Ылыми-зерттеу жұмысын жоспарлау.

 

Ғылыми жұмыстың композициялары бұл негізгі бөліктердің негізгі текстке қарай ұйқасуы.

Ғылыми жұмыстың композициясы бойынша стандарты болмайды. Кез келген автор қалауы бойынша қалаған материалдарды қолдана алады. Әдет бойынша ғылыми жұмыстың структурасы былай орналасқан: алғашқы бет,тақырып, кіріспе, соңы, қолданылған әдебиеттер тізімі, қосымшылар, көрсеткіштер.

Алғашқы бет ғылыми жұмыстың бірінші парағы болып есептеледі.

Төбесінде толықтай оқу орны жазылады. Одан кейін зерттеген адамның аты жөні жазылады.Ортасына ғылыми жұмыстың тақырыбын жазады. Егерде диссертациялық жұмыс жазылатын болса тақырыбына шифр қосылады.

Сосын оң жағында ғылыми жұмыстың жетекшісінің аты жөні жазылады.

Кіріспеде таңдалынған тақырыптың маңызын, мақсатын,мазмұнын, зерттеуге таңдаған амалы жайлы айтылады.

Әдебиеттің қысқаша үлгісі мына шешімге әкелу керек: қазір беріліп отырған тақырып әлі толық ашылған жоқ (немесе аз ғана ашылды немесе өзге бағытта) және әлі ары қарай өндіруді қажет етеді.

Материалдық үлгінің жұмысы мен оның критикалық шешімін халыққа хронологиялық тәртіпте беру шарт емес, оны анықталған логикалық байланыста және ізбасары ретінде жүйелеу қажет. Жол салушылардың жұмысының үлгісін тек таңдалған тақырыптың сұрақтары арқылы істеу қажет. Ғылыми жұмыс тақырыбына тікелей және тура қатысты барлық бағалы жарияланылымдар аталынылған және критикалық бағаланған болуы керек.

Қорытындыны әдеби негіздерді мұқият және барлық жағынан зерттеген соң ғана шығару қажет.

Қабылданатын зерттеуді қалыпқа келтірудің мақсаты, осы мақсатпен сәйкестендіріп шешілуі қажет нақты тапсырманы белгілеу, оның анықтамасының шешімі ғылыми жұмыстың бастапқы негізін құрауы қажет болғандықтан, нақты қылып істеу өте маңызды. Бұның тағы бір маңызы, бұндай бастапқы негіздер дәл осы қабылданатын зерттеуді қалыпқа келтіретін тапсырмадан туындайды.

Сонымен қатар, кіріспенің міндетті элементі нысанды және оның зерттелу пәнін қалыпқа келтіру болып табылады. Нысан-процесс немесе бөлу, проблемалық жағдайды генерациялау және зерттеу үшін таңдалған болып табылады. Пән – нысанның шегарасында болатын зат.

Кіріспенің тағы бір міндетті элементі зерттеудің тәсілін көрсету және нақты материалдың қосылуы кезіндегі инструментке қызмет ету. Бұл жерде тағы бір берілетін мінездеме негізгі негіздерге анықтама (заңды, ғылыми, әдеби, библиографикалық) беру, сонымен қатар өткізілген зерттеудің методологиялық негізі көрсетіледі.

Кіріспе бөлімінің соңында ғылыми жұмыстың құрылымын ашу қажет, яғни оның орналасу жолын анықтап және құрылым элементінің тізімін қамтамасыз ету керек.

Баяндаманың негізгі бөлігінде тарауларды зерттеудің әдістері мен тәсілдері қарастырылады және қорытындысын шығарады. Басты негіздің құрамының негізгі бөлігі ғылыми жұмыстың тақырыбымен тікелей байланысты болуы керек және оны толығымен ашу керек.

Ғылыми жұмыс қорытындымен аяқталады. Бұл синтез – ізбасарлы, кіріспемен қалыптастырылған және қойылған нақты тапсырмалармен, жалпы мақсатпен қатысты және соңғы нәтижелерді алу арқылы құрылады. Қорытынды орындалған жұмыстардың жалпылама қорытынды бағалау болуын көздейді, сондай-ақ практикалық ұсыныстар мен теориялық материал мәнін қосады.

Қорытындыдан соң зерттеудің өзіндік шығармашылық жұмысын белгілейтін ғылыми жұмыстың негізгі бір бөлігі - пайдаланылған әдебиеттердің библиографикалық тізімі орналасады.

Әрбір осындай пайдаланылған әдебиеттердің тізімінде ғылыми жұмыстың тобы болуы керек.

Әр бетті толтырғанда келесі қосымшаларға, өзгертулеге орын қалдырып жазу керек.Үнемі не жазып отырғаныңды қадағалап отыру керек.

Кіріспені соғында жазады.

Жұмыстың көбі жазылып болғаннан кейін оның соңын ойластырып жазады.

Жұмыстың жазылып біткенін білгеннен кейін кіріспені жазуға кіріседі. Кіріспе өзінде барлық мағынаны жинайды.

Ғылыми жобаның жазылуында бірнеше амал бар:

Тек кезектілік.

Бүтіндік.

Таңдаулық.

Тек кезектілік амалы көп уақыттық жұмыс болып табылады.

Бүтіндік амалына екі есе аз уақыт қажет етеді.

Таңдаулық амалында автор материалдарды өзі қалағандай етіп жаза алады.

Зерттеуші өзіне ыңғайлы амалды таңдап сол амалда жазуға болады.

Ғылыми жұмыстың жазылуында бірнеше элементтерді бөліп алға шығаруға болады: кіріспе, соңы,қолданылған әдебиеттер тізімі,приложениялар, көрсеткіштер.

Ғылыми жұмыс жүзеге асу үшін жоспары болуы керек. Жұмыс жоспары ізденістің көрнекілік сызбасы болып табылады және тақырыбын зерделеуден басталады, ол болжамдап отырған ғылыми зерттеудің түпкі ойы.

Жұмыс жоспары еркін нысанда болады және бағанда ұйымдастырылған бағандар тізімінен тұрады, логикалық ішкі ізденістің тақырыппен байланысуы, олардың өзектілігін және қажеттілігін тұрған орындарынан анықтауға мүмкіндік береді.

Кейінгі кезеңде жоспар даңғылын құрады.

Жоспар даңғылын құрастыру пайымы былай анықталады, жүйелі түрде жаңа мәліметтер қосу арқылы ғылыми жоспардың диограммасына келтіруге болады.

Зерттеуші ғылыми жұмыстың жоспарын құрған соң жоспарланған жұмыстың тәртібімен логикалық жүйесін анықтауы керек.Бірінші тарау оқытылмай, екінші тарауға өтуге болмайды.Шығармашылық зерттеулердегі жоспар әрдайым динамикалық жылжымалы болып негізделеді анық және нақты ғылыми бағыт сақталуы үшін зерттеушінің дамудағы идеясымен мақсатын біріктіру мүмкін емес.Редакциялық процесінде анықталған жаңа ықтимал аспектілерді енгізу үшін жоспар икемді болуы тиіс.