ЮНЭСКА. Праграма Нематэрыяльная культурная спадчына

Немат.культурное наследие -концепция, предложенная в 1990-х гг. в качестве аналога Списку Всем.наследия, уделяющему основное внимание мат.к-ре. 2003-Конвенция по защите немат.культ.наследия.В статье 2 Конвенции определ:«Немат.культ.наследие» означает обычаи, формы представления и выражения, знания и навыки, -а также связанные с ними инструменты, предметы, артефакты и культ.пространства, признанные сообществами, группами и, в некоторых случаях, отдельными лицами в качестве части их культурного наследия. Такое немат.культ.наследие, передаваемое от поколения к поколению, постоянно воссоздается сообществами и группами в зависимости от окруж.их среды, их взаимод.с природой и их истории и форм.у них чувство самобытности и преемственности, содействуя тем самым уважению культ.разнообразия и творчеству человека. Принимается во внимание только то немат.культ.наследие, которое согласуется с существующими международно-правовыми актами по правам человека и требованиями взаимного уважения между сообществами, группами и отдельными лицами, а также устойчивого развития.Указаны также конкретные проявления немат.культ.наследия: устные традиции и формы выражения, язык как носитель нем.культ.наследия; исполнительские искусства (актёрская игра, музицирование, пение, танцы), обычаи, обряды, праздники; знания и обычаи, относящиеся к природе и вселенной; знания и навыки, связанные с традиционными ремёслами.Наследие не ограничено материальными ценностями и носит также название живого наследия, при этом эксперты организации не рекомендуют использовать слово аутентичный. Раз в два года проходят сессии комитета, которые определяют шедевры устного и немат.культ.наследия. Как и для Всемирного наследия, ряд шедевров требуют неотложной защиты и помещаются в специальный список. Такие объекты могут рассчитывать на спец.помощь и финансовую поддержку.В рамках этой программы реализуется также защита исчезающих языков. ЮНЕСКО выработала критерии сохранности языков и выпускает атлас исчезающих языков, в который включает все языки, которые нах.под угрозой исчезновения. Последнее издание атласа в 2009.

6. Азначэнненематэрыяльнайкультурнайспадчыныпаводле ЮНЭСКА.

7. Творчасць Мікалая Тарасюка

Мікала́й Васі́льевіч Тарасю́к (нарадзіўся 22 траўня 1932, в.Стойлы Пружанскага р-н, Берасьцейская вобь)-бел. разьбяр, музычны майстар. Народны майстар РБ (1989). У бацькоў было шмат зямлі і добрая гаспадарка. Пасля далуч.Зах.Бел.да БССР навісла пагроза «раскулачваньня» сям’і Тарасюкоў. Бацькі вымушаныя былі скасаваць шлюб, распалавініўшы гаспадарку. Аднак пасьля уся маёмасьць перайшла ў створаны калгас. Скончыўшы чатырохгодку, дапамагаў бацькам па гаспадарцы, пасьля працаваў у калгасе, застудзіўшыся на калгаснай сенажаці, прахварэў 16 гадоў, атрымаў інваліднасьць. У 2007г. памерла апошняя суседка М. Тарасюка, і ў цяп.час ён з’яўл.адзіным жыхаром роднай вёскі. У падоранай яму кватэры ў Пружанах жыве яго дачка. Творчасць Разьбой па дрэве і пляценьнем з лазы захапіўся з дзяцінства. Выразаць цацкі з дрэва пачаў для уласных дзяцей. 1-я працы былі невялікія па памерах, прыкладна 15 см у вышыню. Найбольшай вядомасьці М.Тарасюк здолеў дасягнуць падчас правядзеньня Ўсесаюзнага фэстывалю народнай творчасьці ў 1987г.За выставу ў Маскве атрымаў Залаты медаль ВДНГ і мэдаль лаўрэата фэстывалю, пасля чаго пачаліся пэрсанальныя выставы, на хутар пачалі завітваць журналісты, экскурсіі. Беларускай сялянскай працы прысвечаны цэлыя кампазыцыі з дрэва, лазы і саломкі: «Сялянскі дворык», «Апрацоўка ільну», «Жорны», «Збор ураджаю», «Жніво», «Мыцьцё бялізны», «Кросны» і іншыя. Кампазыцыі, прысвеч.народным абрадам беларусаў: «Вясельле», «Каляды», «Вячоркі», «Хаўтуры» ды інш. Мае таксама творы, прысвеч.цяжкаму эканам.становішчу сялянаў. Стварэньне твораў пачынае з прыдумваньня назвы-подпісу. Колькасьць экспанатаў вырасла настолькі, што месца ў хаце не ставала. У 1994г. Мікалай пабудаваў побач асобную хатку для экспанатаў, назваўшы яе музеем «Успаміны Бацькаўшчыны». Музей змяшчае каля 300 аўтарскіх работ. У 1994г. творы М.Тарасюка былі паказаны ў Нац.маст.музэіна 1ай Нац. выставе інсітнага мастацтва. Пэрсанальныя выставы адбыліся ў Мастацкім музеі Берасьця (2007) і Музэі сучаснага выяўленчага мастацтва (Менск, 2012). Мікалай Тарасюк займаецца майстраваньнем муз. інструмэнтаў: дудак, губных гармонікаў.У 2008 годзе выдадзены альбом-манаграфія «Сялянская энцыкляпэдыя ў творах Мікалая Тарасюка», які стаў першым выданнем падобнага кшталту ў Бел.пра творчасьць народнага майстра. А яго творчасць атрымала статус немат. гіст-культ.спадчыны РБ. У Польшчы пра М.Тарасюка зняты фільм «Гаспадар».Шведскі часопіс «Рамяство» у адным са сваіх нумароў 5 старонак прысвяціў творчасці М.Тарасюка. Прэміі і ўзнагароды: Ганаровая грамата за ўдзел у абласной выставе народнай творчасьці «Фарбы зямлі палескай». Берасце, 2005; Народны майстар РБ (1989) па драўлянай скульптуры. Лаўрэат Усесаюзнага фэстывалю народнай творчасьці (1987), спец.прэміі прэзідэнта«За дух.адраджэньне» ў намінацыі «Народная творчасьць» (2002).