"In potestate" ; " " ("potestas iuris gentium", Gai., 1,52). (pater familias) (liberi): (filii familias), (filiae familias);
4. , (personae alieni iuris) 245
; (patria potestas) ius civile ("ius proprium civium Romanorum", Gai., 1,55).
" In manu " , conven-tio in manum (Gai., 1,110). in potestate , (in manu mariti), in potestate , ("filiae loco", Gai., 1,114) . , - . , .
, "in mancipio " , - ( , Gai., 1,140). (Gai., 1,135), , in mancipio, in potestate . mancipium patria potestas ( ) ( ) . (D.1,6,9), . "Alia de iure personarum divisio" (" ") .
" " ("nihil suum habere potest", Gai., 2,87) . , : , , (auctoritas). pater familias. mortis causa, , "iussu patris" . , ( ), , (usucapio) .
, familia. , , . ( )
|
|
246
V.
pater familias (). (sacra familiares), . familia patria potestas, . , , , , .
familia , , personae in aliena potestate, , personae alieno iuri subiectae ( "alienae potestati subiecti", D.15,1,1 pr; 45,1,45,1; 47,2,41,2), personae alieni iuris. "ius" , , . ( , ), , , , . , .
Pater familias persona sui iuris ("suae potestatis", Gai., 2,147; D.1,6,4), . Pater familias , , . , , .
potestas dominium: potestas, in bonis, (Gai., 1,54). (duplex dominium), ( ) , in aliena potestate (liberi), (servi).
4. , (personae alieni iuris) 247
Ulp., 29 ad ed., D. 15,1,1,5:
Potestatis verbum communi - " potestas " ()
ter accipiendum est tarn in
filio quam in servo. -
1 , .
"liberi" , potestas , ("liberi", : "").
|
|
"in man-cipio". (Gai., 1,117), "MEUM ESSE AIO" (Gai., 1,123). , : manumissio vindicta, censu, testamento (Gai., 1,138). in mancipio : "servorum loco". : "mancipi-um" "in mancipio" ( "in causa mancipii esse") , . potestas, ius civile ( "familia" " "), . dominium , "res", in mancipio (esse).
Potestas . , , ("ad omnes, qui sunt alieno iuri subiecti, porrigendum erit", D. 14,4,1,4). in potestate , . potestas - , . (Cic, de inv., 1,25,35; 2,9,30) "in potestate" "cum potestate" potestas "privati" (: ""), "singuli" (""). , , -
248
V.
, (capitis deminutio minima). sui iuris, familia, , , .
5
(capitis deminutio)
, : status libertatis, status civitatis, status familiae, , familia, , , , - , , , (patria potestas familia ).
capitis deminutio maxima, media minima (Gai., 1,158162).
Paul., 2 ad Sab., D. 4,5,11:
Capitis deminutionis tria
genera sunt, maxima media : , -
minima: tria enim sunt quae , ;
habemus, libertatem civitatem [], -
familiam. igitur cum omnia , , ,
haec amittimus, hoc est liber - . ,
tatem et civitatem et familiam, 4 > mo u , -
maximam esse capitis deminu - , , -
tionem: cum vero amittimus ;
civitatem, libertatem retvnemus, Z ^^^^ ^ ie
mediam esse capitis deminu - ;£ % J £ Li cJSK!
tionem: cum et libertas et a - e ^ u ,
vitas retmetur, familia tantum ,
mutatur, esse capitis > ,
deminutionem constat. .
|
|
capitis deminutio: maxima minima, libertas civitas. "capitis deminutio" " ", .
5. (capitis deminutio) 249
"caput" "" : (1.1,16,4): " Servus... nullum caput habet " (" ... "), (Paul. D.4,5,3,1) : "...servile caput nullum ius habet" ("... "). "caput" (servile liberum) .
, . , , . civitas familia, . .
(Gai., 1,159; D.4,5,1) capitis deminutio "prioris status permutatio". , , . familia (conventio in manum mariti) (adoptio) alieni iuris , . ("familia tantum mutatur") , : , . .
capitis deminutio minima: (filii filiae, in manu) , personae sui iuris, . in potestate cum potestate (. D.48,5,22) , , potestas, familia.
familia , , , . , familia, . auctoritas ,
250
V.
. , , . , , . , , , . capitis deminutio personae sui iuris alieni iuris , , civitas, familia.
|
|
libertas civitas, prioris status permutatio, , . . , , , . libertas, potestas singuli, privati, (civis) civitas. , ( ) , , - , ( ).
Pomp., 16 ad Q.Muc, D. 1,6,9:
Filius familias in publicis -
causis loco patris familias , -
,,.,... ^ , -
habetur, veluti ut maqistra - -,
, u, . ,
turn gerat, ut tutor detur. .
5. (capitis deminutio)
251
( ) . , filius familias (cognitor, procurator).
. Filius familias peculium castrense ( peculium profecticium, ). (D.49,17,13). , peculium castrense (1.2,12 ). - (Ulp., Reg., 20,10), peculium castrense , . .
I. 2,12 :
Ex hoc intellegere possumus, , ,
quod in castris adquisierit , do -
miles, qui in potestate patris , -
est, neque ipsum patrem ,
adimere posse neque patris , -
creditores id vendere vel aliter -
inquietare neque patre mortuo ,
cum fratribus esse commune, -
sed scilicet proprium eius esse -
id quod in castris adquisierit, , , , -
quamquam iure civili omnium , -
qui in potestate parentum sunt pemem ,
peculia perinde in bonis ,
paternum computatur, acsi ,
servorum peculia in bonis -
dominorum numerantur... ,
|
|
...
, peculium castrense, (D.42,6,1,9), (bonorum venditio) . .
252
V.
peculium castrense , filii familias palatini (CTh. 6,35,3, a.319). Co ( peculium quasi castrense) , . (.6,22,12; 1.2,11,6), , .
, bona materna , SC Orfitianum 178 ., , , bona materna , (CTh. 8,18,1, .319).
(1.2,9,1; .6,61,6,1 .529; .6,1,8 .531) bona materna , (, "peculium adventicium"); dominium , . peculium profecticium , filius familias .
6 "persona"
, , . , , . "persona" ( " "). , , , "ius personarum".
"Persona" , . , , , , persona -
6. "persona"
253
(Gai., 1,17). , , (heres), persona (Gai., 2,187). causa probatio, , , (1,30) persona ( , ). (agnati) persona (Gai., 1,5960). , (fur manifestus), persona , (Gai., 3,189). "persona" , .
( civitas, municipium, colonia) persona: "persona coloniae". . "personam civitatis" (Cic, de off., 1,34,124).
(hereditas iacens) persona ("personam defuncti sustinet", D.41,1,34; 1.2,14,2), , , . Hereditas iacens , .
"personam sustinere" . , ( ) , , , personae: (D.28,5,16; 34,3,7,5). , ; persona.
, , persona, , , . , ,
254
V.
persona ("communis servum duorum ser-vorum personam sustinet", D. 45,3,1,4), ("servus communis quasi duo servi sunt", D. 30,81,1). (servus communis) , (domini). persona potestas.
, "persona" ( ), . , potestas, persona, . , , , (nuncupatio) (Gai., 3,167). . , potestas .
Gai, 3,167:
Illud quaeritur, an quod , -
domini nomen adiectum
efficit, idem faciat unius ex ,
dominis iussum intercedens. .
Nostri praeceptores perinde ei , -
qui iusserit soli adquiri exis -
timant, atque si nominatim , ,
ei soli stipulatus esset servus
mancipiove accepisset. Diver - . -
sae scholae auctores proinde ,
utrisque adquiri putant, si
nullius iussum intervenisset. ,
.
: . Persona , . ( ) personae
6. "persona"
255
. , (iussum domini) persona . " " , potestas . ( nuncupatio), persona (, , ). ., , , .
potestas pater familias. , , . potestas familia: , in potestate. , alieni iuris, persona potestas.
Persona , persona . potestas familia. , , , potestas, persona, 531 . (.6,26,11), (coniunctio) persona: "...ram et natura et pater et filius eadem persona paene intelleguntur..." ("... no ...").