Эпидемиологиялық процесс құрылымы

*сапроноздар Қоздырғыштардың эволюциясы: *Макроэволюция- дамудың барлық процесі*Микроэволюция- жеке түрлердің даму эволюциясы. Паразиттердің дамуының қысқаша нұсқасы: Кездейсоқ паразитизм---факультативті паразитизм----облигатты паразитизм; Толық нұсқасы:Сапрфиттер—кездейсоқ паразитизм—факультативті паразитизм—облигатты паразитизм—(өсімдіктер--жәндіктер—кемірушілер—жануарлар—үй жануарлары—адамдар арқылы осы жолмен таралады)-----антропоноздар қоздырғыштары. 68.ҚАН ИНФЕКЦИЯЛАРЫНДА АДАМ МЕН ТАСЫМАЛДАУШЫ ОРГАНИЗМДЕГІ ИНФЕКЦИЯ ҚОРЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІГІ.. Қан арқылы тарайтын инфекциялар: -осы топ ауруларының қоздырғыштары қан тамырларында орнласады. - инфекция көбінесе қан сорғыш жәндіктер арқылы тарайды (бит, бүрге, шыбын-шіркей, кенелер т.б.-инфекция таратушы факторлар болып табылады). Әр қоздырғыштың өзіне тән таратушысы бар. Тарау жолы – трансмиссивті деп аталады. Безгек-тұқымдас масалар, бөртпе сүзегі-бит, кенелік энцефалит – кенелер, ұйқы ауру-цеце шыбыны. Ерекшеліктері: 1) эндемиялық тарау, яғни осы инфекцияны сақтайтын және тарататын жәндіктер тіршілік ететін географиялық аймақ (безгек, кенелік энцефалит)2)табиғи ошақтар құру:- осы инфекцияларды сақтап, тарататын мал-хайуандар тіршілік ететін географиялық аймақ (оба, туляремия)3) маусымдық-таратушылардың биологиялық белсенділігі жоғарлайтын кезең (көктем-жаз айлары)Осы инфекциялардың тарау мүмкіншілігі мен дәрежесі таратушыларға байланысты: шыбын-шіркей тарататын аурулардың жайылуы кеңдеу болады. 4) инфекцияның алдын-алу-таратушыларды жою – яғни, дератизация өткізу болады.5) спецификалық профилактиканың тек қана қосымша маңыздылығы бар. Бұл топта тек қана 3 инфекция антропоноздар (безгек, бөртпе және қайтымды сүзектер), басқалары-антропоноздар. 2 топқа бөлінеді: 1.Типті қан инфекциялары – қоздырғыш қан айланысуынан шықпайды (безгек)2.Қоздырғыш қаннан-лимфа түйіндеріне тарап сыртқы ортаға шығатын жол табады (оба, туляремия).Кейде бұл инфекцияларда қоздырғыш жарақаттанған тері немесе шырышты қабаттар арқылы түсіп-лимфа түйіндеріне жетеді, одан қанға тарап-трансмиссивті тарауға мүмкіншілік туғызады.

9 Билет9 сұрақ: Эпидемиологиялық процестің қозғаушы күші: Л.В.Громашевскийдің осы теориялық тұжырымдамасы эпидемиологияда толыққанды заңның негізін қалады. Ол заңның тұжырымы былай: «Эпидемиялық процестің пайда болуы және үзілмеуі үшін міндетті үш элементінің өзара әрекеті қажет: инфекция қоздырғышының көзі, берілу механизмі, осы ауруды қабылдағыш халық Осы элементтер болмаса немесе олардың өзара әрекетін үзсе, онда эпидемиялық процесс тоқтайды».Л.В.Громашевский эпидемиялық процестің үш құрамдас бөлігін оның тұрақты (ішкі) тікелей қозғаушы күштері деп атады.Эпидемиологиялық процесті әлеуметтік-биологиялық жағынан сипаттағанда оның себебі мен даму жақтарын бірге талдаған жөн. Ол үшін бір-біріне қатынасы бар бөлшектерін біртұтас зерттеген тиімді. Эпидемиялық процестің «үштігі» (көзі, берілу механизмі, қабылдағыш) жұмыс істегенде әлеуметтік және табиғи жағдайлар тікелей әсер етеді, олар эпидемиялық процестің қозғаушы күші болады 39 сұрақ: Экологиялық және эпид-қ жіктелуі: Антропоноздар: *фекальды-оральды

* аэрозольды* трансмиссивті* контактілі*вертикалды берілу түрлері Зооноздар берілу турлері:*облигатты-трансмиссивті

*факультативті –трасмиссивті*комбинирленген (некровяной)* вертикалды берілу түрлері Сапроноздар *сапроноздар

69.ВИРУСТЫ ГЕМОРРАГИЯЛЫҚ ҚЫЗБАЛАР,ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ,АЛДЫН-АЛУ ЖӘНЕ ЭПИДЕМИЯҒА ҚАРСЫ ШАРАЛАР ҚАҒИДАЛАРЫ. Геморрагиялық қызбалар – бір топ жедел өтетін вирусты зооноэ аурулары. Жұғу жолдары әртүрлі жүретін, кенет көтерілген қызу мен интоксикацияның үстіне барлық денеге тараған капилляротоксиноз бенгеморрагиялықсиндромныңдамуыменсипатталады. Қазіргі уақытта адамдарда 13 геморрагиялық қызбалары болатыны белгілі, олардың көбі тропикалық аймақтар үшін эндемиялық аурулар. Қазақстанда, Конго-Қырымда бүйрек синдромды геморрагиялық қызбалары бар. Геморрагиялық қызбалар қоздырушылары арбовирустардың экологиялық тобына ареновирус және филовирустарға жатады. Геморрагиялық қазбалар - табиғи – ошақтық жұқпалы аурулар. Қоздырушылардың негізгі көздері – приматтар, кемірушілер мен ірі қара және ұсақ малдар, кенелер т. б. Геморрагиялық қызбаның жұғу механизмі де әртүрлі: арбовирусты геморрагиялық қызбаларда трансмиссивті: ареновирустық геморрагиялық қызбаларда – аэрогенді, алиментарлық, қарым-қатынас жолдарымен, геморрагиялық қызбалардың қоздырушысы кейбірде параэнтералды жолменде жұғуы мүмкін. Адамдардың геморрагиялық қызбалармен ауруға бейімділігі өте жоғары. Геморрагиялық қызбамен ауырғандардың өлімі 1-5 тен 50-70 пайызға дейін жетеді. Алдын алу шаралары: киим туралы айтасын. ЖӘРДЕМ: кенені алып тастау үшін медициналықмекемеге бару қажет, егер бұл мүмкін болмаса, онда жабысқан кенені оның тұмсығын сындырып алмауға тырысып, алып тастау қажет, қолғаппен немесе пинцетпен жұмыс істеу керек, жараны йодпен зарарсыздандыру қажет. Түсірілген кенелерді жақын жердегі емдеу мекемесіне немесе мемсанэпидқадағалау мекемесіне зерттеуге жеткізу қажет. Егер кенені алып тастау қиынға түссе, кененің шаққан жеріне өсімдік майын жағу қажет, сонда кене оңай түседі. Кенені жабық ыдыста сақтап, медициналық мекемеге жеткізу қажет. Кене шаққан тұлғалар таңертең және кешкі уақытта дене қызуын өлшей отырып, 14 күн бойы бақылануы үшін міндетті түрде медициналық ұйымға баруы тиіс.

10 Билет 40 сұрақ: Эпидемиялық проц-ң 3 тізбегіне бағытталған алдын алу және қарсы шараларды кешенді түрде жүргізу. 1) инфекция қордырғышының көзі --клиникалық дигноз қою –оңашалау --емдеу және тәртіп-шектеулік (обсервация-жұқпалы авурумен қатынаста болғандарды оңашалап, медициналық бақылау; карантин-жұқпалы инф-ң эпид-қ ошақтан таралмауын және аурудың басқа жақтан келмеуі үшін жасалатын іс-шаралар) 2) берілу механизмі--санитарлық гигиеналық шаралар--дезинфекция, дезинсекция,дератизация, стерилизация 3) Организмнің қабылдаушылығы --Иммундық алдын –алу

--Иммундық түзету, жедел алдын алу. Індетке қолданылатын шаралардығ барлығын 2 топқа бөледі: 1) Диспозициялық- инфекция жұқтырғанан кейінсырқаттылықтан сақтандыру шаралары*иммунды түзету,иммунды алдын алу,жедел алдын алу

2) Экспозициялық - адамға инфекцияны жұқтырмауға бағытталған шаралар*оңғашалау және медеу,тәртәп-шектеулік шаралар,санит-ветеринарлық,санит-гигиеналық шаралар.дератизация,дезинфекция,дезинсекция. 70.ОБА,ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ,АЛДЫН АЛУ ЖӘНЕ ЭПИДЕМИЯҒА ҚАРСЫ ШАРАЛАР ҚАҒИДАЛАРЫ. Оба – ypesis қоздырғышы шақыратын, әртүрлі механизмді жолдармен берілетін, клиникасында айқын интоксикация, теріні, өкпелік, лимфатикалық түйіндердің және басқа мүшелердің серозды қабынуымен, сепсистің дамуымен өтетін, аса қауіпті, жедел, табиғат-сынақты зоонозды инфекция. Этиологиясы. Қоздырғышы – Yesinia pestis. Yesinia тұқымының, Enperebaceriacefe тұқымдасына жатады, грамтеріс, қозғалмайтын таяқша мөлшері (1,5х0,7 мкм). Антигендік құрамы: 30 жуық антигені бар.термостабильді, термолабильді, соматикалық. (Қасиеттері: токсин бөлу:а)эндотоксинб)экзотоксин- агрессия ферменттерін өндіреді:- гиалуронидаза- коогулаза- фибринолизин т.б. Эпидемиологиясы: Табиғи ошақты. Инфекция көздері: - егеуқұйрық типті кемірушілер (300-ге жуық түрі белгілі)- сарышұнақ- суыр- теңіз шошқасы- тышқан- ауру адам.Берілу жолдары: трансмиссивті (кенелер арқылы)қарым-қатынас (зақымдалған тері және шырышты қабық арқылы)алиментарлы (тағам арқылы)ауа-тамшы (обаның өкпелік формасымен науқастанған адамнан)Мерзімділігі:жаз немесе күз-қыс мерзімдерінде инфекцияның негізгі көздеріне байланысты. Патогенез. Қоздырғыштың ену жолдары:зақымдалған терікөздің шырышты қабатытыныс алу жолдарының шырышты қабаты.асқазан-ішек жолдарының қабаты Клиникасы: Обаның клиникалық жіктелуі (Г.Г.Руднев 1970) А. Орналасу формасына байланысты: терілік, бубонды, тері-бубонды Б. Генерализденген түрі (сыртқы диссемирленген): біріншілік септикалық, екіншілік септикалық В. Ішкі диссемирленген түрі: біріншілік өкпелік, екіншілік өкпелік, ішектік. Инкубациялық кезең 3 күннен 6 күнге дейін. Емі: Обамен ауырған науқастарды тек стационарлық жағдайда ғана емдейді.Этиотропты емнің негізгі антибиотиктер болып саналады:стрептомицин левомицетин тетрациклин Обаның барлық түрлерінде ем ұзақтығы 7-10 күн. Алдын алу: табиғи ошақтарда аурудың пайда болуын алдын алу.обамен ауыру қауіптілігі жоғары адамдарды вакцинациялау (алдын алу шаралары)обаның басқа елдерден енуін алдын алу

15 Билет15 сұрақ:Инфекциялық процесстің патогенетикалық ерекшеліктері және олардың эпидемиологиялық маңызы:Инфекциялық процесс- қоздырғыш және ие организмдерінің өзара қарым-қатынасының нәтижесінде клиникалық түрде ауру пайда болуы н/е тасушылықпен аяқталу процесі.Барлық инф-қ аурулардағы экологиялық белгі- паразитизм.

2 өмір фазасы болады:1)бір организмде өмір сүре алу;2)бір организмнен басқа организмге ауыса алуы.Өмір сүруіне қолайлы ортаны- негізгі немесе спецификалық орта д.а.Адамда аур тудыратын қоздырғыштардың өмір сүру ортасын 3-ке бөледі:

-адам организмі,-жануар организмы-өлі орта антропоноздардың берілу түрлері: 1) фекальды-оральды2) аэрозольды

3) трансмиссивті4) контактілі зооноздардың берілу турлері:-облигатты-трансмиссивті-факультативті –трасмиссивті

-комбинирленген (некровяной) 75.ҚОЗДЫРҒЫШЫ ТІКЕЛЕЙ ҚАТЫНАС АРҚЫЛЫ БЕРІЛЕТІН ИНФЕКЦИЯЛАР.

Бактериалды:инф(гонорея,сифилис)вирустыинф(АИВинф,генитальдыгерпес,вирустыгепатит)паразитарлы(чесотка)грибковый(урогенитальды кандидоз)Бұл қоздырғыш өсу үшін адамның сыртқы терісін қолданады. Дене сырты терімен қапталған,өсінділер(тырнақ, шаш), сырты шырышты оболчкалар(көз,жыныс органдары,ауыз) осында да инфекциялар өмір сүреді. Бұл қоздырғыштар ұзақ уақыт теріде, көзде т.б. өмір сүреді.Олар жарақаттар, іріңдер арқылы жұғады. Шаш тырнақ арқылы да.Кейбіреуі спецификалық мысалы, чесотка алақанда дамымайды, тек саусақ арасында

11 Билет 41 сұрақ:

Антропоноз кезіндегі клиникалық диагностикалық – шағысдарға сәйкес тексеру жүргізу, яғни науқасқа жан-жақты зерттеулер жүргізу, осының барысында инфекция түрін анықтау. оңашалау -әр аурудың түріне,оның ауыр н/е жедел түрде өтуіне,басқа адамдар үшін қпуіптілігіне,т.б.байланысты жүргізіледі. емдеу,тәртіптік-шектеу шаралар-мына талаптарды орындау барысында бағаланады: -карантин жасалған аймаққа кіруге н/е шығуға тежеу қою.-жұқтырған аймақтағы адамдарды сау және науқастанғандарды топтарға бөліп орналастыру-арнайы қатынасу алаңдарын орнату Зооназдар кезіндегі санитарлық ветеринарлық шара- инфекция көзі болып саналатын хайуанаттардың түрін,санын, иесін т.б ақпараттар жинау.Бұл жұмыс ветеринармен бірігіп атқарылады.Ауырған малды жедел түрде оңашалап, соңынан құту жағдйын қарастыру керек. Дератизация- инфекцияның тасымалдаушысы болып табылатын кемірушілерді жою шаралары; химиялық (ратицидтерді қолдану) және механикалық (құралдар көмегімен ұстап алу)түрлері болады. 71.ТУЛЯРЕМИЯ,ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ, АЛДЫН АЛУ ЖӘНЕ ЭПИДЕМИЯҒА ҚАРСЫ ШАРАЛАР ҚАҒИДАЛАРЫ. Туляремия-қоздырғышының таралу механизмі әр түрлі болып келетін табиғи ошақты клиникасында интосикациямен, қызбамен, лимфа түйіндерінің және басқа жүйелердің зақымдалуымен жүретін, зоонозды жедел инфекциялық ауру. Этиологиясы: Қоздырғышы-Frahcisella tularehsis, Francezella туысы, Brucellaceae тұқымдасына жатады. Екі антигендік комплексі бар:қабықтық Vi антигенсоматикалық О антигенҰсақ кокк тәрізді және таяқшалар, капсула түзеді, эндотоксин бөледі, сыртқы ортада төзімді. Гр «-». Қоздырғыштың 3 түрі бар:арктикалық емес (американдық)орта азиаттық,галарктикалық (европа-азиаттық) Эпидемиологиясы: Туляремия кең тараған, спородикалық вспышкамен өтетін, табиғи ошақты болып кездесетін ауру. Табиғи ошақтың 5 түрі бар: орманда, қырда, таулы-өзенді, тоғайсыз, тундралық. Әрқайсысының өз ерекшелігі бар. Инфекция көзі: әр түрлі жабайы омыртқалы жануарлар (кеміргіштер, қояндар, тышқандар), ауылшаруашлық жануарлар (қой, шошқа, ірі қара малдар, солтүстік бұғысы). үй жануарлары (иттер), инод кенелері (қосымша резервуар) Таралу механизмі: контактілі, қарым-қатынас арқылы (зақымдалған тері жабыны, шырышты қабат арқылы).тағам арқылы, ауа-шаң, трансмиссивті (тістеп алса немесе кене, масаны езіп жіберсе жұғады) Мерзімділігі: жаз-күз айлары. Иммунитет: өмір бойы сақталады. Патогенезі: туляремия патогенезінде 3 маңызды фактор бар: 1. инфекциялық2.токсикалық3.аллергиялық Клиникасы: Инкубациялық кезең бірнеше сағаттан 7 күнге дейін, кейде 10 күн болады. Емі: этиотропты препараттар,патогенетикалық дезинтоксикациялық заттар,физиотерапия

13 Билет 13 сұрақ: Эпидемиологиялық процесс көрінуі:Эндемиялық сырқаттанушылық деп табиғи және әлеуметтік жағдайға байланысты осы жерде тұрақты қалыптасқан ауруларды айтады. Экзотикалық сырқаттанушылық деп қоздырғышты басқа жерден әкелгенде, осы жерге тән емес аурудың пайда болуын айтады. Эндамияның көрінуі:

* спорадиялық сырқаттанушылық - белг.бір территорияда, өзіне тән период уақытында көрінетін аз мөлшердегі сырқаттанушылық* эпидемиологиялық сырқат-қ - спорадиялық сырқат-тан деңгейі жоғары және сол территорияда бұрын анықталмаған сырқат-қ,сондықтан экзотикалық сырқаттанушылық ылғи да эпидемиялық болып табылады.* эпидемиялық бұрқ ету - аз уақытқа ғана сырқаттанушылқтың жоғарлауы* Пандемия - өте жоғарғы дәрежеде ж/е өте кең территорияда сырқаттанушылық-ң таралуы. 73.СЫРТҚЫ ҚАБАТ ИНФЕКЦИЯЛАРЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ Қоздырғыштар тері және шырышты қабаттар ішінде тіршілік етеді. Бұл топқа сіреспе, тілме, сібір жарасы, ящур, құтыру ауруы, газды гангрена кіреді. Тарау механизмі: -инфекция сыртқы ортаға тері және шырышты қабаттардың бөліктерімен, лимфа, қанмен шығады;-басқа организмге терінің және шырышты қабаттардың болар-болмас жарақаттары арқылы түседі. -тікелей қатынас арқылы жұғады (жыныс қатынас арқылы) Ерекшеліктері: бұл топтың инфекцияларының тарауы-тұрмыстық жағдайға байланысты болады. кейбір инфекциялардың тарауы таратушыларға байланысты 5 топқа бөлінеді:1.Типті инфекция-қоздырғыш және патологиялық процесс терінің үстіңгі қабаттарында орналасады (чесотка, трахома)2.Жарақатты инфекциялар – терінің бүтіндігі бұзылған кезде (тілме, сіреспе, газды гангрена)3.Қоздырғыш жарақаттанған шырышты қабаттар арқылы, немесе өзі терінің тегістігін бұзып қанға тарап, екіншіден теріні зақымдайды 4.Мал-хайуандардың тістеуінен тарайтын аурулар (құтыру)5.Жыныс ағзалар арқылы тарайтын инфекциялар (сифилис, гонорея ж.т.б.). Алдын алу: санитарлы мәдениет, тұрмыстық жағдайды жақсарту, травматизммен күресу

14 Билет14 сұрақ:Анропоноздар кезіндегі науқастар мен тасымалдаушылар инфекция көзі ретінде: Антропоноздар кезінде инфекция көзі де,тасымалдаушы да – адам б.таб. инфекцияның 4 түрлі берілу жолы белгілі:

1) фекальды-оральды2) аэрозольды3) трансмиссивті4) контактілі 74.ВИРУСТЫ ЖӘНЕ БАКТЕРИАЛДЫ ЭТИОЛОГИЯЛЫ СЫРТҚЫ ҚАБАТ ИНФЕКЦИЯЛАРЫ. Вирусты:вирусты сүйелдер,құтыру,паравакцина,гепатитВ,С,Д, АИВ инф.Бактериалды:гонорея,мерез,трахома,хламидиоз,газ гангренасы.Қоздырғыштар тері және шырышты қабаттар ішінде тіршілік етеді. Бұл топқа сіреспе, тілме, сібір жарасы, ящур, құтыру ауруы, газды гангрена кіреді. Тарау механизмі: -инфекция сыртқы ортаға тері және шырышты қабаттардың бөліктерімен, лимфа, қанмен шығады;-басқа организмге терінің және шырышты қабаттардың болар-болмас жарақаттары арқылы түседі.Бұл топтың инфекциялардың тарауында сыртқы ортаның факторлары роль ойнамайды-тікелей қатынас арқылы жұғады (жыныс қатынас арқылы)кей кезде мал хайуандар қапқан кезде жұғады (құтыру)- тарау факторлар ретінде тұрмыстық заттар, киімдер болуына тиісті. Ерекшеліктері: бұл топтың инфекцияларының тарауы-тұрмыстық жағдайға байланысты болады.кейбір инфекциялардың тарауы травматизммен байланысты (сіреспе, газды гангрена)кейбір инфекциялардың тарауы таратушыларға байланысты (құтыру, ящур)5 топқа бөлінеді:1.Типті инфекция-қоздырғыш және патологиялық процесс терінің үстіңгі қабаттарында орналасады (чесотка, трахома)2.Жарақатты инфекциялар – терінің бүтіндігі бұзылған кезде (тілме, сіреспе, газды гангрена)3.Қоздырғыш жарақаттанған шырышты қабаттар арқылы, немесе өзі терінің тегістігін бұзып қанға тарап, екіншіден теріні зақымдайды (сап, яшур)4.Мал-хайуандардың тістеуінен тарайтын аурулар (құтыру)5.Жыныс ағзалар арқылы тарайтын инфекциялар (сифилис, гонорея ж.т.б.). Алдын алу: санитарлы мәдениет, тұрмыстық жағдайды жақсарту, травматизммен күресу.

16 Билт 16 сұрақ:Қоздырығыш көзінің бөлінуі, ұзақтығы, түрлері:Бөліну түрлері:*клетканың 2-ге бөлінуі*көптік бөліну *бұршақтану*төбелік өсі*клеткалық емес өсу. 46.ДЕЗИНФЕКЦИЯ ТҮРЛЕРІ. «дезинфекция» деген патогенді микробтардың қоздырғыштырын жою. Мақсатқа байланысты дезинфекцияны ошақтық және алдын алу түрлеріне бөледі. Ошақтық дезинфекцияны жұқпалы аурудың ошағы табылғанда жасалады. Эпидемия ошағында қоздырғыштың көзінің бар жоғына байланысты дезинфекцияның күнделікті және қорытынды түрі де болады.Күнделікті дезинфекция қоздырғыш көзінің қатысуы арқылы қоздырғыш денеден шыққан бойда оны тез құрту мақсатында жасалады. Ол қоздырғыштар жұққан немесе жұғуы мүмкін науқас маңындағы нәжісті, құсықты, қақырықты, таңу заттарын үнемі зарарсыздандыруға бағытталған.Қорытынды дезинфекция қоздырғыштың көзінің жоқ уақытында, яғни науқас ауруханаға түскеннен кейін, сосын ол үйге кеткеннен кейін аурухана бөлімшесінде жасалады. Сирек жағдайларда – емдеу – алдын алу мекемелерінде мамандық бағыты өзгергенде де қорытынды дезинфекция өткізіледі.Қорытынды дезинфекцияның мақсаты – ошақтан қоздырғыш көзін аластағаннан кейін, ошақтағы әр түрлі заттарда қалып қойған патогендік микробтарды жою.Алдын – алу дезинфекциясы деп, эпидемиологиялық маңызы бар заттардан орын алып, жұқпалы аурудың қоздырғыштарын кетіруге немесе жоюға арналған шараларды айтады. Алдын – алу дезинфекциясы жұқпалы ауру пайда болмай тұрғанда, оның алдын – алу және таралып кетпеу мақсатында жасалады. Алдын – алу дезинфекциясы қоғамдық тамақ мекемелерінде, ветеренария, ауыл шаруашылық және агрономия саласында, тамақ өндірісінде және басқа салаларда қолданылады. Ол сумен қамтамасыз ету жүйелерінде, канализацияда, қоғамдық тамақтандыру, өсімдік және малдың шикізаттарынан тағам дайындап, тарататын мекемелерінде, асханаларда қолданылады. 76.ҚОЗДЫРҒЫШЫ ҚОРШАҒАН ОРТА ОБЪЕКТІЛЕРІ,КӨБІНЕСЕ ТҰРМЫСТЫҚ ҚАТЫНАС АРҚЫЛЫ ЖАНАСУ МЕХАНИЗМІНЕН БЕРІЛЕТІН АУРУЛАРДЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ. Гигиена сақталмаудан болады. Тамақты жуып жеу керек. Ойыншықтардан жұғуы мүмкін(ішек инф).Мысалы көкеністерден Полиомиелит келді.Қоздырғыштар тері және шырышты қабаттар ішінде тіршілік етеді. Бұл топқа сіреспе, тілме, сібір жарасы, ящур, құтыру ауруы, газды гангрена кіреді. Тарау механизмі: -инфекция сыртқы ортаға тері және шырышты қабаттардың бөліктерімен, лимфа, қанмен шығады;-басқа организмге терінің және шырышты қабаттардың болар-болмас жарақаттары арқылы түседі.Бұл топтың инфекциялардың тарауында сыртқы ортаның факторлары роль ойнамайды-тікелей қатынас арқылы жұғады (жыныс қатынас арқылы)кей кезде мал хайуандар қапқан кезде жұғады (құтыру)- тарау факторлар ретінде тұрмыстық заттар, киімдер болуына тиісті. Ерекшеліктері: бұл топтың инфекцияларының тарауы-тұрмыстық жағдайға байланысты боладыкейбір инфекциялардың тарауы травматизммен байланысты (сіреспе, газды гангрена)кейбір инфекциялардың тарауы таратушыларға байланысты (құтыру, ящур)5 топқа бөлінеді:1.Типті инфекция-қоздырғыш және патологиялық процесс терінің үстіңгі қабаттарында орналасады (чесотка, трахома)2.Жарақатты инфекциялар – терінің бүтіндігі бұзылған кезде (тілме, сіреспе, газды гангрена)3.Қоздырғыш жарақаттанған шырышты қабаттар арқылы, немесе өзі терінің тегістігін бұзып қанға тарап, екіншіден теріні зақымдайды (сап, яшур)4.Мал-хайуандардың тістеуінен тарайтын аурулар (құтыру)5.Жыныс ағзалар арқылы тарайтын инфекциялар (сифилис, гонорея.). Алдын алу: санитарлы мәдениет, тұрмыстық жағдайды жақсарту, травматизммен күресу.

17 Билет 17 сұрақ: Персистенция дегеніміз патогенді микроорганизмдердің иесінің организмде ұзақ уақыт өмір сүре алу қасиеті. 47.ДЕЗИНФЕКЦИЯ ӘДІСТЕРІ. Қолданылған заттардың ерекшеліктеріне байланысты дезинфекцияның физикалық, химиялық және биологиялық әдістері бар.Дезинфекцияның физикалық әдістері олардың ішінде кең тарағандары - объектілерден микробтарды механикалық жолмен жою. Ол үшін, ылғалды түрде жинау, жуу, шаңсорғышты қолдану, желдету, ауаны, суды сүзу, сыпыру, заттарды шаю әдістерін қолданамыз. Жоғары температура дезинфекция әдісі ретінде қайнату,пастерлеу,қыздыру,өртеу,судың буы,ыстық ауа,кептіру жолдарымен жүзеге асырылады .Қыздыру әдісі микробиологияда,құрал-жабдықтарды,лаборатория және дәріхана ыдыстарын өңдеу үшін кеңінен қолданылады.

Ыстық ауа. Лаборатория ыдыстарын,аспаптарды және металдан,әйнектен,силиконнан жасалған залалсыздандыру үшін ауа стерилизаторында температура 160-180 градус құрғақ ыстық ауа қолданылады.ал камераларда киім,жастық,матрацтарды осы температурада қыздыру қажет. Қайнату -заттарды өңдеудің қарапайым,оңай және сенімді әдісі.Қайнаған суда қоздырғыштың вегетативті түрі бірден немесе 2-5 мин өледі.Қайнатуға болатын заттар: киім,,хирург аспаптар,әйнек резеңкеден жасалған заттар.Жүннен,теріден және вискоздан жасалған заттарды қайнатуға болмайды. Химиялық әдіс. Заттардың,микроорганизмдердің физиологиялық,морфологиялық қасиеттерін бұзуға негізделген. Дезинфекцияға арналған заттың мынадай қасиеттері болу керек:бактерецидтік,вирулицидтік әсерін тез арада көрсету,өңделуге тиісті заттардың құрамында органикалық қосымшалар болу,өз қасиетін сақтау,адамдарды және жануарларды уландырмау,заттарды бұзбау,біршама арзан және тасуға ыңғайлы болу. 77.СЫРТҚЫ ҚАБАТ ИНФЕКЦИЯЛАРЫНЫҢ АРНАЙЫ ЖӘНЕ АРНАЙЫ ЕМЕС АЛДЫН АЛУ ШАРАЛАРЫ. Арнайы алдын алу вакцина, прививка жасауАрнайы емес тазалық,гигиена.Қоздырғыштар тері және шырышты қабаттар ішінде тіршілік етеді. Бұл топқа сіреспе, тілме, сібір жарасы, ящур, құтыру ауруы, газды гангрена кіреді. Тарау механизмі: -инфекция сыртқы ортаға тері және шырышты қабаттардың бөліктерімен, лимфа, қанмен шығады;-басқа организмге терінің және шырышты қабаттардың болар-болмас жарақаттары арқылы түседі.Бұл топтың инфекциялардың тарауында сыртқы ортаның факторлары роль ойнамайды-тікелей қатынас арқылы жұғады (жыныс қатынас арқылы)кей кезде мал хайуандар қапқан кезде жұғады (құтыру)- тарау факторлар ретінде тұрмыстық заттар, киімдер болуына тиісті. Ерекшеліктері: бұл топтың инфекцияларының тарауы-тұрмыстық жағдайға байланысты болады

кейбір инфекциялардың тарауы травматизммен байланысты (сіреспе, газды гангрена)кейбір инфекциялардың тарауы таратушыларға байланысты (құтыру, ящур)5 топқа бөлінеді:1.Типті инфекция-қоздырғыш және патологиялық процесс терінің үстіңгі қабаттарында орналасады (чесотка, трахома)2.Жарақатты инфекциялар – терінің бүтіндігі бұзылған кезде (тілме, сіреспе, газды гангрена)3.Қоздырғыш жарақаттанған шырышты қабаттар арқылы, немесе өзі терінің тегістігін бұзып қанға тарап, екіншіден теріні зақымдайды (сап, яшур)4.Мал-хайуандардың тістеуінен тарайтын аурулар (құтыру)

5.Жыныс ағзалар арқылы тарайтын инфекциялар (сифилис, гонорея ж.т.б.). Алдын алу: санитарлы мәдениет, тұрмыстық жағдайды жақсарту, травматизммен күресу.

18 Билет 18сұрақ: Баяу вирусты инфекция (корь,краснуха,герпес,ретровирустар) адамдар мен жануарларда созылмалы ауру тудырады. Баяу инфекция вирустың персистенттілігіне байланысты, ол организмге енгеннен кейін бірнеше айлар, жылдар(инкбациялық кезеңі) бойы сақталуы мүмкін. Қолайлы жағдай туған кезде вирустар баяу өсе бастайды, бұл инфекцияның соңы летальді болып табылады. Қоздырғыштардың қандай себепке байланысты дамуын әлі толығымен зерттелмеген. Ерекшелігі:* инкубациялық уақыты ұзақ (ай.жыл)*тіндердің қайтымсыз зақымдануы, ожж-ң зақымдануы

* ауру ұзақ уакыт бойы дамиды* летальды қорытынды болу мүмкін 2 топқа бөлінеді:1) вирустар тудырады;2) приондар тудырады.Асқорыту жүйесінің фермент әсеріне ұшырамайды, сондықтан адам приондарды тамақ арқылы жұқтырып алуы мүмкін. Приондар жіңішке ішекке түскен соң, оның қабырғасы арқылы ОЖЖ-не оңай өте алады. Осыдан Крейтцфельдт-Якоба (nvCJD) дами бастайды. Экзогенді инфекция- орг-ге патогенді микроорганизмдердің сыртқы орттадан келіп түсуі

Эндогенді ннфекциялар- шартты түрде адам ағзасында болатын микроорганизмдердің патогенді активациясында п.б.Н/е стерильді емес адам орг-гі микроорг-ң организм ішіне кіруінен болады.инкубациялық периоды болмайды.

Аутоинфекциялар- организмде бұрын болған инфекц-ң суық тию н/е қатты зорығу барысында қайта жандануы н/е басқа органға түсіп патология тудыруы. 48,ДЕЗИНФЕКЦИЯЛЫҚ ӘДІС ПЕН ЗАТТАРЫН ТАҢДАУ. «дезинфекция» деген патогенді микробтарды жою.Дезинфекциялық шаралардың негізгі мақсаты-қоздырғыштарды инфекция көзінен қабылдағыш адамдарға беру жолында жою болғандықтан,әрбір жұқпалы ауру жағдайында қоздырғыштардың берілу механизмі, таралу факторлары мен жолдарының ерекшеліктеріне орай шараларды әртүрлі өткізу.Температурасы 60-70 градус шамасындағы ерітінділер өте пайдалы.Өңдеуге тиісті материалдардың ерекшеліктерне сәйкес керекті ерітіндінің көлемі анықталады.Мысалы, ауру болған бөлмені өңдегенде 1метр квадратына 500мл дезинфекциялық заттар ерітіндісі керек, ал ластанған құрғақ киімдердің әрбір килосына кемінде 3л еріінді қажет.Дезинфекцияның әсері өңдеуге тиісті заттардың ерекшеліктеріне тығыз байланысты.Мысалы,еден,төбе,қабырғалар ағашпен,түс қағазбен жабылған немесе сырланған,әктелген болуы мумкін,міне,осы жағдайларда дезинфекция әдістерін күрт өзгертеді,қажетті ерітінділер көбірек жұмсауға мәжбүр етеді.Әдеттегі тәжірибеде құрамында әртүрлі дезинфектанттар бар,жуатын,тазалайтын,ақтайтын,иісті жоятын препараттар қоданылады,олар өздерінің негізгі әсер ететіндерінен басқа микробтарды жоя алады.Бұл препараттар сантехникалық аспаптарды өңдеуге арналған.Оларды алдын алу адам дезинфекциясын және ауру адам уйінде емделген жағдайда кунделікті дезинфекцияны өткізу үшін пайдалану керек.Дезинфекция жасау үшін микробқа қарсы әсері күшті химиялық заттар пайдаланылады,олар 13 негізгі топқа бөлінеді:галоидтар,тотықтырғыштар,қышқылдар,негіздер,тотықтар,гуанидиндер,және т.б. Мысалы галоидтар тобына жататын хлорды органикалық қосымшалары заттарды өңдегенде әсері төмендейді,дезинфекциялық әсері қышқыл ортада жоғары,негіздер арасында төмен. 78.СЫРТҚЫ ҚАБАТ ИНФЕКЦИЯЛАРЫНЫҢ АЛДЫН АЛУДА САНИТАРЛЫҚ-ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ МЕКЕМЕЛЕРДІҢ РОЛІ. Санитарлық-эпидемиологиялық қызмет көрсетудің негізгі мақсаты-халықтың денсаулық жағдайын зерттеп-тексеру,ған әсер ететін сыртқы орта факторларын анықтау және сырқаттанушылықтан сақтандыру мен оның деңгейін төмендету болып саналады. Халықты індеттен қорғау жүйесін ұйымдастырудың құрылымы:1, Медициналық күштер мен құралдар(Емхананың қабылдау мекемелері, емдеу мекелері, санитарлық эпидемиялық мекелер, оқу және ғылыми зерттеу мекемелері) 2, Медицинадан бөлек күштер мен құралдар(әкімшілік органдар, шаруашылық органдары мен мекелер,кәсіпорындар, халық).

Біздегі негізгі мекеме-СЭС.

19 Билет 19 сұрақ: Сәйкестік теориясы. Бұл теорияны қоздырғыштардың берілу жолдарының қалыптасып, басты этиологиясымен сәйкес келуі ж/е олардың әртүрлі түрлерінің бірқалыпты еместігіне қарай талдау д.а.В.И Покровский; Ю.П Солодовников пайдаланған (дизентерия ауруын талдаған) 49.МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ ДЕЗИНФЕКЦИЯЛЫҚ ЗАТТАРҒА ТӨЗІМДІЛІГІ. Дезинфекциялық шаралардың негізгі мақсаты-қоздырғыштарды инфекция көзінен қабылдағыш адамдарға беру жолында жою болғандықтан,әрбір жұқпалы ауру жағдайында қоздырғыштардың берілу механизмі, таралу факторлары мен жолдарының ерекшеліктеріне орай шараларды әртүрлі өткізу.Дезинфекциялық заттарды таңдағанда мына 3 сұранысқа көңіл бөлу керек:1,Антимикробты белсенділіктің спектрі.2,Адамға және қоршаған ортаға қауіпсіздігі. 3,Экономикалық фактор. Арзан әрі пайдалы.Осы кезде микроорганизмдердің зартарға төзімділігі деген сұрақ туады.

Дезинфектанттардың басты әсері микробтардың резистенттілігін жою. Әсіресе ауруханаішілік инфекция кезінде.

Бір затты ұзақ пайдаланса ол затқа төзімділік пайда болады. Биоцидті белсенді құрамында альгериді бар заттарға микробтарда төзімділік тумайды екен.Хлорлы заттарға тез туады. Сол себепті бір топқа жататын заттарды мезгілмен ауыстырып алмастырып қолдану қажет. 79.ӘЛЕМНІҢ БАРЛЫҚ МЕМЛЕКЕТТЕРІНІҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУЫ ҮШІН ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕ. Мемлекет неғұрлым дамыған сайын оның экологиясы нашарлайды! Всеми́рная организа́ция здравоохране́ния (ВОЗ, англ. World Health Organization, WHO) — специальное агентство Организации Объединённых Наций, состоящее из 193 государств-членов, основная функция которого лежит в решении международных проблем здравоохранения и охране здоровья населения мира. Она была основана в 1948 г. со штаб-квартирой в Женеве в Швейцарии. Сферы деятельности ВОЗ Укрепление и совершенствование национальных служб здравоохранения;Предупреждение неинфекционных и инфекционных заболеваний и борьба с ними;Охрана и оздоровление окружающей среды;Охрана здоровья матери и ребёнка;Подготовка медицинских кадров;Развитие медико-биологических исследований;Санитарная статистика.

*инвазиялық диагностикалық процедулар кезінде*емдеу процедуралары кезінде*парентеральды манипуляциялар кезінде(инъекция,трансфузия,трасплантация*бальнеологиялық (ванна.душ)*миануальды (вагинальды, ректальды)

Тасымалдаушылар науқасқа келіп жүрген адамдар болады. Балалар стционарында аурухана ішілік инфекциялар жиі кездеседі. Балалар арасында жиі таралуы, олардың инфекциялық ауруларына (грипп, қызылша, аденовирусты аурулар, желшешек, ішек инфекциялары, дифтермя) төзімділігі төмен болып келеді. Аталған инфекциялар ауа-тамшылы жолмен жұғады, басты жұғу жолы қол қысу, науқас құралдары, төсек жабдықтарыІшек инфекциялары ыдыс-аяқ, судна ауруханалық инвентарьлар арқылы жұғады

22 Билет 52.МЕДИЦИНАЛЫҚ БҰЙЫМДАРДЫ СТЕРИЛИЗАЦИЯЛАУ ӘДІСТЕРІ. Стерилизация – бұл физикалық факторлармен қатар химиялық заттар арқылы әсер ете отырып, микроорганизмдер мен олардың спораларын жою. Яғни,стерилизация залалсыздандырудың ең тиімді түрі. Стерильдеу көп жағдайда санитарлық эпидемияға қарсы,тазалықты сақтауды қамтамасыз етеді.Емхана мекемелерінде тазалық өте жоғары дәрежеде болуға тиіс.Стерилизация-залалсыздандырылатын заттарға байланысты бірнеше түрге бөлінеді. Физикалық – ҚайнатуЫстық бу, Жоғары қысым,Құрғақ ыстық, инфрақызыл радиоактивті сәулемен өңдеу, сүзу жатады. Химиялық Химиялық ерітінділер, Химиялық қоспалар,Механикалық Фильтірлеу, Бастапқы ерітіндіні дайындау. 1л ерітіндіге 100г амидопирин және 1,0-5,0г тұзқышқыл анилинді өлшеп алады.Заттарды құрғақ ыдыста араластырып, 1литрге дейін 95% этил спиртін құяды. Қоспаны заттардың түгелі ерігенше араластырады. Стерилизация - тазалық шарасы болғандықтан,емхана,стационар,ондағы хирургиялық,әйелдер босану бөлімдері,процедуралық бөлімдері және әр бөлімге сай құрал-жабдықтары стерильді болуы керек.Ол онда емделетін науқастар денсаулығы үшін өте маңызды.

82 сұрақ: сальманеллез - жедел ішек инфекциясы.Тағам арқылы жұғады.инкубациялық кезеңі-2-6 сағаттан, 2-3 күнге дейін;

колиэнтерит- ішек инфекциясы, тоқ ішектің шырышты қабатының қабынуына әкеледі. Көбінесе балаларда кездеседі.Ауру көзі- науқас бала н/е анасы, Босану кезінде жұқтыруы мүмкін.Инкубац.кезеңі-1-22 күнге дейін.Тек гана стационарда емдеу керек.Қазіргі кезде аурухана ішілік шартты- патогенді бактериялар тұқымдасы, туысы, түрі Staphylococcus aureus и S. Epidermidis жатады. Олар метициллинге (оксациллин) немесе ванкомецинге резистентті болады. Enterococcus faecalis және E. faecium ванкомецинге резистентті. Klebsiella pneumoniae, Enterobacter cloacae, Escherichia coli, Serratia marcescens цефтазидимге немесе гентамицинге резистентті. Acinetobacter calcoaceticus цефтазидимге, Streptococcus pneumoniae бета-лактамды антибиотиктерге резистентті.Алдын алу үшін іріңді-қабынулары бар мед.қызметкерлер арасындағы (ангина, пиодермия, панариция) анықтау, жұмыстан уақытша босату, науқастардан изоляциялау керек. Перзентханаларда, арнайы иммунотапшығы бар адмдар бөлімінде бактериофагпен, хлорофиллиптоммен, эктерицидоммен алдын алу қажет.

23 Билет 23 сұрақ: Бір ауру ошағын эпидемиологиялық тексеру:

1) оқиға туралы СЭС-ке хабар беру.2) Тексеруді сол жерде тұратын дәрігер-эпидемиолог және оның көмекшісі жүргізеді.

3) эпидемиологиялық тексеру картасын толтырады.Зерттеу жұмыстары--науқастан сұрау және тексеру--ошақтағы сау адамдардан сұрақ ж/е тексеру--эпидемиологиялық жағдайды нақтылау

--сыртқы ортаны қарау ж/е тексеру(визуалбды, лабораториялық)

Ошақтың сыртта н/е іште құрылуы,ошақтың шекарасы ж/е жаңа ауруладың туу қауіпі жайында болжам құру арқылы алынған мәліметтерді талдау ж/е синтездеу

Ошақты жоюға арналған шараларды таңдау 53.СТЕРИЛИЗАЦИЯНЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ ӘДІСІ, АУА ӘДІСІ ЖӘНЕ ИОНДАУШЫ СӘУЛЕМЕН СТЕРИЛИЗАЦИЯЛАУ. Стерилизация – бұл физикалық факторлармен қатар химиялық заттар арқылы әсер ете отырып, микроорганизмдер мен олардың спораларын жою. Стерилизация-залалсыздандырылатын заттарға байланысты бірнеше түрге бөлінеді. Физикалық: Қайнату Ыстық бу Жоғары қысым.Құрғақ ыстық.Автоклавтау.Құрғақ ауамен стерилизациялауҚайнату.Ультракүлгін сәулелермен стерилизациялау.Стерилденген заттардың сақталу мерзімі:Жабық биксте – 72 сағатАшық биксте – 24 сағатКлейленген крафт пакетте – 20 тәулікСкрипкамен жабылған крафт пакетте – 3 тәулік сақталады.Ашық крафт пакеттегі құралдарды дәл сол кезде қолдану керек. Сәуле мен залалсыздандыру. Бұл әдіс иондаушы және ультракүлгін сәулелердің көмегімен жүзеге асады. Бұл әдіс пен бір рет қолданылатын медициналық құралдар (катетрлер және дәрілік ерітінділер т.б) заласыздандырылады.

83 ұрақ:Ауруханаішілік инфекцияның алдын алу және күресу.Күресу шаралары: Инфекция көзі: пациент -- инфекциялық стационарға көшіру* іріңді хирургия бөлісіне көшіру*жеке палатада оңашалау медицина персоналы ---кейбір ауру түрлері бар науқастардан аластату --- тасымалдаушыларды санациялау

Берілу жолы:--- дезинфекция(ағымды, қорытынды; камералық) --- Мед.инструмент(дезинфекция, тазалау, стерилизация)

Қабылдағыштар пациент-(иммунды емдер)мед.персонал --(вакцина, антибиотик, бактериофаг) Алдын алу шаралары:

жеке бас гигиенасын сақтау, эпидемияға қарсы шараларды орындау*вакцинация*санитарлы-гигиеналық шаралар(жеке сақтану ережелерін сақтау-перчатка,маска)

24 Билет 24 сұрақ: Көптеген ауру ошағын эпидемиологиялық тексеру: Ошақтың түріне және эпидемиологиялық тексер жүргізетін дәрігердің мамандығына, тәжірибесіне,дағдысына байланысты жұмыс істеу тәртібінің өз ерекшеліктері болуы мүмкін. Ошақты тексерудің бағдарлы кезектілігі мынандай: --ошақтағы науқастылықтың құрылымы мен динамикасын талдау;--науқас және сау адамдардан сұрау және оларды тексеру--сыртқы орта объектілерін тексеру және оны көзбен (визуальды)бағалау;--ошақтың табиғаты туралы болжамды құрастыру және оны жою шараларын негіздеу.Індеттің түріне н/е басқа жағдайларға байланысты сырқаттанушылықтың динамикасын талдау үшін (қате және сынама» тәсілімен аурудың талдауға ыңғайлы бөліні аралығы таңдалады. Өзгерулердің қосаоқы тәсілін қолдану арқылы себептік-салдарлық байланыс анықталады.Эпид-қ белгілері бойынша сау және науқас адамдарды бөлу әртүрлі жолмен жүргізіледі.2 тәсіл қолданылады:

1) эпидем-қ белгі. ол түсіндірілетін болжаудан бұрын болады;2) болжау эпид-қ белгіні бөлуден бұрын болады.1-ші жағдайда,халықтың аймақтық және элеуметтік жас топтары болуы мүмкін, ал оның ішінде-мектеп сыныптары н/е мектепке дейінгі мекемелер болуы мүмкін. 2-ші жағ-да, болжамды жұғу жағдайларына байланысты н/е біршама бірдей жұғу жағдайларына ауру қаупіне байланысты адамдарды бөлу.Ошақтың қорытындысын жасаған кезде ошақтың табиғаты туралы ғылыми мәліметтер ескеріледі. 54.СТЕРИЛИЗАЦИЯНЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ӘДІСІ: ГАЗ ӘДІСІ, ХИМИЯЛЫҚ ПРЕПАРАТТАР ЕРІТІНДІСІМЕН СТЕРИЛИЗАЦИЯЛАУ. Стерилизация – бұл физикалық факторлармен қатар химиялық заттар арқылы әсер ете отырып, микроорганизмдер мен олардың спораларын жою. Стерилизация-залалсыздандырылатын заттарға байланысты бірнеше түрге бөлінеді. Химиялық - газдарды пайдалану, өңдеуге тиісті заттарды ерітіндіге батыру.

Есте сақтайтын нәрсе- стерилизациядан кейін газдан тазалау(газ әдісі қолданылса) немесе жақсы жуу(химиялық ерітінді пайдаланылса).Химиялық заттармен залалсыздандыру аса сақтықты қажет етеді.Химиялық ерітіндіні дайындаушы мейірбике формасы:- Халат Қалпақ МаскаАрнайы қолғап Аяқ киім Газ әдісі- термиялық әдіске жарамайтын заттарды стерилизациялайды. Газ әдісімен стерилизацияланатын заттар: хирург аспаптар, әйнек заттар, кетгут, зонд, катетер және пласмассалар. Стерилизацияға қолд.заттар: оксид этилен,метил бромид, екеуінің қоспасы, формалдегид. Портативті газды стерилизатор- газды әдіс өтетін құрал.МЕталдан жасалған цилиндрлі корпусы, алынатын қақпағы бар.Азопирам ерітіндісін дайындау: Реактивтер:порошоктағы амидопирин,тұзқышқылды анолин,3℅сутегі тотығы,95% этил спирті,дистилденген су.Су 3% тотығын дайындауға қолданылады.Бастапқы ерітіндіні дайындау.1л ерітіндіге 100г амидопирин және 1,0-5,0г тұзқышқыл анилинді өлшеп алады.Заттарды құрғақ ыдыста араластырып,1литрге дейін 95% этил спиртін құяды.Қоспаны заттардың түгелі ерігенше араластырады 84.КЛИНИКАЛЫҚ ЭПИДЕМИОЛОГИЯНЫҢ КАҒИДАЛАРЫ ЖӘНЕ ЖАҒДАЙЛАРЫ клиникалық эпидеммиология негзінен бе