Leptinotarsa decemlineata Say. 5 страница

3. Қызыл қанатты саяқ шегіртке.

4. Сұр шегірткелер.

5. Ақ жолақты саяқ шегіртке.

Даму фенологиясы:

Сұр, айшықты шегіртке

Ø Дернәсілдің алғашқы шығуы – 31 наурыз

Ø Жаппай шығуы дернәсілдің - 11 сәуір

Ø Қанаттануы - 23 мамыр

Ø Шағылысуы – 2 маусым

Ø Жұмыртқалау – 15 маусым

Қаражолақты, көк қанатты

Ø Дернәсілдің алғашқы шығуы – 2 мамыр

Ø Дернәсілінің жаппай шығуы – 8 мамырда байқалды

Ø Қанаттануы – 3 маусым

Ø Жаппай қанатануы – 10 маусым

Ø Жұмыртқалау – 2 шілде

Зиянкестің күбіршігі қоныстанған алқаптарыды анықтау үшін мамыр айының 26-сі күні Сұрат а/о, Сарымолдаев а/о шаруашылықтардың 150 га тың жерлерде жер қазба жұмысы арқылы тексеру жүргізілді. Тексеру кезінде күбіршік 50 га алқапта бар екені анықталды. Оның ішінде орташа есеппен 1ш.м жерде 0,01 га алқапта 0,4 дана болды. Тексеру кезінде күбіршіктің ішіндегі жұмыртқа саны орташа есеппен 14-18 дана аралығында болды. Табылған күбіршіктерді жұмыртқасы энтомофактармен саңырауқұлақ және бактериалдық аурулармен зақымдалғаны анықталған жоқ. Қорытындысы № 27кестесінде көрсетілген.

Сұр және жасыл шегірткенің алғашқы дернәсілінің алғашқы шығуы 31-ші наурызда байқалды, бұл мезгілде орташа ауа температурасы +16 ^оС күндізгі+27 ^оС түнгі +10 ^оС, тиімділік ауа температурасы +11 ^оС аралығында болды. Дернәсілдердің алғашқы шығуы өткен жылмен салыстырғанда 11күн ерте болып тұр. Оның себебі өткен жылдың наурыз айы жауын жашынды, жауған жауын мөлшері 63,8 мм болды. биылғы жылы наурыз айы құрғақтау болды жауған жауын мөлшері 21 мм арылығында болып тұр. Маршурыттық тексеру жұмыстарының барысында аудан бойынша зиянкестердің дернәсілдерінің қоныстанған алқаптарына мониторингті тексеру жүргізілді.

Саяқ шегірткенің дернәсілідері жаппай шыққан мерзімінен бастап таралған алқаптарын және оның санын анықтау үшін мониторингті тексеру 5-ші мен 19- ші мамыр аралығында жүргізілді.

Мониторингті тексеру 3000 га алқапта жүргізілді, зиянкес 410 га алқапта байқалды немесе бұл көрсеткіш 13,7% көлемді құрайды. Оның ішінде 150 га алқапта 1 ш.м зиянкестің орташа саны 2,0 дана, 148 га алқапта 5,5 дана, 62 га алқапта 9 дана, 50 га алқапта 17 дана анықталды. Қорытындысы № 28кестесінде көрсетілген.

Саяқ шегірткенің дернәсілдерінің жалпы таралған алқап көлемі өткен жыл көлемінде болғанымен, зиянкестің зияндылық шегінен жоғары алқап көлемі 8 % аралығында төмен болып тұр.

16-ші мамыр күні Ақтоған а/о шаруашылығында жүргізген тексеру кезінде табылған сұр және жасыл саяқ шегірткенің жас ерекшеліктері төмендегідей болды: 1 жас аралығындағы 10%, 2 жас 20%, 3 жас 50%, 4 жас 20% байқалды

 

Кесте

А\ш пайдаланатын жерлерде саяқ шегірткенің күбіршігі қоныстанған алқаптарды

анықтауға жүргізілген көктемгі тексеру туралы мәлімет (мың.га)

	Ауыл округінің аты	Бақылау мерзімі	Тексерілгені	Қоныстанғаны	күбіршік жұмытрқа саны	зияндал күбіршік %
№	басталуы	аяқталуы	жоспар	нақты	барлығы	оның ішінде орташа 1 ш.м саны
	1 дейін	1,1-2	2,1-5	5,1-10	10 жоғ
	Сұрат а/о	26.03.2014	26.03.2014	0,1	0,1	0,04		0,04
	Сарымолдаев а/о	26.03.2014	26.03.2014	0,05	0,05	0,01	0,01
	Барлығы	26.03.2014	26.03.2014	0,15	0,15	0,05	0,01	0,04				14-18

 

Кесте

Меркі ауданы бойынша саяқ шегірткесінің дернәсілі қоныстанған алқаптарын анықтау туралы кесте Мың,га

№	Шаруашылық аты жөні	Бақылау мерзімі	Тексерілгені	Қоныстанған, мың га	Өңделінетін, га	Өңделген, га
барлығы	Оның ішінде орташа 1 ш.м саны
басталу	аяқталу	жоспар	нақты	3 дей	3,1-5	5,1-10	10,1-15	15 жоғ
	Жамбыл а/о	05.05.14	15.05.14	0,25	0,25	0,05	0,02	0,02	0,01			0,01	0,01
	Рысқұлов а/о	06.05.14	06.05.14	0,15	0,15	0,02	0,02
	Ойтал а/о	11.05.14	11.05.14	0,5	0,5	0,03	0,04	0,03
	Кенес а/о	12.05.14	12.05.14	0,2	0,2	0,02	0,02
	Андас батыр а/о	12.05.14	14.05.14	0,3	0,3	0,02	0,02
	Тәтті а/о	13.05.14	13.05.14	0,2	0,2	0,02	0,01	0,01
	Сарымолдаев а/о	13.05.14	13.05.14	0,5	0,5	0,05	0,02	0,04	0,01			0,01	0,01
	Ақтоған а/о	16.05.14	16.05.14	0,3	0,3	0,05		0,02	0,02	0,01		0,03	0,03
	Сұрат а/о	19.05.14	19.05.14	0,4	0,4	0,05			0,022	0,005		0,027	0,027
	Жанатоған а/о	15.05.14	15.05.14	0,2	0,2	0,05		0,015		0,035		0,035	0,035
	Андас батыр а/о	12.05.14	12.05.14	0,3	0,3	0,03	0,03
	Барлығы	05.05.14	19.05.14	3,0	3,0	0,41	0,15	0,148	0,062	0,05		0,112	0,112

Саяқ шегірткенің 2012-2014 ж. дернәсілдің қоңыстанған алқаптарының салыстырма диаграммасы

Қара жолақты көк канатты саяқ шегірткелердің дернәсілінің 1 жас аралығындағы 70%, 2 жас -30%. Жалпы осы күні қақпаторға ұсталған 57 дана үйірзіз шегірткенің дернәсілдерінің түр құрамы және олардың жас мөлшері анықталды. Тексеру кезіндегі көрсеткіштер төмендегі № 29 кестеде көрсетілген.

Кесте

Үйірсіз шегірткелердің дернәсілдерінің түрлері және мөлшеріне байланысты пайыздық қатынас туралы кесте (га)

№	Шегірткенің аты	дернәсіл саны	% қатынасы	Дернәсілдердің жас мөлшері
	Қаражолақты
	Айшықты
	Қанатсыз шегіртке
	Жасыл шегіртке
	Сұр шегіртке
	Барлығы

Аудан бойынша зиянкестердің дернәсілдері 112 га алқапта шегінен жоғары болды. Сондықтан осы алқаптарда химиялық өңдеу жұмыстары жүргізілді. Қортындысы № 30 кестеде көрсетілген.

Кесте

2014 жылы саяқ шегірткесінің дернәсілдеріне қарсы жүргізілген химиялық өңдеу жұмыстарының жер көлемі (мың, га)

№ р/с	Ауыл округінің аты-жөні	Өңделген алқап көлемі,мың га
	Ақтоған а/о	0,03
	Жамбыл а/о	0,01
	Сарымолдаев а/о	0,01
	Сұрат а/о	0,027
	Жаңатоған а/о	0,035
	Барлығы	0,112

Саяқ шегірткесінің шағылысу мен жұмыртқа салу кезінде қоныстанған алқаптарын және оның санын анықтау үшін 1500 га алқапта тексеру жүргізілді. Тексеру кезінде зиянкес 620 га алқапта байқалды немесе тексерілген алқаптың 41,3%. Орташа санмен 300 га алқапта 1ш.м 2,5 дана, 200 га алқапта 1.ш.м жердегі орташа саны 4 дана, 120 га алқапта 7,5 дана болды. Қортындысы № 31 кестеде көрсетілген

Саяқ шегірткесінің аналығының жұмыртқасының санағы жүргізілді. Жүргізілген санақ бойынша ең, төмен саны 17 дана, жоғарғы саны жұмыртқа саны 23 дана аралығында болды. Энтомофактармен зақымдалған аналық шегіртке байқалған жоқ.

Саяқ шегірткенің жұмыртқалаған алқаптарында күбіршіктің қоныстанған алқаптарын және оның нығыздығын анықтау үшін топырақ қазба жұмыстары жүргізілді.

Тексеру 150 га алқапта мониторингті тексеру жүргізілді, күбіршік 30 га алақапта байқалды немесе тексерілген алқаптың 20% болып тұр, бұл көрсеткіш өткен жылдан 26% төмен болды. 1 ш.м. орташа саны 0,6 дана аралығында болды. Қортындысы № 32 кестеде Табылған күбіршіктердің ішіндегі жұмыртқа саны 15-16 дана. Өткен жылғы көрсеткішпен салыстырғанда күбіршіктегі жұмыртқа саны төмен болып тұр.

Энтомофактармен, саңырауқұлақ және бактериалдық ауруларымен зақымдағаны анықталған жоқ.

Егер 2015 жылдың көктемінде күндізгі және түнгі ауа температурасы күрт өзгеріссіз болып, дернәсіл шыққан кезінде жауын-шашын аз мөлшерде жауып, ауа ылғалы 70-60% аралығында болса, саяқ шегірткесінің дамуы мен таралуына қолайлы жағдай туғызады. Бірақ биылғы шағылысу мен жұмыртқалау кезіндегі жүргізген тексеру нәтижесі бойынша және күбіршіктегі жұмыртқа санын ескере отырып келесі жылы зиянкестер қоныстанған алқаптары жоғарылай түсуі мүмкін.

Кесте

Меркі ауданы бойынша саяқ шегірткесінің қанаттануы мен жұмыртқалауы кезінде

қоныстанған алқаптарын анықтау туралы кесте

мың,га

№	Шаруашылық аты жөні	Бақылау мерзімі	Тексерілгені	Қоныстанған, мың га	Өңделінетін, га	Өңделген, га
барлығы	Оның ішінде орташа 1 ш.м саны
басталу	аяқталу	жоспар	нақты	3 дей	3,1-5	5,1-10	10,1-15	15 жоғ
	Андас-батыр а/о	27.06.2014	27.06.2014	0,2	0,2	0,05	0,05
	Тәтті а/о	27.06.2014	27.06.2014	0,3	0,3	0,14	0,1	0,03	0,01
	Жаңатоған а/о	27.06.2014	27.06.2014	0,2	0,2	0,12	0,05	0,05	0,02
	Сұрат а/о	30.06.2014	30.06.2014	0,3	0,3	0,11	0,03	0,04	0,04
	Ақтоған а/о	30.06.2014	30.06.2014	0,3	0,3	0,13	0,04	0,06	0,03
	Т.Рысқұлов а/о	30.06.2014	30.06.2014	0,2	0,2	0,07	0,03	0,02	0,02
	Барлығы	27.06.2014	30.06.2014	1,5	1,5	0,62	0,3	0,2	0,12

 

 

Кесте

 

А/ш пайдаланатын жерлерде саяқ шегірткесінің күбіршігінің

қоныстанған алқаптарды анықтау үшін күзгі мониторингті жүргізілген тексеруі.

Мын,га

№	Шаруашылықтың аты-жөні	Бақылау мерзімі	Тексерілгені	Қоныстанғаны	Күбіршік жұмыртқасы	Зақымдалған күбіршік саны
Бастал	аяқтал	жоспар	нақты	барлығы	Оның ішінде 1.м саны
1 дей	1,1-2	2,1-5	5,1-10	10 жоғ
	Ақтоған а/о	28.08.2014	28.08.2014	0,08	0,08	0,01	0,01
	Сұрат а/о	29.08.2014	29.08.2014	0,07	0,07	0,02	0,02
	Барлығы	28.08.2014	29.08.2014	0,15	0,15	0,03	0,03					15-16

 

Жер асты және жапырақ кеміргіш көбелектер.

 

Күздік көбелек -

Озимая сока-

Agrotis segetum Schiff

Даму фенологиясы:

Ø Жұлдызқұрттың қуыршақтануы – 28 сәуір

Ø Көбелектің алғашқы ұшуы – 12 - мамыр

Ø Жұмыртқалау – 18 мамыр

Ø Жұлдызқұрт – 24 мамыр

Ø Қуыршақтану – 23 маусым

Ø Көбелектің ұшуы – 8 шілде

Ø Жұмыртқалау – 6 шілде

Ø Жұлдызқұрт – 10 шілде

Ø Қуыршақтану – 8 тамыз

Ø Көбелектің ұшуы – 22 тамыз

Ø Жұмыртқалау – 25 тамыз

Ø Жұлдызқұрт – 30 тамыз

 

Қуыршақтану кезінде орташа ауа температурасы +10^оС, ең жоғарғы температура +12^О С, ең төменгі температура +9 ^оС, тиімді ауа температурасы (10-нан жоғары) 63,5^ОС шамасында болды.

Алғашқы көбелектің ұшатын мерзімінде ауа-райының орташа ауа температурасы +14^оС, ең жоғарғы температура +24^О С, ең төменгі температура +9^оС, тиімді ауа температурасы (10-нан жоғары) 122^ОС шамасында болды.

2013 жылдың қазан, қараша айларында ауа райы жылы және күн жауын шашынсыз болды, жер бетіне тоң қараша айының 3-ші онкүндігінде түсті, бұл жағдай күздік көбелектің жұлдызқұртының толық 6- жас аралығына дейін дамып, қыстауға жақсы жағдайда кетуіне мүмкіншілік болды. Бірақ биылғы жылы көктемнін кеш шығуына байланысты күздік көбелектің қуышақтануы және 1-ші ұрпақтың толық дамуы көктемнің кеш шығып және түннің салқын болуына байланысты өткен жылмен салыстырғанда 10 күн аралығында кеш болды, ал екінші ұрпақтың дамуы ауа температурасы өткен жылмен салыстырғанда ыстық және 12 күн аралығында ерте жүріп отырды. Себебі бұл мезгілде биылғы жылдың ауа райы зиянкестің дамуына өте қолайлы жағдай туғызды; біріншіден ауаның орташа температурасы 23-25^оС, ал ауа ылғалы 60-70 пайыз аралығында болып тұрды.

Көбелектің жұлдызқұрттың қуыршақтануы өткен жылмен салыстырғында 6 күн ерте болды. Қуыршақтану кезінде орташа ауа температурасы +14,5 +19^оС, ең жоғарғы температура +26^О С, ең төменгі температура +9 ^оС, тиімді ауа температурасы (10-нан жоғары) 173,5^ОС шамасында болды.

Алғашқы көбелектің ұшқан кезінде ауа-райының орташа ауа температурасы +20^оС, күндізгі температура +27^О С, түнгі +15^оС болды.

2013 жылғы көктемде жүргізген бақылау кезінде көбелек жұлдызқұртының қуыршақтануы және көбелектің ұшуы 100 га алқапта тексеру жүргізілді. Тексеру кезінде 45 га алқапта қоныстанғаны байқалды.. Қортындысы № 33 кестеде көрсетілген

Кесте

Жүгері алқаптарында зиянкестердің жиынтығына

жүргізілген тексеру (көктемгі)

Шаруашылық аттары	Тексерілге ні, мың га	Қоныстанғаны, мың га	Өның ішінде тығыздығы 1 м2 дана
Барлығы	о.і. дәрежесі бойынша
төмен	орташа	жоғары	орташа	жоғары
ЖШС Сыпатай батыр
Ботабай ж/қ
Барлығы

 

Маусым және шілде аралығында тексеру 0,2 га алқапта жүргізілді. Тексеру кезінде 0,009 га алқапта қоныстанғаны байқалды. Өткен жылмен салыстырғанда бір мезгілде болды,қуыршақтану кезінде орташа ауа температурасы +14,5 +19^оС, ең жоғарғы температура +26^О С, ең төменгі температура +9 ^оС, тиімді ауа температурасы (10-нан жоғары) 173,5^ОС шамасында болды. Қортындысы № 34 кестеде көрсетілген

Алғашқы көбелектің ұшқан кезінде ауа-райының орташа ауа температурасы +20^оС, күндізгі температура +27^О С, түнгі +15^оС болды.

34 кесте

Жапырақ, кеміргіш көбелектер қоныстануына көктемгі жазғы тексеру

мың,га

№ р/н	Шаруашылық аттары	Тексерілгені	Қоныстанғаны	Өңдеуге жататын көлем
Барлығы	1м2жердегі құрттардың орналасуы
0,5	0,6-10	1,1-3,0	3,1-5,0	5,0 жоғары
	ЖШС Сыпатай батыр	0,1	0,004	0,004
	ЖШС Жылы бұлақ	0,1	0,005	0,005
	барлығы	0,2	0,009	0,009

 

Жаз бойында жүргізген тексеру қортындысы бойынша күздік көбелектің 1-ші ұрпақ жұлдызқұрты жүгері, қант қызылша алқаптарына шамамен зиян келтірді. Зиянкестің ауылшаруашылық дақылдарына келтірген зияндылығы дақыл түрлерінде көрсетілген.

Меркі филиалының тексеру қортындысы бойынша

күздік көбелектің дамуының фенологиялық күнтізбесі

 

Сәуір

Мамыр

Маусым

Шілде

Тамыз

Қыркүйек

I

II

III

I

II

III

I

II

III

I

II

III

I

II

III

I

II

III

(-)

(-)

(-)

(-)

(-)

о

о

о

о

+

+

+

+

.

.

.

.

.

-

-

-

-

-

о

о

о

о

+

+

+

+

+

.

.

.

.

.

-

-

-

-

-

о

о

о

о

+

+

+

.

.

.

.

-

-

-

-