.


:




:

































 

 

 

 


- doğrü (tərəf, sarı), qarşı.




-: doğru (tərəf, sarı), qarşı . , qarşı , , -. tərəf, qarşı - doğru. : Bağa doğru (tərəf, sarı); Düşmənə qarşı.

- dair, aid.

-: dair ... , aid , : O size aid bir söz demədi; Bu sizin məktubunuza dair dir. - .

- göre, esasən.

-: göre, esasən, (-), (-). : Son xəbərlərə görə (esasən); Ona göre.

- başqa (qeyri, savayı), ayrı, əlavə.

-: başqa (qeyri, savayı), ayrı, əlavə, , , . : Arzudan başqa (geyrı, savayı) hamı yatmışdı; Kitablara əlavə bir neçə jurnal da var.

Ouml;trü.

- ötrü, dolayı -, : Səndən ötrü (Senden dolayı); Xaricə getməkdən ötrü (Hariçe getmekten dolayı).

 

12. .

1. B a, ya, . : Bu onun anası ya (da) xalasıdır. da , ya da .

2. ya : Bu (ya) onun dostu, ya da qardaşıdır; O qoca kişi ya onun valideyni, ya da onun müəllimi, ya da taksi sürücüsüdür.

3. , ya(da) yoxsa. : Bu genç sizin oğlunuz yoxsa tələbinizdır.

4. B nə...nə(də) : Bu tələbə yaxşi, nə(də) pisdir.

: ki

) : ki, : ; : Mən gördüm ki, o yaxşi qaça+bilir.

) , : ki (kı, kü, ku), :

a, (mənim, onun) (in4), . , . : Sənin şirkətin burada, mənim- ki isə Moskvadadır; Sevil senin çantan balacadır, ərzağı Anarin- ki -na qoy.

) , : da / də : ki / kı, , . : Otaqda- şəkillər mənimdır.

) (: , ) ki2 , :

Hər mehmanxanada Xidmət Bürosu var. Mən bu mehmanxanada- -na getdim və xahiş etdim ki,onlar bizim grupumuza Qobustanda- şəkilləri göstərsinlər, çünki Qobustanda- -lar bütün dünyada məşhurdurlar.

) : ki . , : ... ; ... ; : Namiq indi ya universitetdə, ya da ki kitapxanadadır; O, nə məndən, nə səndən, nə də ki başqa bir adamdan soruşmadı.

e) / , : Sən ki bilirdin, o təhlükə altındadır.

13.

1. : -çi (-çı,-çü,-çu)

: - çi (-çı,- çü,-çu), , , : neft < neft+çi; deniz < deniz+çi. , : - ici (-ıcı, -ücü, -ucu) , : Sür+mək < sür+ücü (şöfr); Oxu+maq < oxu+cu; Al+maq < al+ıcı.

: -ca /-cə.

: - ca /-cə, , , : Sən rus-ca danışırsanmı? (Sen rusça konuşuyormusun?); Mən-cə bu düz deyil.(Bence bu doğru değil?)

: -mi /-mı.

: -mi /-mı, , . : Siz bu gün istirahət edəcəksinizmi?(Siz bugün istirahat edecekmisiniz?); O bu gün dərsini bilirmi? (O bugün dersini bilirmi?).

: , , .

, , , , .

4. : -li4 /-siz4.

: -li (-lı, -lü, -lu) -siz (-sız, -süz,-suz) . , : -li4, ; -siz4, . : Xeyir < xeyirli, xeyirsiz; Dad < dadlı, dadsız (tatlı, tasız); Ev < evli, evsiz; Pul < pullu, pulsuz; Mən < mənsiz; Sən < sənsiz; Onlar < onlarsız.

, , : -li4, , , : Bakı+lı, Azərbaycan+lı, Moskva+lı, Amerika+lı, Fransa+lı.

: -lıq /-lik.

o e : -lıq (-lik, -luq, -lük), . ?

Qumluq (kumluk); meşəlik (ormanlık); güllük. Dostluq; xəstəlik (hastalık); arvadlıq (avratlık). Qolluq (kolluk), başlıq (başlık); şalvarlıq (pantolonluk). Vətəndaşlıq (vatandaşlık); təmirlik (temirlik); ustalıq (ustalık).

: , . : -ma / -mə . : - ma /-mə, , , . :

( ) ( )
Yazma ( ) Yaz'ma ()
Yuma ( ) Yu'ma ()
Boyama Boya'ma ()
Hesablama Hesabla'ma ()
Ayırma Ayır'ma ()
Gözləmə ( ) Gözlə'mə ()
Bağışlama ( ) Bağışla'ma ()
Üzmə ( ) Üz'mə ()

 

, , . .

6. : -sa2

) , :

Kim+ isə, Nə+ isə, Hara+ isə

i :

Kim- , Nə- , Hara- sa. :

Səni kim- incidib? = Seni kimse incitmiş (mi)?

Bax, Sevil, çantamda nə- var. = Bak, Sevil, çantamda nese var.

Elçin hara- sa gedib, bilmirəm. = Elçin nereyese gitmiş, bilmiyorum.

) : bir:

Bir kəs, Bir şəy, Bir yer. :

Sən bir şəy (nəsə) almışanmı? = Sen bir şey (neyse) almışmısın?

Mən bir yerə getmək istəyirəm. = Ben bir yere gitmek istiyorum.

*) : Heç kim, Heç nə, Heç hara.

**) , , : Heç kəs, Heç bir şəy, Heç yer (yan). :

O oraya birinci dəfə gitmişdi. O orada heç kimi (kəsi) tanımadı. Ona göre o heç nə (heç şəy) öyrənmədi və oradan heç hara (yerə, yana) getmədi.

) :

Kimsə (-) Nəsə (-) Harasa (- / -)
Kiminsə (-) Nəyinsə (-) Haranınsa ( -)
Kiməsə (-) Nəyəsə (-) Harayasa (-)
Kimi(y)sə (-) Nəyisə (-) Haranısa ( -)
Kimdəsə ( -) Nədəsə ( -) Haradasa ( -)
Kimdənsə ( -) Nədənsə ( / -) Haradansa ( -)

 

: : hara .

7. :

) : - la /-lə :

Təmiz < təmiz- -mək; Bağ < bağ- la -maq; Göz < göz -lə -mək(beklemek); Yol < yol- la -maq.

) : - laş /-ləş :

Salam < salam- laş -maq; Razı < razı- laş -maq; Baha < baha- laş -maq(Pahalaşmak). :

Ayaq < ayaq- laş -maq; Yer < yer- ləş -mək; Əl < əl- ləş -mək; Bir < bir- ləş -mək.

) : - lan /-lən ; , : n(in4 ), : la4 : topla -n-maq; zəhərlə -n-mək. :

Ad < ad-lan-maq; Hirs < hirs-lən-mək (hırslanmak); Aqıl < aqıl-lan-maq; Var < var-lan-maq.

) : - al /-əl ( ) :

Sağ < sağ-al-maq; Köhnə < köhn-əl-mək (kocalanmak); Boş < boş-al-maq; Dinc < dinc-əl-mək

(sakinleşmek); Çox < çox-al-maq; Kök < kök-əl-mək (şışmanlaşmak).

) : - ar /-ər :

Ağ < ağ-ar-maq; Ot < ot-ar-maq (otlatmak); Göy < göy-ər-mək (mavileşmek); Boz < boz-ar-maq

(bozarmak).

e) : -iş4 - :

Yazmaq < yaz-ış-maq; Vurmaq < vur-uş-maq; Gülmək < gül-üş-mək; Görmək < gör-üş-mək;

Atmaq < at-ış-maq.

8. :

a) : - ça /-çə; -cıq /-cık; :

Kitab < kitab-ça; Dəftər < dəftər-çə; Meydan < meydan-ça; Ev < ev-cik; Şəhər < şəhər-cik.

) : - 4 :

Getmek < ged-iş; Görmək < gör-üş; Göstərmək < göstər-iş; Göndərmək < göndər-iş;

Satmaq < sat-ış; Gülmək < gül-üş.

) : - ik /-ıq; -ük /-uq :

Danışmaq < danış-ıq (danışık); Barışmaq < barış-ıq (barışık); Qarışmaq < qarış-ıq (karışık);

Kəsmək < kəsik; Cirmaq < ciriq (yırtık); Qırmaq < qırıq (kırık); Burmaq < buruq (buruk).

) : - ıntı4 :

Tapmaq < tap-intı (buluntu); Sıxmaq < sıx-ıntı (sıkıntı); Yağmaq < yağ-ıntı (yağış);

Tikmək < tik-inti (inşa); Yemək < ye-yinti (yeme); Sökmək < sök-üntü (söküntü).

9. :

) : - ca2 , ; : (h)elə.

Orada < (h)elə orada-ca ( , ); Küçədə < (h)elə) küçədə-cə ( );

O yerdə < (h)elə o yerdə-cə ( ); İndi < (һ)elə indi-cə ( ,

); O vaxtda < (h)elə o vaxtda-ca ( , ).

: .

) : - i4/-vi :

Ailə < ailəvi; Elm elmi (ilmi); Kütlə < kütləvi (kütlesel); Din < dini; Dairə < dairəvi (dairesel);

Mərkəz < mərkəzi.

) - ca(sına)2 :

Sakit < sakit-cə(sinə); Yüngül < yüngül-cə (kolayca); Yavaş < yavaş-ca(sına); Kobud < kobud-ca (kabaca).

) - bi , siz4.

Mərifət < bimərifət; Namus < binamus; Kef(keyif) < bikef; Şərəf < bişəref; Ədəb(edep) biədəb.

) - na :

Dinc(sakin) < nadinc; Mərd < namərd; Xoş < naxoş; Razı < narazı; Layiq < nalayiq; Təmiz < natəmiz.

: . , .

14: .

Yerinə, yuxarı, aşağı.

Ofis yuxarı da-dır, mağaza isə aşağı da-dır.= Ofis yukarı da-dır, mağaza ise aşağı da-dır.

Mən avtobusun yerinə, metro ilə eve çatmışam. = Ben otobusun yerine, metro ile eve erişmışım.

2. həç (hiç) :

; (); - (-). :

Sən həç başa düşmürsən = Sen hiç anlamıyorsun.

Bu gəcəni həç yatmamışam = Bu gece hıç yatmamışım.

Sən həç orada olmuşsan?

Biraz.

Mənə biraz su vər.

Orada azı 5 nəfər (şahıs) adam var idi.

Xoş(Hoş).

Eybi yoxdur.

Mən məktübü göndərməmişəm. Eybı yoxdur. = Ben mektubu göndermemişəim. Ayıbı yoktur.

Yaxşısı (o dur ki)...Yaxşısı, mən onun atası ilə danışım. = İyisi (o dur ki)...İyisi, ben onun babası ile konuşıyım..

Baxmayaraq ki... O evi satdı, baxmayaraq ki, heç kim razı deyildi. = Bakmayaraq ki... O evi sattı, bakmayarak ki, hiç kim razı değildi.

6. Elə / belə

: elə / belə öyle / böyle, :

- : , , ..

- : , ..

- .

) : , ; :

İndi binalar (b)elə hündürdür. = Şımdı binalar (b)öyle yüksektir.

Belə tez getmə. = Böyle tez(çabuk) gitme.

) : , , , :

Belə adamlardan mənə danışma. Xoşuma gəlmir. Beləsini hələ görməmişəm. = Böyle adamlardan bana konuşma. Hoşuma gelmiyor. Böylesini henüz görmemışım.

) : , :

Qoy hər şəy belə qalsın. = Peki her şey böyle kalsın.

Belə halda. Belə-belə adamlar (işlər, yerlər). Elə-belə. Bunla belə. Elə bil ki.

.

. . , . , :

Kim; Nə (ne); Hara (nereye); Necə (nasıl); haçan, nə vaxt (ne zaman, ne vakit)t; Hansı

(hangi); Neçə, nə qədər (nice, ne kadar, kaç); Niyə, nə üçün (niye, ne için).

8. : da / də, / .

Nə_cür, necə.

Nə cür (ev) () Necə (ev) Nə cür (alma) () Necə (alma) Nə cür (kitablar) () Necə (kitablar)

 

nə_cür, ne_tür. , , ne_gibi. nə_cür : necə, . , , : nə_cur. :

  • Necə (nə_cur) ev? Böyük ev.
  • Necə (nə_cur) kitab? Maraqlı kitab.

10. : deyil yoxdur, : değil yoktur.

Harada idi(lər).

: Harada idi, , : Neredeymişdi, . , o /- .

Mən orada id-im = Ben oradaymışım Biz orada id-ik = Biz oradaymışız
Sən orada id-in = Sen oradaymışsın Siz orada id-i-niz = Siz oradaymışsınız
O orada id-i = O oradaymışdı Onlar orada id-i-lər = Onlar oradaymışlar

 

.

, :

Qobud = Kaba Dar İnce Arıq = Zayif
Dərin = Derin Yaş = Islak Dayaz = Ufak Quru = Kuru
Qalın = Kalın Enli = Geniş Nazik  

 

:

) - : , , , :

Bu kitab (da) o kitab kimi (gibi) qalındır.

O (da) atası kimi kobuddur.

Bu yer o yer kimi dərin deyil.

Bu qızım o qızım kimi incə deyil.

Bu küçə o küçədən 3 dəfə enlidir.

) - ... , ... :

Bu küçə o küçədən (daha) enlidir.

Bu dəniz o dənizdən (daha) dərindir.

Sənin köynəyin (gömleğın) mənimkindən (daha) təmiz deyil..

Bu otaq (oda) o otaqdan (odadan) 2 metr uzundur.

) - : , :

Baykal en dərin gölder.

Bakı Azərbaycanda en böyük şəhərdir.

Nə qədər təz gəlsən, o qədər yaxşıdır. = Ne kadar çabuk gelsen, o kadar iyidir.

:

İncə - daha incə - en incə; Nazik daha nazik en nazik; Enli daha enli en enli.

13. : -di4r, , 3- . . : (), .

Bu nədir? Bu baltadır. Bu nədir? Bu əldir. Bu əldir? Bəli, bu əldir.

) , : mi2? . , .

14. :

) - , :

Balaca-balaca uşaqlar əl-ələ tutub bağa gedirdiler = Küçük-küçük çocuklar el-ele tutup bahçeye gidiyorlar.

) - :

Ovçu yavaş-yavaş quşa yaxınlaşdı və atəş açdı = Avci yavaş-yavaş kuşa yakınlaştı ve ateş açtı.

P.S. , , . . , , , .





:


: 2016-12-05; !; : 487 |


:

:

, .
==> ...

1719 - | 1537 -


© 2015-2024 lektsii.org - -

: 0.095 .