Электрмен жабдықтау схемаларының құрылу принциптері.

Электрмен жабдықтау жүйелеріне қойылатын жалпы талаптар.

Электрмен жабдықтау схемаларының құрылу принциптері.

Рационалды түрде орындалған өндірістік кәсіпорынның электрмен қамтудың жаңа жүйесң келесідей талаптарды қамтамасыз етеді: үнемділік, электрмен қамту сенімділігі, іске асыру қауіпсіздігі мен ыңғайлылығы, электр энергиясының сапасы, жүйе иілгіштігі (ары қарай даму мүмкіндігі), қорек көзінің тұтынушының электр қондырғыларына максималды түрде жақындауы, сонымен қатар құрылыс-монтажды жұмыстарды орындау мерзімі қысқа болу керек.

Электр қамту сұлбаларына (ЭҚС) қойылатын талаптармен оның параметрлері тұтынушы сенімділігінің деңгейі мен қуатына байланысты.

ПУЭ-мен сәйкес бірінші деңгейлі электр қабылдағыштар (ЭҚ) үшін екі өзара резервтелетін тәуелсіз қорек көздері қарастырылады. Екінші деңгейлі ЭҚ-тар екі өзара резервтелетін тәуелсіз қорек көздерімен электр энергияны қамтамасыз ету ұсынылады. ЭҚС МЕСТ 13109-97 «жалпы тағайындалу бойынша электрмен қамтамасыз ету жүйелерінде сапа нормалары» сәйкес қажетті мөлшерде электр энергиямен қамтамасыз етуі керек.

Санақ (максималды) қуатының шамасы бойынша кәсіпорынды бөлуге болады: мини – бірліктен жүздікке кВт дейін, кіші (ұсақ) – 3-5 Мвт дейін, орташа – от 5-75 МВт, ірілері – 75-500 МВт, өте ірілері (гиганттар) - 1000 МВт-қа жуық.

Өндірістік кәсіпорындардың ЭҚС-і келесі негізгі принциптер арқылы дамуы керек: ҚК электр энергияны тұтынушыға максималды түрде жақын болуы; негізгі дамытуымыз керек, трансформация баспалдақтарының саны, әр кереуге жіберілген электр энергия мүмкіндігі бойынша максималды болуы керек. Станциялардың ЭҚС-імен электр байланыстары электрмен қамту сенімділігін қамтамасыз етуі қажет, электр энергияның таралуы қоректің магистралды сұлбалары бойынша іске асырылғаны жөн. Радиалды сұлбалар сәйкестенуге негізделу кезінде қолданылуы мүмкін; ЭҚС кәсіпорынның технологиялық торабының ЭҚ қорегі станция астарының әр түрлі бағаналар шинасымен іске асырылғаны жөн, ал өзара байланысты агрегаттар бір ғана шина бағанасынан қоректенуі керек; электр торабының барлық элементтері жүктеме астында болуы керек, ол жоғалтуларды төмендетуге әсерін тигізеді, ЭҚС элементтерінің жеке жұмысын қолданған жөн: желілердің, шина бағаналарының, ток өткізгіштердің, трансформаторлардың, ҚТ және РҚ токтарын төмендетуге арналған трансформаторлар; электр қамту сұрақтары құрылыс және технологиялық сұрақтармен бірге шешілуі керек.

Электрмен қамтуды жобалау үшін өндірістік кәсіпорындарда технико-экономикалық негіздемелер (ТЭО) және аймақтардың құрылысына негіздемелер жүргізіледі. ТЭО-де аймақтың құны және технико-экономикалық негізгі көрсеткіштер анықталады. ТЭО бар болған кезде бір стадияда техникалық жұмыс істеу жобасы жүргізілуі тиіс. Екі стадияда жобалау – техникалық жоба және жұмыс сызбалары – ірі және күрделі өндіріс жиындарында жіберіледі; жаңа технологияны қолдану кезінде; құрылыстың күрделі шарттарында жасалады.

Жобалау кезінде орнатылған ретте ескерілген типтік жобаларды қолдануды қарастырған жөн, сонымен қатар жаңа рациалды шешімдерді енгізу және жаңа электротехникалық қондырғыны енгізуді қарастырған жөн.

Түсініктеме хаты нақты, әрі анық болуы керек, онда есептеу нәтижесі көрсетіледі. Есептер қабылданған шешімдерді дәлелдеу үшін жасалады, ол жобаның архивті көшірмесіне қосымша рретінде жазылады. Электрмен қамтудың техникалық жобасын дайындау кезінде торапқа кәсіпорынды қосу үшін ұйымнан техникалық шарттар мен рұқсат алынуы керек.

Техникалық шарттар келесідей техникалық құжаттамадан тұруы керек: а) кәсіпорын қорегі алынатын электр тораптары мен ИП-ның берілуімен және жобаланатын кәсіпорынды орнатумен байланысты сұлбалық жоспар. Осы тұтынушылардың есептеу жүктемесі және қуаты мен 8-10 жылда оның арту мүмкіндіктері көрсетілуі керек; б) кәсіпорынның электрмен қамтуы көрсетіліп отырған ауданның электржүйесінің электрлі сұлбалары; в) кәсіпорынды қоректеуге арналған энергожүйенің ұсынатын ұзындықтары; г) ИП бір желілі принципиалды сұлбалары; д) ИП шинасындағы ауытқу шектері мен жұмыс кернеуі; е) екі мерзімге арналған максималды және минималды режимге арналған қабылдаушы жобаланатын станцияларда немесе ИП шиналарында бастапқы мерзімде КЗ үшфазалы токты құраушы мерзім мәні; ж) КЗ тогы 0,2 с кейін; з) орнатылған КЗ тогы; и) келесі сұрақтар бойынша энергожүйелерін көрсету және қойылатын талаптар: реактивті қуат компенсациясы, релелік қорғаныс, автоматика, телемеханикаландыру және диспетчеризация, электр энергия саны, трансформаторлардың жөнделуі, майшаруашылығы және т.б.

Бастапқы мәндері бар өндірістік аймақтардың электрмен қамтудың ішкі жүйесін жобалау үшін келесідей болады: 1) барлық мекемелер орнатқан генералды жоспар, жоғарывольтті желілердің трассалары, жер беті, автожолдардың, теміржолдардың абсолютті белгілері; 2) электр жүктемелерінің сипаттамасы мен құрамы, электр энергия шығыны; 3) әр агрегаттың, аймақтың, цехтің электрмен қамту сенімділігіне қойылатын талаптар. Бірінші деңгейдің электр қабылдағыштары; 4) климаттық және геологиялық берілгендері: жерасты суының деңгейі, жерасты коммуникациясының төсемдер зонасы топырағының температурасы; зауыттың әртүрлі жерлерінің электрлік кедергісі, құрамы, температурасы, жерасты суының сипаты; сейсмикасы және т.б; 5) метеорологиялық жағдайлар: жел жылдамдығы мен бағыты, ауа ылғалдылығы, жылдық жауын күндер саны; ауаның максимальды, минимальды және орташа температурасы; тайғақтық; ауаның химиялық активті газдарымен және буларымен, шаңмен және т.б. ластануы; табиғи жарықтылық; 6) күштік электр қондырғысының (паспорты) және зауыт объектілерінің электрмен жарықтану мәліметтері; 7) қондырғылардың құрылуы жайлы цехтардың жоспары (сызбалар); 9) өндірістік сипаттама бойынша мәліметтері; өртке және жарылысқа қауіпті жағдайларға; температураға, ылғалдылыққа, шаңдануына, жерасты суының және ауаның ластануына; 10) зауыт торабына қосылған (егер бар болса), тыс тұтынушылардың жүктеме бойынша мәліметтері (субабоненттер).

Орек көздері.

Өндірістік кәсіпорындардың ЭҚС-і келесі негізгі принциптер арқылы дамуы керек: ҚК электр энергияны тұтынушыға максималды түрде жақын болуы; негізгі дамытуымыз керек, трансформация баспалдақтарының саны, әр кереуге жіберілген электр энергия мүмкіндігі бойынша максималды болуы керек. Станциялардың ЭҚС-імен электр байланыстары электрмен қамту сенімділігін қамтамасыз етуі қажет, электр энергияның таралуы қоректің магистралды сұлбалары бойынша іске асырылғаны жөн. Радиалды сұлбалар сәйкестенуге негізделу кезінде қолданылуы мүмкін; ЭҚС кәсіпорынның технологиялық торабының ЭҚ қорегі станция астарының әр түрлі бағаналар шинасымен іске асырылғаны жөн, ал өзара байланысты агрегаттар бір ғана шина бағанасынан қоректенуі керек; электр торабының барлық элементтері жүктеме астында болуы керек, ол жоғалтуларды төмендетуге әсерін тигізеді, ЭҚС элементтерінің жеке жұмысын қолданған жөн: желілердің, шина бағаналарының, ток өткізгіштердің, трансформаторлардың, ҚТ және РҚ токтарын төмендетуге арналған трансформаторлар; электр қамту сұрақтары құрылыс және технологиялық сұрақтармен бірге шешілуі керек.

ҚК негізгілері электрстанциялар болып келеді (оның ішінде генераторлы кернеу), жеке меншік ТЭЦ және энергожүйелердің аудандық станциялары. 90-жылдардың басында энергожүйелерде 110-220 кВ кернеуде аудандық станциялардағы шиналардан тұтынушылар қоректену тенденциясы белгіленген, ол генератор тораптары мен тұтынушыны гальваникалық түрде байланыстыруға үміттенеді. Көптеген Электр станцияларда электр энергияны тұтынушыларға арналған РУ 6, 10 және 35 кВ қарастырылған, бар қуат жақын аудандық станцияға 110 және 220 кВ кернеуімен беріледі. Жеке электрстанцияларда (ТЭЦ, ГЭС) кәсіпорындардағы құрылыстар келесі жағдайларда болады: буда немесе ыстық суда кәсіпорынның тұтынуы; қалдық жанармай кәсіпорынның бар болуы және электрстанцияларда оның қолданылу мүмкіндіктері; энергожүйенің энергожүйенің қуатының жетіспеуі; жоғары талаптары бар ерекше ЭП топтарының болуы, яғни, электр қамтуды резервтеу. Олар электржүйенің электрлі тораптарымен электрлі түрде байланыста болуы керек.