Leptinotarsa decemlineata Say. 2 страница

анықтау үшін жүргізілген систематикалық бақылау туралы кесте

мын, га

№	Ауылдық окруктер	2014 ж жоспар	тексерілгені
	Ақтоған а/о	3,0	3,0
	Жамбыл а/о	1,0	1,0
	Сарымолдаев а/о	2,0	2,0
	Сұрат а/о	3,5	3,5
	Жаңатоған а/о	3,0	3,0
	Андас –батыр а/о	1,0	1,0
	Кенес а/о	0,8	0,8
	Аспара а/о	1,5	1,5
	Акермен а/о	0,7	0,7
	Тәтті а/о	0,2	0,2
	Т.Рысқұлов а/о	1,5	1,5
	Ойтал а/о	1,5	1,5
	Ақарал а/о	0,3	0,3
	Барлығы	20,0	20,0

Дала тышқаны қыстауға кетер алдында, оның қоныстанған алқаптарын және қыстауға кететін санын анықтау үшін 27-ші тамыздан 09-ші қыркүйек аралығында 8,0 га алқапта мониторингті тексеру жүргізілді. Тексеру кезінде зиянкес 3,95 га алқапта қоныстанғаны байқалды, немесе тексерілген алқаптың 24,5% жер көлемінде таралған, таралу көрсеткіші өткен жылмен салыстырғанда 15,5% жоғары болып тұр. Орташа санмен 1 га алқаптағы іннің саны 1,69 га алқапта 42 ін сынамадағы жоғарғы саны 62 ін, 1,94 га алқапта 68 ін пробадағы жоғарғы саны 85 ін болды. Қортындысы № 7 кестеде көрсетілген.

Соңғы үш 2012-2014 жылдарғы диаграмма бойынша зиянкестің таралған алқаптарын және 1 га нығыздығын салыстырсақ ең жоғары зиянкестің саны биылғы жылға келіп тұр. 2013 жылдан зиянкестің қоныстанған алқабын 2014 жылмен салыстырғанда 50% жоғарлап тұр.

Биылғы жылы көктем жаз айларында жауын шашын балмағандықтан зиянкестің таралу алқабы былтырғы жылмен салыстырғанда жоғары, ал саны қоректену базасы биыл құрғақшылықа байланысты төмен болғандықтан зиянкестің көбею қабілеті төмендеуі мүмкін. Сондықтан келесі 2015 ж дала тышқанның көктемгі саны және таралған алқаптары биылғы жыл аралығында болуы мүмкін.

Кесте

Ауыл шаруашылығына пайдалынатын жерлерде дала тышқаны қоныстанған алқаптарын анықтау үшін жүргізілген көктемгі мониторингті тексеру. мың.га
	Ауыл округінің аты	Бақылау мерзімі	Тексерілгені	Қоныстанғаны
№	басталуы	аяқталуы	жоспар	нақты	барлығы	оның ішінде 1 га жерде тіршілігі бар іннің орташа саны
	50 дейін	51 -100	101- 200	201-300	301-500	500 жоғ
	Ақтоған	02.04.2014	02.04.2014	0,4	0,4	0,02	0,02
	Жамбыл	02.04.2014	02.04.2014	0,5	0,5	0,03	0,03
	Сұрат	03.04.2014	03.04.2014	0,7	0,7	0,1	0,1
	Сарымолдаев	03.04.2014	03.04.2014	0,6	0,6	0,05	0,02	0,03
	Жаңатоған	07.04.2014	07.04.2014	0,4	0,4	0,03	0,03
	Андас батыр	08.04.2014	08.04.2014	0,5	0,5	0,03	0,03
	Кеңес	09.04.2014	09.04.2014	0,3	0,3	0,01	0,01
	Аспара	10.04.2014	10.04.2014	0,5	0,5	0,04	0,04
	Ақермен	11.04.2014	11.04.2014	0,7	0,7	0,09	0,05	0,04
	Тәтті	15.04.2014	15.04.2014	0,6	0,6	0,05	0,05
	Рысқұлов	15.04.2014	15.04.2014	0,4	0,4	0,01	0,01
	Ойтал	16.04.2014	16.04.2014	0,3	0,3	0,02	0,02
	Ақарал	16.04.2014	16.04.2014	0,2	0,2	0,02	0,02
	Барлығы	02.04.2014	16.04.2014	6,0	6,0	0,5	0,5	0,07

Дала тышқанының 2012-2014ж.ж. таралған алқап көлемдерінің және 1 га алқапта ін санының салыстырма диаграммасы

Кесте

А/ш пайдаланатын жерлерде дала тышқанының қыстауға кетер алдында қоныстанған алқаптарды анықтауға жүргізілген мониторингті тексеруі

№	Шаруашылықтың аты-жөні	Бақылау мерзімі	Тексерілгені	Қоныстанғаны	Өңделетін жер көлемі
басталуы	аяқталуы	жоспар	нақты	барлығы	Оның ішінде 1 га жерде тіршілігі бар індер
50 дейін	51 - 100	101-200	201-300	301-500	500 жоғ
	Ақтоған а/о	27.08.2014	27.08.2014	0,6	0,6	0,34	0,1	0,19	0,05
	Жамбыл а/о	27.08.2014	27.08.2014	0,9	0,9	0,45	0,17	0,2	0,08
	Сарымолдаев а/о	28.08.2014	28.08.2014	1,0	1,0	0,44	0,2	0,18	0,06
	Жаңатоған а/о	28.08.2014	28.08.2014	0,5	0,5	0,31	0,1	0,21
	Андас батыр а/о	29.08.2014	29.08.2014	0,6	0,6	0,31	0,15	0,16
	Кенес а/о	29.08.2014	29.08.2014	0,5	0,5	0,3	0,13	0,17
	Сұрат а/о	04.09.2014	04.09.2014	1,0	1,0	0,5	0,23	0,2	0,07
	Аспара а/о	05.09.2014	05.09.2014	0,6	0,6	0,23	0,13	0,1
	Акермен а/о	08.09.2014	08.09.2014	0,8	0,8	0,34	0,2	0,14
	Тәтті а/о	08,09.2014	08,09.2014	0,6	0,6	0,31	0,11	0,2
	Рысқұлов а/о	09.09.2014	09.09.2014	0,5	0,5	0,23	0,12	0,07	0,04
	Ойтал а/о	09.09.2014	09.09.2014	0,4	0,4	0,19	0,05	0,12	0,02
	Барлығы	27.08.2014	09.09.2014	8,0	8,0	3,95	1,65	1,94	0,32

Шегірткелер-

Саранчовые -

Acridodea.

Меркі ауданы бойынша таралған үйірлі шегірткелердің негізгі түрі:

1. Итальяндық прус

Итальян прусы -

Итальянский прус-

Calliptamus italicus L.

Даму фенологиясы:

Ø Дернәсілдің шығуы - 11 мамыр

Ø Жаппай шығуы – 18 мамыр

Ø Алғашқы қанаттана бастауы – 15 маусым

Ø Жаппай қанаттануы -23 маусым

Ø Жұмыртқалауы – 23 маусым

Күбіршігін қоныстанған алқаптарын анықтау үшін аудан бойынша 1,0 га алқапта мониторингті тексеру жүргізілді. Т.Рысқұлов а/о жүргізген тексеру кезінде 0,2 га алқапта 20 сынама алынды.Табылған күбіршіктің саны 10 дана оның ішінде 1ш.м саны 2 дана анықталды. Жалпы аудан байынша жер қазба жұмыстары арқылы күбіршік 140 га алқапта бар екені анықталды. Оның ішінде орташа есеппен 1 ш.м жерде 60 га алқаптағы саны 0,8 дана, 30 га алқапта 1,5 дана, 50 га алқапта 4 дана анықталды. Табылған күбіршіктерді зертқанада жұмыртқасы саналды. Тексеру кезінде күбіршіктің ішіндегі жұмыртқа саны орташа есеппен 35-45 дана болды. Былтырғы жылмен салыстырғанда жұмыртқа саны 10 пайыз кем болып тұр. Табылған күбіршіктерді жұмыртқасы энтомофактармен, саңырауқұлақ және бактериалдық аурулармен зақымдалғаны анықталған жоқ. Қорытындысы № 8 кестесінде көрсетілген.

Итальян шегірткесінің дернәсілінің шығу мерзімін анықтау үшін, өткен жылы шағылысу және жұмыртқалау кезінде шегірткенің шоғырланған алқапта бақылау жүргізілді. Жалпы зиянкестің дамып таралу мерзімінде аудан бойынша 75000 га алқапта жүйелік бақылаулар жүргізілді. Қортындысы № 9 кестеде көрсетілген.

Кесте

Итальян шегірткесінің дамуын және таралуын

анықтау үшін жүргізілген систематикалық бақылау кестесі

№ Ауылдық округтердің аттары 2014 жылдың жоспары, мың га Тексерілгені мың.га

Ақтоған а\о 6,5 6,5

Жамбыл а\о 7,0 7,0

Сарымолдаев а\о 6,0 6,0

Сұрат а\о 6,0 6,0

Жаңатоған а\о 5,0 5,0

Андас батыр а\о 6,5 6,5

Кенес а\о 6,5 6,5

Аспара а\о 5,5 5,5

Акермен а\о 6,0 6,0

Тәтті а\о 7,5 7,5

Рысқұлов а\о 6,5 6,5

Ойтал а\о 6,0 6,0

Барлығы 75,0 75,0

Кесте

Ауыл шаруашылығына пайдаланатын жерлерде итальян прусының күбіршігі қоныстанған алқаптарды анықтауға жүргізілген көктемгі тексеру кестесі мың.га

Ауыл округінің аты-жөні Бақылау мерзімі Тексерілгені Қоныстанғаны күбіршік жұмыртқа саны зияндал күбіршік %

№ басталуы аяқталуы жоспар нақты барлығы оның ішінде орташа 1 ш.м саны

1 дейін 1,1-2 2,1-5 5,1-10 10 жоғ

Жамбыл а\о 02.04.2014 02.04.2014 0,2 0,2 0,01 0,01

Сарымолдаев а\о 02.04.2014 02.04.2014 0,2 0,2 0,04 0,04

Сұрат а\о 02.04.2014 02.04.2014 0,2 0,2 0,01 0,01

Рысқұлов а\о 03.04.2014 03.04.2014 0,2 0,2 0,03 0,03

Ойтал а\о 03.04.2014 03.04.2014 0,2 0,2 0,05 0,05

Барлығы 02.04.2014 03.04.2014 1,0 1,0 0,14 0,06 0,03 0,05 35-45

Ауыл шаруашылық пайдаланатын жерлерде 11-ші мамыр күні жүргізілген систематиқалық бақылау кезінде.Т.Рысқұлов ауылдық округінің Ақтөбе бөлімшесінің жол бойларындағы 1 га алқаптарда итальян прусының дернәсілінің алғашқы шығуы анықталды.

Алғашқы дернәсіл шыққан кезде ауа-райының орташа температурасы +17⁰С ең жоғарғысы +25⁰С, +10⁰С жоғары тиімді температура жиынтығы +122⁰С болды шамасында болды. Дернәсілдердің шығуы өткен жылмен салыстырғанда 8 күн кеш болды. Себебі биылғы жылы көктемнін шығуы өткен жылдан кештеу болды.Осы жағдайды ескере отырып биылғы жылы дернәсілдін туылуы созылмалы болды. Мамыр айының 2-ші онкүндігінен ауа температурасының орташа тепературасы 28⁰С аралығында болуына байланысты дернәсілдердін туылуы жаппай болып және даму фазасы аралығы азайды. Итальян шегірткесінің алғашқы туылып және қанатану кезеңі аралығы 35- 40 күн аралығында толық аяқталды., өткен жылы күннің ыстық болуына байланысты ол мерзім 42-45 күн аралығында болды.

Мониторингті тексеру 15-ші мамырдан бастап 18-ші маусым аралығында 55000 га алқапқа тексеру жүргізілді. Тексеру барысында 24838 га алқапта қоныстанғаны байқалды немесе тексерілген алқаптың 45,2 %, бұл көрсеткіш өткен жылмен салыстырғанда 9,5% аралығында жоғары болды. Оның ішінде 7150 га алқаптағы орташа саны 2 дана жоғарғы саны 4 дана, 3945 га алқаптағы орташа саны 7 дана жоғарғы саны 9 дана, 1555 га алқапта орташасаны 13 дана жоғарғы саны 17 дана байқалды. Қортындысы № 10 кестеде көрсетілген.

Өткен жылмен салыстырғанда итальян прусының дернәсілі таралған алқап көлемі 20% аралығында жоғарлағаны байқалды.

14-ші мамыр күні Ойтал а/о қарасты тың және 20-ші мамыр күні Андас батыр а/о жататын жерлерде жайлым тексеру кезінде итальян шегірткенін дернәсілі 1 жас аралығында және жаңадан туылып жатқаны анықталды.

20 –шы мамырда Андас батыр а/о жүргізілген тексеру кезінде шегірткелердің үйірінің дернәсілдердің жас мөлшері: 1 жас аралығында -55%, 2 жас-45% аралығында байқалды.

13 –ші маусым айында Сарымолдаев а/о, Ойтал а/о шаруашылықта жүргізген тексеру кезінде итальян прусының дернәсілдердің жас ерекшеліктері 2-жас аралығында 10%, 3 жас 50%, 4 жас 50% аралығында болды.

Химиялық өңдеу 5500 га алқапқа жүргізілді. Оның ішінде 900 га алқапқа жермен өңделді, 4600 га алқапта әуе ұшағымен өңдеу жұмыстары жүргізілді. Қортындысы №11 кестеде көрсетілген

Кесте

Итальян прусынңы дернәсіліне химиялық өңдеу жүргізілген жер көлемі

№ Ауылдық округінің аты өңделген алқап көлемі мың, га

Сарымолдаев а/о 0,093

Ойтал а/о 0,6

Жаңатоған а/о 1,394

Андас батыр а/о 0,2

Акермен а/о 0,395

Тәтті а/о 0,77

Аспара а/о 0,466

Рысқұлов а/о 0,765

Кенес а/о 0,75

Сұрат а/о 0,067

Барлығы 5,5

Кесте

А/ш пайдаланатын жерлерде итальян прусының дернәсілдерінің қоныстануын анықтау туралы мәлімет

№ Ауыл округінің аты-жөні Бақылау мерзімі Тексерілгені Қоныстанғаны Өңделетін жер көлемі Өңделгені

басталуы аяқталуы жоспар нақты барлығы оның ішінде 1ш.м. саны

5 дейін 10 дейін 10 жоғары

Сарымолдаев а\о 14.05.2014 13.06.2014 4,0 4,0 0,663 0,57 0,07 0,023 0,093 0,093

Ойтал а\о 14.05.2014 16.06.2014 4,0 4,0 0,98 0,38 0,38 0,22 0,6 0,6

Жамбыл а\о 15.05.2014 19.06.2014 2,0 2,0 0,27 0,27

Ақтоған а\о 16.05.2014 26.06.2014 1,7 1,7 0,2 0,2

Жаңатоған а\о 20.05.2014 11.06.2014 11,5 11,5 2,469 1,075 1,22 0,174 1,394 1,394

Андас батыр а\о 20.05.2014 12.06.2014 3,7 3,7 0,8 0,6 0,13 0,07 0,2 0,2

Акермен а\о 21.05.2014 17.06.2014 3,4 3,4 0,85 0,45 0,3 0,095 0,395 0,395

Тәтті а\о 22.05.2014 02.06.2014 5,9 5,9 1,63 0,86 0,59 0,18 0,77 0,77

Аспара а\о 23.05.2014 17.06.2014 5,2 5,2 1,356 0,89 0,3 0,166 0,466 0,466

Рысқұлв а\о 27.05.2014 12.06.2014 5,9 5,9 1,49 0,725 0,395 0,37 0,765 0,765

Кенес а\о 28.05.2014 09.06.2014 4,5 4,5 1,48 0,73 0,56 0,19 0,75 0,75

Сұрат а\о 30.05.2014 18.06.2014 3,2 3,2 0,467 0,4 0,067 0,067 0,067

Барлығы 14.05.2014 18.06.2014 55,0 55,0 24,838 7,15 3,95 1,56 5,5 5,5

Итальян прусының дернәсілінің 2012-2014 ж. қоңыстанған алқаптарының салыстырма диаграммасы

Биыл көктем, жаз айларында жауын шашынсыз болғандықтан және жер жамылғыш шөптер ерте қурап итальян шегірткесі шағылысуы мен жұмыртқалау кезінде қоректенуі болмағандықтан негізгі зиянкестің саны туылған алқаптардан айтарлықтай көп алқапқа таралғаны байқалды.

Итальян прусының алғашқы қанаттану мерзімінде апта аралығында орташа тәуліктік температура + 27,С шамасында, болды. Күндізгі ауа температурасы 39^ОС, ал түнгі ауа температурасы +18^ОС аралығында болды. Ауаның жағымды температурасы +179,6^оС, жыл басынан +1648^оС. Тиімді ауа температурасы (5-тен жоғары) +190,5^ОС, өсу саны +1135^ОС; (10-нан жоғары) 127,5^ОС, өсу саны 715^ОС; 15-тен жоғары) 655^ОС; өсу саны 398 С.

Итальян прусының шағылысу және жұмыртқа салу кезіндегі қоныстанған алқаптарын және оның санын анықтау үшін 14-ші 08-ші тамыз аралығында 56000 га алқапта мониторингті тексеру жұмыстары жүргізілді, зиянкес 19100 га алқапта байқалды немесе тексерілген алқаптың 34,1 %, бұл көрсеткіш өткен жылмен салыстырғанда 11,2% аралығында жоғары болды. Оның ішінде орташа санмен 1 ш.м 11920 алқапта немесе қоныстанған алқаптың 62,2% шегірткенің саны 1,8 дана, сынамадағы жоғарғы көрсеткіші 4 дана, 5060 га алқапта немесе 26,6% саны 5,8 дана, сынамадағы жоғары көрсеткіші 14 дана, 2120 га алқапта немесе 11,2 саны 12 дана, сынамадағы жоғары көрсеткіші 15 дана болды. Қорытындысы №12 кестесінде көрсетілген.