IY.Пайдаланылған әдебиеттер

1 Социологическая энциклопедия: В2т-М..,2003
2 Антология социальной работы: В 5т Сост Фирсов –
3 Рахматуллин Э.С.Девиантное поведение как социальная проблема Казань,КГУ.2004
4 Дети улицы: растущая трагедия городов.Пер. с англ М,1990
5 Социальная помощь бездомным,Россиский журнал социальной работы-1998
6 Территориальные социальные службы:теория и практика функционирование-М.2002
7 Основы социальной работы.Учебник.Отв.ред.ПД Павленок-Зе издание, испр. И доп.-М,ИНФРА-М,2006
8 Деменьтева И.Ф. Развод и дети М государственный НИИ
9.Андреева Т. В Семейная психология-М 2004

1 Қазақстан Республикасының Заңы «ҚР мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы» // Егемен Қазақстан, 2005 жылғы 26 сәуір

2 Қазақстан Республикасының Заңы «Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек туралы». //Егемен Қазақстан, 2001 жылғы 10 тамыз

3 Қазақстан Республикасының Заңы «ҚР мүгедектер мен қарттарды әлеуметтік қорғау туралы» // Егемен Қазақстан, 2005 жылғы 26 сәуір

4 Сурнина О.Е. Геронтология (медико-биологический и психологический аспекты) оқу құралы Екатеринбург: Изд-во ФГАОУ ВПО "Росс.гос. проф.-пед. ун-т", 2009.

5 Сарсенова Ж.Н. Әлеуметтік жұмыс: Оқу құралы – Алматы, 2004ж.

6 «Мүгедектердің халықаралық қоғамдық қозғалысы» қоғамдық бірлестігі концепциясы2005 жылғы 29-30 қыркүйекте Алматы

 

 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

 

М.О. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТIК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТIК УНИВЕРСИТЕТI

 

ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТ ФАКУЛЬТЕТІ

 

МӘДЕНИ ТЫНЫҒУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚЫЗМЕТ КАФЕДРАСЫ

 

 

Ылыми зерттеу жұмысы

Өндірістік іс-тәжірибесі

(іс-тәжірибе атаулары)

5В090500-«Әлеуметтік жұмыс» мамандығы бойынша

Тақырыбы: Жұмыссыздықтың мәні - әлеуметтік-экономикалық құбылыс

 

 

Орындаған: Серкебаева Б.А.

Тобы: ПИК 14-14К

Қабылдаған: Дарибаева Р.

Жоспар:

I.Кіріспе

II.Негізгі бөлім

2.1

2.2 Жұмыссыздықты тудыратын экономикалық себептері

III.Қорытынды

IY.Пайдаланылған әдебиеттер

 

Кіріспе

Халықты жұмыспен қамтамасыз ету мәселесі осы күндері ең өткір проблемаға айналып отыр. Қазақстанның ұзақ мерзімді стратегиялық даму бағдарламасында жұмыссыздық пен кедейшілікті толық та тұрақты жою мәселесі 2010 жылға дейін шешілетін мемлекеттік міндет ретінде анықталғаны белгілі. Осы 2010 жылға дейін Қазақстан экономикасында күрделі де қарқынды өндірісаралық құрылымдық өзгерістер жүруі қажет.

Қазақстанда еңбек сыйымдылығы (трудоемкость) жоғары өндіріс салаларын қалыптастыру және дамыту; ауыл шаруашылық шикі заттарын терең технологиялық өңдеу және түпкі өнім өндіру экономикасын мемлекет тарапынан басым түрде қолдап – дамыту мақсаты және міндеті анықталған. Бұл міндетті іске асыру:

· біріншіден, көптеген жұмыс орындарын ашуға, жаңа мамандықтар дайындауға, жұмыссыздықты жоюға, еңбекақы табысын арттыруға жол ашады;

· екіншіден, еңбек пен жұмыс күшінің сапасы жоғарылап, еңбек өнімділігі және жалпы экономика тиімділігі артады;

· үшіншіден, жалпы ұлттық өнімнің құрылымы жақсарып, ұлттық табыс үлесі артады; төртіншіден, салық төлемдері өседі және мемлекет бюджетінің мүмкіншіліктері кеңейеді.

II.Негізгі бөлім

2.1 Жұмыссыздықты тудыратын экономикалық себеп бойынша жұмыссыздықты төрт түрге бөлуге болады:

o фрикциондық жұмыссыздық қызметкер бір жұмыс орнынан екіншісіне ауысқанда болады;

o құрылымдық жұмыссыздық экономика құрылымында ұзақ уақыт бойы өзгерістер болуынан туады: нәтижесінде қызметкер мен жұмыс орын арасында біліктілік деңгейі және маман түрі бойынша сәйкессіздік пайда болады;

o циклдік не сұраныс тапшы жұмыссыздық түрі тұтас сұраныс жеткіліксіз жағдайында туады;

o маусымдық жұмыссыздық кейбір салаларда экономикалық белсенділігінің жыл бойында теңселуімен байланысты болады.

Құрылымдық жұмыссыздық дегеніміз – бұл экономика толық жұмылды-рылған деңгейде болатын жұмыссыздық болып табылады. Құрылымдық немесе фрикциондық жұмыссыздық еңбек базары құрылымынан туындайды, яғни экономикадағы жұмыс орындары сипаттамасымен, жұмысшылар мен фирмалардың мінез-құлқына ықпал ететін жұмыссыздыққа көмек сияқты әлеуметтік дәстүрлер және еңбек базары институттарынан туындайды.

Еңбек нарығының экономикадағы рөлін, яғни еңбек нарығы дегеніміз бұл ең алдымен жұмыс күшіне сұраным мен ұсыным.

- тұрғындарды жұмыспен қамту теориялары;

- Қазақстан Республикасындағы жұмыссыздық мәселелері және оны шешудің жолдары

Еңбек нарығының негізгі мақсаты – еңбек ресурстарын жұмыспен тиімді және нәтижелі қамту. Еңбекке жарамды адамдарды жұмыспен қамтамасыз ету аса күрделі әрі мемлекеттік маңызды мәселе. Жұмыспен тиімді қамту әрбір елдің нақтылы даму кезеңдерінің деңгейіне сай жұмысқа жарамды адамдарды үнемді және нәтижелі пайдаланып, оларды шаруашылық салалары және аймақ бойынша бөлудің тепе – теңдік үлесімділігіне жету.

Зерттеу курстық жұмыстың міндеттеріне мыналар жатады:

- жұмыссыздық теорияларын анықтау;

- жұмыссыздықтың болу себептерін қарастыру;

- жұмыссыздықты реттеу мәселелерін қарастыру;

- Қазақстандағы жұмыссыздық мәселелері және оны шешудің жолдарын қарастыру;

 

- Еңбек нарығы және халықты жұмыспен қамту мәселелерін зерттеу болын табылады.

- Қазақстан Республикасындағы еңбек нарығының мемлекетте атқарған жұмысын, орнын талдап көрсету;

- Қазақстан Републикасында еңбек нарығы және оның бүгінгі мәселелерінің экономикаға тигізетін ықпалын қарастыру;

- еңбек нарығы және тұрғындарды жұмыспен қамтудың жолдарын ұсыну.. Қазақстан Республикасында тәжірибесінде енді ғана тұрғындарды жұмыспен қамтудың нарықтық механизмге өтуі қарастырылуда. Осы зерттеу жұмысы экономикаға ықпалын, еңбек нарығының мәнін, құрылымын зерттейді, яғни тұрғындарды толық және тиімді еңбекпен қамтылуын шешеді.

Экономикалық теория негіздері», Дүйсеновтың «Еңбек нарығы», Мамыровтың «Еңбек нарығының мағынасы», Шеденовтың «Жалпы экономикалық теория», «Статистикалық жинақтардан» және тағы да басқа оқулықтардан алынды.

Курстық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен және қорытындыдан тұрады.

2.2 Жұмыссыздықтың экономикалық проблемалары.

Шетелдік мамандар жұмыссыздың себептерін талдай отырып, оның әртүрлі нысандарын тудыратын нақты факторларын қарайды. Жұмыссыздықтың мынадай саналуан нысандары болады: жасырын, фрикциондық, маусымдық, құрылымдық, технологиялық және т.б.

Жасырын жұмыссыздық - өндіріс пен мемлекеттік аппаратта артық жұмыскерлерді қолданған жағдайда орын алады. Шын мәнінде, олардың жұмысына аз ғана жұмыс күшімен орындауға болады.

Фрикциондық жұмыссыздық - еңбек нарығында бос жұмыс күші туралы ақпарат жоқтығынның нәтижесінде болады.

Маусымдық жұмыссыздық ауыл шаруашылығының кейбір салаларында, әсіресе қайта өңдеу өнеркәсібінде жұмыс күші тек маусымдық кезеңдерде қолданылғанда болады.

Құрылымдық жұмыссыздық өндіріс қуатының жетіспеуінің нәтижесінде, сондай – ақ жынысының, жасының, ұлтының, мамандығының және басқа жеке қасиеттерінің ерекшеліктеріне байланысты жұмыс таба алмаған жағдайда болуы мүмкін.

Технологиялық немесе өтпелі жұмыссыздық адамдарды машинамен ауыстыру нәтижесінде болады, ол жұмыскердің кәсібін өзгертуді немесе басқа мамандықты игеруді қажет етеді.

АҚШ Конгресінің экономикалық статистика комиссиясының жүргізген зертеуінің мәліметі бойынша қазір шет елдерде жұмыссыздықтың 70-ке жуық нысандары және олардың болуның ерекше себептері бар екен. Батыс елдерінің мамандары жұмыссыздықтың нысандарын екі үлкен негізгі топқа бөледі. Біріншісіне – жиынтық сұранымның жетіспеуіне байланысты болатын, соның ішінде ең алдымен циклдік жұмыссыздықты жатқызады. Екіншісіне – жиынтық сұранымның өзгеруіне байланыссыз болатын – жұмыссыздықты (фрикциондық, маусымдық, құрылымдық, технологиялық және басқа нысандары) жатқызады.

Біздің елдегі жұмыссыздықтың негізгі нысандары жасырын және фрикциондық болып табылады. Нарық қатынастарының жасырын және фрикциондық болып табылады. нарық қатынастарының қалыптасу барысында жасырын жұмыссыздық ашық жұмыссыздыққа айнала бастады. 138 мыңға таяу адамы бар 160 кәсіпорындар жұмыссыз тоқтап тұрды. Осындай кәсіпорындардын 2 мыңнан астам жұмыскер еңбектен босатылды, 25 мың адам еріксіз демалысқа жіберілді. Жұмыссыздықтың зардабын бәсендететін факторлардың бірі ғылыми – техникалық прогресс. ҒТП, жаңа қосымша жұмыс күшін қажет ететін жаңа өндіріс түрлері мен шаруашылық салаларын тудырады, ол материалдық өндіріс саласында еңбек етуге қабілеті бар тұрғындарды жұмыспен қамтуды көбейтеді. Жалпы, ғылыми – техникалық революция жағдайында жұмыспен қамтуды тұрақты түрде өсіру, негізінен, өндірістік емес салалардың дамуы арқылы жүзеге асырылады. Оның ұлғаюы, тұрғындардың әртүрлі қызмет түрлеріне деген шығынының тез өсуімен және халық шаруашылығының орташа көрсеткішіне қарағанда жоғары еңбек ауқымдылығымен сипатталады.

Қандай да жұмыссыздық болмасын қоғамдағы аса ауыр экономикалық және әлеуметтік қайшылық. Батыс елдерінде жұмыссыз болу – тек қана жұмысты жоғалту ғана емес, сонымен бірге адам өзінің ар – намысын, абырой – беделін жоғалту деп те есептеледі.

Шетелдердегі бағалау бойынша, жұмысты жоғалту, өзінің қасірет – жағынан жақын туыс адамның өлімі немесе түрмеге түсуден ғана кейін тұрады екен. Кәсіпорынның жұмысының түпкі нәтижесінен тәуелсіз, жаппай жұмыспен қамту жұмыскерлердің өндіріс тиімділігін арттыруға деген жеке мүдділіктеріне кері әсер етті, олардың өндірісті басқарудан шеттелуіне әкеліп соқтырды. Осының бәрі еңбек тәртібінің шұғыл құлдырауына әкеліп соқтырды. Осының бәрі еңбек тәртібінің шұғыл құлдырауына үлкен экономикалық шығындарға жол берді.