Warunki polityczne i prawne
Maj 1926 zmiana sytuacji politycznej obóz piłsudczyków:
Układ dwubiegunowy:
obóz rządzący SANACJA oraz opozycja: Endecja, PPS, ruch ludowy
Polityka prasowa obozu władzy:
- budowanie własnego systemu prasowego (dotychczas namiastka)
- ograniczanie wpływów opozycyjnych tytułów
- zaostrzenie przepisów: kary finansowe za zniewagę władzy oraz rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji
Ograniczanie wolności prasy:
- Konstytucja kwietniowe z 1935 roku: zapewnia się wolność sumienia, słowa i zrzeszeń, ale z zastrzeżeniem, że wolności te ogranicza dobro powszechne. Pominięto wolność prasy.
- 1935 : , ', , " ". .
- 1938 (listopad) dekret prasowy prezydenta RP kagańcowy
cenzura represyjna: konfiskaty nakładu straty finansowe
cenzura prewencyjna była dobrowolna, ale pisma się jej poddawały
W latach 30. dominuje na rynku prasa sanacji, prasa opozycyjna ma coraz większe kłopoty. Coraz bardziej ogranicza się wolność słowa i swobodę wydawania prasy.
Prasa informacyjna i polityczna
I. Sanacja:
- pozyskuje tytuły popularne i niezależne (np. przez wykupienie udziałów): czerwoniaki w Warszawie i IKC w Krakowie
- sporadycznie likwiduje pisma opozycyjne Gazeta Warszawska 1935
- kontroluje PAT(polska agencja telegraficzna) (przez swoich ludzi)
- wspiera finansowo tytuły przychylnych władzy
1. Własne pisma:
Kurier Poranny i Kurier Polski - Warszawa
Gazeta Polska 1929, oficjalny organ rządu, 30 tys.
Polska Zbrojna gazeta wojskowa, po 1926 organ rządowy, 10 tys.,
Gazety w: Katowicach, Lwowie, Wilnie,
2. Tytuły popierające :
Sanację poparli konserwatyści, a więc i ich prasa: Czas i Słowo
Czas krakowski, który przeniesiono do Warszawy w poł. L. 30.
Prasa sensacyjna
Rozwój w latach 30. zainteresowania nią ze strony czytelników i rządu
Połączenie prasy sensacyjnej z polityczną (sanacja) wyraźne oblicze ideowe
- rozbudowane działy miejskie
- mało wytworne komentarze
- atrakcyjne pierwsze strony z dużą fotografią i sensacyjnymi tytułami
- okazjonalnie dobre nazwiska, aby zyskać ambitniejszych czytelników
- () -
-
-
-
- okazjonalnie ,
|
|
Koncern Prasa Polska S.A. - prasa czerwona, Dom Prasy
- Dzień Dobry i Dobry Wieczór nowe dzienniki
- czasopisma: Cyrulik Warszawski, Kino, Przegląd Sportowy
Koncern Republika w Łodzi, mniejszy, ale wpływowy, własność przemysłowców włókienniczego,
- dzienniki: Republika, Express Ilustrowany, Express Wieczorny Ilustrowany, Gazeta 5 Groszy dla Wszystkich
- komiksy dla dzieci i zaszyty powieściowe
Koncern Mariana Dąbrowskiego Pałac Prasy
- IKC czasopisma: Wróble na DachuTempo,Na Szerokim Świecie
Sensacyjna prasa katolicka
Prasa katolicka: 27% rynku prasowego
Wydawnictwo w Niepokalanowie
Mały Dziennik fenomen prasowy lat 30. nakład 100 tys.
- wydają OO. Franciszkanie z Niepokalanowa od 1935 roku
- formuła: połączenie sensacji z ideologią katolicko narodową, wydawcy sami reklamowali dziennik jako ponadpartyjny, katolicki i używający zdrowej sensacji
- antykomunizm, antylewicowość, antysemityzm
- stereotypy, uproszczony obraz świata i Polski
- niskie koszty produkcji, kolportaż przez parafie
Rycerz Niepokalanej miesięcznik w nakładzie 700 tys. egzemplarzy
Kalendarz Rycerza Niepokalanej osiągał nakład 1 miliona
Czasopisma
- rozwój czasopism w latach 30.
- zwiększenie się liczby czytelników inteligencja powojenna
- alternatywa wobec upolitycznionej i sensacyjnej prasy codziennej
- sanacja bardziej interesuje się wysokonakładową prasą niż elitarnymi czasopismami, co daje im większą swobodę
Wiadomości Literackie Mieczysława Grydzewskiego
Prasa w okresie II wojny światowej 1939 1945
1939: klęska kampanii wrześniowej: okupacja i koniec systemu prasy II RP
polityka okupantów:
- likwidacja wszystkich instytucji kulturalnych i społecznych
- instalacja nowych własnych
System prasowy Generalnego Gubernatorstwa
1. Pełna kontrola informacji przez odcięcie od alternatywnych źródeł
- zakaz wydawania jakichkolwiek prasy poza własną
- zakaz odbierania jakichkolwiek informacji poza oficjalnymi obowiązek oddania radioodbiorników władzom okupacyjnym
2. Budowa nowego systemu opartego na zasadach propagandy III Rzeszy
prasa gadzinowa:
- Osiem dzienników informacyjnych (z mutacjami) w wielkich miastach
Kraków: Goniec Krakowski dla całej GG, 60 tys.
Warszawa: Nowy Kurier Warszawski, 200 tys.
Wysokie nakłady prasy i duże jej czytelnictwo, mimo propagandy:
- Oficjalne komunikaty i rozporządzenia władz okupacyjnych
- Ogłoszenia prywatne: kupno, sprzedaż, praca
- Nawyki czytelnicze
Zawartość propagandowa prasy gadzinowej:
- Deprecjonowanie II RP i obarczanie jej odpowiedzialnością za klęskę
- Podkreślanie dokonań Niemców w Europie Środkowej
|
|
- Wskazywanie na przejawy kultury niemieckiej w Polsce
- Wskazywanie wroga: Żydzi, potem bolszewizm
- Wydawnictwa udające konspiracyjne np. Przełom
Cel: wyrobienie przeświadczenia o potędze III Rzeszy, jej dominacji cywilizacyjnej i kulturowej oraz wynikającej z tego bezcelowości oporu
System prasowy pod okupacją ZSRR
Te same zasady co w GG:
likwidacja istniejących tytułów tworzenie nowych: 10
Czerwony Sztandar od 27 września 1939, wyd. we Lwowie,
Zawartość propagandowa:
- Deprecjonowanie II RP i obarczanie jej odpowiedzialnością za klęskę
- Teza o naturalności przyłączenia Kresów do ZSRR
- Kadry: działacze komunistyczni
Prasa konspiracyjna
1. Represje okupanta
- Problemy techniczne:
- Finanse: nielegalny zakup papieru, energia, transport, itd.
- Lokale (wentylacja, hałas), energia zakonspirowane zasilanie
Wydawcy prasy: ugrupowania polityczne w konspiracji
Delegatura Rządu na Kraj i jej siły zbrojne (ZWZ AK),
podporządkowane rządowi w Londynie
Od 1940 r. w Komendzie Głównej ZWZ działa Oddział Polityczno-Propagandowy, potem Biuro Informacji i Propagandy (BIP), koordynuje politykę wydawniczą. Pod koniec wojny w Tajnych Wojskowych Zakładach Wydawniczych drukowano miesięcznie: 230 tys. egzemplarzy druków, zużywano ponad 4,5 tony papieru. Dystrybucja wg. zasady: przeczytaj i podaj dalej
Cechy prasy ZWZ AK i Delegatury:
- dobry poziom edytorski
- uniwersalny język i charakter
- kontrast dla prasy gadzinowej: podtrzymuje na duchu, przekonuje do ostatecznego zwycięstwa
- informuje o działaniach władz, akcjach podziemia w kraju i działalności Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
- informuje o porażkach Niemców i zbrodniach okupanta
- propaguje kodeks etyczny: bezwzględny zakaz kolaboracji
Główne wydawnictwa ZWZ:
- Dla Polaków
- Biuletyn Informacyjny co tydzień, do 50 tys., informacje, oświadczenia władz państwa podziemnego, publicystyka polit.
- Wiadomości Polskie i Insurekcja
- Działalność dywersyjna pod kryptonimem N
- pisma dla Niemców: żołnierzy, administracji GG, mieszkańców Rzeszy, wysoki poziom, dobra informacja i publicystyka
- Imitacje prasy gadzinowej
Powstanie Warszawskie: 130 tytułów różnych organizacji podziemnych
Przez dwa miesiące: jawny Biuletyn Informacyjny, 15 tys. egz.
Radiostacja Błyskawica
Prasa emigracyjna 1939 1989
Okres wojny: rząd w Londynie, partie, wszędzie gdzie są Polacy
Po 1945 prasa emigracyjna -Emigracja wojenna
I. Londyn - największa ilość gazet i czasopism, dużo znanych dziennikarzy
Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza: linia emigracji londyńskiej:
- Niezłomna niezgoda na powojenną sytuację Polski
- Niezgoda na utratę ziem wschodnich
- Uznanie ciągłości prawnej władz na obczyźnie
2.Wewnętrzne sprawy emigracji: kontynuacja działalności politycznej
3.Misja emigracji - strażnica wartości, tradycji i pamięci o przeszłości:
egzaltacja patriotyczna, żal za dawnością - II RP, agresja wobec wrogów (Niemców, Ukraińców, Rosjan, komunistów, inaczej myślących emigrantów Paryża)
Czasopisma londyńskie
Gazeta Niedzielna: poczytny tygodnik katolicki, prosty i przystępny
Wiadomości: M. Grydzewski,
Lwów i Wilno tygodnik, S. Cat-Mackiewicz i J. Mackiewicz, do 1950 r.,
Orzeł Biały tyg. polityczno społeczny środowiska gen. Andersa:
|
|
1811 1944 1988 ( 24 1990[2])
.³ 1811 1918 . 1812 [3] . Rozmaitości ( ). , 1873 ' , .
1873 . . 1874 Przewodnik naukowy i literacki, , , . 18901914 1918 - .
ϳ (Gazeta Lwowska), (Lemberger Zeitung) ( ) , [4] .
1944 , 1990 .
.