SWOT талдаудың мәні

SWOT бұл нарықтағы компания жұмысының әсерлі не әсерсіз екендігін білу үшін пайдаланылады, яғни маркетингтік информацияға анализ жасай отырып, бизнесті қай жағынан дамыту керектігін анықтап сол бойынша ресурстарды сегмент бойынша орналастыру керек екендігін көрсетеді. Анализдің қорытындысы болып, маркетингтік стратегияны дұрыс жоспарлау немесе алдағы тексерістерге гипотезаны құру.Классикалық SWOTанализ фирманың шаруашылығындағы күштіжәне әлсіз жақтарын, потенциалды ішкі қауіптер мен тиімді мүмкіншіліктер анықтайды.Практикада SWOTанализ көбінесе проектіні басқаруда қолданылады, яғни маркетингтік жоспарлау процесінде.Проектінің Критикалық факторлары мен жақсы жұмыстың қажетті факторлары анықталғаннан кейін осылардың негізінде басты мақсатары мен стратегиясы, қаржылық көрсеткіштері айқындалады немесе есептелінеді. Өзінің концепсуалдық қарапайымдылығының арқасында, ол менеджерлердің арасында жеңіл әрі тиімді болып кетті. Анализ жасауда көп мөлшерде мағлұматтар не формальды дайындық қажет емес.Әр адам яғни сол компаниямен және де нарық туралы аз ғана таныс болғандар SWOTтық талдау жасай алады. Алайда, талдау қарапайымдылығынан кей кездері дұрыс емес асығыс шешімдерге келуі мүмкін.

30.Мотивацияның мазмұндық және іс-жүргізу (процессуалдық) теорияларының айырмашылығы: Мотивация - өзінді және басқаларды белгілі бір өзіндік мақсатқа немесе ұйымдық мақсатқа жетуге итермелейтін үрдіс.Басшы ойлаған мақсатына тиімді жолмен жетуі үшін, ол жұмысты дұрыс үйлестіріп, адамдарға жүктелген міндетін орындата білуі тиіс. Өз шешімін жүзеге асыру үшін басшы мотивацияның негізгі принциптерін қолданады.Мотивацияның басқару міндеттеріне жататыны – амалдар мен құралдар жиынтығы. Басқарушы мұны негіздеген мақсатқа жетуі үшін ішкі қозғаушы күшті (мотивтерді) пайдаланады.Әр адмның мінез – құлық ерекшеліктерінің өзіндік себептері бар. Біреулер жұмысқа жанын сала кіріседі, ал екінші біреулер қасақана бас тартады. Мұндайда мінез – құлықтағы мұндай өзгешіліктердің себеп- салдарын іздестіру қажет. Мотивация мазмұндық және іс –жүргізу тоерияларынан тұрады. Мотивацияның мазмұндық теориясы, адамдарды көздеген мақсатқа орай әрекет етуге мәжбүр ететін іштей талаптануды теңдестіруге негізделген. Бұл теорияның өкілдеріне А. Маслоу, Д. Маккеланд, Ф. Герберг және басқалары жатады.Мотивацияның іс жүргізу теориясы біршама кейінірек пайда болған. Ол негізінен алғанда, бірінші кезекте адамдардың түсінігі мен танымын ескере отырып, олардың өздерін қалай ұстайтындығына негізделген. Бұл категорияға Портер Лоулердің үміттену теориясы, әділдік теорыясы және мотивация моделі жатады.Мотивация қажеттіліктен туады. Қажеттілік бірінші және екінші болып жіктеледі: Бірінші қажеттілік өз табиғатында физиологиялық болып саналады. Бұған мысал ретінде тамаққа, суға, ауа жұтуға, ұйықтауға қажеттіліктер туады. Екінші қажеттіліктің табиғаты психологиялық. Мәселен табысқа, өзін құрметтеуіне, билікке жетуге құштарлық.Бірінші қажеттілік генетикалық негізде, ал екіншісі өмір тәжірибесі арқылы қаланады. Адамдарда тәжірибенің жинақталуы алуан түрлі болатындықтан, екінші қажеттіліктің біріншіден едәуір айырмашылығы бар.

31.Мотивацияны күту және әділеттілік теорияларының тәжірибеде қолданылуы Мотивацияның іс-жүргізу теориясы адамдар әр түрлі мақсатқа жетуі үшін өзінің күш жігерін қалай бөлетіндігін және мінез- ұлықтың нақты түрін қалай таңдайтығынын талдайды. Қажеттіліктің болатындығын теріске шығармай, іс- жүргізу теориясы адамның мінез- құлқын тек сол ғана айқындап қоймайды дейді.Мотивацияның іс жүргізу теориясы былайша бөлінеді: үміттену теориясы, әділдік теориясы, Портер Лоулер моделі. Үміттену теориясы мынадай қағидаға негізделеді: белсенді қажеттіліктің болуы адамдардың мақсатқа жетуінің бірден бір себебі – мотивациясы болып саналмайды. Адам өзінің таңдап алған мінез- құлық типі өзін қанағаттандыратындығына және ойлаған мақсатына жеткізетіндігіне сенеді.Үміттену – бұл жеке адамның белгілі бір оқығаға ықтималдығын бағалауы. Мотивация үміттену факторының: еңбек – шығыны – нәтижелері, үміттену- нәтижелері - көтермелеу, және валенттілік функцияларына бөлінеді.Еңбеке шығыны тарапына үміттену – нәтижелер бұл жұмсалған күш жігер мен алынған нәтиже арасындағы қатынас. Егер адамдар жұмсалған күш – жігер мен қол жеткен нәтижелер арасында тікелей байланыстың жоқтығын сезінсе, онда үміттену теориясы бойынша мотивация әлсірейтін болады. Мұндай өзара байланыстың жоқтығы жұмыскерлердің өзін -өзі дұрыс бағаламауынан, олардың диярлығының нашарлығынан немесе жұмыскердің өзіне бекітілген құқығын берілмеуінен болуы мүмкін.Нәтижелер тарапынан үміттену – көтермелеу қол жеткен нәтижелерге жауап ретінде нақты көтермелеуді немесе мадақтауды үміттенуі.Валенттілік үміттену бойынша белгілі бір көтермелеуге ие болғаннан кейін пайда болатын қанағаттану немесе қанағаттаннбау дәрежесі. Әділеттілік теориясы бойынша, адамдар жұмсаған күш- жігеріне тиісті көтермелеуді субъективті бағалап, осы тектес жұмысты басқа адамдар қалай қабылдайтындығын салыстырады. Олар көтермелеуді әділетсіз бағалаған жағдайда психологиялық шиелініс пайда болады. Тұтастай алғанда, егер адам өз еңбегі дұрыс бағаланбады деп санаса, онда ол күш жігер жұмсауын кемітеді. Егер ол өз еңбегін асыра бағалады деп санаса, онда ол, керісінше күш жігерін жұмсауды бұрынғы деңгейде қалдырады немесе тіпті арттыра түседі.

Портер-Лоулер моделіндегі 5 көрсеткіштің:жұмсалған күш,қабылдау,алынған нәтиже,сыйақы,қанағаттану дәрежесі арасындағы байланысты сипаттаңыз.

Лайман Портер ж/е Эдуард Лоулер кешенді іс жүргізетін мотивация теориясын жасады,бұл теорияда күту теориясының элементтерін әділеттілік теориясына біріктіреді.Негізгі түсініктер:күш жұмсау,қабылдау,алынған нәтиже,сыйақы,қанағаттану дәрежесі.

Портер-Лоулер моделі кеңінен қолдау тауып отыр. Мұнда мотивация жұмыскерлердің қажетсінуінің,үміттенуінің ж/е әділетті көтермелеуінің басты қызметі болатындығына негізделген.Жұмыскерлер еңбегінің нәтижелілігі олардың күш-жігер жұмсауына,жеке басының өзіндік ерекшеліктері мен мүмкіндіктеріне,сондай-ақ өз рөлін бағалауына байланысты.Жұмсалатын күш-жігер көлемі жұмыскерлердің көтермелеуді қаншалықты бағалайтындығына ж/е өзіне деген мадақтауға сенімділігіне байланысты.Портер-Лоулер моделі б/ша,еңбек нәтижелігі қанағаттану сенімін туғызады.

Сыйақыға күш жұмсау байланысы-ң ықтималдығын бағалау

Жұмысшы-ң рөлін бағалау

Портер-Лоулер үлгісі б/ша қызметшімен жеткен нәтиже 3 факторға байланысты:жұмсалынған күштер,адамның қабілеті мен мінез ерекшеліктері,еңбек процесінде мақсаттарды сезіну.Күш жұмсау өз кезегінде сыйақы құндылығына бағынышты болып келеді.Орындалған жұмыстың нәтижелері ішкі сыйақы,яғни жасаған жұмысына қанағаттану сияқты, ж/е сыртқы сыйақы,яғни премия,жұмыста көтерілулер сияқты факторларға әсер етеді.Орындалған жұмыстың нәтижелері мен ішкі сыйақы арасындағы сызық жұмыскердің нәтижесімен оған берілетін сыйақының қатынасын білдіреді.Ал,орындалған жұмыс нәтижелері мен сыртқы сыйақылар арасындағы сызық әділеттілік теориясына байланысты,әрбір жұмыскер өзінің жасаған жұмысына байланысты алатын сыйақысы арасындағы байланысты көрсетеді. Қанағаттану-әділет теориясына сәйкес ішкі ж/е сыртқы сыйақылар нәтижелерін білдіреді.Қанағаттану бұл сыйақының қаншалықты бағалы екенін көрсетеді.Портер-Лоулер моделі осындай факторлардың өзара байланысын ж/е олар бір-бірінсіз жүзеге аспайтынын көрсетеді.