТҚ сапасының қауіпсіздігіне және дұрыс падаланылуына сараптама жүргізе білу қажет.

Пәннің модулі бойынша пререквизиттері мен постреквизиттері / модуль бойынша

«Тағамдық қоспалар және оларды алу биотехнологиясы»:

пререквизиттер: Микробиология және вирусология, Биотехнология объектілері, Сүт және сүтқышқылды сусындар технологиясы.

постреквизиттер: базалық және профильдік пәндер (Нан өндірісінің биотехнологиясы, Биоқұрамажем технологиясы, Тағамдық биотехнология, дипломдық жұмыс).

Модульдің формулярі

	Пәннің циклі, модульдің аты және реттік номері	М 08БТ Тағамдық қоспалар және оларды алу биотехнологиясы
	Модульдің білім беру нәтижелері (құзыреттілігі)	ЖҚ -1- Сөз тіркесін ауызша логикалық дұрыс құра білу, ойлау нәтижелерін жазбаша дұрыс мәтіндей алу, нәтижелерге жетуде беткейлікті көрсете білу. Оқи және еркін сөйлей алу деңгейінде шет тілдердің бірін меңгеру. ЖҚ -2 –Ақпараттарды алу, сақтау, өңдеу әдістері құралы ретінде компьютермен жұмыс істей алу. мен құралдарын қолдана білу. Ақпаратты алу. Ақпараттық қауіпсіздік талаптарын сақтау. КҚ-1 Тағамдық қоспалардың жіктелінуін және кодталуын, оларды өндіру бойынша, технологиялық тағайындалуын; оларды алу биотехнологиясын, қасетін және әр түрлі нормативтік актілерді ескере отырып қолдану мүмкіндіктерін білу қажет; КҚ-2 Өндіріс кәсіпорындарында технологиялық процесті ұйымдастыра білу және енгізе алу. Тамақ өнімдеріндегі гигиеналық регламенттелуін орната білу және қамтамасыз ете білу үшін тәжірибелі болу.
	Пәннің модулі (номері және аты)	М08БТ Тағамдық қоспалар және оларды алу биотехнологиясы
	Кредит саны(KZ/ECTS)	2 / 4
	Оқытылатын семестр
	Академиялық сағаттар бойынша сабақтың түрлері, оның ішінде: Дәрістер - Практикалық (семинарлық)- Тәжірибелік(студиялық)- СӨЖ (ОСӨЖ)	ОӨЖ – 15 ООӨЖ – 60 сағ Барлығы –90 сағ
	Студенттің білімін тексеру түрлері	Диф.есеп
	Пәндер бойынша сабақты ұйымдастыратын кафедралар	Технология продовольственных продуктов, перерабатывающих производств и биотехнология

3. Пән бойынша оқыту нәтижелеріне қойылатын талаптар «Тағамдық қоспалар және оларды алу биотехнологиясы»

Модульдің құзыреттілігі (формуляр номері)	Құзыреттілік талаптарын меңгеру үшін пәнді оқытудың жоспарланған қажетті нәтижелері	Бақылау түрі (бағалаушы құрал), сабақтың нөмірі және түрі
ЖҚ-1- Сөз тіркесін ауызша логикалық дұрыс құра білу, ойлау нәтижелерін жазбаша дұрыс мәтіндей алу, нәтижелерге жетуде беткейлікті көрсете білу. Оқи және еркін сөйлей алу деңгейінде шет тілдердің бірін меңгеру. ЖҚ-2 –Ақпараттарды алу, сақтау, өңдеу әдістері мен құралдарын қолдана білу. Ақпаратты алу құралы ретінде компьютермен жұмыс істей алу. Ақпараттық қауіпсіздік талаптарын сақтау. КҚ-1Тағамдық қоспалардың негізгі жіктелуі, олардың сипаттамасы, пайдалану саласы жайлы білу. КҚ-2 ТҚ шығу көзін және өндіріс биотехнологиясын білу; - ТҚ гигиеналық және генетикалық қауіпсіздігі жайлы білу; - Тамақ өнімдерін қазіргі технологиямен дайындауда ТҚ дұрыс	ЖҚ – 1.1Қабілеттілікті логикалық көрсете білу және БӨЖ презентациялау материалын дұрыс мәлімдей, бақылаулық сұрау кезінде орынды жауап бере алу. Стандартқа сай емес жағдайда шешімдер қабылдай білу және оларға жауапты болу.   ЖҚ – 2.1Әр түрлі көздерден ақпараттар алу және оларға талдау жүргізу. Кәсіби мәселелерді орындау үшін, олардың тиімділігі мен сапасын бағалай отырып, ақпараттарды алу әдістерін таңдау. КҚ-1 Тағамдық қоспалардың негізгі жіктелуі, еуропалық кодификациясы, гигиеналық қауіпсіздігі жайлы ақпарат білу. Тағамдық қоспалар өндірісінің негізгі биотехнологиялық процестерін білу.   КҚ-2 Тағамдық қоспалардың технологиялық тағайындалуын білу; - оларды алу биотехнологиясын, қасетін және әр түрлі нормативтік актілерді ескере отырып қолдану мүмкіндіктерін білу қажет; - тағамдық және биологиялық құндылығы жоғары тамақ	Негізгі материалмен жұмыс жасау: №1 бастапқы дәріс Негізгі материалмен өз бетінше жұмыс жасау.   №1 және №2 БӨЖ орындау. № 1 - 5 Тәжірибелік жұмыстарды орындау   №1 – №10 дәріс сабақтарына, № 2-5 тәжірибелік сабақтарға қатысу Негізгі материалмен өз бетінше жұмыс істеу. Дәріс сабағында сұрақ жүргізу. ТЖ№1, ТЖ№2 тәжірибелік сабақтарын орындау №1 БӨЖ орындау №5-№10 дәріс сабақтарына, №1 – 5 тәжірибелік сабақтарға қатысу №1 СӨЖ орындау № 2 СӨЖ орындау Негізгі материалмен өз бетінше жұмыс істеу. Дәріс сабағында сұрақ
таңдай және пайдалана білу.	өнімдерінің жаңа түрлерін өндіру бойынша ТҚ қолдана білу; -тамақ өнімдері өндірісінде ТҚ пайдаланудың гигиеналық және генетикалық қауіпсіздігі жайлы мәліметтерді игеру.	жүргізу.

 

 

ПӘН БОЙЫНША ДӘРІС САБАҚТАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ

«Тағамдық қоспалар және оларды алу биотехнологиясы»

/пәннің атауы/

№ апталар	Дәрістің тақырыбы мен тақырыпшалары (4.1, 4.2, 4.3 кестелер бірігуі мүмкін)	Акад. сағаттар саны	Әдебиеттер (бет тері көрсетілсін)
күндізгі	сырттай
	1 дәріс. Тағамдық қоспалар жайлы жалпы мағлұматтар. Тағамдық қоспалардың технологиялық функциялары Кіріспе (тағамдық қоспалар). Қоспалардың жіктелуі. Технологиялық көзқарас бойынша қоспаларды енгізу. Тағамдық қоспалардың топтастырылуы. Тағамдық қоспалар бойынша мамандандырылған мемлекеттік халықаралық ұйымдар. Тағамдық қоспаларды қолдануды регламенттеуші негізгі құжаттар.	1,5	1,5	О 1, О2 О3, О4
	2 дәріс. Тағамдық қоспалардың функционалдық жіктелуі және олардың сипаттамасы Тағамдық қоспалардың топтастырылуы. Тағамдық қоспалардың функционалдық кластары және олардың сипаттамасы. Тағамдық қоспалардың халықаралық цифрлық кодталуы және олардың топтастырылуы.	1,5	1,5 1,5	О 1, О2 О3, О4
	3 дәріс. Тағамдық қоспалардың гигиеналық регламенттелуі Тағамдық қоспалардың гигиеналық регламенттелуінің негізгі көрсеткіштері. Тағамдық қоспалардың қауіпсіздігін орнату процедурасы. Тағамдық қоспалардың технологиялық регламенттелуі.	1,5	1,5	О 1, О2 О3, О4
	4 дәріс. Тамақ өнімдерінің сыртқы түрін жақсартатын тағамдық қоспалар Тағамдық бояғыштар. Түсін түзетуші материалдар және бояуын сақтаушы заттар (фиксаторлар, тұрақтандырғыштар, бояулар). Қоюландырғыштар және гельтүзгіштер. Эмульгаторлар. Тұрақтандырғыштар. Көбіктүзгіштер. Жабысуын және түйіршіктенуін болдырмайтын тағамдық қоспалар. Тағамдық жүйелердің рН реттегіштер.	1,5	1,5	О 1, О2 О3, О4
	5 дәріс. Тамақ өнімдерінің дәмі мен иісіне әсер ететін тағамдық қоспалар Тәттілендіргіштер. Табиғи тәттілендіргіштер. Қантты крахмал өнімдер. Синтетикалық тәттілендіргіш заттар. Араласқан тәттілендіргіш заттар. Қошиістендіргіштер. Кош иісті заттарды алу көздері. Эфирлі майлар және қош иісті заттар. Қош иісті эссенциялар. Дәмдеуіштер және басқа да дәмдік қоспалар. Дәм мен қош иісті күшейтетін және модифицирлейтін тағамдық қоспалар. Тұзды заттар.	1,5		О 1, О2 О3, О4
	6 дәріс. Тамақ өнімдерінің құрылымын және физико-химиялық қасиеттерін өзгертетін тағамдық қоспалар Қоюландырғыштар. Гельтүзгіштер. Тұрақтандырғыштар. Эмульгаторлар. Негізгі гидроколлоидтардың химиялық табиғаты. Пектиндер. Тағам технологиясында қоюландырғыштарды, тұрақтандырғыштарды, эмульгаторларды қолдану.	1,5		О 1, О2 О3, О4
	7 дәріс. Тағамдық шикізат пен дайын өнімнің сақталу мерзімін ұлғайтуға септігін тигізетін тағамдық қоспалар Консерванттар. Консерванттар көмегімен тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мүмкіндіктері. Консерванттарды пайдалану тиімділігі. Тамақ өнеркәсібінде пайдаланылатын антибиотиктер. Антибиотиктерді пайдалану мақсаты және оларға берілетін сипаттама: аллилизотиоцианат, низин, биомицин, пилеарицин, нистатин. Антитотықтырғыштар – қолдану мақсаты, сипаты. Антиоксиданттар и синергисттер. Антитотықтырғыштарды пайдалану ролі мен қолдану саласы.	1,5	1,5	О 1, О2 О3, О4
	8 дәріс. Тамақ өнімдерін өндіру мерзімін тездетуге арналған және оларды өндіру технологиясында қажетті тағамдық қоспалар Жабысудың және түйіршіктенудің алдын алатын заттар. Көбіксөндіргіштер. Қақтағыш препараттар. Ұнды, тұзды, қантты өңдеуге арналған заттар. Көбіктүзгіштер. Ылғалұстағыш агенттер. Нан сапасын жақсартатын технологиялық қоспалар.	1,5		О 1, О2 О3, О4
	9 дәріс. Тағамдық қоспаларды таңдауға және қолдануға жалпы жақындаулар Тағамдық қоспаларды таңдауға және қолдануға жалпы жақындаулар. Миоглобин фиксаторлары. Еріткіштер. Фермент препараттары. Фермент номенклатурасы. Тағамдық мақсат үшін ферменттерді таңдау. Тамақ өнеркәсібінде ферменттерді пайдаланудың құқықтық аспектілері.	1,5	1,5	О 1, О2 О3, О4
	10 дәріс. Тағамдық қоспалардың гигиеналық және генетикалық қауіпсіздігі Тағамдық қоспалардың мутагенді қасиеті. Тағамдық қоспалардың антимутагенді қасиеттері. Мутагендердің тамақ өнімдеріне түсу жолдары. Тағамдық антимутагендер.	1,5	1,5	О 1, О2 О3, О4