Тақырып. Атқарушылық өндірістің заңдылығына қадағалау

Сұрақ:

1. Қадағалаудың пәні және ұйымдастырылуы.

2. Қаралып отырған кадағалаудағы пркурордың құзыреті және міндеттері.

3. Бас бостандығынан айыру мекемелерінде ұсталып отырғандарға заңдардың қолданылуына прокурорлық қадағалаудың ерекшелігі.Азаматтық және басқа да істер бойынша сот шешімдерінің орындалуына қадағалаудың ерекшелігі.

4. Заң бұзушылықтардың анықталғандығына прокурордың әрекеті.

Тапсырма: ауызша және жазбаша сөз айтуға дайындалыңыз. Келесі сұрақтарға жауап беріңіз: 1. Қамауға алынғандарды ұстау мекемелеріндегі заңдылықтың орындалуына прокурорлық қадағалаудың ерекшелігі қандай? 2. Бас бостандығынан айыру түріндегі жазаның қолданылуына прокурорлық қадағалаудың ерекшелігі қандай? 3. соталғанды қоғамнан алшақтатпауға байланысты жазалардың қолданылуына прокурорлық қадағалау жасаудың ерекшелігі қандай? 4. Жазаны орындайтын орындардағы жазалардың орындалуының заңдылығына прокурорлық қадағалаудың ерекшелігі.

Сұрақтарға жауап беріңіз:

1. Жазалардың орындалуына қадағалау жасаудағы прокурордың құзыреті қандай заңдық актілермен анықталады?

2. Бас бостандығынан айыру орындарындағы әкімшіліктің қандай әрекеттері прокурордың алдын ала санкциясын қажет етеді.

3. Қандай жағдайларда прокурор сотталғандарды бас бостандығынан айыру орындарынан заңсыз сотталған ретінде босатып жібере алады?

4. Сотталғандарды мерзімінен бұрын босту туралы сот шешімін шығару кезінде прокурордың қорытындысы қандай талаптарға сәйкес болйы тиіс.

5. Сотталғандарға қатысты бас бостандығынан айыру орындарының әкімшілігімен қолданылатын тәртіптік тәжірибеге прокурорлық қадағалаудың ерекшелігі неде?

6. Түзету жұмыстарымен байланысты айыптардың орындалуының заңдылығына қатысты қадағалау кезінде прокурор қандай құзыреттілікке ие?

Тапсырмаларды орындау үшін қажетті әдістемелік нұсқаулар: ҚР Бас прокурорының тиісті бұйрығын, Атқарушылық өндірістің заңдылығына прокурорлық қадағалау туралы ережені, Түзеу мекемелеріндегі жазаның орындалуына қадағалау бойынша прокуратура туралы нұсқауды жақсылап қараңыз. Тақырыпты тереңірек түсіну үшін В.Т. Михайлов, Б.М. Спиридонов, А.П. Сафонов, Г.И. Бровин, В.Г. Даев, М.Н. Маршунов сияқты авторлардың еңбектерімен танысқан жөн. Сонымен қатар топ біліп алушылары атқарушылық кезде қолданылатын құжаттарды жасақтап білуі тиіс.

Пайдалануға ұсынылған әдебиеттер:

1. Жазаны орындауда, арнайы мекемелерде адамдардың ұсталуында және бас бостандығынан айыру орындарынан босағандарды бақылауда заңдылықтың сақталуына прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы ҚР Бас Прокурорының 2014 жылғы 6 қаңтардағы № 2

2. Атқарушылық іс жүргізудің заңдылығын прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру бойынша нұсқаулықты бекіту туралы ҚР Бас Прокурорының 2010 жылғы 28 желтоқсандағы № 88

3. Султанбекова Г.Б. Место прокуратуры в правоохранительном механизме.// Актуальные проблемы права и современного национального законодательства: Материалы Республиканской научно-практической конференции, посвященной 10-летию Уголовного кодекса и Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан – Караганды: ТОО САНАТ-Полиграфия, 2007. – С.132-138.

4. «Нарибаев М.С., Өтебаев Ғ.К., Алиев М.М. ҚР-ндағы прокурорлық қадағалау: Оқулық. Астана, «Әділет» Республикалық ғылыми білім орталығыЖШС, 2005 ж

 

6 тақырып. Азаматтық істер бойынша сотта мемлекет мүддесін білдіру.

Сұрақ:

1. Соттардың азаматтық істерді қарау кезіндегі прокурордың міндеттері мен функциялары.

2 Бірінші инстанция соттарындағы істерді қарау кезіндегі прокурордың қатысуы.

3 Бірінші және апелляциялық инстанция соттарында азаматтық істерді қарау кезіндегі прокурордың қатысуы.

7 Заңдық күшіне енген сот шешімдерін қайта қарау және жаңа ашылғын мән-жайлар бойынша істі қайта қарау кезінде прокурордың қатысуы.

Тапсырма: азаматтық істердің соттармен қаралуы кезіндегі прокурордың процесуалдық мәртебесі, міндеттері мен функциясы туралы мәселелерді қарап шығыңыз. Қалай ойлайсыз, неліктен дискуссия Қазақстанда мемлекеттік-құқықтық реформа жүргізу кезінде үшкірлене түсті?

Бақылау сұрақтары:

1. Сотта азаматтық істер бойынша мемлекеттік айып тағатын прокурорға қандай функция берілген?

2. Прокурордың соттағы мәртебесін қандай нормативтік актілер анықтайды?

3. Прокурордың жеке және апелляциялық наразылықтары қандай талаптарға сай болуы керек?

4. Азаматтық іс жүргізудегі заң бұзушылықты жою кезінде прокурор қандай әрекеттер жасайды?

5. Прокурордың сотқа арыз беруінің ерекшелігі неде?

6. Азаматтық істердің қандай категориясы олардың сотта қаралуы кезінде прокурордың қатысуы үшін міндетті болып табылады?

7. Қандай жағдайда сот шешімі прокурормен қарсылық білдіруге жатады?

8. Азаматтық істердің кассациялық қаралуына қатысатын прокурордың құзырының шеңбері қандай?

9. Өндірістің орындалуын тексерудің прокурорлық методикасы қандай?

Тапсырмаларды орындау үшін қажетті әдістемелік нұсқаулар: тақырыпты түсіну үшін М.С. Страгвич, С.М. Савицкий, П.М. Давыдов, Р.Д. Рахунов, З.З. Зинатуллин сияқты процессуалисттердің еңбектерімен танысыңыз. Топ білім алушыларының әрқайсысының таңдауы бойынша азаматтық істердің бабына сәйкес алып, аталған істі қозғау барысында қолданылатын құжаттарды жасақтап білулері тиіс, яғни аппеляциялық наразылық, ұсыныс, сотқа жіберу туралы қаулы. Аталған құжаттард жасақтау барысында қажет етілетін сот, прокурор, талапкер, жауапкер, қарасырылатын жағдай қажет. Қосымша-1, 3,3а,11,.

Пайдалануға ұсынылған әдебиеттер: 1. "ҚР Жоғарғы Соттарының азаматтық істер бойынша сот шығындары туралы заңдарды қолдану туралы"-30.12.2011 жылғы өзгерістер мен толықтыруларымен) өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы ҚР Жоғарғы Сотының 2014 жылғы 15 шілдедегі № 2 нормативтік қаулысы 2. Соттардың, прокуратура, алдын-ала тергеу, анықтау сот сараптамасы органдарының қылмыстық, азаматтық iстер жөнiндегi және әкiмшiлiк құқық бұзушылық iстерi туралы құжаттарды, заттай дәлелдемелердi алу, есепке алу, сақтау, беру және жою тәртiбi туралы Нұсқаулық 3. "Азаматтық істер бойынша сот актілерінің заңдылығын прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру және соттарда мемлекеттің мүддесіне өкілдік ету жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" ҚР Бас Прокурорының 2014 жылғы 4 тамыздағы № 79 4. ҚР азаматтық іс-жүргізу кодексі-1999 5. Сейтқазықызы М. ҚР-ндағы прокурорлық қадағалау: Оқулық. – Алматы: 2012. - 256 бет.   7 тақырып. Қылмыстық істер бойынша сотта мемлекет мүддесін білдіру. Сұрақ: 1. Соттардың қылмыстық істерді қарау кезіндегі прокурордың міндеттері мен функциялары. 2 Бірінші инстанция соттарындағы істерді қарау кезіндегі прокурордың қатысуы. 3 Аппеляциялық инстанция соттарымен қылмыстық істерді қарау кезіндегі прокурордың қатысуы. 4.Қадағалау ретіндегі қылмыстық істерді қарау кезіндегі прокурордың қатысуы. 5.Алқабилер сотымен істердің қаралуы кезіндегі прокурордың қатысуы. 6. Заңдық күшіне енген сот шешімдерін қайта қарау және жаңа ашылғын мән-жайлар бойынша істі қайта қарау кезінде прокурордың қатысуы. Тапсырма:қылмыстық істердің соттармен қаралуы кезіндегі прокурордың процесуалдық мәртебесі, міндеттері мен функциясы туралы мәселелерді қарап шығыңыз. Қалай ойлайсыз, неліктен дискуссия Қазақстанда мемлекеттік-құқықтық реформа жүргізу кезінде үшкірлене түсті? Бақылау сұрақтары: 1. Сотта қылмыстық істер бойынша мемлекеттік айып тағатын прокурорға қандай функция берілген? 2. Қылмыстық істерді сот талқылауы кезінде заң бұзушылықтарға қатысты прокурордың әрекеті қандай? 3. Прокурордың соттағы мәртебесін қандай нормативтік актілер анықтайды? 4. Қандай жағдайда прокурор айыптаудан бас тарта алады? 5. Прокурордың жеке және апелляциялық наразылықтары қандай талаптарға сай болуы керек? 6. Прокурордың сотқа арыз беруінің ерекшелігі неде? 7. Қандай жағдайда сот шешімі прокурормен қарсылық білдіруге жатады? 8. Өндірістің орындалуын тексерудің прокурорлық методикасы қандай? Тапсырмаларды орындау үшін қажетті әдістемелік нұсқаулар:тақырыпты түсіну үшін М.С. Страгвич, С.М. Савицкий, П.М. Давыдов, Р.Д. Рахунов, З.З. Зинатуллин сияқты процессуалисттердің еңбектерімен танысыңыз. Топ білім алушыларының әрқайсысының таңдауы бойынша азаматтық істердің бабына сәйкес алып, аталған істі қозғау барысында қолданылатын құжаттарды жасақтап білулері тиіс, яғни аппеляциялық наразылық, қаулы, ұсыныс, сотқа жіберу туралы қаулы, қылмыстық іс бойынша қорытынды.Қосымша-4,5,6,6а,7,8,9,10,11 жасақтау барысында прокурор, айыпталушы, жәбірленуші, жауакершіліккке тартылатын бап қажет. Пайдалануға ұсынылған әдебиеттер: 1. ҚР қылмыстық процессуалдық кодекс-01.01.2015ж. 2. Қылмыстар, оқиғалар туралы өтініштерді, хабарламаларды, шағымдарды және өзге де ақпаратты, қылмыстық істерді, оларды тергеу және прокурорлық қадағалау нәтижелерін бірыңғай, соның ішінде электрондық форматта карточкалық есепке алуды жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының 2014 жылғы 7 тамыздағы № 80 3. Қылмыстық құқық бұзушылықтар туралы арыздар мен хабарламаларды қабылдау және тіркеу, сонымен қатар Сотқа дейінгі тергеудің біріңғай тізілімін жүргізу Қағидасын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Бас прокурорының 2014 жылғы 19 қыркүйектегі № 89 4. Соттардың, прокуратура, алдын-ала тергеу, анықтау сот сараптамасы органдарының қылмыстық, азаматтық iстер жөнiндегi және әкiмшiлiк құқық бұзушылық iстерi туралы құжаттарды, заттай дәлелдемелердi алу, есепке алу, сақтау, беру және жою тәртiбi туралы Нұсқаулық 5. Бұйрық Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы 1998 жылғы 1 желтоқсан N 1043 6. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының "Сот үкiмi туралы" 2002 жылғы 15 тамыздағы N 19 нормативтiк қаулысына өзгерiс енгiзу туралы 7. Сейтқазықызы М. Қазақстан Республикасындағы прокурорлық қадағалау:Оқулық. –Алматы: 2012. - 256 бет. 8. «Нарибаев М.С., Өтебаев Ғ.К., Алиев М.М. Қазақстан Республикасындағы прокурорлық қадағалау: Оқулық. Астана, «Әділет» Республикалық ғылыми білім орталығыЖШС, 2005 ж 9. Акпарова Р.П. Органы прокуратуры РК.-Алматы, 1999. 8 тақырып. Мемлекеттік басқару органдармен, мекемелермен, кәсіпорындармен, лауазымдық тұлғалармен және азаматтармен заң қолдануды қадағалау. Сұрақ: 1. Адам және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының, заңды тұлғалар мен мемлекеттің мүдделерін қоғаудағы прокуратураның ролі мен мәртебесі. 2. Адам және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының, заңды тұлғалар мен мемлекеттің мүдделерінің сақталуына қадағалаудың пәні. 3. Мемлекеттік басқару органдарымен, ұйымдармен, мекемелермен, лауазымды тұлғалармен және азаматтармен заңдарды қолданудағы қадағалаудың міндеттері. 4. Адам және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының, заңды тұлғалар мен мемлекеттің мүдделерінің сақталуына қадағалаудың міндеттері. 5. Мемлекеттік басқару органдарымен, ұйымдармен, мекемелермен, лауазымды тұлғалармен және азаматтармен заңдарды қолдануды қадағалау бойынша прокуратураның құзыреті және оның жұмысының ұйымдастырылуы. 6. Адам және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын сақтауға байланысты қадағалау бойынша прокуратураның құзыреті және оның жұмысының ұйымдастырылуы. 7. Заңды тұлғалар мен мемлекеттің мүдделерінің сақталуына қадағалау жүргізу бойынша прокуратураның құзыреті және оның жұмысының ұйымдастырылуы. 8. Әлеуметтік-экономикалық саладағы адам және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының сақталуына, заңдардың қолданылуына прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру туралы. Тапсырма:Мемлекеттік басқару органдарымен, ұйымдармен, мекемелермен, лауазымды тұлғалармен және азаматтармен заңдарды қолданудағы қадағалауға, адам және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының, заңды тұлғалар мен мемлекеттің мүдделерінің сақталуына қадағалауға қысқаша сипаттама беріңіз. Халықаралық тәжірибеде және конституциялық құқық теориясында қабылданған адам және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының үш тобын көрсетіңіз. Адам және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының бұзылғандығы туралы ақпараттың қайнар көздерін атаңыз. Сіздің ойыңызша әлеуметтік-экономикалық саладағы прокуратура органдарының қызметін жақсартуда қай жылғы «Прокурорлық қадағалау мәселелері бойынша заң актілеріне толықтырулар мен өзгертулер енгізу туралы» заңның ролі қандай болды? Бақылау сұрақтары. 1. Прокурорларды әлеуметтік қорғаудың мәні неде? 2. Құқықтық актілердің заңдылығын және заңдардың қолданылуына қадағалаудың пәні мен мәні неден тұрады? 3. Заң бұзушылықты анықтау, жою және алдын алу бойынша прокурордың құзіреті қандай? 4. Прокурордың наразылығының реквизиттері, мазмұны қандай? 5. Құқықтық актілердің заңдылығына прокурорлық қадағалау жасаудың ерекшелігі неде? 6. Прокурордың өкіліне қандай талаптар қойылады? Тапсырмаларды орындау үшін қажетті әдістемелік нұсқаулар:Адам және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының, заңды тұлғалар мен мемлекеттің мүдделерін қорғаудағы қаматамасыз етудің бір жолы прокурорлық қадағалау. Адам және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғаудың көптүрлілігі тұлғаның құқықтыры мен бостандықтарын қаматамасыз етудің механизмін құрайды. Топ білім алушылары кез-келген әлеуметтік мекемені алып, прокурорлық тексеру жүргізу барысында объектіні тексеру жүргізу туралы қаулы, ұсыныс жасақтай білулері тиіс.Қосымша-12,13 жасақтау үшін прокурор, тексерілетін объект және субъектілер қажет. Пайдалануға ұсынылған әдебиеттер: 1. Әлеуметтік-экономикалық саладағы қолданылуын, адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарының сақталуын прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру жөніндегі Нұсқаулықты бекіту туралы Қазақстан Республикасының Бас Прокурорының 2014 жылғы 2 қыркүйектегі № 85 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 1 қазанда № 9773 2. Бұйрық Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы 1998 жылғы 1 желтоқсан N 1043 3. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының "Сот үкiмi туралы" 2002 жылғы 15 тамыздағы N 19 нормативтiк қаулысына өзгерiс енгiзу туралы Қазақстан Республикасы Жоғары Соты Төрағасының 2006 жылғы 9 наурыздағы N 2 Нормативтік қаулысы 4. "Құқықтық статистикалық ақпаратты ұсыну жөніндегі Нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының 2004.12.08 N 938 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Қазақстан Республикасы Бас прокурорының 2007.03.11 N 6 Бұйрығы. 5. «Нарибаев М.С., Өтебаев Ғ.К., Алиев М.М. Қазақстан Республикасындағы прокурорлық қадағалау: Оқулық. Астана, «Әділет» Республикалық ғылыми білім орталығыЖШС, 2005 ж 6. Алиев М.М. Прокурорский надзор в РК. Учебно-методические материалы.- Алматы, “Жеті Жарғы”, 2002.