Experientia docet. Qui quaerit, reperit. Non scholae, sed vitae discimus (Seneca). Mala herba cito crescit. Experientia est optima magistra. Charta non erubescit. In aqua scribis. Pecunia non olet. Quantum scimus gutta est. Ne noceas, si juvare non potes.
.
lapar-, necr-, cephal -.
.
1.. .
: semper, saepe, etc.
, .
1) 1- -us -e ( -o): latus, a, um lat-e; citus, a, um cit-o.
2) 2- -iter: brevis, e brev-iter; simplex, icis simplic-iter.
3) 2- ( ), Nom. -ns ( ), -er: sapiens, ntis sapient-er; recens, ntis recent-er.
4) : facilis, e facile; multus, a, um multum.
2. .
: brev-iter brev-ius; lat-e lat-ius.
, -us -e: brev-issim-us, a, um brev-issim-e; lat-issim-us, a, um lat-issim-e.
: ben-e mel-ius optim-e.
.
. 1-, ; 2- ; 3- ; 4- ; 5- ; 6- ; 7- . 8- ; 9- ; 10- ; 11- ; 12-- ; 13-- ; 14- ; 15- ; 16- ; 17- ; 18- ; 19- ; 20- ; 21- ; 22- ; 23- ; 24- ; 25-
. 1- ; 2- ; 3- ; 4- ; 5-- ; 6- ; 7-- ; 8- ; 9- ; 10- ; 11- ; 12- ; 13- , ; 14-- ; 15- - ; 16-- ; 17- ; 18- ; 19- .
|
|
|
. 1.
, .
Levis, e; malus, a, um; iucundus, a, um; difficilis, e; maximus, , um; brevis, e; celer, eris, ere; tutus, a, um; sapiens, entis; simplex, icis; citus, a, um; bonus, a, um; acer, acris, acre; longus, a, um; liber, era, erum; mollis, e; patiens, ntis; aeger, aegra, aegrum.
. 2.
.
I. 1. Officium medici est, ut tuto, ut celeriter, ut iucunde sanet (Celsus).
2. Facilius est morbos evitare, quam eos curare. 3. Renum et vesicae morbi in
senibus aegre curantur (Hippocrates). 4. Interdum difficile est sine consilio
dignoscere et prognosin morbi gravis dare. 5. Mali etiam morbi testimonium
est vehementer et crebro spirare. Mali etiam morbi signum est nimis celeriter
emacrescere (Celsus). 6. Nunc medicina carcinoma in statu nascendi curat.
7. Homines, qui male se habent et carcinoma suspiciunt, statim ad medicos
venire debent. 8. Morbus inveteratus semper difficile curatur, carcinoma autem
inveteratum insanabile est. 9. Multi morbi externi facilius, quam morbi interni
curantur, difficillime sanantur nonnulli morbi animi. 10. Ren dexter profundior
rene sinistro locatus est.
II. 1. Medici, ut Celsus sentit, aegrotos cito, tuto et iucunde curare debent. 2. Bene et recte curare non potest medicus, si origo morbi ignota est. 3. Bene dignoscitur, bene curatur. 4. Ubi pus, ibi evacua. 5. Facilius est morbos devitare, quam curare. 6. Magis necessarium est animum sanare, quam corpus.
III. De spanchnologia (Heister)
In spanchnologia considerantur: 1) ventriculus, intestina, hepar, lien et pancreas; 2) uropaea, sive urinae secretioni inservientia, ut renes, ureteres, vesica urinaria, urethra; 3) partes, generationi dictae; 4) organa respirationis et circulationis sangumis, in thorace et collo sita, ut pulmones, cor, diaphragma, partesque ad has pertinentes.
. 3.
.
1. . 2. . 3. . 4. . 5. .
.
.
() Acc. Abl.
, Abl.:
a, ab , , , , -;
prae , , -;
sine ;
pro , , , , ;
de , , , , , ;
cum , , , ;
e, ex .
Acc.
contra ;
supra ;
ad , , , ;
per , ;
intra , , .
in (, ) sub () Acc. Abl. .
? Acc. in aquam ( ), sub linguam ( ).
? Abl. in aqua ( ), sub lingua ( ).
.
( ). :
1. (Nom.) ;
|
|
|
, ;
2. ( ; , );
;
3. .
Medicus peritus fracturam claviculae completam curat.
.
.
DE VERTEBRIS
In corpore humano triginta tres seu triginta quattuor vertebras distinguimus. Compages vertebrarum columna vertebralis vocatur. Vertebra forma similis est anulo osseo. Vertebra ex tribus partibus constat, quarum prima est corpus vertebrae, secunda arcus vertebrae, tertia processus. Processus vertebrae sunt: processus spinosus, duo processus transversi, quattuor processus articulares superiores et inferiores. Prima vertebra atlas, secunda axis nominatur, vertebra septima prominens. Vertebrae dividuntur in septem vertebras cervicales, duodecim vertebras thoracales, quinque vertebras sacrales et quattuor seu quinque vertebras coccygeas. In columna vertebrali distinguimus quinque partes: cervicalem, thoracalem, lumbalem, sacralem et coccygeam. Omnes vertebras praeterea dividimus in partes duas, quae sunt: vertebrae verae et vertebrae spuriae. Vertebrae verae ex cervicalibus, thoracalibus et lumbalibus vertebris constant. Vertebrae sacrales, quae os sacrum formant, et vertebrae coccygeae, quae os coccygis formant, vertebrae spuriae nominatur.
DE CRANIO
Sceleton capitis cranium nominatur. Cranium per atlantem cum columna vertebrali iungitur. Cranium dividitur in cranium cerebrale, sive neurocranium, et cranium viscerale, sive splanchnocranium. Cranium cerebrale ex octo ossibus componitur: osse frontali, duobus ossibus temporalibus, duobus parietalibus, osse sphenoidali, ethmoidali, occipitali. Cranium viscerale ossa quindecim formant: ossa palatina, zygomatica, nasalia, lacrimalia, conchae nasales inferiores, vomer, mandibula, os hyoideum. Cavum cranii cerebralis per foramen occipitale magnum cum canale vertebrali communicatur. Suturis ossa cranii iunguntur. Suturae variae sunt: sutura coronalis, lambdoidea, sagittalis et ceterae. Ossa cranii immobilia sunt, mandibula solum mobilis est. Varii musculi cranium tegunt: musculi frontales, occipitales, auriculares, nasales, zygomatici, temporales. In ossibus cranii multa foramina et tubera observamus.
DE OSSIBUS
Complexus ossium corporis sceleton vocatur. Forma et magnitudine ossa diversa sunt: distinguimus ossa longa, lata, brevia. Tibia est os longum, scapula os latum, vertebra os breve. In ossibus distinguimus corpus ossis et extremitates. Ossa inter se ligamentis et cartilaginibus junguntur. In osse foramina nutritia sunt. Foramina nutritia ossium plerumque in corpore ossis et in extremitatibus locata sunt.
STERNUM
Sternum e tribus partibus constat: parte superiore manubrio, parte media corpore sterni, parte inferiore processu xiphoideo. Manubrium habet in margine superiore incisuram jugularem. Margo inferior manubrii et margo superior corporis angulum sterni formant. In margine corporis sterni incisurae costales sunt.
HEPAR
Hepar glandula maxima corporis humani est. Substantia hepatis mollis rubrofusca est. Hepar in cavo abdominalis sub diaphragmate locatur et secretioni bilis inservit. Illud in lobos duos impares dividitur: lobum dextrum majorem et lobum sinistrum minorem. Lobus sinister dextro tenuior est. In hepate facies tres distinguimus: faciem superiorem, inferiorem, posteriorem. Facies superior convexa, facies inferior concava sunt. In hepate margines duo sunt: margo anterior acutus, qui impressiones duas seu incisuras habet incisuram vesicalem et umbilicalem, et margo posterior obtusus. Fel per ductum choledochum in intestinum duodenum intrat. Usus hepatis est, ut fel secernat.
DE SYSTEMATE NERVOSO
|
|
|
Systema nervosum in partes dividitur, quae sunt: systema nervosum centrale, systema nervosum periphericum et systema nervosum vegetativum. Systema nervosum centrale est encephalon et medulla spinalis. Systema nervosum periphericum ex truncis nervosis seu nervis et corpusculis nervosis terminalibus constat. Corpuscula nervosa terminalia sunt receptores stimulorum, qui in cute, in musculis, in ossibus, in articulationibus et organis externis locati sunt. Ad receptores etiam organon visus, auditus, olfactus et extremitates motoriae musculorum attingunt. Systema nervosum vegetativum partem centralem et periphericam habet. Figura medullae spinalis cylindrica, resticulo similis est. Medulla spinalis a foramine occipitali magno ad tertiam vertebram lumborum descendit. In medulla spinali duae intumescentiae considerantur: intumescentia lumbalis et cervicalis. Medulla spinalis, ut etiam encephalon, ex substantia grisea et alba constat.
DE CORDE
Cavum cordis in quattuor cameras dividitur: in duo atria et duos ventriculos. Atrium sinistrum et ventriculus sinister nominatur cor sinistrum seu arteriosum. Atrium dextrum et ventriculus dexter nomiriatur cor dextrum seu venosum. Cor est musculus, qui continenter contrahitur et dilatatur. Contractio parietum cordis systole, dilatatio autem diastole nominatur. Parietes cordis ex tribus stratis constant: endocardio strato interno, myocardio strato medio, et epicardio strato externo. Epicardium est folium viscerale pericardii. Pericardium est saccus clausus serosus. In pericardio duo strata considerantur, quae sunt: stratum fibrosum externum, seu pericardium fibrosum et stratum internum serosum seu pericardium serosum. Stratum internum serosum etiam in duo folia dividitur: in folium viscerale et parietale. Inter folium viscerale et parietale est cavum pericardii, quod liquorem pericardii continet.
DE ABDOMINE
Corpus hominis e capite, trunco et membris constat. Abdomen, trunci pars, inter pectus et pelvim siturn est. Pectus ab abdomine diaphragmate, membrana solida et musculosa, seiungitur. Regio abdominis dividitur in partes tres: epigastrium, mesogastrium, hypogastrium. Varii musculi cavum abdominis tegunt, ut musculus rectus abdominis, musculus externus, internus, transversus abdominis et ceteri. In cavo abdominis viscera locata sunt: hepar, stomachus, renes, lien, intestina et cetera. Morbi viscerum interdum aegre dignoscuntur.
DE RENIBUS
Renes in regione lumborum in posteriore parte ventris locati sunt. Ren dexter sub hepate, ren sinister sub liene siti sunt. Renibus urina secernitur. Cum renes sani sunt, urina limpida est. Inflammatio renis nephritis nominatur. Si sanguis aut pus in urina est, vel vesica, vel renes exulcerati sunt.
DE MUSCULIS
Musculi organismi humani forma varii sunt; sunt musculi longi, lati, breves. Musculi fasciis, quasi sacculis elasticis cinguntur. Fasciae in fascias proprias et fascias subcutaneas dividuntur. Fascia propria sive profunda e tela fibrosa compacta constat. Inter musculos distinguimus musculos rectos, obliquos, transversos. Sunt etiam musculi interni, externi, profundi. Magni musculi dorsi sunt: musculus trapezius, musculus latissimus dorsi, musculus rhomboideus et celeri.
OS COCCYGIS
Coccyx, seu os coccygis hominis adulti ex quattuor vertebris constat. Prima vertebra coccygis cornua coccygea habet. Cornua coccygea per ligamenta cum cornibus sacralibus coniunguntur. Primae et secundae vertebrae habent etiam processus lateralis, sed tertiae et quartae habent formam subrotundam et minores primis sunt. Vertebrae ossis coccygis processus spinosos et arcus non habent.
CORONA DENTIS
In dente distinguuntur tres partes: corona, collum et radix.
|
|
|
Corona dentis est pars externa dentis, prominens super marginem gingivalem. In parte coronali dentis est cavum dentis, quod in canalem radicis dentis transit. Canalis radicis dentis foramine apicis radicis dentis finitur. Per foramen in cavum dentis vasa et nervi penetrant. In cavo dentis pulpa coronalis et pulpa radicularis sunt.
In pulpa multa vasa et nervi sunt.
In corona dentis quinque facies distinguimus: faciem lingualem, faciem buccalem, masticatoriam et faciem contactas (faciem medialem et distalem).
Coronae dentium series dentium superiorem et inferiorem formant. Omnis series dentium sedecim dentes continet.
1. , , , .
Os zygomaticum; fovea costalis superior.
2. , , , .
-ul-, -cul-, -ol- arteria ae f; pila ae f; uva ae f; glandum i n; gingiva ae f.
-ari-, -ori- aqua ae f; vivum i n; serpens entis; terra ae f.
-ism- botulus i m; Sad; alcochol is m; lunatus a um; organon i n.
-ic- carbo carbonis m; chirurgus i m; chronos chroni m; splen splenis m; gaster tris f.
-e-, -ace- Amylum i n; Aurum i n; cartilag inis f; pharynx yngis m; vitrum i n.
-os-, -lent- fibra ae f; ulcus eris n; arteria ae f; caries ei f; bilis is f.
-ide- mastos i m; corax cos; rhombus; sphaera ae f; cubus i m;
-al-, -ar- scapula ae f; pectus oris n; medulla ae f; cortex icis m; frons ntis f.
-il-, -bil- medico are; miror are; utor uti; frango ere 3; ago ere;
-or- indico indicavi indicatum are; curo curavi curatum are; roto rotavi rotatum are; amo amavi amatum are; facio feci factum ere 3.
-us- efficio feci fectum ere 3; duco duxi ductum ere 3; tracto tractavi tractatum are; texo textui textum ere 3; transeo ii itum ire;
3. - , .
;
;
, , ;
, , , -;
, , ;
, ;
.
4. , , .
, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , -, , , .
, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , .
, , , , -, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , .
, , , , , , , , , , , .
5. . DE RENIBUS
Renes in regione lumborum in posteriore parte ventris locati sunt. Ren dexter sub hepate, ren sinister sub liene siti sunt. Renibus urina secernitur. Cum renes sani sunt, urina limpida est. Inflammatio renis nephritis nominatur. Si sanguis aut pus in urina est, vel vesica, vel renes exulcerati sunt.
