Электр жүктемесінің картограммасын тұрғызу.

Кәсіпорын жүктемелер картограммасы: бас жоспармен орналасқан шеңберлер аудандарынан және сол шеңберлермен шектелген, таңдалған масштабта есептелген цехтың жүктемесіне тең. Әр цех үшін жеке шеңбер жасалады,оның ортасы цехтың жүктемесінің ортасымен (центр) сәйкес келеді. Орталық жүктеме цехінің немесе кәсіпорынның электр энергиясын тұтынуы цехтың символды орталығы болып табылады. ГПП, РП, ТП жүктеме центріне жақын орналастыру керек. Бұл жағдайда жоғарғы кернеуді электр энергиясы центріне жақындатуға және біршама қашықтықты азайтуға, кәсіпорынның жоғары кернеуі бар реттеуіш желілерін де, оған қоса цехтың төменгі кернеуі бар электр желілерін де, өткізгіш материалдар шығынын да және электр энергия шығынын азайтуға болады.

Жүктеме картограммасы кәсіпорынның территориясындағы жүктеменің бөлінуін нақты көрсетеді. Шеңберлер аудандары алынған масштабта цех есептелген жүктемесіне тең:

,

мұндағы – шеңбердің радиусы.

Картограмманы цехтардағы электр энергия қабылдағыштарының жоспарының орналасуына және өндірістік кәсіпорынның барлық бас жоспарына қарап тұрғызады. Егер картограмманы бүкіл өндірістік кәсіпорынның бас жоспарында тұрғызылса, онда ЭП орнына цехтарды алады. 48-суретте өндірістік кәсіпорынның активті жүктемесінің картограммасы келтірілген.

Әр шеңбер сеторларға бөлінген, күш беретінге лайықты (төмен және жоғары вольтты) және жарық беретін жүктемелерге, ол жүктеменің мәні және құрылымы туралы мәлімет береді. Негізгі жобаға картограмманы енгізгенде активті және реактивті жүктемелерді жеке енгізу керек. Активті және реактивті қоректені әр түрлі көздерден қоректенеді.

Цехтар мен кәсіпорындардың ЦЭН анықтау барлық жүктемелерін (цех, кәсіпорын) немесе активті және реактивті электр жүктемелерін есептеу арқылы жүзеге асады.

; ;

; ; ; ,

мұндағы – және осіндегі і-дің берілген кординаттар жүктемесі.

Кординаталар осі картограммаға еркін енгізіледі. Бұдан ЦЭН салыстырмалы өз орнын өзгертпейді. 49-суреттегідей А- нүктесіндегі ЦЭН өнеркәсіптің кеңейтілгені есептелінбейді, А₁ – нүктесінде ЦЭН өнеркәсіптің кеңейтілгені есептелінеді. Келешекте кеңеюі ескерілген және электр жүктемесі картограммасына енгізілген цехтар сызықпен белгіленген.

Ординаттар осін кез келген жерге орналастыруға болады, бірақ оның цех қабырғаларымен сәйкес болғаны жөн. Кәсіпорынның негізгі жобасында ординат осі – цехтың сыртының сол жағында.

48,49-сурет. Цех пен ЦЭН бойынша картограммалық жүктемесі бар кәсіпорынның бас жоспары.

ЦЭН шартты жағдайда тұрақты болмайды, ол периодты жылжиды. Ол былай түсіндіріледі: тұтынылатын қуатының бөлек ЭП, цех кәсіпорнының жүктемелік графигі бойынша өзгеруі; кәсіпорын алмастыруының өзгеруі; кәсіпорынның дамуы. Сондықтан ЦЭН цехы туралы емес (кәсіпорын) кейбір бас жоспардағы тұрақты нүкте сияқты, ЦЭН сейілу зонасын дұрыс айту керек.

Қорек көзін ЦЭН-де орналастыру кезінде, жүйені электрмен қамтамасыз ету шығыны ең аз болады, ондағы қабылдау жүктемесі центрге қарағанда симметрилы бөлінген. Қорек көзінің бұлай орналасуы шығыны бойынша қолайлы.