растырушы ф.ғ.к., аға оқытушы Иманқұл А.Н.

Оқу жылына арналған

ФИЛОСОФИЯ» пәнінен қорытынды емтихан сұрақтары

Кредит

1. Философия грек тілінен аудармасы. Филео-махаббат, құштарлық; софия-даналық

2. Философия қайда және қашан пайда болды? VII-VI ғасырларда, Ежелгі Үнді, Қытай және Грек жерлерінде бір уақытта пайда болдв

3. Философия дегеніз не? Қоғамдық сананың ерекше формасы, дүниеге көзқарастың ғылыми-теориялық түрі, ойлау туралы ойлау

4. Дүниеге көзқарас ұғымын анықтаңыз. Объективтік дүниеге, болмысқа, адамға және тіршілікке деген неғұрлым жинақталған, қорытылған біртұтас көзқарастар мен қағидалар

5. Дүниетанымның тарихи типтері. Мифология, дін, философия

6. Филосфияның эволюциялық даму кезеңдері: космоцентризм- барлық өзгерістер ғарыштан, теоцентризм барлық тіршіліктің мәні Құдай, антропоцентризм- адам мәселесі негізгі.

7. Идеализм: объективтік идеализм –дүниенің алғашқы негізі адам санасынан тыс жалпы рухани идея, субъективтік идеализм -дүниенің үйлесімділігі жеке санада субъекттің түйсігінде немесе “мен” деп түсінетін бағыт.

8. Философиялық көзқарас ерекшеліктері. Монизм -қосмағыналылығы, дуализм -екіұдайлылығы

9. Дүниенің бір ғана бастамасын мойындайтын бағыт. Монизм

10. Дүниенің екі бастамасын мойындайтын бағыт. Дуализм

11. Философияның негізгі мәселесінің екі жағын көрсету: онтологиялық -болмыс мәселесін қарастырады және гносеологиялық -таным мәселесін қарастырады.

12. Алғашқы қауымдық қоғамға тән қияли ғажайып қоғамдық сана формасы. Мифология

13. Мифология. Мифологияның формалары. Фетишизм -сиқырлық, тұмар; Тотемизм -өсімдікке, жануарға табыну; Анемизм- аруақтарға табыну

14. Сенімге негізделген көзқарас. Дін

15. Білімге, ғылымға негізделген көзқарас. Философия

16. Құндылық туралы ілім. Аксиологиялық функция

17. Болмыс мәселесін қарастыратын философиялық бөлім. Онтология

18. Таным мәселесін қарстыратын философиялық бөлім. Гносеология

19. Философияның негізгі функциялары: дүниеге көзқарастық -дүниенің біртұтастық бейнесін жасау, оның құрылымы жөнінде, дүниедегі адам орны, оның қоршаған ортамен байланысы туралы көзқарасты қалыптастыру;, методологиялық -философия қоршаған дүниені, шындықты, ақиқатты танудың негізгі әдістерін жасайды, гносеологиялық -философия қоршаған дүниені, шындықты, дұрыс әрі айқын тануды (таным тетігін) мақсат етеді, аксиологиялық -философия заттар мен құбылыстарды бағалағанда оларды моральдік-әдептілік, этикалық, әлеуметтік, идеологиялық, мәдени, рухани және т.б. құндылықтар жағынан қарастырады және т.б.

20. Философияның негізгі әдіс-тәсілдері. диалектика -болмыс пен танымның, заттар мен құбылыстардың, ойлаудың жалпы даму заңдылықтарының өзара байланысын, ішкі қайшылықтарын зерттейді; метафизика -диалектикаға қарама қарсы таным әдісі, мұнда заттармен құбылыстар бір біріне байланыссыз, ішкі қайшылықсыз, тұрақты түрде өзгеріп отырады деп түсіндіріледі; догматизм -қоршаған ортаны, дүниені әлдебір догмаларға, «жоғарыдан алдын ала берілген абсолюттік ақиқатқа» сүйеніп қабылдау; эклектика -жан жақтан жиналған, алуан түрлі, қырық құрау қағидаларды біріктіріп, қоршаған дүниеге өзіндік көзқарасты дәріптеуге тырысатын фил-лық әдіс; софистика -айтыс-тартыста өз қарсыласын жеңу үшін әдейі ақты қара деп, қараны ақ деп, ақиқатты жалған, жалғанды ақиқат деп көрсетуге жұгінетін әдісті айтады; герменевтика- кез келген жазба нұсқасының, мәтіннің мәні, мағынасын тұспалдап түсіну, ұғыну әдісі;

21. Дүниені тануға болады, танымның мүмкіндігі шексіз деген ұғым. Гностицизм

22. Дүниені тануға болмайды, танымның мүмкіндігі шектеулі деген ұғым. Агностицизм

23. Ежелгі Шығыс философиясы. Ежелгі Қытайдың ұлттық ілімдері: доасизм -табиғат пен ғарыштың игілікке апаратын жолын табу. Конфуцийшілдік -адамды әлеуметтік өмірдің өзекті мәселесі; Адамдарды қалай басқару, қоғамда өзің қалай ұстау. Легизм -қоғамды қалай басқару керек, заңгерлер.

24. Еж.Қытай философиясындағы «у-вей»- тыныштық, бейқамдық, «сяо»- баланың құрметі, ата ананы құрметтеу, «ли»- мінез құлық ережелері мен нормалары

25. Конфуцийшілдік ілімінің негізгі идеясы. «Лунь Юй»- Сұхбаттар мен пікірлер.

26. Конфуцийдің алтын ережесі. Өзің қаламағанды өзгеге істеме

27. Еж.Қытайдағы адамның ғарыштық энергиялары көрсетіңіз. Цзинь, Ци, Шэнь

28. Даосизмдегі "табиғилық" принцип деген не?

29. Даосизмнің негізгі идеясы. Даосизм ілімін негізін салушы. Лао Цзы, Бақытқа жету жолы, ақиқатты тану дегеніміз-құштарлық пен құлшыныстан азат болу, әрқашан ымыраға, түсінушілікке келу

30. Легизм- қоғамды қалай басқару керек. Легизмнің негізгі қағидасы- Адам өз бітімінде зұлым, жамандыққа бейім; Адам іс-әрекетінің қозғаушы күші-жеке эгоистік мүдде; Заң бәріне бірдей, кімде кім болмасын, жай адам немесе лауазымды шенеулік заң бұзса, жазалануы тиіс.

31. Легизм ілімін негізін салушылар. Шан Ян, Хань Фей

32. Ежелгі Үнді философиясының мектептері. Астика, Настика

33. Упанишада. упанишад -ұстаздың алдында отырып тәлім тәрбие алу, Упанишадалар - Ведалардың аяқталуы

34. Ведалар дегеніміз не? Білім

35. Үнді фил.ежелгі эпос-жырларды атаңыз. «Махабхарата», «Рамаяна»

36. Жайнизм деген не? Адамның екіұдайлығы, қосмағыналылығы туралы, карма, сансарадан құтылу, этика мәселесі туралы ілім.

37. Үнді фил. адам өмірінің, тағдырының алдын ала мәлім болуы. Карма

38. Үнді фил.материалдық түпнегіз, сана. Пракрити

39. Үнді философиясындағы пракрити және пуруша дуалистік қағидалары. Пракрити -материалдық түпнегіз, сана; Пуруша -таза сана, барлық тіршілікті жандандыратын күш

40. Үнді философиясындағы буддизмнің негізін салушы және оның негізгі идеясы. Гаутама Будда, Орта жолды ұстану

41. Философиядағы идеалистік бағытының негізін салушы. Платон

42. Антикалық мағынадағы диалектиканың негізін салушы.

43. Платонның триада ілімі. Бірлік, ақыл, жан

44. Платон ақиқат болмысы деп нені түсінді? Таза идея

45. Майевтика – диалектикалық әдіс.

46. Майевтика ілімін негізін салушы ежелгі грек философы. Сократ

47. Милет мектебін негізін салушы. Көрнекті өкілдері. Фалес, Анаксимандр, Анаксимен

48. Милет мектебінің қарастырған ең басты мәселесі. Физиктер, Материалистік жаратылыстану, алғашқы бастама іздеу, табиғат заңдылықтарын түсіндіру

49. Милет мектебіндегі «архэ» мәселесі. Алғашқы бастама, түпнегіз, субстанция

50. Фалес бойынша «архэ». Су

51. Анаксимен бойынша «архэ». Ауа

52. Анаксимандр бойынша «архэ». Апейрон

53. Эмпедокл «архэ» Су, ауа, от, топырақ- төрт элемент

54. Гилозоизм. Өлі табиғаттың, барлық заттардың жаны бар деп санады

55. Дүниенің бастамасы сан деп қарастырған ежелгі грек ойшылы. Пифагор

56. Антикалық ойшылдарының қайсысы этиканы "жан дәрісі", яғни қасіреттен құтылу және жанның ләззаты деп ұғынған ойшыл. Эпикур

57. Эпикур философиясының мәні.

58. Panta rei – барлығы өзгереді, барлығы қозғалыста деп қарастырған ойшыл. Гераклит

59. Элейлік Зенонның апориялары. Ойлаудағы қиналу, аң таң болу, шешілмейтін жұмбақ. «Дихотомия», «Ахиллес пен тасбақа», «Стадий»

60. Ежелгі грек философиясының атомисттер мектебі. Өкілдері. Дүниенің негізі-атомдар-бөлінбейтін жай бөлшек. Левкипп пен Демокрит

61. Софистика ілімі. Теориялық мәселелермен ғана емес, сонымен бірге педагогика, шешендік өнер, яғни практикалық қызмет те атқарды

62. Софисттер деген кімдер? «Даналық ұстаздары»

63. Адам барлық тіршіліктің, нәрсенің өлшемі деген ойшыл. Протогор

64. «Өзіңді өзі таны». «Мен өзімнің ештене білмейтінімді білемін». Сократ

65. Антикалық мағынадағы диалектиканың негізін салған грек ойшыл. Платон

66. Асоциалды, яғни қоғамнан тыс өмір сүретін бағыт Киниктер.

67. Стоиктер мен скептиктер бағыттары. Стоиктер - қоршаған дүние ықпалынан азат болу, Скептиктер - адамның ішкі дүниесін, рухани өмірін өзгерткен көптеген ойларды қамтыды; Адамның ойы арқылы айналадағы дүниеге кеңінен көз салу, өткен жолымызға қайта қарау және танымның жетістігіне сын көзбен щолу арқылы оны қайта бағыттау

68. Қай философиялық мектепте қозғалысты ойлауға болмайтынын мәселе қойылды?

69. Ортағасыр философиясының басты белгісі. Теоцентризм

70. Монотеизм – абсолюттік тұлға қағидасы.

71. Ортағасырлық батысеуропалық креационизм идеясы. Құдай дүниені жоқтан бар етті және мәңгі жаратуда

72. Ортағасырлық батысеуропалық проведенциализм принципі. Құдай адам мен адамзатты құтқаруын, жарылқауын алдын ала білген

73. Ортағасырлық батысеуропалық патристика идеясы. Алғашқы христиан философиясының негізін салушы шіркеу әкелерінің мектебі.

74. Ортағасырлық батысеуропалық апологетика. Пұттық политеизммен күресте христиандық догматика негіздерін қорғаған, уағыздаған ілім

75. Ортағасырлық батысеуропалық тринитарлық мәселесі. Әке, ұл және қасиетті рух мәртебесі арақатынасы туралы ілім

76. Схоластика Теологиялық ілім, философияның теологияға қызмет ететін тұсы

77. Схоластиканың екі бағыты: реализм және номенализм. Реализм -нағыз болмысқа заттар емес, керісінше олардың жалпы ұғымы-универсалийлер ие дейтін ағым. Номенализм -шындықта тек жеке, нақты заттар ғана өмір сүреді, ал жалпы ұғымдар олардың атауы, аталуы

78. Ортағасырлық араб филсофиясының теориялық қайнар көзі. Антикалық философия

79. Ортағасырлық арабтілдік фил.қай бағыты рационализм принципі негізделген? Мұтазалиттер

80. Ортағасырлық арабтілдік фил.қай бағыты мистикалық бағытты ұстанды? Суфизм

81. Әл Фараби атақты еңбегі. «Қайырымды қала тұрғындары»

82. Қожа Ахмет Яссауи қай бағытының өкілі? Суфизм(Сопылық)

83. Суфизм ілімі. Жекелік мистикалық- діни аскеттік, адамды жан-жақты жетілдіру ілімі

84. Мұтазалиттер деген кімдер? Бостандық еркіндігін, адамның әдептілік дамуын көздеген зиялы қауым өкілдері

85. Шығыстық перипатетизм. Өкілдері. Аристотелизм, Аристотель мұрасын терең зерттеп, оған түсініктемелер берген. Әл-Кинди, Әл-Фараби, Ибн Сина, Ибн Рушд

86. Платон менің досым, бірақ ақиқат қымбаттырақ деген афоризмнің авторы Аристотель

87. Мемлекетті философ басқару керек деп кім айтты? Платон

88. Суфизм араб тілінен аудармасы. Ат-тасавуфф, суф-жүн, шаш, грек софия-даналық

89. Неге сенемін, соны танимын деген кім? Аврелий Августин

90. Қос ақиқат немесе ақиқаттың екіұдайлылығы теориясның авторы? Ибн Рушд

91. Шариғат деген не? Мұсылмандық өмір сүру қағидасы

92. Суннизм. Мұхаммед Ғ.С. ең соңғы пайғамбар

93. Шығыстық перипатетизм бағытын негізін салушы кім? Әл-Кинди

94. Қалам мектебіне сипаттама. Мұсылмандық теологиялық философия, яғни мұсылмандық схоластика,(Мұтакәлімдер, мұтазилиттер, ашариттер, исмаилшылдар, хариджидтер, кадариттер, жәбіриттер, мүрүтжиттер)

95. Антропоцентризм дүниетанымы қай кезеңге тән? Қайта өрлеу

96. Т.Мор. утопиялық социализм. Жеке меншік жоқ, 6 сағаттық жұмыс күні, ерлер мен әйелдер тең құқыққа ие, (65 бет)

97. «Утопия» шығармасының авторы. Томас Мор

98. Қайта өрлеу заманы қай ойшылы дүниенің шексіздігі мен әлемнің түрлілігі туралы қағиданы негіздеді? Н.Кузанский

99. Гелиоцентризм теориясын негізін салған. Коперник

100. Гуманистік бағытының негізгі идеясы қандай? Өкілдері. Адам тағлымы, оның ұлылығы мен құдіреті; антропоцентризм, адамгершілікті дәріптеу, өмірлік оптимизм, Данте Алигьери, Франческо Петрарка Лоренцо Валла,.

101. «Құдіретті комедия» еңбегінің авторы Данте Алигьери

102. Реформациялық бағытың сипаттамасы. Шіркеулік идеология, дінге сенушілер мен шіркеу арасындағы қатынасты қайта қарастыру, өзгертуді мақсат етті

103. Құдай мен сенушілердің қауымын тікелей өту керек деген реформациялық бағытының өкілі. Мартин Лютер

104. «Күн қаласы» еңбегінің авторы. Томаззо Компанелла

105. Дуалистік метафизиканың негізін салушы. Рене Декарт

106. Рационализм бағытына сипаттама.

107. Рационализм бағытын негізін салушы. Рене Декарт

108. Индуктивтік әдісті пайдаланған жаңа заман ойшылы. Бэкон

109. Декарттың негізгі таным әдісі қандай? Ақыл, парасатқа сүйенген рационалдық таным

110. Мен ойлаймын, демек мен өмір сүремін. Рене Декарт

111. Күмәндану принципі, интуиция мен дедукцияны қарастырған кім? Рене Декарт

112. Жаңа заман философы табиғи құқық теориясын негін салған. Гуго Гроций

113. Спиноза философиясының негізгі арқауы. Біртұтас субстанция ілімі

114. Күлме, жылама, тек түсін. Бенедикт Спиноза

115. Білім – күш деген кім? Бэкон

116. Ф.Бэконның негізгі таным әдісі. Дедуктивтік таным

117. Индуктивтік арқылы болыматын танымдық әрекет. жолдарын көрсеткен кім? Бэкон

118. Өрмекші жолы. Білімді таза ақылдан алу, яғни рационалдық жол

119. Жаңа заман философиясының негізгі белгісін көрсетіңіз. Рационализм, эмпиризм; Индуктивтік, Дедуктивтік; Ағартушының идеясы.

120. Барлық білімдердің шығу тегі сезімдік қабылдаудан болады деген философиялық ілім. Сенсуализм

121. Д.Локктың сенсуализмі. Барлық білімдердің шығу тегі сезімдік қабылдаудан болады. «Таза тақта» ілімі. Қоршаған дүние, табиғат сол тақтаға өз белгілерін, иероглифтерін түсіреді, таным процесі осылай жүзеге асады.

122. Г. Лейбниц. «Монадология». Монада туралы ілім, Монада – бір, тұтастық; Болмыстың қарапайым, бөлінбейтін рухани бөлігі; Жан мен тән, монада арқылы материя өзіндік қозғалыс қабілетіне ие; Монада әрқашан әрі форма, әрі материя, Жан-тәннің мақсаты, тән-жанның құралы, өмір сүру әдісі.

123. Географиялық детерминизм. Монтескье.

124. «Адам – машина» авторы. Ламетри

125. Француз материализміне сипаттама.

126. Француз ағартушылық философияның көрнекті өкілдері. Монтескье, Руссо, Кондильяк, Ламетри, Дидро, Гольбах

127. Энциклопедияның бас редакторы. Дидро

128. «Классикалық неміс философиясы» терминін енгізген кім? Энгельс

129. КНФ негізін салған кім? Иммануил Кант

130. Гегельдің философиялық жүйесіндегі негізгі қайшылық.

131. КНФ идеалистік бағытының өкілдері Фихте, Шеллинг

132. Кант философиясындағы негізгі ұғымдар: «өзіндік зат» қоршаған дүниенің орасан көп заттары мен құбылыстарының ішкі мәнін емес, тек олардың бейнесін ғана тани аламыз. «феномен»- құбылыс. ,«априоризм»- тәжірибеге дейінгі.

133. Канттың пікірлер теориясы. Аналитикалық, Синтетикалық- априорлық, апостериорлық

134. Кант антиномиялары. 4, 1- кеңістік пен уақыттың шектілігі туралы, 2- жай және күрделі туралы, 3- еркіндік пен себептілік туралы, 4- құдайдың барлығы туралы

135. Канттың тәжірибеге дейінгі білімі. Априорлық

136. Канттың тәжірибеден кейінгі білім. Апостериорлық

137. Кант білімдер жүйесін бөлді. Синтетикалық, Аналитикалық

138. Канттың «Категориялық императиві»- шартсыз(кесімді) ұйғарымы екі максимадан(ережеден) тұрады.

139. Таза парасатқа сын еңбегінің авторы Кант

140. Гегельдің абсолюттік идеясы негізі неден басталады?

141. КНФ жоғары жетістігі бұл: Материализм, Иррационализм

142. Панлогизм- ойлаудың өзінде –және-өзі-үшін болмыста болуы. Рух феноменологиясы- психология.

143. Гегель бойынша дамудағы ішкі қайнар көзді, қозғаушы күшті ашатын заң? Қарама қайшылық заңы

144. Гегельдің триадасы. тезис-антитезис-синтез

145. Гегель бойынша дамудың жалпы нәтижесі мен тенденциясын көрсететін заң диалектика

146. Гегельдің философиялық жүйесі. Логика, Табиғат философиясы, Рух философиясы

147. Шопенгауэр философиясындағы иррационализм бір формасы. Өмір философиясы

148. Гегель философиясын материалистік тұрғыда сыңға алған неміс философы Л.Фейербах

149. Антропологиялық материализм. Шындықтағы жалғыз шындық – табиғат пен адам; адам табиғат бөлігі; адам- руханилық пен материалдық бірлігі; адам – философияның негізгі мәселесі.

150. «Мен» және «Мен емес» принципі. Фихте, Мен және Мен емес(қоршаған дүние, объект) арасындағы қатынас «тезис, антитезис, синтез» триадасы түрінде көрініс табады

151. «Капитал» еңбегі авторы. К.Маркс

152. «Қосымша құн» теориясының авторы .К.Маркс

153. Материалдық экономикалық фактор маңызының басымдылығын айқындаған кім? К.Маркс

154. Тарихи материализм- Тарих, қоғам дамуын материалистік тұрғыдан ұғыну

155. Диалектикалық материализм Гегельдің идеализмін материалистік тұрғыдан ұғыну

156. Шәкәрім бойынша адамның мәні. Ұждан(совесть)

157. «Үш анық» еңбегінің авторы. Ш.Құдайбердіұлы

158. Формальдық логиканың негізін салушы антика философы Аристотель

159. Экзистенциализм үшін басты мәселе не болып табылады? Онтологиялық мәселе, «дүниедегі болмысты» бастан кешіру. Терең күйзеліс сәттерде адам экзистенцияны өзінің тіршілігінің, мәнінің түптамыры ретінде сезінеді

160. Агностицизм өкілі. Кант, Юм, Беркли

161. Шопенгауэр философиясы. Волюнтаризм – дүниедегінің бәрін анықтаушы, басты қозғаушы күші ерік, жігер.Шопэнгаур философиясының негізгі ұғымы - ерік

162. Өмір философиясының өкілдері В.Дильтей, Г.Зиммель, Л.Клагес, Ф.Ницше, О.Шпенглер, А.Бергсон

163. Неокантшылдық бағытының мектептері Марбург мектебі, Бадендік мектеп,

164. Философиядағы инструменталистік әдісті қолданған кім, прагматист. Джон Дьюи

165. Экзистенциализмнің негізін салушы. Сьерен Кьеркегор

166. Ясперстің экзистенциалдық философиясы. Экзистенция «шекаралық жағдайда», яғни өлім, қасірет, күрес, кінә, үрейде ашылады.

167. «Абсурд» философиясын қарастырған философ, экзистенциалист. Камю

168. АҚШ-тың ұлттық философиялық жүйесі – Прагматизм. Өкілдері. Ч.Пирс, У.Джемс, Прагматизм – абстрактті ақиқатты, ұғымдардың танымдық рөлін терістеді, ұғымның орнына белгілерді қарастыруды ұсынды.

169. Феноменология дегеніміз не? (грек. Құбылыс туралы ілім) – таза сананы талдау және адам тіршілігінің иманенттік, априорлық құрылымын зерттеу әдісі.

170. Феноменоллогияның өкілдері. Эдмунд Гуссерль

171. Герменевтика деген не? Ұғыну, түсіну философиясы, тұспалдап сөйлеу тәсілін зерттейді, мәтіндерді түсіндіру өнерін, практикасы мен теориясын қарастыратын философиялық бағыт.

172. Герменевтикалық шеңбердің авторы. Шлейермахер

173. Материяның өмір сүру тәсілі. Қозғалыс, уақыт, кеңістік

174. Уақыт – материяның атрибуты ретінде.

175. Субстанция ілімі. Түпнегіз, ешнәрседен тәуелсіз, өзге нәрселерді тудыратын бастама; Мәнділіктің алғы себептілігі.

176. Диалектиканың мәні неде? Даму

177. Психоанализ теориясының негізін салушы. З.Фрейд

178. Фрейд бойынша жыныстық үнемі немен қақтығыста болады?

179. «Ұжымдық санасыздық» теорисының авторы. К.Юнг

180. «Архетип» түсінігі. К.Юнг. Архетип – әмбебап бейнелер, жалпы адамзаттылық ығыстырылған өмірлік энергияның «коды». Архетиптер – барлық адамдарда туа біте пайда болатын «ұжымдық бейсаналық» құрылымы. (Анима, Анимус, Жер-ана, Дана қария, Әруақ) Архетиптер түс көру, бейне, қиял галлюцинация арқылы көрінеді.

181. Иррационализм бағытына сипаттама. Табиғатта, қоршаған дүниеде логикалық байланысы жоқ, қоршаған дүниенің бәрі бөлшектенген, байланыссыз хаос

182. Ғылыми танымның құрылымы

183. Таным теориясындағы ақиқат ұғымы. Ақиқат –жасырынбаған, айғақ дегенді білдіреді; Ақиқат – біздің білімдеріміздің мәңгі идеяларға сәйкес келуі(Платон)

Ақиқат – қоршаған дүниені дұрыс бейнелейтін білім(Аристотель)

Ақиқат – ойлаудағы ойдың өзінің априорлық синтетикалық формаларымен сәйкес келетін субъектінің қасиеті(Кант)

Ақиқат – процесс, яғни өмір – таным – абсолюттік идея(Гегель)

184. Бейсаналық дегеніміз не? Ерекше психикалық шындық, сананың бақылауына келмейтін, адам санасынан тыс жататын психикалық құбылыстар, жағдайлар және әрекеттер жиынтығы

185. Материяның өмір сүру тәсілі – Қозғалыс, уақыт, кеңістік

186. Материадық жүйелердың өмір сүру тәсілі Қозғалыс, уақыт, кеңістік

187. Диалектикаға қарама қарсы бағыт Метафизика

188. Гедонизм түсінігі өмірдің мәні не? өмір сүру – ләззат алу

189. Өмір мәнінің утилитаристік концепциясы.

190. О.Шпенглердің атақты шығармасы «Еуропаның құлдырауы», «Шешуші жылдар»

191. Позитивизм бағытын негізін салушы. О.Конт

192. Сенсуализм түсінігі.

193. Позитивисттер бөліп қарастырған ғылыми тыным. Позитивті ғылым

194. Позитивизмнің тарихи формаларын көрсетіңіз.

195. Ойлау қабілеттерін, заңдары мен формалырын туралы ілім.Рационалдық

196. Гегель философиядығы әдісі. Диалектикалық

197. Санасыздықтың психикалық себептерін ашқан философ. З.Фрейд

198. Даму сабақтастығы, дамудың бірлігі диалектика заңы қалай аталады? Сандық және сапалық өзгерістердің өзара ауысу заңы

199. Даму себебін қарастыратын диалектика заңы Қайшылық метапринципі

200. Диалектика бұл? Аргументация өнері, логика ғылымы; Болмыс пен танымның жалпылық байланыстары, қалыптасуы, қайшылығы және дамуы туралы ілім, әрі ғылым және осыған негізделген таным методы.

201. Позитивизм бойынша позитивті ғылымдар мынаған тәуілді

202. Қоғамдық экономикалық формация ұғым енгізген. К.Маркс

203. Постпозитивизм. К.Р.Поппер.

204. «Ашық қоғам және оның жаулары» еңбегінің авторы. К.Р.Поппер

205. «Фальсификация» - кез келген теорияны біржолата, нақты дәлелдеуге, мойындауға болмайды, бірақ оны терістеуге болады, «фаллибализм» принципттері – теориялардың бәрі қателеседі, сондықтан кез келген теорияға сене бермеу керек.

206. Камю бойынша адам үшін абсурдтан шығатын жол. Бүлік

207. «Тіл – болмыс тұрағы үйі». М.Хайдеггердің экзистенциялық философиясы.

208. Ж.П.Сартрдың экзистенциалды философияның пәні.

209. «Бүлікшіл адам», «Сизиф туралы аңыз» еңбектері. А.Камю экзистенциялдық философиясы. Камю

210. Ақыр заман туралы ілім атаңыз. Эсхатология

211. Болашақты, келешекті зерттеу ілімін көрсетіңіз. Футурология

212. Гносеология – таным мәселесін қарастыратын филофиялық бағыт.

213. Онтология – болмыс мәселесін қарастыратын философиялық бағыт.

214. Структурализм – әлеуметтік-гуманитарлық танымның бір ағымы, ол структураны, яғни әртүрлі өзгерістерде өзінің тұрақтылығын сақтайтын элементтер арасындағы қатынастар жиынтығының біртұтастығын зерттейтін, яғни құрылымды анықтайтын философиялық бағыт. Структурализм өкілдері – Клод Леви-Строс, Ролан Барт, Жак Лакан, Мишель Фуко, Луи Пьер Альтюссерд.

215. Фрейд бойынша эрос пен танатос ұғымдары. Эрос(өмір инстикті) адам қызметінің жасампаздық, конструктивтік негізі, осыған орай адам өз қажеттіліктерін қамтамасыз етеді, тұқымын жалғастырады. Танатос(өлім инстинкті) адамды деструктивтік қызметке, яғни өзіне «бөтен», әрі қауіп төнетін жағдайларды құртуға, болдырмауға итермелейді

216. Әлеуметтік философия. Пәні мен мәні.

217. Антропогенез – адам қалыптасуының эволюциялық процесі; адам мен қоғамның шығу тегі.. Антропосоциогенездің сипаты -.

218. Танымның ғылыми әдістері: дедукция мен индукция.

219. Сезімдік таным формаларын атап шығыңыз. Түйсік, Қабылдау, Елестету

220. Рационалдық таным формаларын атап шығыңыз. Ұғым, Пікір, Тұжырым

221. Философия тарихында диалектикалық логика категориларының, принциптерінің және заңдарының жүйесін алғаш болып негіздеген кім? Гегель

222. Объективтік шындықты білдіретін концепция. Объективтік идеализм

223. Адам болмысы бұл.

224. Қарапайым сана деген не?

225. Ортағасырлық батысеуропалық философиясының концептуализм өкілі кім?

226. Неопозитивизм – Логикалық позитивизм; басты идеясы – философия ғылым тілінің логикалық анализімен айналысуы керек, өйткені тіл, ғылым тілі құрал ретінде қоршаған дүниені адамға позитивті қабылдауға мүмкіндік береді.. Верификация принципі – ғылымның барлық көздерін тәжірибе фактілерімен салыстыру, тексеру. Витгенштейн – верификация принципінің авторы.

227. Материяның өзіндік ұйымдасу қабілеті – Синергетика.

228. Даму деген не? Материя қозғалысының қарапайым түрлерінен күрделі формаларына көшуін, төменгі сатыдан жоғарғы сатыға өрлеуі.

229. Мәдениет философиясының сипатын көрсетіңіз.

230. Сана әдістері: физикализм мен солипсизм. Физикализм – Сана мәселесін қарастырудағы шектен шыққан материалистік көзқарас, олардың пікірінше, өзіндік субстанция ретінде сана жоқ, сана тек маиериядан туындайды және оны физика, өзге жаратылыстану ғылымдарының жетістіктерімен ұғынуға болады. Солипсизм – бұл да шектен шыққан көзқарас, жеке адам санасы-ең айқын, дәлелденген шындық, ал материалдық дүние – тек жеке сана туындысы

231. Қоғамдық болмыс анықтамасы – қоғами қатынас жүйесінде адам қызметі арқылы өнделетін қоғамның материалдық бөлігі.

232. Әлеуметтік сфера деген не? Еңбек бөлінісіне, өндіріс жабдықтарының меншігіне және ұлттық факторға негізделген қоғамның ішкі құрылысының жүйесі

233. Тұлғаның әлеуметтену процесі.

234. Адам, индивид – кез келген жеке түрде алынған адам тегінің, әлеуметтік тұтастықтың, белгілі қоғам мен топтың өкілі, тұлға – алғашқы мағынада антикалық театрда актерлердің киетін бетперде, маскасын білдірді. Тұлға түсінігі.201 бет

235. Философия тарихындағы өмірдің мәні мәселесі.

236. Ноосфера – табиғат пен қоғамның өзара әрекеттесу сферасы, яғни адамның ақыл-ой қызметінің ортасы, сферасы. Негізін салушы кім? Леруа

237. Этика – мораль мен әдептілік туралы философиялық ілімдер жүйесі. Эстетика – адамның дүниені сұлулық, әсемдік, заңдылықтары тұрғысында бейнелеуі туралы ілім.

238. Табиғат туралы ілім. Натурфилософия

239. Аксиология - құндылық туралы ілім.

240. Қоғам – адам қызметінің тарихи қалыптасқан формаларының барлық жиынтығы, яғни жүйелік құрылым. Қоғамның негізгі сфералары: экономикалық, әлеуметтік, саяси, рухани.

241. Гедонизм түсінігі. ләззат алу - тіршіліктің бастауы мен өмір мағынасы

242. Эвдемонизм түсінігі. Өмір – бақытқа жетудің адам тағлымы болып табылу

243. Детерминизм түсінігі. Тұрмыс құбылыстарының жалпыға ортақ себепті – салдарлы анықтылығы жөніндегі ілім.

244. Дін – жаратылыстан, адам мен адамзаттан тыс трансценденталдық, құдіретті күшке сенуге негізделген дәстүрлі қоғами сана формасы, мифология – алғашқы қоғамдық қауымға тән дүние туралы қияли-ғажайып, танымдық қоғами сана формасы, философия – ойлау туралы ойлау.

245. Философиялық білім ерекшелігі. Жинақталған білім

Қолданылатын әдебиеттер тізімі:

1. Н.Н. Иманқұл. «Философия әлемінде болмысы және тарихы». Алматы,2006ж.

2. Н.Н. Иманқұл, Т.Қ.Бөрібаев. Іліми философия. Астана.

3. Философия пәнінен ПМОӘК-3 (таратпа материалдар, глоссарий, дәріс тезисттері т.б.)

 

растырушы ф.ғ.к., аға оқытушы Иманқұл А.Н.