зу процесінің турақтыларын анықтау.

Жұмыстың мақсаты. Сүзудің тұрақтыларын және тұнбаның меншікті кедергісі мен сүзу бөгетінің кедергісін анықтау

 

6.1 Теориялық бөлім

Бір күйдегі заттарды ұстап қалатық, ал екінші күйдегі заттарды өткізіпжіберетін кеуекті (ұсақ тесікті) бөгеттер жәрдемімен, әртекті жүйелерді (системаларды) ажырату процесі сүзу процесі деп аталады. Суспензияларды (дисперсті фазасы қатты зат, ал дисперсиялық ортасы - қатты зат ерімейтін сұйық жүйе) ажыратқанда қатты бөлшектер сүзгі бөгетімен ұсталып, оның бетінде тұнба пайда болады, ал сұйық тұнба қабатынан және сүзгі бөгетінің кеуектерінен өтеді. Нәтижесінде суспензия сүзіндіге (фильтрат) және ылғалды тұнбаға ажыратылады.

Сүзудің екі түрі болуы мүмкін:

а) кеуектерді бітеу арқылы - қатты бөлшектер кеуектерде ұсталып қалады да, ал сүзу бөгетінің бетіне тұнба тұрмайды;

б) сүзу бөгетінің бетінде тұнба пайда болу арқылы - қатты бөлшектер сүзу бөгетінің кеуегіне кірмей бөгетте ұсталады. Тұнба пайда болатын сүзу процесі іс жүзінде жиі кездеседі.

Сүзу гидродинамикалық процеске жатады. Сүзу процесінің ( Р) жылдамдығы бөгеттің екі жағындағы қысымдардың айырмасы сүзу процесінің қозғаушы күшіне тура пропорционал, ал бөгет кеуектерінен және пайда болған тұнба қабатынан өткен сұйыққа әсер ететін кедергілерге кері пропорционал болады. Сүзгі бөгетінің екі жағындағы қысымдардың айырмасы болу үшін компрессорларды және насостарды (ортадан тепкіш, поршеньді т.б.), пайдаланылады, сондай-ақ суспензняның гидростатикалық қысымы пайдаланады. Сүзгі бөгеттерді мақта матасынан (бөз, диагональ және т.б.), жүн матасынан (шұға, бәйке киіз және т.б.) синтетикалық талшыктарынан (полиамид, полихлорвинил) жасалады. Өнеркәсіпте кеуекті металдан, керамикадан және металлокерамикадан жасалған сүзу бөгеттері кеңінен қолданылады.

Қандай сүзгі бөгеттерін таңдап алу мына төмендегі шарттармен анықталады:

1) кеуектілігі мен (ұсақ тесіктердің размері қатты бөлшектерді бөгет бетінде қалатындай болу керек);

2) сүзілетін ортаның әсеріне химиялық төзімділігімен;

3) жеткілікті механикалық беріктігімен;

4) сүзу кезіндегі температураға жылулық төзімділігімен.

Сүзу процесіндегі кедергі сүзгі бөгетінің кедергісі және тұнба қабаты кедергісінің қосындысына тең болады, яғни:

R = R_с.б. + R_т (6.1)

Тұнба қабатының сұйық ағынына кедергісі қатты бөлшектер мен сұйықтың қасиеттеріне және сүзу шарттарына байланысты болады. Сүзу процесіне әсер ететін шарттардың ішіндегі ең маңыздысы, сүзгі бөгетінің екі жағындағы қысымдар айырмасы болып табылады. Сүзу бөгетінде пайда болған тұнбалар сығылмайтын және сығылатын болып бөлінеді. Сығылмайтын тұнбалардың кеуектілігі (кеуектер көлемінің тұнба көлеміне қатынасы) қысымдар айырмасы көбейгенде азаймайды. Сығылатын тұнбалардың кеуектілігі қысымдар айырмасы көбейгенде азаяды, ал оның сұйық ағынына гидравликалық кедергісі көбейеді. Іс жүзінде сығылмайтын тұнбалар размері 100 мкм көп болған анорганикалық заттар мысалы: құмның бөлшектерінен, карбонаттың және бикарбонаттың кристалдарынан құралады. Сығылатын тұнбаларға металл (мысалы: алюминий, темір, мыс) тотықтарының гидраттары жатады.

Суспензияның сүзу процесінің жылдамдығы қатты бөлшектердің физикалық қасиеттеріне және олардың ірілігіне байланысты болады. Қатты бөлшектердің ірілік дәрежесіне (диаметріне) байланысты суспензиялар төмендегі топтарға бөлінеді:

a) ipi d_б> 100 мкм

б)майда 0,5 <d_б<100MKM

в)лайқа 0,l<d_б<0,5 мкм

г) коллоидты ерітінді d_б < 0,1 мкм.

 

Сығылмайтын сүзгі бөгетінің бетінде сығылмайтын тұнба пайда болған кезде, тәжірибе нәтижесінде былай тұжырымдалған: сүзгі бетінің өлшем бірлігінен аз уақыт ішінде алынған сүзіндінің (фильтрат) көлемі қысымдар айырмасына тура пропорционал, ал сүзіндінің тұтқырлығы және тұнба мен бөгеттердің жалпы кедергілеріне кері пропорционал:

(6.2)

Мұнда: сүзінді көлемі, м³

сүзгінің беті, м²

сүзу уақыты, с

қысымдар айырмасы, Па

сүзгінің тұүтқырлығы, Па ^. с

тұнба қабатының кедергісі, м^-1

сүзу бөгетінің кедергісі, м^-1

Бұл теңдеуде

м/с өлшенетін

- сүзу процесінің айнымалы жылдамдығын өрнектейді.

(2) - теңдеуді интегралдау үшін тұнба көлемі V_T мен сүзінді көлемінін V_c арасындағы байланысты анықтаймыз.

Олардың қатынасын V_T/V_с=X_о деп белгілейміз, ал бұл суспензияның көлемдік концентрациясына тең.

Онда тұнба көлемі: V_т = X_oV_c

Сонымен бірге тұнба көлемін былай өрнектеуге болады:

V_т = h_тF

мұнда: һ_т - тұнба қабатының биіктігі

демек,

Х₀V_с = h_тF

Бұл жерде сүзгі бөгетінің бетіндегі біркелкі тұнба қабатының биіктігі (қалыңдығы):

(6.3)

Тұнба қабатының кедергісі:

(6.4)

Мұнда: - тұнба қабатының меншікті көлемдік кедергісі, м^-2. Тұнбаның меншікті кедергісі, тұтқырлығы I Па с болған сұйықтық биіктігі 1м тұнба қабатының 1 м/с жылдамдықпен өткенде жұмсалған қысымды (Па) көрсетеді. Тұнба қабатының меншікті кедергісі тұнба құрылысының сипаттамасын (1м²-дегі сүзгі бетіндегі кеуектер саны олардың пішінін және размері) есепке алады.

R_T-ның мәнін (2) теңдеуіне қойып сығылмайтын бөгет бетінде сығылмайтын тұнба алатын сүзу процесінің дифференциалды теңдеуін табамыз:

(6.5)

Сүзу процесін қысым айырмасы ( Р) және сүзу процесінің жылдамдығының (W) мәндері тұрақты болған режимдерде жүзеге асыруға болады. Р = const режимінде тұнба қабатының кедергісі көбеюіне байланысты процестің жылдамдығы азаяды.

Мұндай режимде (егер температурамен сүзгі құрылысы өзгермесе) (6.5) -теңдеуіндегі V және мәнінен басқа мәңдердің бәрі тұрақты. (5) - теңдеуін 0-ден V-ға және 0-ден дейінгі аралықта интегралдаймыз:

 

немесе

немесе (6.6)

бұл теңдеуден сүзу процесіне кеткен уақыт мынаған тең болады:

(6.7)

Сүзгілерді есептегенде олардың меншікті өнімділігін жиі қолданылады. Сүзгінің меншікті өнімділігі - сүзгі бетінің өлшемімен өлшенеді. Онда (6.7) теңдеуі былай м² сүзгі беті жазамыз:

(6.8)

Мұндағы тұрақты шамаларды: және

 

деп белгілесек, (6.8) теңдеуі былай жазуға болады: (6.9)

 

мұндағы: К₁ және К₂ - сүзу процесінің тұрақтылықтары:

К₁ - тұнбаның гидравликалық кедергісін, ал К₂ - сүзгі бөгетінің гидравликалық кедергісін сипаттайды.

Тұрақтылардың мәні белгілі болса, онда тұнбаның меншікті кедергісін:

және сүзгі бөгетінің кедергісін: (6.10) формулаларымен анықтауға болады. (6.9) теңдеуінің екі жағын да q-ға бөліп мына формуланы табамыз:

(6.11)

Демек (6.10) теңдеуі координаттарында АВ түзу сызығымен өрнектеледі. Бұл түзу абцисса осінің арасындағы бұрыштың тангенсі (6.2-сурет) tga = К₁, ал оның ордината осінен (АО) кесіп өтетін кесіндісі АО = К₂ тең болады.

К₁ және К₂ сүзгінің тұрақтылықтарын табу үшін (қысымдар айырмасы тұрақты болған кезде) зерттелген суспензияны берілген сүзгі құрылғысынан өткізіп тәжірибе жасаймыз. Тәжірибе барысында q және х шамаларының бір-біріне сәйкес бірнеше мәндерін белгілейміз. Сүзу процесінің соңында тұнбаның биіктігін өлшейді.

Тәжірибе алынған q мен шамаларын координатасына нүкте ретінде түсіреміз және осы нүктелерді түзу сызықпен қосып, оны ордината осімен қиылысқанша жалғастырамыз. Графиктен К₁ және К₂ мәндерін тауып, (6.10) формула бойынша г_т және R_с.б. есептейміз. Сосын Х₀-ны есептейміз.

Х₀ мәнін мына теңдеуден табамыз:

(6.12)

 

6.2. Қондырғының сипаттамасы

Қондырғы мына төмендегілерден құралған:

1. Сүзгі материалы қойылған сүзгі құйылғысы;

2. Сүзінді жиналатын ыдыс;

3. Дифференциалды манометр;

4. Аралық ыдыс;

5. Вакуум насос;

6. Ауа краны;

7. Қысқыш.

 

6.3. ЖҰМЫСҚА НҰСҚАУ

1. Мұғалімнің айтуы бойынша төмендегі қатты бөлшектер мен сұйықтың (Қ:С) қатынастарымен - суспензия дайындайды.

Қ:С (1:5, 1:6, 1:7, 1:8, 1:9, 1:10, 1:11, 1:12, 1:13, 1:14).

2. Алдымен (7) қысқыштың жабық екендігін тексеріп, вакуум насосты жұмыска қосады.

3. 6 - кран арқылы мұғалімнің вакуумын (100, 120, 140, 160, 180, 200, 250 мм.су бағанасы) белгілейді.

4. Воронканы үнемі толтырып және суспензияны үздіксіз араластырып тұру керек.

5. Сүзіндінің бірінші тамшысы түскен кезден бастап, секундомерді іске қосу керек.

6. Тәжірибенің барысында воронкаға (құйылғышқа) суспензияны қүйып тұру керек.

7. Ыдыстағы (2) белгіленген әрбір 100 мл сүзіндімен толған сайын уақытты жазып тұру керек. Секундомерді тәжірибе кезінде тоқтатуға болмайды.

8. Ыдыстағы сүзінді 500 мл-ге толғаннан кейін, воронкаға суспензияны құюды тоқтату керек және воронкадағы қалған суспензияны сүзгіден өткізу керек. Алынған сүзіндінің көлемін және уақытты жазу керек.

9. Вакуум насосты тоқтату керек.

10. Сүзгінің бетіндегі тұнбаның қалыңдығын металды сызғышпен өлшеп жазу керек.

11. Сүзіндінің температурасын өлшеу керек.

 

 

6.1. Қондырғының сипаттамасы

Қондырғы мына төмендегілерден құралған:

1-сүзгі воронкасы; 2-сүзінді жиналатын ыдыс;

3-вакуумметр; 4-аралық ыдыс;

5-вакуум насос; 6-ауа краны;

7, 8-қысқыш.

 

6.4. ТӘЖІРИБЕ МӘЛІМЕТТЕРШ ӨҢДЕУ

Тәжірибе кезінде өлшенген сүзінді көлемдерін V₁,V₂,... V₅-Ғ-ға бөліп мәндерін есептейміз. Абцисса осіне q-лердің (м³/м²), ал ордината осіне лердің мәндерін қойып, график сызамыз. Графиктен қарсы жатқан катеттің іргелес жатқан катетке (масштабтары бойынша) қатынасын алып (2-сурет) есептеп табамыз.

К₂ тұрақты шаманы, АО кесіндісін өлшеп, оған ордината осінің масштабын көбейтіп есептейміз. Бұдан кейін (10) формула бойынша тұнбаның меншікті кедергісі мен сүзгі бөгетінің кедергісін (R_c.б.) есептейміз. Сүзгінің сүзінді және тұнба бойынша сағаттық өнімділігін еселтеп табамыз.

(м³/сағ)

(м³/сағ)

Мұнда сүзіндінің тәжірибе кезінде жиналған жалпы көлемі, м³;

тұнбаның келемі, м³;

F - сүзгінің беті, м;

тәжірибе уақыты, с.

 

Кесте 6.1.Байқау хатттамасы.

№ № п.п.	Өлшеу уақыты, , с	Сүзінді көлемі, V, м3	Меншікті өнімділік, q, м3/м2
… … n

 

τ/ q

 

 

B μ AO=k₂

τ/ q =k₁q+k₂

tqα=k₁=BC/AC

A α C

 

 

K₂

 

 

О q

 

Сурет. 6.2.

 

6.5. Бақылау сұрақтары

1. Сүзу процесі деп қандай процесті айтады?

2. Сүзу процесінің қозғаушы күші?

3. Сүзу процесінің жылдамдығы?

4. Сүзу процесінің жылдамдығы неге тәуелді?

5. Тұнбаның және сүзу бөгетінің кедергілерін анықтау.

6. Сүзгінің тұнба және сүзінді бойынша өнімділіктерін анықтау.

 

 

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 7

Зертханалық жүгіртпек диірменнің жұмысын зерттеу

 

Жұмыстың мақсаты: Зертханалық жүгіртпек диірменнің жұмысын зерттеу.

 

7.1 Теориялық бөлім

Химиялық технологияның кейбір процестеріне шекизат ретінде қатты заттар қолданылады. Көп жағдайларда оларды ұсақтау қажет болады. Ұсақтау процесі ұсақтау көрсеткішімен сипатталады. Қатты затты ұсақтау көрсеткіші ретінде оның ұсақтау дәрежесі алынады

(7.1)

Мұндағы: d₁ – ұсақталған заттың бастапқы орташа диаметрі (өлшемі).

d₂ – аталған заттың ұсақталғаннан кейінгі орташа диаметрі (өлшемі).

Материалды ұсақтау дәрежесіне ұсақтау процестінің төмендегідей түрлері болады:

1. Ірі етіп ұсақтау.

2. Орташа етіп ұсақтау.

3. Майда етіп ұсақтау.

4. Өте майда етіп ұсақтау.

5. Коллоидты деңгейінде ұсақтау.

Ірі және орташа етіп ұсақтау тек қана құрғақ әдіспен, ал майда және өте майда етіп ұсақтау құрғақ, немесе ылғалды әдістермен жүргізіледі. Ұсақтаудың ылғалды әдісі сұйық ортада жүргізіледі, көбінесе сұйық ретінде су қолданылады. Ылғалды әдісті қолданған кезде ұсақталған заттың бөлшектерінің өлшемі біркелкілеу болып келеді, оның үстіне шаң (тозаң) пайда болуы азайды, алынған өнім оңай шығарылады.

 

Ұсақтаушы машиналар екіге бөлінеді:

1) Уатқыштар

2) Диірмендер

Уатқыш машиналар ірі және орташа етіп ұсақтау (уату) үшін қолданылады. Диірмендер орташа, майда, өте майда етіп және коллоидты деңгейде ұсақтау (ұнтақтау) үшін пайдаланылады.

Ұсақтағыш машиналардың мұндай түрлерге бөлінуі шартты түрде ғана өйткені уатқыштар мен диірмендер кейбір түрлері ұсақтаудың шектес түрлерін жүргізу үшінде қолданылуы мүмкін. Негізгі ұсақтауыш машиналар төмендегідей түрлерге бөлінеді:

1. Нақты уатқыштар

2. Гирациялық уатқыштар

3. Бағалы уатқыштар

4. Білікті диірмендер (уатқыштар)

5. Жүгіртпектер

6. Соққылы диірмендер:

а) Дезинтеграторла

б) Дисмембраторлар болады

 

Двигательдің қуаты цилиндр дөңгелектердің тербелу үйкелісін және мырғанау үйкелісін, жүгіртпек механизімінің кейбір бөлшектеріндегі үйкелісті женуге жұмсалады деп есептеуге болады.

Жалпақ (енді) дөңгелектердің тербелу үйкеліс күшін жеңуге жұмсалған қуат былай анықталған:

(7.2)

Мұндағы: п-двигательдердің айналу саны, мин^-1

G – дөңгелектің салмағы

f_T – тербеліс үйкеліс коэфициенті, 0,03-0,05

R – дөңгелектін радиусы, м

r_{О p} – дөңгелектін орташа тербелу радиусы (3-сурет), м

і - дөңгелектін саны

w – бұрыштық жылдамдық, рад/с,

(7.2) теңдікке айналым және жылдамдықты қойып төмендегі теңдікті аламыз

(7.3)

осыдан:

(7.4)

мұнда: n – тік біліктің айналу саны, n = 32 айн/мин.;

r_ОP – дөңгелектін орташа тербелу радиусы, м;

r₁ = 160 мм, r_В = 96 мм, r_СР = 128 мм,

b – дөңгелек ені, м; b = 64 мм.

Дөңгелектің сырғанау үйкелісін жеңуге жұмсайтын қуат:

(7.5)

мұнда: f_CK – сырғанау коэффициенті, f_CK = 0,3 ¸ 0,4.

Двигателді жүргізуге жеткілікті қуат:

(7.6)

мұнда: h - қондырғының ПӘК-і, h = 0,3 ¸ 0,5.

Сонымен жалпы қуатты есептейміз:

(7.7)

 

 

7.2-сурет.

Қармау бұрышы D/d қатынасын анықтау

 

7.3-сурет

Двигательдің қуатын анықтау

 

Горизонталь жазықтықпен дөңгелектің бетінің кесек материалмен түйіскен нүктесі арқылы жүргізілген жанама түзудің арасындағы бұрышты қармау бұрышы деп айтады. Диаметрі d кесек материалды диаметрі Д жалпақ дөңгелектін астына тартып жаншу керек болды дейік (7.3 сурет). Кесек материалды А нүктесінде ұстаған шақта тең әсерлі Р күші мен Ғ=Р күші пайда болды. Бұл күштер оларды құрастырушы күштерден тұрады; Р кесекті кері итру күші, ал РҒ cosα оған қарама-қарсы, кесекті дөңгелектің астына тарататын күш. Бұлардан басқа кері әсер күші Р₁ мен үйкеліс күші Р₁ пайда болады. Кесектің тепе-теңдік қалпында ОХ осіне барлық күштердің проекциясы былай жазылады:

 

Теңдеудің екіжағын да Pcosα- ға бөлеміз:

(7.8)

мұнда: f – үйкеліс коэффициенті, f = 0,3 ¸ 0,5.

Жүгіртпек дөңгелекінің диаметрі мен ұсақталатын материал диаметрінің қатынасын анықтау:

(7.9)

мұнда: D – Дөңгелек диаметрі, м; D = 238 мм;

d – ұсақтауға берілген материал бөлігінің орташа диаметрі, м.

 

 

7.2.Қондырғының сипаттамасы

Жүгіртпектің екі немесе (кей кезде) үш цилиндр тәрізді дөңгелектері (2) және табағы (1) болады. Жүгіртпектің табағына ұсақталатын материал салынады. Диірменнің дөңгелектер күрделі қозғалыс жасайды. Олар вертикаль (тік) білікпен (3) бірге тік өсті және бір мезгілде горизонталь есті (4) айналып қозғалады.

Тік білік (3) электродвигателімен конус тәрізді жетек арқылы байланысқан. Дөнгелектердің горизонталь өсті айналып қозғалу табақтағы (1) ұсақталған материалмен дөңгелектің цилиндр тәрізді бетінің арасындағы үйкеліс күшінің әсерінен болады.

 

 

7.1 – сурет. Жүгіртпек диірмені.

1-табақ, 2-дөңгелек, 3-тік білік, 4-горизонталь ось,

5-кривошип.

Материалдың ұсақталуы оның дөңгелектермен кездескен кезінде болады, материалдың ұсақталына жаншу және үйкелу әдістері себеп болады. Үйкелупроцесі дөңгелектің цилиндр тәрізді беті материалдың үстімен сырғанған кезде орын алады. Дөңгелектің цилиндр тәрізді бетінің әрбір нүктесінің өз осьінің бойымен салыстырмалы қозғалысы кезіндегі айналмалы жылдамдығы бірдей болады, ал дөңгелектің тік білік бойымен салыстырмалы қозғалысы кезіндегі оның дөңгелектің тік білік бойымен салысмтырмалы қозғалыс кезіндегі оның цилиндр тәрізді бетінің әр нүктесінің біркелкі болмайды. Ол жылдамдық нүктенің айналу радиусына пропорционал болады. Дөңгелектің цилиндр бетінің енінің орта шенінде жатқан нүктелерінде сырғанау процесі болмайды,ал басқа нүктелерінде ондай процесс орын алады. Мұндай сырғанаудың жылдамдығы жоғарыда аталған салыстырмалы қозғалыстардың айналмалы жылдамдықтардың айырмасына тең болады. Ең үлкен жылдамдығы дөңгелектін цилиндр тәрізді бетінің шетінде жатқан нүктелерінде жатады.

Дөңгелектер берік материалдың үлкен кесектерімен кездескен кезде кривошиптің (5) жәрдемімен жоғары көтеріледі, яғни машина сынаудан сақтап қалады.

Жүгіртпек диірмендер көбінесе ұсақтау және араластыру поцестерінің бір мезгілде өткізу үшінде қолданылады. Бұл процестер құрғақ немесе ылғалды әдістермен жүргізіледі.

 

7.3. Тәжірибені жүргізу жұмыстары

Ұсақталған материалдар ретінде кірпіш сынықтары, әк тасы, сланец фосфорит және т.б. қолданылады. Алдын ала лабороториялық жақты ұсақтағыштарда кесектерді 5-15 мм шамасына дейін майдалайды. Оның 1,5-3 кг дайын техникалық таразыда тартып алған соң азғантайдан жұмыс істеп тұрған жүгірпек табағына салынады.

Ұсақтау процесі басталғаннан 10-15 минут өткен соң жүгіртпекті тоқтатады. Оның 5-6 жерінен кішкентай қалақпен майдаланған материалды сынама ретінде алады. Оларды өзара араластырады да әрқайсысы 50-100г болатындай етіп не 4-ке, не 5-ке, не8-ге бөледі

Олардың қалаған бір бөлігін алып (бұл бөлікті «орталандырған бөлік» деп атайды) тесігінің өлшемі 50мкм елек арқылы өткізеді. Електі қалған қалдықтан таразыға тартып оның проценттік үлесін анықтайды:

бұл жерде: G – делектегі қалдықтың процентпен алынған мөлшерлері, %;

К – електегі қалдық, кг;

m – – орталандырылған сынаманың салмағы, кг.

 

 

бработка опытных данных

 

бұдан әрі жүгірпекті тағы да іске қосады да тәжірибені барлық алынған сынама еліктен өткенге дейін қайталай береді.

Алынған мәліметтерді 7.1-кестеге түсіреді.

 

Кесте 7.1.Байқау хаттамасы.

 

№№	Ұсақталған материалдың аты	Кесектің өлшемі, d, м	сынама, m, кг	уақыт, t, мин.	қалдық торда, К, кг	Дәрежесі помола, G, %

 

7.1. Кестедегі мәліметтерге сүйеніп ұнтақталу диаграммасы құрылады G = f(t).

Одан әрі қарай төмендегі шамаларды анықтау керек:

 

1. Дөңгелектің көлемі, V=πD²в

Мұндағы: D – дөңгелектің диаметрі, м (7.3-ші сурет)

в – дөңгелектің өлшемі:

π – 3,14

 

2. дөңгелектің салмағы: G=Vρg, H

Мұндағы. -дөңгелек материалының (шойынның) тығыздығы, кг/м³

3. N₁ – ші қуатының мөлшері есептеу (7.16-ші формула).

4. N₂ –ші қуатының мөлшерін есептеу (7.17-ші формула)

5. N қуатын есептеу (7.20-шы формула)

6. Дөңгелек диаметрін есептеу (11,12-ші формулалар)

Бұл формулалардағы «d» шамасы тәжірибенің алдында анықталады.

7, (7.11) немес (7.12) байланыстар арқылы есептелінген дөңгелектің диаметрі D₁ оның іс жүзіндегі диаметрмен D_п салыстырылады, мұндағы:

D_т – дөңгелектің тәжірибелік мәліметтер бойынша есептелген диаметрі.

D_п – жүгіртпек дөңгелегінің практикалық диаметрі.

 

 

7.5. Бақылау сұрақтары

1. Ұсақтау дәрежесі дегеніміз не?

2. Материалды ұсақтау түрлері?

3. Жүгіртпек диірменінің жұмыс жасау принціпі?

4. Қуат шығынының түрлері?

5. Қармау бұрышы мен үйкеліс бұрышының арасындағы байланыс?