Ылыми басқару мектебінің басқару ғылымына қосқан үлесі. (1856- 1920).

Ең алғаш Ф.Тэйлордың есімімен байлан-лып аталды.Оның негізгі еңбектері: «Кәсіпорынды басқару», «Ғылыми басқару принцип-рі».Ол еңбек өнімділгін арттыру қожайынға да жұмысшыға да мол пайда алып келеді деп ұйғарған.Оны «менеджмент ғылым-ң атасы деп санады.Ол тұжырым-ң нег.ережелерін бөліп көрсетті:ғылыми критери-ің негізінде жұмысшы-ды іріктеп,оларды іріктеп,оларды жаттык-у,әкімшілік пен жұмысшы-ың ара-ғы ынтым-тык.

а)Міндетті орындаудың таңдаулы әдістерін анықтауда ғылыми таңдауды пайдалану;б)мақсатқа қол жеткізу үшін ең қолайлы қызметкерлерді таңдау, оларды баулып отыруды қамтамасыз ету;в)қызметкерлерді өз міндеттерін тиімді орындауға қажетті ресурстармен қамтамасыз ету.г)еңбек өнімділігін арттыруда материалдық ынталандыруды ұдайы және дұрыс қолдану. Бетлехем стильде ғылыми менеджментті 4 стильде дамытады: 1)нормалау; 2)уақыт және міндетті зерттеу; 3)ұдайы сұрыптау және баулу; 4)ақшалай ынталандыру. Тейлор концепцияларының негізгі қағидалары: 1)Бұрыннан қалыптасқан ескі дәстүрлі жұмыс тәсілінің орнына ғылыми іргетасты құру оның әрбір элементін ғылыми тұрғыда зерртеу; 2)Қызметтерді ғылыми критерий бойынша таңдау, оларды жаттықтыру; 3)Еңбекті ұйымдастырудың ғылыми ұйымдастырылған жүйесін тәжірибегеенгізу ісінде әкімшілік пен жұмысшылар арасындағы ынтымақтастық. 4)Еңбекті біркелкі бөлісу және әкімшілік пен жұмысшылар арасындағы ынтымақтастық.

5.Басқарудың әкімшілік мектебінің негізгі тұжырымдамалары (1920-1950).

А.Файоль пікірі бойынша әкімшілік мектебі өзіне мына 6 бағыттарды құрайды: өндірістік, коммерциялык, қаржылық, несиелік, есептік бухлік,әкімшілік.

Әкімшілік мектебі мына функцияларды құрайды:

а)Басқару қағидаларын дамыту; б)Басқару функциясын бейнелеу; в)Ұйымды басқарудағы жүйеленген әдіс. Файоль әкімшілік басқару көрнекті өкілі. Файоль өзінің негізгі «жалпы және өнеркәсіптік әкімшілік» (1916) атты еңбегінде капиатлисттің әкімшілік қызметіне жалпы көзқарасын қарастырып, осының негізінде әкімшіліктің етудің кейбір қатаң міндетті принциптерін тұжырымдайды. Файоль пікірінше әкімшілік ету жан жақты қызмет ауқымын қамтитын басқарудың бір бөлігі және техникалық, коммерциялық, ақша қаражаттарын іздестіру, қорғаныстың, бухгалтерінің әкімшілік салаларын қамтиды. Файоль әкімшілікбасқарудың бірқатар принциптерін ойластырып мұның өзі оның пікірінше кез келген ұйымға қолдануға жарайды. Оның менеджменттерге арналған 14 қағидаларына басқарушының қызмет міндеттерін қалай орындауы тиіс екендігін көрсетеді: 1)жұмысты бөлісу, 2)билік, 3)тәртіп, 4)дара басшылық, 5)бағыт билігі, 6)жеке мүддені жалпы мүддегебағындыру, 7)ақы төлеу, 8)орталықтандыру, 9)ерархиялық тізбек, 10)Реттілік, 11)Әділеттілік, 12)Қызметшілердің тұрақтылығы және қызмет лауазымына бөлу мерзімі, 13)ынта ықылас, 14)ерекше рух. Әкімшілік функцияныталдай отырып Файоль оның 5 элементін бөліп көрсетті: жоспарлау, ұйымдастыру, басшылық ету, үйлестіру, бақылау.

6. Адамдық қатынастар мектебі мен мінез құлық мектебінің менеджмент дамуындағы рөлі(1930-1950)

а)еңбек өнімділігі мен еңбекке қанағаттанушылықты арттыруда тұлға арақатынастарын қолдану; б)ұйым қызметін адамдық қатынастар мен мінез-құлық әрекетіне бейімдеп қалыптастыру Поркер мен Элтон Мэйо адамгершілік қатынастарының мектебін жаңа бағытта дамуының негізгі салушылар. Көрнекті өкілдері: Арджерис, Ферцберг, Макрегор, Блейн. Бұл бағыттардың қағидасы ресми емес шағын топтардың рөлін орындау, бақылау практикасында, топтағы психиологиялық және әлеуметтік ерекшеліктерді, тауып пайдалануға мүмкіндігін беретіндей тәсілдерді қабылдау болып саналады. Бұл мектептің өкілдері басқару жүйесіндегі жұмысшылардың еңбегңн жетілдіру тәсілдерін іздестіруге көңіл бөледі. Тікелей басшылық ететіндердің неғұрлым тиімді әрекет етуі жұмыскерлермен кеңесуі, қарым қатынас жасауға барынша \толық мүмкіндік беруі. Адамдармен қарым қатынас жасау амалдарын пайдалануды ұсынды.

Бихевористік мінез-құлық мектебі (1950ж. күні бүгінге дейін) адамгершілік қатынас мектебінен едәуір ауытқып, адамдар арасындағы қатынасты орнықтыру тәсілдеріне назар аударды. Бұл мектептің басты мақсаты адам ресурстарының тиімділігін арттыру арқылы ұйымдастыру тиімділігін арттыру арқылы ұйымдастыру тиімділігін арттруға болады. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін психология мен әлеуметтану дамуы, зерттеу әдістерінің жетілдіруі жұмыс орнында мінез-құлықты зерттеуді ғылыми жолға қойды. Крис Арджирис,

Ренсис Ликерт,

Дуглас Макгрегор,

Фредерик Герцберг бихевиористік мінез-құлық мектебінің басқа да өкілдері әлеуметтік өзара әрекеттесудің, мотивацияның, билік пен бедел сипатының, ұйымдық құрылымдарының, ұйымдастырудағы жетекшіліктің, жұмыс мазмұнын ескертудің және еңбек тұрмысы санасының алуан түрлі жайларын зерттеді. Бихевиористік мектеп адамгершілік қатынас мектебінен едәуір ауытқып, адамдар арасындағы қатынасты орнықтыру тәсілдеріне назар аударды.

Бұл жаңа бағыт көбінесе адамдардың өз мүмкіндігіне ықпал етуге, ұйымды құруға және басқаруға негізделеді. Тұтастай алғанда, бұл мектептің бсты мақсаты адам ресурстарының тиімділігін арттыру арқылы ұйымдастыру тиімділігін арттыру болды.

Мұндағы басты мәселе мында: мінез-құлық туралы ғылымды дұрыс қолдану жеке жұмыскерлерді де, тұтастай ұйымның да тиімділігін арттыруға ықпал етеді. Алайда менеджментті зерттеушілердің атап көрсеткеніндей, жұмыс мазмұнын өзгерту және жұмыскерлердің басқаруға қатысуы секілді адамдар тек кейбір жұмыскерлерге ғана, әрі кейбір жағдайда ғана тиімді болады екен.