Себу . Көктем дақылдар . Саласындағы негізгі дақылдар жаздық бидай , тары , арпа, сұлы

Дақылдар ауыл шаруашылығы далалық аймағын III себуге бастайды бірінші: Ойыл, Мұғалжар ауданы,; Содан кейін - II аймағы: Kobdinsky, Алға, Темір ауданы. Мен өсімдік шаруашылығы белдеуін дөңгелектеу: Мәртөк, Қарғалы, Хромтау, Әйтеке би ауданы. Ою - міндетті тәсіл аурулар мен зиянкестерден тұқым дезинфекциялау болып табылады. егу алдында 10-15 күн ішінде өткізіледі тұқым байыту. Ерте көктемде оңтайлы себу мерзімдері 8-12 күн ауысатын болуы мүмкін.

Арпа. Әлеуетті мүмкіндіктер бидай қарағанда айтарлықтай жоғары шығымдылығы көтеріледі арпа. Қолайлы жылдары арпа, ол жаздық бидайдың, сондай-ақ, осы мәдениет сілтеме қажет, бұл үшін ең жоғары қайтару береді. Арпа - ерте себу жемшөп мәдениеті. Ол жолаққа саяхат бірінші мүмкіндігі болуы мүмкін себеді, бірақ ол, әдетте, көктемгі егіс бидайды егуге, сондықтан олардың өсіру ауыл шаруашылығы техникасын өте ұқсас болып табылады. арпа тұқымы 2-30S температурада Ену бастайды. Бойды 20-22 0С үшін оңтайлы t0S. Жаздық арпа қашу минус 3-4 0C дейін төмен мұздатқыш шыдай. Тәжірибесін фермерлік достық қашу қабылдау мынадай ықпал ететін: уақытылы ерте себу; тек толық метражды ірі тұқымдар пайдаланыңыз; 6-8 см тереңдікке дейін топырақты ылғалды жапсырма қабаты тұқымдар. Сұлы - мал азығы дақылдарын. Астық сұлы - тамаша концентрат жылқы үшін жем, құс, жас мал. сұлы протеин бидай және арпа белоктар адам мен жануарлар үшін маңызды амин қышқылдарының өсті мазмұнын ерекшеленеді. Сұлы жылдық бұршақты, сондай-ақ жасыл көң дақылдар қоспасын жасыл жемшөп, шөп және сүрлем үшін пайдалануға болады. Ақтөбе облысында Тақырыбы сұлы технологиясы қанағаттанарлық өнім береді - 7-8 -дан 12-15 кг-ға / га. Сұлыны егу нормасы 2.5-2.7 млн. 1 гектарына астық өну. Сепкіштер тереңдігі - 5-6 см, топырақтың жоғарғы қабаты бар тереңдігін кептіріп 7-8 дейін өсті см егіс Стерневые әскери оқу-жаттығу өткізді немесе егістік кешендері отыр.

Жүгері - Ақтөбе облысында негізгі сүрлем мәдениеті. Оның өсіру технологиясын сақтауға қажетті жүгері жоғары өнім алу үшін. Жүгері оның ізашарлары үшін жақсы, құнарлы жер орналастырылуы тиіс тыңайған көктемгі дақылдар, көпжылдық шөптер қалыптастыру айналымы болып табылады.

Жылу мәдениет жылы топырақта жүзеге асырылады ретінде жүгері егу. Егіс ең үздік кезеңі топырақ 10-12 ° С дейін 10 см тереңдікте жылытылған алды кезеңі 01, STS - - 18, «АИСТ» СТВ - 108 ПОҚ - 109, СТВ - 8K, ПОҚ 8KU, ЖЖТ - 12 (Беларусь), ТК - М 4150A пайдалану дәлдікті Сверла HRC -6, SUPN -8 егу үшін, ТК -М 8000A, SCHMOTZER P4000, Amazone сепкіштер EDX 6000-2, EDX 6000-2C және EDX 6000-2FC, John Deere 1710, KINZE, Maxima, MONOSEM. Орта және ауыр топырақ құрылымы, себу тереңдігі ауыр 5-6 см-ге дейін, жеңіл топырақта 7-8 см дейін өзгереді. Сүрлемге өсіру үшін астында жүгері егіс 60-70 мың бірлікті құрайды га / 20-25 кг - 1 гектарына, өсіп келе жатқан астық деңгейі мөлшерлемесін себу 50-60 мың

Жүгері дақылдарын күтім қашу тырмалау басталады. Тырмалау Тургор өсімдіктерде азаяды кезде, күндіз 3-4 жапырақтар фазасында жүзеге асырылады. Тырмалау көлденең орындалған немесе диагональ 5 км / сағ жылдамдықпен дақылдары.

 

Судан шөбі. Халық шаруашылықтық маңызы, өсірілетін аудандары, өнімділігі. Біржылдық астық тұқымдас шөптердің ішіндегі аса бағалысы. Судан шөбі малға жас күйінде беруге, пішінге шабуға, сүрлем жасауға пайдаланылады. Сонымен бірге жайылым ретінде еліміздің оңтүстік құрғақ және жартылай құрғақшылық аудандарында тұрақты өсіріледі.

Көктей шабылғанда судан пішені өте нәзік, сапасы жөнінен ең жақсы бидайдың пішенінен кем емес, құрамында 12,3% протеин бар шөп береді. Оның 100 кг 17, пішенінде 52, сабағында 39,2, ал сүрлемінде 228 мал азық өлшемі болады. Көк шөбінің әр килограмында 65-80 г каротин, дәнінде ол 15,2-15,5%-ға жетеді. Басқа шөптермен бірге себілгенде мәдени жайылымдар жасауда да маңызы мол. Мал таптауынан зардап шекпей, жайылыстан кейін қайта өсіп, 25-30 күнде қалпына келеді.

Өсіру ерекшеліктері. Судан шөбінің жақсы алғы дақылдарына – күздіктер, отамалы және дәнді дақылдары жатады.

Судан шөбі егістігінің әр гектарына 20-25 т көң және N45P30K30 беріледі. Себілетін тұқым жақсы іріктелген, өнгіштігі 90 % кем болмауы керек, тұқымды 4-5 см тереңдікке, топырақ жылуы 12-150 болғанда себеді, жеңіл және құрғақ топырақта тұқымды 7-8 см тереңдікке ендіреді.

 

Картоп. Саласындағы картоп өсіру суармалы жатыр. Соңғы жылдары, кеңінен тамыр отырғызу алдын-ала кесілген жоталарының пайдаланылатын. Бұл өңдеу егу алдында өсіру ауыстырады, және құмды топырақта - егу алдында өңдеу. Жоталардың кесу екі- пайдаланып, қайта жаңартылған қопсытқыш KRN - 4.2 отырғызар алдында 1-3 күндері, үш - деңгейлі қанаты акциялар немесе қопсытқыштар KOR - 4,2, grebneobrazovatelem функциясы диірмен культиваторлар - тыңайтқыштар бір мезгілде қолдану 2.8.

Отырғызу дейін +12 күндіз температура ұстап фольга немесе басқа баспаналар картоп ерте өтеу мерзімі сорттарын, түйнектерінің алдын ала қыздыру жүзеге асырылады бұрын ерте және өт е ерте картоп егін жинау 1 айда... + 15 0 түнде C кем дегенде + 50C. оңтайлы жабық ылғалдылығы 80-85 % деңгейінде сақталады.

Мақсыр (сафлор) - тармақталған тік сабақты, бір- жылдық өсімдік. Оның қандауыр тәрізді сопақ жапырақтары өсімдік сабағына сағақсыз орналасады. Жапырақтарының жиегінде тікенектері болады. Сабақтың биіктігі - 100 сантиметр, кейде одан асып түседі. Гүлшоғыры - себетгүл. Гүлінің түсі ашық сары немесе қызылсары болып келеді. Бір өсімдікте 5-тен 60-қа дейін себетгүл бар. Жемісі - тұқымша. Бір себетгүлдегі ақ түсті, қырлы, жылтыр тұқымшалар саны 20-дай 100-ге дейін жетелі. Мақсырдың тұқымшаларынан май алынады. Олардың құрамында 25-37% май болады. Мақсыр майы күнбағыс майынан кем түспейді. Оның майы тағамға және техникалық мақсатқа (бояу, эмаль, сабын алуға) пайдаланылады. Мақсырдың тұқымшалары ауыл шаруашылық құстарына жем ретінде беріледі. Ал тұқым ұны ауыл шаруашылық малдарға кұнжара түріндегі малазық болып саналады. Мақсыр көптеген салаларда кеңiнен пайдаланылады, түрлi елдерде бояу, тағамдық, дәрiгерлiк, косметикалық мақсаттарға және мал азығы ретiнде пайдаланылады. Алайда ол тұқымында 32%-дан 39%-ға дейiн (дәнiнде 50-56%) жартылай құрғақ май болғандықтан, көбiнесе майлы дақыл ретiнде танылған. Мақсыр майлы-қышқылды құрамына қарай күнбағыс сияқты. Мақсырдың балаусалы сабақ жапырақтары сүрлемге салынып, малға беріледі. Күлте жапырақшалары да бағалы. Олардан қызыл және сары бояу өндіріледі. Аспаздыққа да пайдаланылады. Мата бояйтын бояу алынады. Солтүстік Африка және Азия елдерінде өсірілетіндіктен, мақсыр ыстыққа төзімді, құрғақшылыққа төтеп бере алады. Ол суды да үнемді жұмсайды. Мақсыр топырақ талғамайды. Өскіндері -6-10оС температураға төзеді. Өсімді мерзімі 93-117 күн.

Мақсыр - өте пайдалы өсімдік. Мақсыр (Сафлор) күнбағысқа қарағанда, неғұрлым құрғақшылыққа, ыстыққа, тұзға төзiмдi және сәйкесiнше сенiмдiрек дақыл. Мақсырдың отаны Эфиопия және Ауғанстан болып саналады. Мақсыр ерте пiсетiн жаздық өсiмдiк. Оның тұқымы топырақ температурасы +2-3ºС болғанда өсiп-өне бастайды, ал қолайлы температура — +6-8ºС. Мақсырдың өскiндерi -4-6ºС дейiнгi қысқа мерзiмдi суықтарға шыдайды. Өсiп-өну мерзiмi — 105-125 күн. Күздiк және жаздық масақты дақылдар, сондай-ақ отамалы дақылдар мақсырдың алдында егiледi.

Мақсырдың майдаланбаған тұқымынан алынған күнжара құрамында 6-7% май, 24-25% крахмал, 19% ақуыз болады, 100 килограмында 50 азық бiрлiгi және 13,3 кг сiңiретiн протеин болады. Күнжара ащы болса да, мал оған тез үйренiп алады әрi жақсы жейдi. Мақсырдың тұқымшалары құстар үшiн де пайдалы азық. Мақсырдың өзектi, жақсы тармақтанған, 2 метрге дейiнгi тереңдiкке бойлайтын тамыр жүйесi бар. Өскiн кезеңiнде тамырының тез өсуi және жапырағының баяу өсуi климаттың құрғақшылығына төтеп беруiн қамтамасыз етедi. Мақсыр жалаңаш тiк сабақты, биiктiгi 85-95 см, қолайлы жағдайларда биiктiгi 1,2-1,3 метрге жете алатын өсiмдiк. Мақсырдың гүлшоғыры — диаметрi 2,5-3,5 см себетгүл. Бiр өсiмдiктегi орташа себетгүл саны 10 және 25 дана аралығында ауытқып тұрады. Жемiсi — қырлары анық көрiнбейтiн күнбағыс тұқымының пiшiнiне ұқсайтын ұзын ақ тұқымша. 1000 тұқымның салмағы 35 пен 50 г арасында ауытқып тұрады. Мақсыр құрғақ континенттiк ауа райына бейiмделген, сондықтан дала аймағында, әсiресе, құрғақшылық жылдары тұқым шығымдылығы барлық жаздық дақылдар мен майлы зығырдан неғұрлым асып түседi. Мақсыр ерте пiсетiн жаздық өсiмдiк. Оның тұқымы топырақ температурасы +2-3ºС болғанда өсiп-өне бастайды, ал қолайлы температура — +6-8ºС. Мақсырдың өскiндерi -4-6ºС дейiнгi қысқа мерзiмдi суықтарға шыдайды. Өсiп-өну мерзiмi — 105-125 күн. Күздiк және жаздық масақты дақылдар, сондай-ақ отамалы дақылдар мақсырдың алдында егiледi. Мақсырды жүгерi, рапс, зығырдан кейiн егуге болады, бiрақ топырақты қатты құрғататын күнбағыс, қант және азықтық қызылша, ақ жүгерiден кейiн егуге болмайды. Дақылды бұрынғы орнына қайта себу мерзiмi — 4-5 жыл. Мақсыр — жаздық масақты дақылдар үшiн жақсы бастама бола алады. Мақсыр топырақ құнарлылығын талғамайды және тыңайтқыштың аз ғана нормасы енгiзiлген кезде нәрлi заттары аз топырақта айтарлықтай жақсы өнiм бередi. Оңтүстiктегi қара топырақта себу кезiнде сүдiгерге гектарына 20 кг дейiнгi дозада минералды тыңайтқыш енгiзу ұсынылады. Мақсырды әдеттегiдей қатарлап та, қатар аралығын 45-тен 70 см-ге дейiн етiп те себуге болады. Себу нормасы — гектарына 10-15 кг. Бiр гектар мақсыр шығымдылығы 16-20 центнер. Мақсыр тұқымының ылғалдығы 10-12% болғанда тiкелей комбайнмен жиналады. Өсiмдiк пен себетгүл толық сарғайып, тұқымы қатайған кезде бастыруға кiрiседi. Жиналған тұқым бастапқы тазартудан өтуi тиiс, ал қаже болған жағдайда 13%-дан аспайтын ылғалдылыққа дейiн кептiру керек. Майлы тұқым құнының жоғары болуының, қарапайым технологияның, өндiрiстiк шығындардың төмен болуының арқасында мақсырды өсiру көп пайданы және жоғары тиiмдiлiктi қамтамасыз етедi.

Майлы өсімдіктер

 

Майлы өсімдіктерге қүнбағыс, қыша, рапс, майкене, май бұршақ және басқа дақылдар жатады. Бұл дақылдар дәнінің құрамында 24-27 процент май болады. Осы қасиеттеріне қарай майлы өсімдіктер халық шаруашылығында жан-жақты пайдаланылады. Өсімдік майы жоғары кенеулі, сіңімді тағам. Сондықтан олар маргарин, консерві, кондитер, нан пісіру өнеркәсібінде кеңінен қолданылады. Өсімдік майлары тоқыма өнеркәрібінде (су өткізбейтін маталар, сиса жасау), клеенка өндірісінде, медицина саласында қолданылады. Олар жеңіл өнеркәсіп өндірісінде яғни сабын, зәйтүн, линолеум өндіру үшін шикізат қоры болыл табылады. Май бұшақтың күнжарасы мен май кене қоспалары желім, пластмасса және басқа заттар алу үшін қолданылады. Кейбір майлы өсімдіктердің (күнбағыс, зығыр, кенепшөп және тағы басқалары) күнжаралары мал үшін концентратты бағалы жем. Көптеген майлы дақылдар — балды өсімдіктер. Өсімдік майы — әртүрлі май қышқылдары қосылысынан құрылған күрделі үш атомды спирт-глицеринді эфирлер. Белок және углевод қосылыстарымен салыстырғанда өсімдік майы аз қышқылданатын жоғары кенеулі қосылыс, өйткені 1 г. өсімдік майында 9500 каллория болса, ал 1 г. белок пен углеводта осыған сәйкес 4400-4500 және 4000-4200 каллория бар. Әртүрлі майлы дақылдардың дәніндегі майдың мөлшері мен оның сапасы топырақ, климат, қолданылатын агротехника, әр өсімдіктің сорттары мен түріне байланысты болады

 

 

 

Практика жетекшісі Жубанышева Айбатша Умбетовна

 

 

 

“Ауыл шаруашылық тәжірибе станциясының”

орындаған жұмыстарының нәтижелері

 

 

 

 

 

 

 

Практика кезінде орындаған жұмыстар

 

 

 

 

 

 

Ғылыми практика жетекшісімен Буктыбаева Аксырга