арт жастағы адамдар анамнезінде қан тамыр жүйесінің аурулары ішінде артериальді гипертензияның қай формасы жиі кездеседі?

* Систоликалық
* Диастолалық

* Систоло-диастолалық
* Рено-васкулярлы
* Рено-паренхиматозды

! Гипертониялық аурумен ауыратын көптеген қарт жастағы науқастар гипертонияны төмендетуде қажет етеді:
* Тек өмір салтын өзгертуді қажет етеді
* өмір салтын өзгерту мен фармакологиялық монотерапияны қажет етеді
* өмір салтын өзгерту мен комбинирленген фармакологиялық терапияны қажет етеді
* Тек тұзды шектеуді қажет етеді
* фармакологиялық монотерапияны қажет етеді

! Қарт жастағы адамдардың денсаулығын зерттей отырып, ЖИА әйел адамдарға қарағанда ерлерде... кездеседі
* Бір уақытта
* 10 жылға кеш
* 10 жыл ерте
* 20 жылға ерте
* 20 жылға кеш

! Қарт жастағы адамдардың денсаулығын зерттей отырып, ЖИА-ға жиі әкелетін себептер:
* Подагра
* Бүйрек тас ауруы
* Диабет, дислипидемия, артериальды гипертензия
* Ішімдікті шамалы қолдану

* Жиі ЖРА (ОРЗ)

! Қарт жаста жара ауруларының пайда болуында маңызды орын алады:
* генетикалық бейімділік
* Асқазан қабырғасының микроциркуляциясының бұзылуы
* Асқазан сөлінің қышқылдығының жоғарылауы
* психоэмоционалды жүктеме

* төсектік режим
! Қарт және егде жастағы адамдардың зәр шығаруының кешеуілдеуі жиі байланысты:
* жедел гломерулонефритпен
* жедел пиелонефритпен

* жедел циститпен
* қуық асты безі аденомасымен

* төсектік режиммен
! Егде және қарт жастағы адамдарда жиі кездесетін ауру:
* гемофилия
* Шенлейн-Генох ауруы
* темір тапшылықты анемия
* Альцгеймер ауруы

* жедел бронхит
! Егде және қарт жастағы адамдарда қант диабеті байланысты:
* бактериальді инфекция
* психоэмоциональді жүктеме
* инсулиннің абсолютті дефициті
* тіндердің инсулинге сезімталдығының төмендеуі

* экологиялық қолайсыздық
! Қант диабетінің қарттардағы және егде жастағы ағымын анықтайды
* атеросклероз, семіздік
* пиелонефрит, цистит
* бронхит, пневмония
* гастрит, холецистит

* гипертониялық ауру
! калцийдің аз болуына байланысты сүйектердің сынғыштығының жоғарлаулымен көрінетін ауру
* артроз
* ревматоидты артрит
* остеохондроз
* остеопороз

* Паркинсона ауруы
! Егде адамдарда созылмалы аурулар жиі өтеді

* жасырын

* көп сиптомды;

* айқын симптомдармен;

* асқынусыз

* асқынумен.

! ұзақ уақыт төсектік режимде жататын егде адамдарда кездесетін асқынуларды көрсет

* депрессия;

* пневмоторакс;

* бас айналу

* қызба;

* пневмония.

! Гериатрия зерттейді:

* қартаюдың біріншілік механизімін анықтайды

* қартаю процесіндегі бейімделу механизімін анықтайды;

* геронтопсихологияны;

* қартаюдың биологиялық аспектілерін;

* клиникалық ағымның және қарт, егде адамдардың әртүрлі ауруларының емін және

профилактикасындаму ерекшелігін зерттейді.

! жас келген сайын мынандай аурулардың аурушаңдық көрсеткіші артады:

* жүрек ишемиялық ауруы;

* жедел гастрит;

* созылмалы гастрит;

* анемия;

* ентігу.

! Егде және қарт адамдарда жүректің астмалық ұстамасымен медициналық көмекке жүгіеу жиі тіркеледі:

* физикалық күшеме кезінде;

* тамақтан кейін;

* тыныштық жағдайда;

* түнде;

* тамаққа дейін.

! Табиғи қартаю сипатталады:

* жастық өзгерістердің ерте дамуымен;

* жастық қзгерістердің сатылы дамуымен;

* жастық өзгерістердің айқын көрініс беруімен;

* жедел аурулардың дамуымен;

* созылмау аурулардың дамуымен

! Өмірінің соңғы кезеңіндегі емделмейтін ауруы бар науқастарғакөмек көрсететін медицина саласы:

* гериатрия;

* геронтология;

* паллиативті медицина;

* геронтофобия;

* терапия.

! Биологиялық жас тәуелді:

* тұқымқуалаушылық;

* қоршаған орта;

* өмір салты;

* дұрысы A,B,C;

* тәуелді емес.

! Геронтология – бұл:

* адамның қартаю кезіндегі психологиялқ,психикалық өгерістерді зерттейтін социология бөлімі;

* адамныі қартаю үрдісін зерттейтін биологиялық және медициналық бөлім

* егде жастағы адамдар тобының ауруларын зерттейтін клиникалық медицицналық бөлім;

* психология бөлімі

* патофизиология бөлімі.

! Медициналық қызметкер есте сақтау керек, ұзақ төсектік режим мынандай асқынуларға әкелмейтіндігін:

* гипостатиялық пневмония;

* жедел бронхит;

* тромбоэмболиялық бұзылыстар;

* зәр шығару қиындауы;

* ойылулар.

! Адамның жастық дамуында заңды және қайтарымсыз келетін соңғы кезең:

* жаңғыру;

* Ауру;

* есею;

* қартаю;

* витаукт

! БДҰ жіктелуібойынша 75 астан асқагдар аталады:

* ұзақ жасаушылар;

* қарттар;

* егде адамдар;

* жетілген адамдар

* жастар

! Адамның қартаюы мынаған әкелетін биоло5гилық үрдіс:

* қызметтің адоптацияның төмендеуі

* қызметтің жоғарлауы

* ағзалардың атрофиялануы

* еңбекке жарамдылықтың жоғарлауы;

* адаптацияның жоғарлауы.

! қартаю қарқынының жылдымдауына әкеледі:

* бақытты неке;

* ауру

* қаржылық жағдайдың жақсаруы;

* өлшенген физиологиялық жүктемелер;

* генетикалық сілтемелер.

! асқоруты жүйесінің қартаю пайда болады

* тәбеттің жоғарлауымен;

* бауырлық ұстамалардың болуымен;

* дәмдік сезінулердің жоғарлауымен

* дәмдік сезінулердің төмендеуімен

* ферменттік үрдістердің жоғарлауы.

! Қарт адамдар іш қатулар жиі мынамен байланысты

* сұйықты пайдалану

* гипердинамика;

* ішек перистальтикасының жоғарлауы;

* ішек периталтикасының төмендеуі;

* сфинктердің спазмы

! зәр шығару жүйесінің қартаюы мынаған әкеледі:

* кіш дәреттің көбеюі

* зәр шығарудың төмендеуі

* жедел қабыну ауруларының дамуы

* Альцгеймер ауруы;

* қозғалыс белсенділігінің төмендеуі

! Бұлшықет жүйесінінің қартаюы көрінеді:

* бойдың өсуі

* салмақтың артуы;

* қозғалыс белсенділігінің жоғарлауы

* подагра;

* толып кету

! тыныс алу жүйесінің қартаюы пайда болады:

* өкпенің тіршілік сыйымдылығының төмендеуі;

* өкпенің тіршілік сыйымдылығының жоғарылауы;

* Альвеола санының көбеюі;

* тыныс алу жиілігінің төмендеуі;

* қозғалыс белсенділігінің төмендеуі.

! ОЖЖ қартаюы пайда болады:

* есте сақтаудың жақсаруы;

* есте сақтаудың төмендеуі;

* менингиттің пайда болуы;

* оқуға қабілеттіліктің жоғарылауы;

* ұйқының жақсаруы.

! Қартаюды тездететін фактор:

* жалғыздық;

* қаржы жағдайының жақсы болуы;

* депрессия;

* жұмысқа қанағаттануы;

* Эмоциясын көрсете білу.

! Егде және қарт жастағы науқастардың психологиялық ерекшеліктерін медициналық қызметкер ескеру қажет:

* әңгімелесуде өткеніне көп көңіл аудармауы;

* адамдармен тіл табысуы жоғары;

* оқуға қабілеттіліктің жоғарылауы;

* соңғы уақыттағы жағдайды есте сақтауы төмендеуі;

* өткен жылдағы жағдайды есте сақтауы төмендеуі.

! Егде және қарт науқастардың ұйқысының бұзылуының негізгі себебін медициналық қызметкер ескеру керек:

* күндізгі уақыттағы ұйқы;

* ұйқы алдындағы жиі серуендеу;

* хвойные(қылқан жапырақты) ванналар;

* тыныштандырғыш және ұйқы шақыратын дәрілерге әдеттену;

* ентігу.

! Емдеу-профилактикалық мекемелердегі егде және қарт жастағы науқастардың қайғылы жағдайының негізгі себебін медициналық қызметкер ескеру қажет:

* тепе-теңдіктің бұзылуы;

* палаталар мен коридорлардың жақсы жарықтануы;

* жақындарының кездесуге келуі;

* қозғалыстың анық белсенділігі;

* қоғамдыө орныдарды арнайы сүйенетін жабдықтардың болуы.

! Қарт жастағы адамдардың физикалыұ мүмкіндігін бағалауда қолданады:

* биожасын анықтау;

* тамақ істеуге қабілеттілігі;

* телебағдарламаларды қарау жиілігі;

* жақындарының телефон номерлерін білуі;

* дәрі қабылдау жиілігі.

! Қарт адамдардың жиі кездесетін физиологиялық мәселесі:

* мәселенің жоқтығы;

* ентігу;

* жақсы түс көру;

* ұйқысыздық;

* көнілді журу.

! Егде жастағы адамдардың жиі психологилық мәселесі:

* жақсы ұйқы;

* қарым-қатынастың жоғарлығы;

* тәуелсіз болу;

* қимыл-қозғалыстың шектелуі;

* тәуелді болуы.

! Егде және қарт жастағы адамдардың диеталық тағамдарын ұйымдастыруда шектеу қажет:

* қиын сіңірілетін көмірсу;

* өсімдік майы;

* тұзды қуырылған тағамдар;

* көкөніс және жеміс жидектер;

* E сұйықтықтар.

! Егде және қарт жастағы адамдардың диеталық тағамын ұйымдастыруда кальциі көп тағамдар ұйымдастырылады:

* сүтті өнімдер және ірімшік;

* балық;

* жеміс-жидектер;

* көкөністер;

* етті тағамдар.

! Остеопороздың алдын-алуда қолданады:

* геропротекторлар;

* стероидты гормондар;

* кальций препараттары;

* витаминдер;

* жоғарыфизическалық жүктеме.

! Қарт адамдарды профилактикалық қарау кезінде АҚҚ-ны мына қалыпта өлшейді:

* отырған қалыпта;

* оң жағымен жатқанда;

* физикалық жүктемеден соң;

* кез-келген қалыпта;

* сол жағымен жатқанда.

! егде және қарт жастағы адамдардың медикаментозды терапияны қабылдаудың сапасы бағаланады, егер:

* дәрілердің орташа дозасын тағайындау;

* жоғары дозасын тағайындау;

* дәрі тек парентеральды қабылданады;

* бірден барлық дәрі қабылданады;

* тек пероральды қабылданады.

! Қартаю туралы Халықаралық Мадридтік жоспар қай жылы қабылданды

* 2000 -2001 жж.

* 2002 ж.

* 2005 ж.

* 2010ж.

* 2011 ж.

! Халықаралық Мадридтік жоспар бойынша қартаю:

*«жол картасы» мемлекеттің демографиялық қартаюының жоғарғы қарқыны

* егде жастағы адамның құқығы

* құрылымдық көмек бойынша мәлімет

* қысқы анықтама

* қаржы құжаттары

! «Демографиалық қартаю» дегеніміз:

* тұрғындар арасындағы егде жастағы адамдардың көбеюі

* тұрғындар арасындағы егде жастағы адамдардың азаюы

* тұрғындар арасындағы балалар санының көбеюі

* тұрғындар арасындағы балалар санының азаюы

* тұрғындар арасында жұмысқа қабілетті адамдар санының көбеюі

! Тұрғындарға қарттық көмек:

* хосписы және үйге стационар

* санаторлық мекемелер

* жалпы жүйедегі үй, интарнат және аурухана

* Қартайған және егде жастағыларға жүйелі түрде мамандандырылған әлеуметтік –

медициналық стационарлық мекелер және емханалық көмек

* үйге көмек

! Қазақстан тұрғындарында 80 және одан жоғары жастағы ерлер мен әйелдер арасындағы қатынасы:

* 1:2

* 1:2,5

* 1:3

* 1:4

* 1:5

! Казақстанда 2013-2014 жж. тұрғындар арасында орташа өмір сүру ұзақтығы:

* 68 жас

* 70 жас.

* 72 жас

* 74 жас

* 75 жас

! Казақстанда 2013-2014 жж. ерлердің орташа өмір сүру көрсеткіші:

* 60 жас

* 64 жас.

* 65 жас

* 70 жас

* 75 жас

! Казақстанда 2013-2014 жж. әйелдер арасындағы орташа өмір сүру көрсеткіші:

* 68 жас

* 70 жас

* 72 жас

* 74 жас

* 75 жас

! Паллиативті көмектің терепиялық көмектен айырмашылығы:

* симптоматикалық ем, топтық әрекет

* интенсивті ем

* медбике мен фармакологтың біріккен жұмысы

* психологиялық көмек

* стационарлық көмек

! Мемлекетіміздегі қартаюды қандай әрекет арқылы төмендетуге болады:

* туу көрсеткішін жоғарлату, өлім көрсеткішін төмендету

* егде жастағы адамдар арасында өмір сүру ұзақтығын ұзартатын іс – шаралар өткізу

* туу көрсеткішін төмендету

* кең тараған ассорциалық ауралар(СПИД/ВИЧ, туберкулез) алдын- алуды бақылауды күшейту

* журек қан тамыр ауруларын төмендету

! Европалық мемелекетте зейнеткерлік жасы:

* 60 жас

* әйелдер – 60 лет, ерлер – 65 лет.

* әйелдер – 55 лет, ерлер – 60 лет

* 65 жас

* 70 жас

! Казақстанда 2013-2014 жж. тұрғындар арасында зейнеткерлікке шығу жасы:

* 60 жас

*әйелдер -58 лет, ерлер – 63 года.

* әйелдер – 55 лет, ерлер – 60 лет

* 63 жас

* 65 жас

! Тұрғындар арасында қартаюға әсер ететін негізгі фактор:

* тұрғындар арасында орташа өмір сүру ұзақтығын жоғарлату, негативті өзгерістер

* тұрғындар арасында орташа өмір сүру ұзақтығын төментету

* тұрғындар арсында ерлердің басым болуы

* тұрғындар арсында балалардың басым болуы

* жұмыс берушіліктің қысқаруы

! Қазіргі көз қарас бойынша өмір сүру ұзақтығының максималды жасы:

* 80 жас

* 90 жас.

* 100 жас

* 120 жас

* 150 жас

! Герентологиядағы паллиативті көмек:

* медициналық, әлеуметтік, психологиялық көмектен гөрі науқастарға рухани көмек көрсету

* стационарлық көмек

* үй жағдайындағы көмек

* әлеуметтік көмек

* медбикелік көмек

! ДДСҰ бойынша Денсаулық дегеніміз:

* Жүрек қан тамыр аурулары мен онкологиялық аурулардың болмауы

* әлеуметтік, физикалық, рухани жағдайдын жақсы болуы

* созылмалы аурулардың болмауы

* физиологиялық норма

* қартаю қарқынын төмендету