Czynniki lokalizacji przemysłu

Wykład 1

Przemysł 20.02.2015

Jest jedną z podstawowych dziedzin gospodarki Narodowej zajmujących się działalnością materialną (inne rolnictwo, usługi)

 

Zatrudnionych:

- 5% rolnictwo

- 10-15% przemysł

- reszta usługi

 

Polska- należy do średnio rozwiniętych

- 60% usługi

- 20% rolnictwo

- 20% przemysł

 

Przemysł rozpatruje się najczęściej w sensie działania jest to dziedzina produkcji materialnej zajmująca się wydobywaniem stworzonych przez naturę przedmiotów pracy, bezpośrednim wyłanianiem środków produkcji i środków spożycia oraz świadczeniem usług produkcyjnych.

 

Usługa produkcyjna – montaż, serwis, naprawa, remont

Czynniki lokalizacji przemysłu

1. przyrodnicze:

• baza surowcowa (miejsca gdzie możemy wydobywać surowce) tworzone są blisko zakłady produkcyjne. Ropa, gaz- trzeba eksportować i nie buduje się tam zakładów.
• dostęp do wody- przemysł potrzebuje wody do procesów technologicznych, chłodzenia, oczyszczania. Jest niezbędny do przemysłu. (np. przemysł włókienniczy w Łodzi- dużo wód w Łodzi- 11 rzek)
• klimat, ukształtowanie terenu, właściwości fizjologiczne – mniej ważne bo postęp technologiczny zminimalizował ich znaczenie

 

1. poza przyrodnicze:

• baza energetyczna (niektóre gałęzie przemysłu są bardzo energochłonne i nie da się tego zmienić
• pracownicy (zasoby pracy) pomimo mechanizacji nadal człowiek jest niezbędny np. kontroluje pracę maszyn, teraz mało który pracodawca zatrudni niewykwalifikowanych pracowników.
• rynek zbytu- lokalizacja tam, gdzie jest zbyt przez co obniża się koszty transportu itp., dobra dystrybucja, łatwo wyregulować popyt, podaż.
• infrastruktura techniczna- bardzo ważna: inf transportowa, energetyczna, wodnokanalizacyjna, informatyczna
• zaplecze naukowe- zakłady powstają tam gdzie są uniwersytety, instytucje i wzajemnie się wspomagają
• korzyści aglomeracji zakładów przemysłowych (dużo zakładów blisko- tworzy się zagłębie o różnych specjalizacjach: bliższa współpraca, wymiana doświadczeń, specjalizacja produkcji, dla mieszkańców wybór zawodu, zapewniony rynek zbytu i siła robocza, ale również są zagrożenia ekologiczne i jeśli aglomeracja upadnie to jest tragedia dla miasta, duże bezrobocie)

 

1. specjalne:

• stopień ryzyka i stabilności gospodarki jeżeli np. gospodarka ma klasę aaa i spadnie na aab- coś złego się dzieje
• przepisy prawne- przynależność kraju do jakiejś organizacji gospodarczej
• polityka lokalnej administracji

Cechy przemysłu:

• wydobywanie uformowanych przez przyrodę przedmiotów pracy
• dostarczanie wszystkim innym działom gospodarki narządu produkcji i środków wyposażenia technicznego oraz świadczenie usług przemysłowych
• duża powtarzalność produkcji (sposób wykonywania i uzyskania efektu (produkty))
• kontrolowane wykorzystywanie praw przyrody (np. ognisko- przypadek)
• ciągłość procesów produkcji
• podział pracy między zakłady produkcyjne
• masowość produkcji i szeroki rynek zbytu

 

Mega trendy wpływające na rozwój przemysłu na świecie:

1. rozwój przemysłu wysokiej technologii

• możliwe jest że cykl życia produktu bardzo się w ostatnich latach skrócił
• co roku dana firma wypuszcza co najmniej jeden nowy produkt
• Nauka zdobywa środki na prowadzenie swoich badań, przemysł zyskuje tanie źródło pomysłów, powstają nowe miejsca pracy w środkach badawczych i przemyśle, mała materiałochłonność i energochłonność.
• Wysoka rentowność, tania i szybka produkcja, szybkie rynki zbytu. Zastosowanie: medycyna, elektronika, biotechnologia, zbrojenia, badanie kosmosu i medyczne- to są numery jeden
• Dolina krzemowa, ośrodki badawcze w Japonii a reszta kopiuje pomysły.

 

1. serwicyzacja przemysłu

• nie problem jest wyprodukować, a sprzedać
• coraz więcej osób pracuje w usługach
• świadczenie usług a nie produkcja
• możliwości produkcyjne nie są wykorzystywane mogą produkować znacznie więcej

 

1. wzrost roli małej jednostki produkcyjnych i usługowych

• duże przedsiębiorstwa potrzebują dużo kooperantów którzy na ich potrzeby produkują podzespoły
• przedsiębiorstwo małe zyskuje renomę poprzez działanie na korzyść dużych przedsiębiorstw

 

1. kompleksowa automatyzacja procesów pracy:

• nie wszędzie jest możliwe zastosowanie automatyzacji, komputeryzacji
• roboty zastąpią pracę człowieka, już w tej chwili mają duże zastosowanie

 

1. zmiękczenie struktury przemysłu:

• przemysł lekki
• kilka dużych ośrodków przemysłowych może zaspokoić potrzeby gospodarki światowej, ale nie opłaca się niektórym krają utrzymywać takich przemysłów

 

1. nowe lokomotywy rozwoju:

• przemysł wysokich technologii: informatyczny, techniczny, medyczny a przemysł ciężki to już przeżytek
• przechodzi się do bardziej elastycznych systemów produkcji – szybka reakcja na potrzeby rynku, są tak uniwersalne maszyny i wyszkolony personel że zmiana procesu produkcji na coś innego to kwestia godzin

 

1. internalizacja procesów produkcyjnych:

• powstają produkty globalne
• proces produkcji podzielony na etapy i może być tak, że każdy etap odbywa się w innym kraju

 

Wykład nr 2 26.02.2015