Ақша нарығындағы тепе-теңдік. Ақша мультипликаторы және ақша ұсынысы. Артық резервтер нормасы

Ақша нарығындағы тепе-теңдік сұраныс пен ұсыныстың теңдігімен анықталатыны бізге анық.Ақша нарығындағы тепе-теңдік сұраныс пен ұсыныстың теңдігі:

Бұл ара қатынас і пайыз мөлшерлемесі мен Ү табыстың тепе-теңдік мәндерінің арасындағы байланысты ашады.

Тепе-теңдігі:

Md

R

 

M/P

Е

Бұл сызбада ақша нарығындағы теңдікті орнату мәселесіне келеміз. Ақша ұсынысы тік сызықпен берілген. Ақша сұраныс қисығы теріс көлбеулі болады, онда пайыздық мөлшерлеме жоғары, онда өтімділікке сұраныс аз. Ақша сұранысы мен ұынысы қисығындағы нүктеде қиылысу Е тепе-теңдікті пайыздық мөлшерлемені орнатады.

Келесі кезекте ақша ұсынысының мәнін акшатын болсам: Ақша ұсынысы дегеніміз – экономикадағы қазіргі уақыт мезетіндегі бар ақша көлемі. Ақша ұсынысы келесі элементтерден тұрады: қолдағы бар ақша және депозиттер.

Ақша ұсынысы мемлекеттік саясаттың негізгі құралы болып табылады. Оны мемлекет атынан Орталық банк реттейді. Ақша ұсынысын жиі ақша массасы деп те атайды. Ақша массасының көлемін реттеу саясаты ақша саясаты деп аталады.

Ақша ұсынысын реттеудің негізгі 3 құралы бар:

Ашық нарықтағы операциялар, яғни мемлекеттік құнды қағазды сату және сатып алу.

Орталық банктер құнды қағаздарды коммерциялық банктерге сатады.Бұл жағдайда артық ақшаның массалық резервтері төмендейді де, нәтижесінде экономикада мәмілелер азаяды, табыс та азаяды және керісінше.

(2) Міндетті резервтер нормасы. Ол былай белгіленеді: rr. Егер орталық банк міндетті резервтер нормасын өсірсе онда артық ақша массасы резервтері (M) төмендейді, нәтижесінде табыс деңгейі де төмендейді және керісінше.

(3) Есеп мөлшерлемесі. r пайыз өссе, артық ақша массасы резервтері төмендейді, оның нәтижесінде табыс деңгейі төмендейді және керісінше.

Ақша ұсынысы тек қана Орталық банктің саясатына ғана емес, сонымен қатар ақша иелері мен ақша сақтайтын банктердің іс-әрекетіне тәуелді.

Ақша ұсынысы деп қолдағы бар ақшадан және депозиттерден тұруын айтамыз.

Ms=C+D

C-қолма кол ақша

D-депозиттер

 

Ақша мультипликаторы- ақша массасы мен ақша базасының байланысын сипаттайтын коэффициент.

Ақша мультипликаторы:

m= m*MB

 

m=

 

m=

 

Ms=

 

Ақша мульти-ы формуласынан көріп тұрғанымыздай, депонирлеу коэффициентінің өзгеруі ақша мультипликаторына, сәйкесінше ақша ұсынысына әсер етеді. Оның маңызды факторлары келесі:

1. Байлық өзгеру нәтижесі

2. Чекті шот бойынша пайыз мөлшерлемесі

3. Банктік дүрлігіс

4. Көлеңкелі экономика

5. Салық мөлшерлеменің жоғарылауы

Ақша сұранысы және әсер етуші факторлар оның жылжуы (графикалық түрде ашып көрсету). Фишер теңдеуі.Ақша сұраныс және мотивтері.

Ақша сұранысы дегеніміз- шынайы ақша қорына сұраныс, яғни біз оның сатып алу қабілетін ескереміз. Ол баға деңгейінен тәуелді болып келеді. Бізге ақша шынайы түрде керек. Ақшаның нақты қалдықтарына сұраныстың функциясы бұлайша жазылады: (М/Р)^D = L(r, Ү), оның үстіне r пайыз мөлшерлемесіне тәуелділік кері, ал Ү табыстан – тікелей. Ақша айналысының жылдамдығы (табыс бойынша) орташа есеппен алғанда әрбір ақша бірлігі жылына неше рет жұмсалғанын көрсетеді, яғни

V = (P ^. Y) / M, мұндағы М - ақша жиыны, P - бағалар деңгейі, Y - шығарылым.

		M