1
1. , :
levis, dilĭgens, magnus
2. , :
is magistrātus Romānus
3. : cogo, ĕre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : DCCXL; MCMXI
) : 789, 2431
5. . .
Semper necessĭtas probandi incubit illi, qui agit.
2
1. , :
simĭlis, prudens, pulcher
2. , :
id genus humānum
3. : audio, īre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MDCCCIV; CDXXVII
) : 44, 1999
5. . .
Fructus sine usu esse non potest, usus sine fructu potest.
3
1. , :
facĭlis, parvus, fortis
2. , :
hoc mare profundum
3. : absolvo, ĕre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
|
|
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MCMLXXIII; DCCXLIV
) : 87, 1643
5. . .
Si libertātem amittĭmus, maxĭma est capĭtis deminutio.
4
1. , :
difficĭlis, sapiens, latus
2. , :
iste casus improvīsus
3. : do, dare
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MDCXXXIX; CDLXXI
) : 566, 2090
5. . .
Mens testatōris in testamentis spectanda est.
5
1. , :
dissimĭlis, bonus, certus
2. , :
is heres felix
3. : doceo, ēre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MMVII; MCCXLI
) : 755, 989
5. . .
Servĭtus est constitutio gentium, quā quis dominio aliēno contra natūram subicĭtur.
6
1. , :
malus, innocens, audax
2. , :
totus exercĭtus Romānus
3. : facio, ĕre
) , , :
b) , :
|
|
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : LXVIII; MCDXXXII
) : 993, 1682
5. . .
Qui damnāre potest, is absolvendi quoque potestātem habet.
7
1. , :
ingens, simplex, celer
2. , :
ea filia pulchrior
3. : finio, īre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MDCI; CCCXCIX
) : 789, 2642
5. . .
In teste et vitae qualĭtas spectāri debet et dignĭtas.
8
1. , :
liber, incertus, fortis
2. , :
illa species singulāris
3. : labōro, āre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : CMLVII; MCMLXXXVI
) : 3321, 403
5. . .
Incertae persōnae legātum inutilĭter relinquĭtur.
9
1. , :
liber, incertus, fortis
2. , :
hic miles fortissĭmus
3. : mitto, ĕre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
|
|
h) , :
4. :
) : MDV; MMMDLVII
) : 1451, 528
5. . .
Dubitando ad veritātem pervenīmus.
10
1. , :
gravis, altus, humĭlis
2. , :
is fructus utilior
3. : noto, āre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : DCCXXII; MMCCCIII
) : 1468, 193
5. . .
Neque absens, neque dissentiens adrogāri potest.
11
1. , :
potens, antīquus, malus
2. , :
eadem culpa gravis
3. : punio, īre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : CDLIV; MDCCVII
) : 397, 4823
5. . .
In rem actio adversus eum est, qui rem possĭdet.
12
1. , :
utĭlis, celer, sapiens
2. , :
nostra mens celĕris
3. : rego, ĕre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MCMVIII; CDI
) : 2055, 753
5. . .
|
|
Privilegium est beneficium personāle et extinguĭtur cum persōna.
13
1. , :
levis, liber, magnus
2. , :
quilĭbet reus certus
3. : credo, ĕre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MCDXLI; DCCCLVIII
) : 8798, 628
5. . .
Voluntas testatōris ambulatoria est usque ad mortem.
14
1. , :
secrētus, parvus, brevis
2. , :
ille status civīlis
3. : scribo, ĕre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MMXCI; CCCLXXIII
) : 1459, 297
5. . .
Neque patrōni adversus libertos, neque liberti adversus patrōnos testimonium dicĕre coguntur.
15
1. , :
atrox, simĭlis, bonus
2. , :
id furtum manifestum
3. : colo, ĕre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MDCCCL; CXLIX
) : 3215, 362
5. . .
In adfīnem vel cognātum invīti testes interrogāri non possunt.
16
1. , :
iustus, difficĭlis, celer
2. , :
tuum nomen clarius
3. : vinco, ĕre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
|
|
) : MCMXCI; DLVII
) : 894, 2157
5. . .
Melior iustitia praeveniens, quam puniens.
17
1. , :
citus, nobĭlis, prudens
2. , :
ea pars maior
3. : veto, āre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MDCCLXXXVIII; MMIX
) : 493, 1757
5. . .
Servōrum peculia in bonis dominōrum numerantur.
18
1. , :
fortis, malus, latus
2. , :
ea regŭla difficĭlis
3. : video, ēre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MMDCXVI; XCIX
) : 9432, 953
5. . .
Testis idoneus pater filio aut filius patri non est.
19
1. , :
gravis, sevērus, pulcher
2. , :
mea domus tutissĭma
3. : venio, īre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MDXV; DCCXII
) : 1541, 974
5. . .
Invītam libertam uxōrem ducĕre patrōnus non potest.
20
1. , :
magnus, potens, facĭlis
2. , :
id delictum gravissĭmum
3. : respondeo, ēre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MCCCVI; CMXXVIII
) : 659, 5199
5. . .
Nullum patris delictum innocent filio poena est.
21
1. , :
innōcens, difficĭlis, bonus
2. , :
istud ius publĭcum
3. : trado, ĕre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MMCCXLI; DCCXI
) : 2412, 569
5. . .
Commercium est emendi et vendendi ius.
22
1. , :
parvus, brevis, longus
2. , :
ille vir clarissĭmus
3. : amo, āre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : DCCCXXXVIII; MLIX
) : 735; 1124
5. . .
In omnĭbus poenalĭbus iudiciis et aetāti et imprudentiae succurrĭtur.
23
1. , :
liber, magnus, sapiens
2. , :
haec urbs antīqua
3. : deleo, ēre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MMCCXVIII; CMXCVI
) : 573; 5421
5. . .
Imperio magistrātus adoptāmus eos, qui in potestāte parentis sunt.
24
1. , :
velox, fortis, pulcher
2. , :
idem rex crudēlis
3. : accipio, ĕre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : CMXCIII; MCDIV
) : 1519; 495
5. . .
Non in legendo, sed in intelligendo leges consistunt.
25
1. , :
bonus, simĭlis, felix
2. , :
idem anĭmal ferum
3. : lego, ĕre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MMMCCCXCI; CXLVIII
) : 645; 1286
5. . .
Ius publĭcum privatōrum pactis mutāri non potest.
26
1. , :
acer, iustus, dissimĭlis
2. , :
id crimen gravius
3. : defendo, ĕre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : DCLXXVIII; MMCMIX
) : 3498; 393
5. . .
Per adoptiōnem dignĭtas non minuĭtur, sed augētur.
27
1. , :
prudens, magnus, gravis
2. , :
hoc tempus felix
3. : nego, āre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MDXII; DCXCIII
) : 2408; 329
5. . .
In criminalĭbus causis probatiōnes debent esse luce clariōres.
28
1. , :
parvus, clarus, brevis
2. , :
iste homo prudens
3. : adopto, āre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MMDXCIII; MCCLVIII
) : 3758; 499
5. . .
Nunquam scelus scelĕre vincendum est.
29
1. , :
certus, malus, facĭlis
2. , :
quodlĭbet dubium nostrum
3. : divĭdo, ĕre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : MDCXVII; CCXI
) : 1665; 2583
5. . .
Nemo cogĭtur rem suam vendĕre, etiam iusto pretio.
30
1. , :
sapiens, celer, longus
2. , :
alĭquid argumentum plenum
3. : munio, īre
) , , :
b) , :
c) ( ), :
d) , :
e) , :
f) , :
g) , :
h) , :
4. :
) : CMXCVI; MMCCCXLIX
) : 2016; 184
5. . .
Res parva saepe rerum magnārum principium est.
(30 )
0
( )
1. , , , , :
2. .
:
3. , .
; . .
4. 3 :
( ); ( ); . .
:
1.
1. , , , , :
cives, actionibus, debita, rei, iustitiam,
2. .
:
levis,e liber,era,erum
3. :
) praesens indicativi activ: servio,ire ;
) praesens indicativi passivi: vendo,ere .
.
4. . 3:
/ ;
/ ;
) .
.
5. .
:
Res corporales tangi possunt, velut fundus, homo, vestis, aurum, argentum et denique aliae res innumerabiles.
2
1. , , , , :
personis, debiti, dies, manu, partem,
2. :
felix,icis malus,a,um
3. :
/ praesens indicativi activi: repeto,ere
/ praesens indicativi passivi: laudo,are
.
4. . 3:
/
/
.
5. , :
Si libertatem retinemus, sed civitatem amittimus, media est capitis deminutio.
3
1. , , , , :
status, rebus, amici, militis, causam,
2. :
celer,is,e facilis,e
3.
a/ praesens indicativi activi: scribo,ere -
/ praesens indicativi passivi: audio,ire -
4. . 3:
/
/
.
5. , :
Impunitas semper ad deteriora invitat.
4
1. , ,, ,
:
animalia, poenae, legibus, delicta, speciei,
2. :
antiquus,a,um gravis,e
3. :
/ praesens indicativi activi: repeto,ere
/ praesens indicativi passivi: invito,are -
4. . 3:
/
/
.
5. ,
.
Femina in familia viri sui locum filiae obtinet.
5
1. , , , , :
testamento, mores, patris, animalium, magistris,
2. :
brevis,e; liber,era,erum;
3. :
/ praesens indicativi activi: rego,ere - ,
/ praesens indicativi passivi: audio,ire -
4. . 3:
/
/
.
5. , :
Facta sunt potentiora verbis.
6
1. , , , , :
formularum, re, animalia, dolo, generibus,
2. :
prudens,ntis; brevis,e;
3. :
/ praesens indicativi activi: venio,ire -
/ praesens indicativi passivi: credo,ere
4. 3 .
/
/ .
.
5. , :
Reus ab advocato defenditur.
7
1. , , , , :
delictorum, tempora, leges, civis, usus,
2. :
sapiens,ntis; idoneus,a,um
3. :
/ praesens indicativi activi: provoco,are
/ praesens indicativi passivi: punio,ire
4. . 3
/
/ .
.
5. , :
Culpa lata dolo malo aequiparatur.
8
1 , , , , :
homini, testes, gentium, moribus, tutelam,
2. :
brevis,e; difficilis,e;
3. :
/ praesens indicativi activi: sentio,ire -
/ praesens indicativi passivi - claudo,ere -
.
4. . 3
/
/
.
5. , :
In favorem libertatis omnia iura clamant.
9
1. , , , , :
capitis, manu, regulis, delicto, arbitri,
2. :
brevis,e; parvus,a,um
3. :
/ praesens indicativi activi: habeo,ere -
/ praesens indicativi passivi: mitto,ere -
.
4. . 3:
/
/
.
5. , :
Vicinus meus aquam per fundum suum ducit.
10
1. , , , , :
argumenta, diebus, heredes, civitatis, capitum
2. :
audax,acis - , ;
gracilis,e -
3. :
/ praesens indicativi activi: erro,are -
/ praesens indicativi passivi: video,ere -
.
4. . 3
/
/
.
5. , :
Qui parcit nocentibus, innocentes nocet.
11
1. , , , , :
obligationes, fraude, factorum, periculum, servi,
2. :
fortis,e ; humilis,e - ;
3. :
/ praesens indicativi activi: dico,ere -
/ praesens indicativi passivi: amo,are -
.
4. . 3:
/
/
.
5. , :
In criminalibus causis probationes debent esse luce clariores.
12
1. , , , , :
dubio, specierum, commoda, filias, culpam,
2. :
impotens,ntis ; incertus,a,um ;
3. :
/ praesens indicativi activi - respondeo,ere -
/ praesens indicativi passivi veto,are
.
4. .3
/
/
.
5. , :
Qui ex me et uxore mea nascitur, in mea potestate est.
13
1. , , , , :
fructibus, civi, periculorum, tempora, testem
2. :
laetus,a,um - ; utilis,e
3. :
/ praesens indicativi activi: absolvo,ere -
/ praesens indicativi passivi: clamo,are - ,
.
4. . 3:
/
/
.
5. , :
Peccata contra naturam sunt gravissima.
14
1. , , , , :
res, iura, criminibus, manibus, familias,
2. :
modestus,a,um ; nobilis,e - ;
3. :
/ praesens indcativi activi: condemno,are ,
/ praesens indicativi passivi: doceo,ere - ,
.
4. . 3:
/
/
.
5. , :
Nuptias non concubitus, sed consensus facit.
15
1. , , , , :
fructu, servi, amicorum, die, causas,
2. :
mollis,e ; niger,gra,grum ;
3. :
/ praesens indicativi activi: debeo,ere -
/ praesens indicativi passivi: interrogo,are
.
4. . 3:
/
/
.
5. , :
Sapiens ipse fingit fortunam suam sibi.
16
1. , , , , :
species, casum, heredi, reges, morte
2. :
velox,ocis - ; ruber,bra,brum -
3. :
/ praesens indicativi activi: disco,ere
/ praesens indicativi passivi: monstro,are
.
4. , :
Dolus est cum aliud agitur, aliud simulatur.
17
1. , ,, , :
homines, partem, iuribus, tutelam, privilegio,
2. :
loquax,acis malus,a,um
3. :
/ praesens indicativi activi: valeo,ere
/ praesens indicativi passivi: emo,ere
.
4. . 3:
/
/
.
5. , :
Posessionem adquirimus et animo et corpore.
18
1. , , , , :
animalibus, probationum, militi, agrum, amici,
2. :
bonus,a,um vehemens,ntis , ;
3. :
/ praesens indicativi activi: sum,esse ,
/ praesens indicativi passivi: moneo,ere
.
4. . 3:
/
/
.
5. , :
Ignorantia praesumitur, ubi scientia non probatur.
19
1. , , , , :
rebus, iniuriam, delictum, fundos, capitis,
2. :
villis,e acidus,a,um
3. :
/ praesens indicativi activi: divido,ere -
/ praesens indicativi passivi: accuso,are -
.
4. . 3:
/
/
.
5. , :
Caecus adoptare vel adoptari non potest.
20
1. , , , , :
teste, hominis, scientias, genera, domini,
2. :
dulcis,e acer,acris,acre
3. :
/ praesens indicativi activi: probo,are
/ praesens indicativi passivi: vinco,ere
.
4. . 3:
/
/
.
5. , :
Adversus periculum naturalis ratio permittit se defendere.
21
1. , , , , :
fides, homines, militem, actionis, curam,
2. :
felix,icis parvus,a,um
3. :
/ praesens indicativi activi: statuo,ere -
/ praesens indicativi passivi: excuso,are - ,
.
4. . 3:
/
/
.
5. , :
Iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque iniusti scientia.
22
1. , , , , :
scholas, commodi, curae, homo, more,
2. :
viridis,e patiens,ntis
3. :
/ praesens indicativi activi: possum,posse
/ praesens indicativi passivi: defendo,ere
.
4.