NAUKI POKREWNE polityki społecznej
Sfera polityki społecznej jest złożona, dlatego dyscyplina ta, zarówno w sferze działań jak i sferze nauki, musi utrzymywać bliskie związki z naukami pokrewnymi. Są to:
Demografia - informacje dotyczące przyrostu naturalnego, struktury ludności, migracji, umieralności i śmiertelności, wyzów i niżów demograficznych, itp.
Ekonomia i polityka gospodarcza - w działaniach należy uwzględniać sytuacje gospodarczą, realnie szacować możliwe do wykorzystania środki finansowe, koniunktura gospodarcza zakreśla możliwości działania, ich zakres;
Statystyka pozwala na zobiektywizowanie zebranych danych rzeczywistości społecznej, zbadanie dynamiki i przemian, dokonywanie porównań;
Socjologia dostarcza wskazań i metod badawczych, sposobów określania kwestii społecznych,
Filozofia i etyka określa system wartości wyznawanych przez społeczeństwo, określa co jest słuszne i sprawiedliwe,
Psychologia
Prawo
Nauki medyczne
Pedagogika społeczna i resocjalizacja
Kwestie społeczne to konkretne problemy społeczne o najwyższym stopniu dotkliwości, generujące sytuacje krytyczne w życiu jednostek i całych zbiorowości, a więc powodujących znaczne zakłócenia w życiu społeczeństwa (Danecki)
Cechy kwestii społecznych:
- Źródła tkwią wewnątrz społeczeństwa, w zasadach i mechanizmach życia zbiorowego
- Ich presję odczuwają duże zbiorowości
- Dotyczą stanów niepożądanych, którym należy przeciwdziałać
- Rozwiązać je można tylko zbiorowym wysiłkiem
- Wywołują sprzeczne interesy, co często wywołuje konflikty
Cele polityki społecznej
Według J. Auteytnera są:
Wyrównanie warunków życia przez zaspokojenie potrzeb ludności w różnym wieku
Tworzenie równego dostępu w korzystaniu z obywatelskich praw
Usuwanie nierówności społecznych
Kształtowanie stosunków społecznych
Asekurowanie przed zagrożeniami (ryzykami socjalnymi)
Według K.A. Wojtaszyk są:
Zapobieganie występowaniu dotkliwych problemów społecznych a także ich skali gdy się pojawią
Zaspokojenie podstawowych potrzeb ludzkich
Zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego
Realizowanie zasad sprawiedliwości społeczne
Organizowanie postępu społecznego
Celem jest zaspokojenie potrzeb jednostek i społeczeństwa przez działania:
- Opiekuńcze wyrównywanie społecznego standardu życiowego
|
|
|
- Prognostyczno-planistyczne - kompleksowe i perspektywiczne rozwiązania problemów rozwoju społecznego
Do katalogu podstawowych potrzeb społecznych zalicza się: pracę zgodna z kwalifikacjami, odpowiedni dochód z pracy, zachowanie bezpieczeństwa i higieny pracy, ochronę zdrowia i pomoc w chorobie, odpowiednie warunki mieszkaniowe, możliwość odpoczynku i kulturalne spędzenia czasu wolnego, możliwość kształcenia zawodowego, upowszechnienie kultury, walkę ze zjawiskami patologii społecznej.
Nurty polityki społecznej
I. Nurt socjalistyczno - strukturowy (Kont. Krzeczkowski socjolog.) - w tym nurcie zwracano uwagę na to, że przedmiotem polityki społecznej powinna być struktura społeczna czyli budowa społeczeństwa jego uwarstwienie. Przedstawicieli tego nurtu interesowała polityka społeczna z punktu widzenia możliwości zmian struktury społecznej w kierunku usuwania sprzeczności powstających najczęściej w efekcie nierównomiernego rozwoju.
II. Nurt ekonomiczno społeczny (St. Rychliński, Kazimierz Seconski) jest to nurt, który opiera się o analizę powiązań polityki gospodarczej z polityką społeczną. Szczególną uwagę zwraca się w tym nurcie na problemy tylko planowania społecznego, którego celem jest wzrost gospodarczy. Daje szansę na poradzenie sobie z problemem bezrobocia, rozwiązuje problemy społeczne.
III. Nurt socjalno bytowy (Zofią Daszczyńska-Godlińska, S. Czajka, Lucyna Frąckiewicz) - jest to nurt związany z koncepcją doraźnej poprawy warunków życia i pracy. Naczelnym zadaniem polityki społecznej jest podnoszenie poziomu życia szerokich grup społecznych dokonywanych przez wprowadzenie reform na drodze ewolucyjnej obejmujące różne kategorie ludzi. Jest to nurt, który zawraca uwagę na byt.
IV. Nurt psychologiczno-społeczny (Wojciech Szubert) - traktuje politykę społeczną jako działalność zmierzającą do zaspokojenia różnorodnych potrzeb całego społeczeństwa. Autor rozwinął teorię systemu potrzeb w różnych przekrojach. Zwracał on uwagę na potrzeby dzieci i młodzieży, ludzi starych, kobiet, rodziny. Okazało się, że takie systematyzujące podejście do potrzeb ma duże znaczenie praktyczne ponieważ wskazuje ono podmiotom polityki społecznej zakres ich działania.
Wartości, na których opiera się polityka społeczna:
- indywidualne wolności i prawa człowieka
- emancypacja grup zagrożonych wykluczeniem lub dyskryminacją
- wartości wspólnotowe
- bezpieczeństwo i ochrona ludności przed szkodliwymi skutkami ryzyka
- równość sytuacji szans w rozmaitych rodzajach aktywności życiowej
- dłuższe życie, lepsze zdrowie, rozwój
- ochrona przygody
- ciekawa i doceniana praca, twórczość, rozwój wiedzy
- różnorodność życia, satysfakcjonująca konsumpcja, dostęp do czasu wolnego
|
|
|
- własność
- wiara religijna
- patriotyzm
- szczęście osobiste i rodzinne
Funkcje wartości: programowa, motywacyjna, normotwórcza, prognostyczna.
Zasady polityki społecznej współczesnych państw:
zasada przezorności (motywowania ludzi do przezorności)
zasada samopomocy
zasada solidarności społecznej (wyższe są interesy wspólne od interesów jednostek)
zasada pomocniczości (subsydiarności)
zasada partycypacji (uczestnictwo aktywne i świadome)
zasada samorządności
zasada dobra wspólnego
zasada wielosektorowości (wielopodmiotowości)
Podmioty polityki społecznej:
a) podmioty międzynarodowe: Zgromadzeni Ogólne ONZ, Rada Ekonomiczno-Społeczna ONZ, UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury), FAO (Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa), WHO (Światowa Organizacja Zdrowia), UNICEF (Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom), międzynarodowe organizacja związków zawodowych, MOP (Międzynarodowa Organizacja Pracy).
b) władza publiczna, w tym szczególnie państwo, to główny podmiot polityki. Władza ustawodawcza określa ramy prawne, cele, sposób finansowania; władza wykonawcza wypełnia te ramy przez powołanie odpowiednich struktur organizacyjnych oraz zapewnienie środków materialnych. Cześć obowiązków przeniesiono na zakres czynności władz terytorialnych (gminnych). Dotyczy to głównie sfery oświaty oraz sfery kultury. Działają MPiPS, ZUS, komisje sejmowe (Komisja Polityki Społecznej i Rodziny, Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży)
c) organizacje pozarządowe (społeczne), które działają w zakresie wytyczonym przez swój status. Dysponując własnymi środkami finansowymi podejmują suwerenne decyzje o ich rozlokowaniu. Te, które dysponują finansami pochodzącymi ze środków publicznych, działają w zakresie wyznaczonym przez władze publiczne. Działalność taką prowadzi też Kościół katolicki, różnego typu fundacje, PCK, TPD, ZEiR, Caritas, MONAR, itp.
d) lokalny wymiar polityki społecznej działalność samorządów lokalnych. Do zadań należy tworzenie i zapewnianie sprawnego funkcjonowania urządzeń infrastruktury społecznej. W kwestiach socjalnych skupia się głównie na pomocy rodzinie.
e) społeczna rola zakładu pracy może mieć wymiar doraźny (sytuacje losowe), dodatkowych ubezpieczeń, mieszkań służbowych/osiedli pracowniczych.
f) Sektory te uzupełniają się w działaniach. Należy jednak pamiętać, że większość podmiotów sektora pozarządowego tworzy sektor prywatny, nakierowany na zysk (np. gabinety lekarskie, przedszkola, poradnie, itp.)
