деулік материалдардың құрылыстық–қолданыстық қасиеттері

Дәріс 2. Өңдеулік материалдардың функционалдық және құрылыстық-қолданыстық қасиеттері.

Деулік материалдардың функционалдық қасиеттері

 

Әрлеу қабатының фактурасы – қабат беттерінің сипаты. Фактура тегіс, бұдырлы және бедерлі болуы мүмкін. Егер бетте биіктігі 5мм дейінгі дөңестер болса фактура бұдырлы деп саналады. Бедерлі фактуралы беттің сипаты көлденең қимасының белгілі бір пішінімен ерекшеленеді.

 

 

Қабырғаларды ылғалдандыратын қиғаш бағытта жауын-шашынды және шаңды аудандарда беттері биіктігі 0,5мм дейінгі бұдырлы немесе бірыңғай тегіс фактуралы материалдарды пайдалану керек.

 

Материалдың түсі жарықтануымен, түстік нышанымен (фон) және қанықтығымен сипатталады.

Шағылысқан жарық сәулесінің ұзындығымен түстік фон анықталады; түстің фонның ахроматикалық (сұр) фоннан айырмашылығының көрсеткіші қанықтықты анықтайды, ол шартты процентпен бағаланады. Қанықтықтықты анықтау үшін түстік қанығу үлгілерімен арнайы атластар жасалған.

Түстің тоны (түстілік) – түсті сезіну, түстің және түс реңінің атауы: қызыл, жасыл, көк, сарғыш т.с.с. Түстің тоны жарық сәулесінің ұзындығымен анықталады.

Түстің тоны түстік композицияның бірінші элементі. Ол жарықтану, тазалық, фактура, қанығу негізінде әрі қарай өзгерістердің бастапқы материалы болып табылады. Кейде тонның реңін өзгерту арқылы композицияның сезімдік шырайына әсер етуге болады.

Түс тондарының табиғи шкаласы - күн сәулесінің спектрі, онда 130-ға жуық тог болады.

Практикада түстер атласы - түс өлшемдерінің эталондық жиынтығы қолданылады (мысалы, PANTONE каталогы, Манселл атласы т.с.с.).

 

 

 

 

Жарықтану (ашықтық) шағылысу коэффициентімен сипатталады. Абсолютті ақ түс үшін 100, ал абсолютті қара түс үшін 0%.

 

 

 

Рисунок 4. Основные свойства цвета

 

 

Рисунок 1. Равноступенный ахроматический ряд тонов

 

Түстік фон және жарықтану арнайы құралдармен- колориметрлер және түс атластарымен анықталады.

Түстің тұрақтылығы – материалдың пайдалану мерзімі кезінде бастапқы түсін сақтау қабілеті. Тұрақтылығы ең жоғары материалдарға табиғи тас материалдар, сонымен қатар керамика, шыны жатады.

Қол жетімді өңдеулік материалдардың ішінде түсінің тұрақтылығы төмен материалдар –түрлі-түсті цемент негізіндегі декоративті бетондар және ерітінділер.

 

деулік материалдардың құрылыстық–қолданыстық қасиеттері

 

Әрлеу қабаттарының беріктігі кең ауқымда өзгереді, бірақ 0,5МПа шамасынан кем болмауы тиіс. Бұл минимальді беріктік конструкциялардағы өңдеулік материалдар мен әрлеу қабаттарының тасымалдау, қоймалау және монтаждау кезіндегі жүктемелерге қарсыласуын қамтамасыз етуі керек. Сонымен қатар бұл беріктік негізгі және әрлеу қабаттарының арасында (мысалы, сыртқы қабырға панелі) пайда болатын кернеулер әсеріне қарсыласуға жететін болуы керек.

Әрлеу қабатының негізбен ілінісуі негізінен әрлеу немесе төсеніш қабаты әзірленген байланыстырғыш зат түріне тәуелді болады. Әдетте сыртқы әрлеу қабаты үшін ілінісу беріктігі Бұл шарт орындалмаған жағдайда отыру немесе кернеулер шоғырлануы, шекаралық қабатта ылғалдың мұздап қатуы әсерінен әрлеу қабатының негізге қатысты ығысуы нәтижесінде әрлеу қабатының негізден ажырауы орын алуы мүмкін. Әрлеу, төсеме (бекітуші) қабаттар мен негіздегі температуралық сызықтық ұлғаю коэффициентінің үйлеспеуі, отыру-ісіну, капиллярлы сору т.с.с. бұл процесті едәуір жеделдетеді. Айтылған айырмашылықтар әрлеу қабатының жарықшаққа төзімділігіне де маңызды әсер етеді.

Әрлеу қабатының аязға төзімділігі және атмосфералық әсерлерге төзімділігі материалдардың қасиеттерімен қатар ілінісу яғни негіз бен контактілік қабаттың сәйкес қасиеттерімен анықталады. Әдетте әрлеу қабатының маркасы қоршау конструкциясы материалының маркасынан 25…75% жоғары болуы керек. Қолданысқа беру беріктігі 70%.