Химиялық әдістер.

Химиялық әдістер биологиялық агенттердің құрамына кіретін әр түрлі химиялық субстанцияларды анықтау үшін құрастырылған.

Көбінесе белоктар мен нуклеопротеидтерді анықтайтын аспаптар құрастырылады. Химиялық әдістер физикалық әдістерге қарағанда аэрозольдерді нақты анықтайды, бірақ олар агенттің концентрациясын және зақымдалу аймағын анықтай алмайды.

Микроорганизмдердің индикациясына биуретикалық реакциялар қоолдану ұсынылып отыр. Микроорганизмдердің суспензиясына натрий гидрооксиді және мыс сульфатын қосады және фотоэлектрлік абсордиометрдің көмегімен қара қошқыл болудың интенсивтілігін анықтайды. Ол микроорганизмдердің санына пропорционалды болады. Бірақ осы әдістің сезімталдығы аз. Жоғары температурасының әсер етуімен белокты ыдырату реакциясының индикациясы үшін қолданылады және сезімтал. Микроб денелерін 320-480⁰С температурада қыздырған кезде белоктар ыдырап көрсеткіш қышқыл түзіледі. Ең соңында арнайы индикаторлардың көмегімен қышқылды анықтайды. Американдық зерттеушілердің мәліметтері бойынша осы айтылған әдіс өте қарапайым және сезімталдығы жоғары, бірақ оның көмегімен белоктың пайда болуын анықтау қиынға соғады.

Арнайы емес индикация әскерде, бөлім мен бөлімшелерде, жаппай зақымдалу заттарына бақылау жүргізілетін химиялық қызмет жүйелерінде жүргізіледі (химиялық бақылау постылары мен шалғыншылар).

Арнайы индикация (АИ)

АИ мен БҚ лабораторлық зерттеу ерекшеліктері.

Арнайы индикация – арнайы шаралар кешені, БҚ қолдану фактісін дәлелдеу және Б заттардың түрін анықтау үшін медициналық қызметтің көмегімен жүргізіледі. Зерттеу нақты бір жүйелікпен жүргізіледі және 3 сатыға бөлінеді:

1. арнайы емес индикацияның қорытындысы оң болған кезде сыртқы ортадан және аурудың заттарынан немесе әскер, тұрғындар және жануарлар арасында жаппай жұқпалы аурумен сырқаттанушылық пайда болған кезде сынама алынады. Оның мақсаты жедел түрде сынаманы лабораторияға жеткізу болып табылады.

2. екінші саты БҚ арнайы индикациясы барлау бөлімшелерінің алған сынамаларын эжақын жерге орналасқан лабораторияға жеткізу. Әрбір алынған сынаманың жартысы, зерттеулер жүргізу үшін СЭЛ қалдырылады, екінші жартысы санитарлы-эпидемиологиялық мекемелердің лабораториясына жіберіледі.

3. БҚ АИ-сының үшінші сатысы қысқартылған және кеңейтілген сызба бойынша жүргізіледі. Жедел талдау әдістері қолданылады. Болжамалы жауабы 1-3 сатысынан кейін, ал соңғы жауабы 18-48 (72) сағаттан кейін келеді. Антиденелердің флюресценциялық әдістері қолданылады (АФЭ), РПГА, РТГА.

Белгілі бір, БЗ (бактериологиялық зат) ретінде барлық аурулардың қоздырушылары қолданылмауы мүмкін, тек қана олардың ішінде бірқатар талаптарға жауап беретіндері қолданылады (жұқпалы дозасы аз, аэрозольді қолдану, жоғары летальділік, қоршаған ортаға жоғары төзімділік, контактілік, т.б.). Бұл арнайы индикация жүргізілетін лабораторияның жұмыстарын қысқартады. Биологиялық соғыста агент терінде қоздырғыштар мен токсиндердің 15 түрі қолданылуы мүмкін. Осы бактериологиялық заттарға далалық жағдайларға индикация жүргізіледі.

Кеңейтілген (генттің 15 түрін анқытайды) және қысқартылған (оба, тырысқақ, күйдіргі, ботулотоксин) қоздырғыштарын анықтайды. Сызбалар қолданылады. Осы көрсетілген әдістердің көмегімен зеттелушілер материалдағы қоздырғыштардың саны анықталады. МФА (антиденелердің флюроценттік талдауы) негізіне ізделуші антигенмен флюроценттік антиденелердің арасындағы реакция жатады.

РНГА – иммуноадсорбциялық әдіс болып табылады. Бұл әдіс антигендердің қатысуымен эритроциттердің аглютинациясына негізделген.

РТТА – вирусті антигендермен – гемаглютининдердің әсер етуімен эритроциттердің жабысуын тоқтатады.

БҚ арнайы индикациясы жүргізіледі.

· Девизияның СЭЛ және бөлім мен бөлімшелер тылдағы армия мен фронт мекемелері. Индикация қысқартылған сызба бойынша орнындалады.

· СЭЛ және армиялық медицина бригадасының СЭО бөлімдері, фронттың СЭО, госпитальдік СЭО, ӘДИГ (әскери далалық инфекциялық госпитальі) ӘДАҚЖАГ (әскери далалық аса қауіпті жұқпалы аурулар госпитальі).

Көрнекі материал: мультимедиялық дәрістің электрондық материалы (кафедрада студентке беріледі).

Әдебиеттер:

1. Амиреев С.А. и др. «Стандарты и алгоритмы мероприятий при инфекционных болезнях», 1 том. Практическое руководство - Алматы, 2007. 11-21 бет

2. Гринхальх Т. «Основы доказательной медицины». – Москва, 2004. 28-41 бет

3. Флетчер Р. и др. «Основы доказательной медицины». – Москва, 2004. 5-25бет

4. Власов В.В. «Эпидемиология». Учебное пособие для вузов. – Москва, 2004. 9-50 бет