per formulas, (condemnatio pecuniaria), (bonorum proscriptio vendi-
2 (Liv., 8,28) 326 .
4.
435
tio), (solvere ali-quam rem) . , stipulatio poenae ( in re ipsa) (. . : D.45,1,38,17, certa quantitas). , ( ) (poena committi), , (in condicione), (in obligatione). 3.
:
(dare),
(facere),
, (praestare).
"dare facere praestare" , . lex Rubria de Gallia Cisalpina (1.22) , (: D. 38,1,37 ), , (Gai., 4,2; D. 44,7,3 ).
"Praestare" : praestare . ( "praes stare" " , praes") . "Praestare dolum (culpam)" , ( ) ; "praestare" (D.21,2,31). , "", (D.39,2,7 ; 40,7,9,2; 42,5,9 ). , , (id quod interest, D.21,3,31).
3 , (D.45,1,134 ).
|
|
436
VIII. ( I)
"Dare" . dare , , (res mancipi), dare oportere . , . dare , , , ( ). dare, , , (Gai., 3,99).
, dare , intentio certa, . , actio certi ( ).
"Facere" ( dare: D.50,16,218), ( facere) . , facere, dare, ( ).
, facere, intentio incerta . "inter-esse" ( , ) , , , . , condemnatio: "id quod interest" (" "), intentio incerta: "quidquid ob earn rem dare facere oportet (ex fide bona)" ", , " (" bona fides" bonae fidei). (damnum emergens, ), (lucrum cessans)4.
4 " damnum lucrum " (D.13,4,2,8).
4.
437
, () , , . iudicia bonae fidei dolus in contrahendo (, res extra com-mercium). ( . .) .
: , , .
|
|
" Alteri stipulari nemo potest " (" - "), II . . . , (. Q.Mucius in D.50,17,73,4). , .
Ulp., 49 ad Sab., D. 45,1,38,17:
Alteri stipulari nemo potest, praeterquam si serous domi no, filius patri stipuletur: inventae sunt enim huius - modi obligationes ad hoc, ut unusquisque sibi adquirat quod sua interest: ceterum ut alii detur, nihil interest mea. plane si velim hoc facere, poenam stipulari conveniet, ut, si ita factum sit, ut comprehensum est, commit - tetur stipulatio etiam ei, cuius nihil interest: poenam enim cum stipulatur quis, illud inspicitur, quid intersit, sed quae sit quantitas quaeque condicio stipulationis.
, , : , , , , . , , , , , , , : - , , - .
438
VIII. ( I)
Stipulatio poenae (1.3,19,21), , factum alienum, (D.45,1,38,2). , , ( ) , , (D.21,3,31) (stipulatio habere licere)5.
, , , , . , , . ( , , ). Intentio incerta in faciendo , , , : "quidquid dare facere oportere". dare , . , - certa pecunia ( ) certa res ( ) actio incerti ex stipulatu.
: " heredis persona obligatio incipere potest " " " (Gai., 3,158). , , , , . dare , dare (, : "Cum morieris dari spondes?" " , ?"): ,
|
|
5 , , (D.45,1,38 pr). : " Nemo... alienum factum promittendo obligatur " ("... , ").
4.
439
("in novissimum vitae tempus", GaL, 3,100). - ("inelegans esse visum est" " ", ).
, . , (.8,37,11; 1.3,19,13).
, . . . -dentes , , per relationem. , dare, , , (D. 18,1,7,1). . . ( , GaL, 3,140) , , arbitrium boni viri 6. vir bonus ( ) , . arbitrium merum ( ) . () ( ) : , , , , ("arbitrio boni viri", Mod. D.34,1,5). : , .
6 arbitrio boni viri (.4,38,15).
440
VIII. ( 1)
, , (D. 17,2,6; 76; 80).
arbitrium , , - (D.45,1,43), (D. 45,1,44). per relationem. , . , , (Cato, agr., 149), , opus locatum.
|
|
: " Impossibilium nul la obligatio est " (" "). (D.50,17,185), -, . . , , (hyppocentauros, D.45,1,97 pr) (D.18,1,57 pr); , (insulam aedificare) ( ) , - (D.13,4,2,6). facere (D.45,1,14; 73 pr).
, (Gai., 3,97):
Si quod dari stipulamur tale ,
sit, ut dari possit, inutilis , ,
est stipulatio, velut si quis -
hominem liherum quern ser - > ^ ; -
j ,.. , - -
vum esse credebat, aut mor- r r a a -, I- ~
. em,
tuum quern vivum esse > ,
credebat, aut locum sacrum ,
vel religiosum quern putabat , -
humani iuris esse, dari < sti - , -
puletur >. .
(dolus in contrahendo) , , ,
4.
441
, ( actio doli) bonae fidei , . , - res sacra, religiosa publica (D. 18,1,6 pr). Mod., 5 reg., D. 18,1,62,1:
Qui nesciens loca sacra vel , - religiosa vel publica pro pri - , , - vatis comparavit, licet emptio , teneat, ex empto tamen , - adversus venditorem experie - tur, ut consequatur quod in - , terfuit eius, ne deciperetur. , .
: (contra ius vel bonos mores), ius civile.
2.
. . , : , - . , , . , , : .
(cum facultate solutionis): . , . , , : -
|
|
442
VIII. ( I)
- . : prudentes , , actio noxalis; alternatio ( : D.13,4,2,3) .
(pactum de non petendo) , (exceptio pacti conventi). acceptilatio .
, 7, (electio) : (ius variandi). (D.31,11,1). , , (D.45,1,141,1). , (Pomp., 15 ad Q.Muc, D. 45,1,112 pr):
Si quis stipulatus sit Stichum - -
aut Pamphilum, utrum ipse ,
vellet: quern elegerit, petet et is , , -
erit solus in obligatione. an ,
autem mutare voluntatem
possit et ad alterius petitionem . [ -
transire, quaerentibus respici - ],
endus exit sermo stipulationis, , -
utrumne talis sit, ' quern vo -
luerd an ' quern volam: nam si , :
talis fuerit ' quern voluerd, cum " " " ";
semel elegerit, mutare volun - : " ", , -
tatem poterit: si vero ,
tractum habeat sermo illius et ;
sit talis ' quern volam ', donee :
iudicium dictet, mutandi pote - " ", , -
statem habebit. ,
.
7 legatum per vindicationem, : .
4.
443
, ius variandi (potestas mutandi) , , aestimatio ( ) . , , , , , .
(genus), : (, , . .). : genus nusquam perit { ).
, (, - - ) genus limitatum, ( obligatio incerti, , ).
. , , , (D.30,71 pr).
Ulp., 22 ad ed., D. 45,1,75 pr-1:
Ubi autem apparet, quid , , , -
quale quantumque est in ,
stipulatione, incertam esse sti- , ,
pulatione dicendum est. .
1. Ergo si qui fundum sine , - ,
propria appellatione vel komi- , -
generaliter sine proprio , ,
nomine aut vinum frumen- , -
tumve sine qualitate dari sibi ,
stipulatur, incertum deducit in -
obligationem. .
444
VIII. ( I)
. , , . , , intentio certa (condictio actio certi ex testamento legatum per vindicationem). ( ius variandi), actio incerti.
3.
, , , . dare , , (usus). facere 8.
, (per partes), : ( , ) ( , ). ( ) ( ) . ( ), ex delicto (in solidum) .
: ipso iure ( XII 5,9). ( 15- "De iure civili") ,
8 , , , . in dando.
4.
445
, (individuus), , , (D.45,1,4,1).
: , - , actiones adiecticiae quali-tatis. bonae fidei, legatum per damnationem, dare ( ) (), , (conceptio verborum) , (reus) (reus promittendi) (reus stipulandi) . (D.45,2,4); . (idem debitum), , , .