Суыту көліктерінің жіктелуі және оларға қысқаша сипаттама

Дәріс. Тағамдық шикізаттар мен өнімдерді тасымалдау және сақтау үшін қолданылатын ыдыстар мен қораптар. Әртүрлі тағамдық өнімдерді тасымалдау жағдайлары, мерзімі және ерекшеліктері

Суыту көліктерінің жіктелуі және оларға қысқаша сипаттама

Суыту көлігі — үздіксіз суыту тізбегінің маңызды құрам бөлігі және оның барлық звеносын байланыстырады. Тағамдық өнімдердің сапасын сақтау және оларды тасымалдау, ары қарай сақтау және өңдеу үдерістеріндегі шығын деңгейі тасымалдауды нақты ұйымдастыру және суыту көлігінің жетілдіру дәрежесіне байланысты болады.

Суыту көлігі — тезбұзылатын өнімдерді тасымалдауға арналған жылжымалы тасымалдау құралдарының және стационарлы құрылғылардың жиынтығы. Осы мақсатта қолданылатын барлық тасымалдау құралдары изотермиялық болып келеді, яғни оның қорабы(кузов) қоршаған ортадан келетін жылу ағынын азайтатын жылуоқшаулағыш қоршаулы құрылыстан дайындалған. Егер бүкіл жылуоқшаулағыш қоршаудың орташа жылу беру коэффициенті 0,7 Вт/(м2* К) тең немесе одан кем болса, онда тасымалдау құралын жай ғана изотермиялық, ал егер бұл К= 0,4 Вт/(м2 • К) тең немесе одан кем болса, онда оқшаулағышы күшейтілген изотермиялық деп аталады.

Тоңазытылған тағамдық өнімдерді тасымалдаудың рұқсат етілетін ұзақтығын берілген температурада Лединг теңдеуі арқылы анықтауға болады, сағ:

Мұндағы: G — өнім салмағы, кг; с — өнімнің шектеулі жылусыйымдылығы, кДж/кг; tн, tк — өнімнің бастапқы және соңғы температуралары,°С; К— жарық және күн сәулесінің әсерін ескеретін коэффициент(ірі тасымалдау құралдары үшін 1,75); F — тасымалдау құралының салқындатылатын сыйымдылығының ішкі бетінің орташа шамасы, м; Δtm — өнім температурасы мен қоршаған ортаның орташа температурасы арасындағы айырмашылық, ºС.

Изотермиялық көлік мұзды және рефрижераторлы болуы мүмкін.

Мұзды көлік — машинасыз салқындатылатын тасымалдау құралы, яғни оларда суыту агенті ретінде мұз, мұз тұзды қоспа, құрғақ мұз, сұйылтылған газдар және т.б. қолданылады. Суыту агенті ыдыстарда(сосуды) немесе резервуарларға салынады; оның қоры кем дегенде 12сағатқа жетуі керек. Жұмыс көлемінде ұстап тұратын температураға байланысты мұзды көліктер келесі топтарға бөлінеді: А — 7 °С температурадан жоғары емес; В — -10°С тан жоғары емес; С — сыртқы орта температурасы 30°Сқа дейін болған кезде -20 температурадан жоғары емес. В және С топтарындағы мұзды көліктер күшейтілген оқшаулағышпен шығарылады.

Рефрижераторлар — суыту машинасы немесе қондырғыларының көмегімен салқындатылатын изотермиялық тасымалдау құралы. Сыртқы орта температурасы 30°Сқа дейін болған кезде рефрижератордың класына байланысты қорапта келесі температура болады: А —12ден 0°С; В — 12 ден -10°С; С — 12 ден -20°С; D — 2 °Стан жоғары емес; Е — -10°Стан жоғары емес; F — -20°С жоғары емес. А класынан басқа барлық рефрижераторлы изотасымалдаушы құралдар күшейтілген оқшаулағышпен шығарылады.

Жылытылатын тасымалдау құралдары — бұл 12сағатқа дейін температураны(12°Стан төмен емес) қажетті деңгейде ұстап тұратын жылытқыш құрылғысы бар изокөлік:

А класы үшін — сыртқы ауа температурасы -10 °Стан төмен емес, В класы үшін — -20 °Стан төмен емес.

В класының көліктері күшейтілген оқшаулағышпен шығарылады.

Қолданылатын тасымалдау құралының түріне байланысты суыту көлігі былай бөлінеді: теміржол, автомобиль, су көлігі(теңіз және өзен), ауалы, құбырлы және контейнерлі.