Ысқаша тұйықталу кезіндегі шаралар

Қысқаша тұйықталу кезінде ең бастысы қорықпау. Егерде сіздің үйде жарық өшсе ол міндетті түрде қысқаша тұйықталу болды деген сөз емес.Дегенмен барлық үй құралдарын,теледидарларды және т.б ток көзінен суырыңыз. Мүмкін барлық үйлерде сөндірілген болар.Сондықтан ең алдымен терезеге қараңыз.Егерде тек сізде сөнген болса онда сіз подъездке шығыңыз. Себебі қазіргі кезде көп сақтандырғыштар автоматикалық түрде қондырылған.Сондықтан сіз подъездегі ақ қорапшаға барып тумблердің жоғары көтеріліп тұрғанына көз жеткізіңіз.Егер ол төмен қарап тұрса жоғарығ қарай қосыңыз. Ол қосылғаннан кейін тумблер қайтадан төменге түсіп,айырылуы мүмкін. Бұның себебң электр тізбегінде бір жерде қателік бар. Бұндай кездерде мастерді шақырған жөн.

12. Шиналар, РП изоляторлар, ТП айырғыштар мен жүктемені өшіру туралы жазыңыз.

Шинаның бір жұмыстық сұлбасы және бақылау жүйесі Берілген сұлба жалғанулар саны 8 ге дейін болғанда РУ-220-110 кВ үшін қосалқы станцияда қолданылды. Сұлбада екі секцияға бөлінген шинаның жұмыстық жүйесі қаралады және шинаның баөылау жүйесі,жәнеде бақылау ажыратқышы қалыпты өшірілген және секциялык ажыратқыш қалыпты қосылған, әр жалғану секциялық шинаға ажыратқыш және айырғыш арқылы қосылған, жұпты екінші секцияға жәнеде айырғыш шинаның арқылы бақылау жүйесіне қосылады. Артықшылықтары: Тұжырымның мүмкіндігі ажыратқыштың жөндеуіне сақта- қосудың жұмысында.Үнемділік Кемшіліктері: Сенімсіз. ҚТ кезінде жалғанулар жартысы істен шығады ал секциялық ажыратқыш зақымданса барлық жалғанулар істен шығады.

Электр оқшаулағыш материалдар мен бүйымдар Электр оқшаулағыш материалдар мен бүйымдар кеңінен таралған және әр түрлі материалдар тобын қүрайды. Таспалар кабельдер мен сымдарды оқшаулауға арналған таспаларды поливинилхлоридті, полиэтиленді, өздігінен жабысқыш, мақта мата, резеңке өткізген, қарамаймен өңделген, лакталған және шынылы мата түрінде дайындайды. Оқи аулагыш таспа тцрлері ПВХ поливинилхлоридті таспаны жылу мен жарыққа төтеп беретін, бір бөлігі жабысқыш желімді пластикаттан дайындайды. Таспаның механикалық қасиеттері жоғары, аязға төзімді және иілгіш металдардың қоршаған ортағатөзімділігін қамтамасыз етеді. Оларды ені 50 мм, қалындығы 0,2-0,45 мм, сыртқы диаметрі 100 мм орама түрінде шығарады. Сонымен қатар, ПВХ таспалары жабыспайтын түрінде де шығарылады, бірақ оларды пайдалану кезінде әр қабатына желімдеуіш лак жағып өтеді. ПЛ полиэтиленді таспасын ПЛ (А) және (В) түрінде, ПВХ таспасы сияқты ені 30-50 мм, қалындығы0,11-0,13 мм түрінде шығарады. СЭЛ электрден оқшаулапған, өздіғінен жабысқыш Аиндекстіполиолефин негізінде, пластмассамен оқшауланған кабельдердің қосу муфталарын гермитизациялау үшін, ал Б индексті қосу муфталарында негізгі оқшаулағыш ретінде қолданады. Оның поливинилхлоридті, полиэтилен және металға төзімді қасиеттері бар, қоршаған ортаның температурасында монолитті қабат түзеп, өздігінен жабысады. Оларды сыртқы диаметрі 90 ммге дейін, ені 15-25 мм және қалыңдығы 1 мм дөңгелек түрінде шығарады. Өздігінен жабысатын, радиациялы вулканизацияланған ЛЭТСАР электрден оқшауланған, кремний органикалық негізде орындалған, қағаз және пластмассамен оқшауланған кабельдің қосқыш муфталарын негізгі оқшаулау үшін қолданылады. Оларды сыртқы диаметрі 150 мм, ені 26 мм және қалыңдығы 0,2-0,5 мм етіп ақ жөне қызыл түсте шығарады. ЛЭТСАР таспаларының түрлері. Жоғары төзімділік қасиетті ЛЭТСАР ЛП таспасы пластмассамен оқшауландырылған кабельдің муфталарын герметизациялау үшін кеңінен қолданылады, ылғал тартатын қүрамдарға төзімді болып табылады. ЛЭТСАР ЛПМ таспасы, ЛЭТСАР ЛПП және ЛЭТСАР ЛППМ таспалары жартылай өткізгіштеріне жатады. Біріншісі пластмассамен оқшауланған кабель муфталарының өткізгіш қабаттарын қалпына келтіру үшін, екіншісі (майға төзімді) қағазбен оқшауланған кабельдер үшін қолданылады. Мақта қағазды таспалар (май сіңдірілмеген) киперлі, тафталық, миткалдық және батистік бола алады. Оларды герметизациялық оқшауланған орамдарды бітеу және муфталарды монтаждау үшін, ал кейбір жағдайларда әр ораманы эпоксидтік желіммен жағылған негізгі оқшаулағыш ретінде қолданады. Бүл таспалар ылғал тартқыштық қасиетімен ерекшеленеді. Киперлік таспаның ені 10-50 мм, қалыңдығы 0,45 мм, тафталық 10-50 ммнемесе0,25 мм,миткалдық 12-40 мм және 22 мм, батистік 10-20 ммжөне 0,12-0,18мм болады. Мақта қағазды таспалардың үзындыгы бір орамда (дөңгелегінде) 50 мм резеңкемен оқшауланған, 1 ПОЛ және 2 ПОЛ маркалы таспалардағы (сандар мен өріптердің мағынасы: 1 жабысқыш резеңкелік қоспа бір жақты сіңдірілғен, 2 — сол тәріздес екі жақты сіңдірілген, П өндірісте қолдану үшін, ОЛ қарапайым жабысқыш) қосқыштарды электрлік оқшаулау, сондай-ақ, сымдар және резеңкемен оқшауланған баулардың үштарын орау үшін қолданылады. Оны ені 1050 мм және қалыңдығы 0,3 мм дөңгелек түрінде шығарады. Таспаның үзындыгы бір дөңгелекте 55-85 м. Резеңкеленген таспамен қатар кабель мен сымның қосылған жерлерін ныгыздау үшін және де аспалы желілердің сымдары қосылган жерлерін оқшаулау үшін қолданылатын қарамайлы қара түсті таспаларды шыгарады.Оныені 30-50 мм,қалыңдығы 0,6 мм, 0,8мм жәнеі мм өлшемінде шығарады. Электрлік оқшаулама лакталған маталарды сым және кабельдерді оқшаулау үшін қолданылады. Қолданылатын материалдар түріне қарай жібек және мақта қағаз негізінде, органикалық лактарды сіңдірген және органикалық, кремний органикалық және синтетикалық лактар сіңдірілген шыны маталар негізінде шығарылады. Лакталған маталардың диэлектрлік қасиеті жоғары, минералдық майлардың, бензиннің, сулардың әсеріне төзімді болып келеді. 120-180 С-қа қызған кезде үзақ жүмыс істеу мақсатында (сіңдірілген қүрамының түріне байланысты) лакталған шыны матаны қолданады. Лентаның қалыңдығы 0,05-0,24 мм, ораманың ені 6901140 мм, ораманың үзындығы 40 м. ХВТ поливинилхлоридтік түтіктерін сымдар мен кабельдердің талсымдарын оқшауландыру үшін, сымдардың үштарына маркаларын белгілеу және де оларды қабырға ішінен, ғимараттардың қабаттарының арасына тосеп өткізу үшін қолданады. Жылумен қондырылатын түтіктерді қосылғыш муфталардың ішіндегі талсымдарының қосылған жерлерін оқшауландыру және оқшаулағыштары пластмассадан жасалған кабельдердің үшындағы талсымдарды герметизаңиялау үшін қолданады. Олардың маркаларын бірнеше түрде дайындайды (немесе шығарады); полиэтилендік электрлік оқшаулама ТТЭ-С (түрақты полиэтилен), ТТШ (шлангалық), ТТВ (поливинилхлоридтік), ТТШ түтігін қара түсті түрде, қалгандарын түрлітүсті шартты белгімен шығарады. Осы түтіктерді 012 110 мм, ңабырғасының қалыңдығы 1-3 мм-ге дейінгі мөлшерде шығарады. Лактар мен эмальдар 2 топқа бөлінеді: тот басудан сақтандыру, сыртқы келбетін келтіру және электрлік оқшаулама (сіңіргіш, қаптағыш және желімдеуіш). Химиялық қүрамына қарай лактарды 3 топқа бөлуге болады: өсімдік майлары, синтетикалық полимерлер жөне табиғи шайыр негізінде. Кремний органикалық шайырлар негізіндегі электрлік оқшаулама лактар жоғары температураға және күн сәулесінің әсеріне тозімді болады, үзақ мерзім қызмет жасайды.

 

 

13. Күштік ажыратқыштар

Жоғары кернеулі ажыратқыштар жоғары кернеулі электр тізбегін қосуға және ажыратуға, сондай ақ қысқа тұйықталу кезінде ажыратуға арналған. Оның ажырататын қабілеті жеткілікті, қыска уақытта орындайтын жұмысы сенімді болуы тиіс. Жоғары вольтты ажыратқыштар қопарылудан және өрттен қауіпсіз, құрылымы қарапайым, пайдаланылуы ыңғайлы, мөлшері мен салмағы мүмкіндігінше шағын блғаны жөн. Барлық жоғары вольтты ажыратқыштарды екі негізгі топқа бөлуге болады:

1. Майлы ажыратқыштар

2. Майсыз ажыратқыштар

Майлы ажыратқыштар оз кезегінде:

1. Үлкен көлемді майлы ажыратқыштар

2. Аз көлемді майлы ажыратқыштар болып бөлінеді.

Біріншіден, ажырату кезінде түйіпелер аралығында пайда болатын электр доғасын өшіруге, сондай ақ тоқ жүретін бөліктерді бір бірінен және жерге қосылған бактан оқшаулауға пайдаланылады. Екіншіден, май тек доғаны өшіру үшін ғана қолданылады, ад тоқ жүретін бөліктерді оқшаулау ауа және керамикалық, органикалық оқшаулатқыш материалдар арқылы жүзеге асырылады.

Майлы ажыратқыштар

Үлкен көлемді майлы ажыратқыштар түрлері және сипаттамалары:

— МКП-35-1000-25- камералы үлкен көлемді ажыратқыш, жоғары кернеулі 35 кВ, номинал тоғы 1000 А, ажырату тоғы 25кА, қоңыржай климатқа және сыртта (шаық ауда) ораналастыруға есептелген;

-С-35-3200-50У1- бакты көп көлемді майлы ажыратқыш; сериясы С

-У-220-2000-40У1- бакты көп көлемді майлы ажыратқыш; сериясы У

-ВМБ-10-400-15У1- мұндай ажыратқуш номинал екрнуі 10кВ, номинал тоғы 400 А, ажырату тоғы 15 кА, қоңыржай климатқа және үйдің ішінде орналастыруға есептелген.

Үлкен көлемді майлы ажыратқыштар: арнайы доға өшіретін құрылғысы жоқ ажыратқыштар және доғаны тез өшіретін камералы ажыратқыштар болып бөлунеді.

Үлкен көлемді майлы ажыратқыштардың негігі бөлшектері мыналар: бак, қақпақ, өтпелі оқшаулатқыш, жетек механизмі және түйіспелер.

10кВ- тан аспайтын кернеуде барлық үш фаза тік бұрышты немесе дөңгелек формалы бір багқа орналасады.

Үлкен көлемді ажыратқыштардың салмағы мен көлемі едәуір болады. Онда үлкен көлемді үш фазалы ажыратқыштардың жалпы салмағы 110 кВ-та 18,3 т ал майдың өзі 8,5 т, 220 кВ-тық ажыратқыштың салмағы 90 т, ал майдың салмағы 48 т болады.

Майлы ажыратқыштарды басқару оларда қосылған қалпында ұстап тұратын арнайы жетекпен жүзеге асырылады.

Арнайы құрылғысы жоқ үлкен көлемді майлы ажыратқыштар (ВМБ-10, 10 кВ-қа, 400 амперге) доғаны өшіру, шамалы қысқа тұйықталған тоқты үзу қабілеті жетілдірілмегендіктен электр қондырғысының сенімді ұмыс імтеуін, қауіпсіздігін және пайдалану қарапайымдылығын толық қамтамасыз ете алмайды. Сондықтан ол кернеуі 10 кВ-тан аспайтын, қуаты шағын қондырғыларда ғана қолданылады.

Доғаны өшіретін камерасы бар үлкен көлемді майлы ажыратқыштар доғаны өшіруді тездетеді және майлы ажыратқыштардың багындағы қысымда төмендетеді, соның әсерінен оның ажырату қабілеті мен жұмыс сенімділігі артады.

Қазіргі кездегі барлық майлы ажыртқыштардың доға өшіретін құрылғыларында газбен үрлеу әдісі қолданылады, ол доғаны қарқынды әрі тез өшіруді қамтамасыз етеді. Бұлар кернеуі 35-220 кВ қондырғыларында қолданылады (камералы майлы ажыратқыштар қосалқы станйиялық МКП-76,35 кВ-қа, МКП-160,110 кВ-қа, МКП-180,150 кВ-қа, МКП-274,220 кВ-қа)

Бұл ажыратқыштардың барлығы бойлық май үрлегіш камерамен жабдықталған. Оның ажырату уақыты 0,15 с, Бұл тез әрекет етуге жатпайды. МКП53,МКП110,МКП150,МКП200 ажыратқыштары көлденең май камераларымен жабдықталған. Доғаның өшіру уақыты шамалы, әдетте 0,02-0,03 с-тан аспайды. Доғаны өшірудің жеңілдейтін себебі камерадағы үзілу активті кедергімен (R) шунтталып (750 ом), немесе сйымдылықпен бөлгіштенеді.

Аз көлемді майлы ажыратқыштарды әдетте 20кВ-қа дейінгі кернеулі құрылғыда орнатады. Шағын көлемді майлы ажыратқыштарды әр-бір үзілісі доға өшіргіші бар жеке багтармен жабдықталған. Екі қайтара үзілетін ажыратқыштардағы фазада екі баг, ал бір рет үзілетін ажыратқыштардағы фазада үш бак болады.

ВМГ(майлы горшокты ажыратқыш) типті ажыратқышқыштар кернеуі 10 кВ-қа дейінгі қондырғыларда қолданылады.ВМГ-133 ажыратқыштар номинал кернеу 10кВ және ажырату қуаты 350мың кВт-қа дейін барады.

МГТ(майлы,генераторлы,горшокты)типті шағын көлемдімайлы ажыратқышардың әр фаза екі бакты(барлығы алты бак)болады.Бұлар кернеуі 20кВт,номинал тогы 2000А жөне одан көп болатын жабық қондырғыларда(қуаты орташа жөне үлкен қондырғыларда)қолданады. МГГ-529 типті ажыратқыштың номинал қуаты 2,5млн кВт болады. Сонымен қоса МГГ-10 типтес жинақты майлы ажыратқыштар жасалады Оның номинал қуаты 500 мың кВт.Бұл ажыратқыштар алты бактан тұрады,ал құралымы ВМГ-133типті ажыратқышқа ұқсас.

МГГ типтесажыратқыштар тез әрекет ететіндерге жатпайды,олардың ажырату уақыты 0,25-0,33сек.

Сыртқа орнатылған МГ-35 типті шағын көлемді майлы ажыратқыштардың номинал қуаты 400 мың кВт, МГ-110 типінің номинал қуаты 2,5 млн. кВт болады. Бұл ажыратқыштардың мөлшері мен салмағы біршама шағын,құрылымы қарапайым.

Негізгі кемшіліктері:доға өшіретін камерада орналасқан жанасу жүйесі қолайсыз жөне ажырату қуаты шағын.

Кейбір шетел фирмалары кернеуі 220кВ, ажырату қуаты 10млн. кВт-қа дейінгі және кернеуі і 380-400 кВ қуаты 12млн.кВт-қа дейін жететін шағын көлемді майлы ажыратқыштарды дайындайды.Олардың органикалық шынылы астары бар доға өшіретін камерасы болады, ол камера қосымша ток күші пайда болған кезде қуаты шағын доғаны өшіруге арналған.

Қысқа тұйықталған тізбекті ажыратқанда қосымша күштің ажыратқышын қолдану үшін жоғары вольтті кварцті сақтандырғыш пайдаланады(БН-16 және ВНП-16 типтес қосымша күштік ажыратқышының ерекшелігі сонда,олардың жоғары вольтті сақтандырғышы болады).

Олар цехтық,қалалық,ауыл шаруашылық т.б қосалқы станцияларда, яғни балқыламалы сақтандырғыштар көмегімен қысқа тұйықталған тоқтан қорғауға болатын,әрі қосымшы түскен кезде тізбекті қосуға және ажыратуға тура келетін орындарда қолданылады.

Қосымша күштік ажыратқыштарын, тіпті жоғары вольтті сақтандарғыштары болғанның өзінде орнату арзанға түседі,өрі жоғары вольтті ажыпатқыштарға қарағанда орынды аз алады.

Кейінгі уақытта кернеуі 110 немсе 220кВ қондырғыларды ажыратқыштардың ВМТ түрі, ал кернеуі, 6-10кВ қондырғыларда ажыртқыштың ВМПЭ немесе ВМПП деген түрлерін кең қолданылады. Олардың номиналды тогы 630-3150 А, айыратын тогы 20 немесе 31,5кА.

 

 

14. Вакуумды ажыратқыштар

Вакуумные выключатели - новая ступень развития коммутационных аппаратов высоковольтных распределительных сетей. В статье рассказывается о потребительских характеристиках вакуумных выключателей в высоковольтных распределительных сетях.

Вакуумный выключатель в энергетике – это высоковольтный коммутационный аппарат для выполнения операций включения и отключения электрического тока в рабочем и аварийном режиме – режиме короткого замыкания. При этом средой гашения дуги является вакуум.

Сегодня доля вакуумных выключателей в высоковольтных электрических сетях до 35 кВ в Китае составляет 100%, в Европе — более 65%, в нашей стране приближается к цифре в 60% от всех изготавливаемых коммутационных устройств на средние напряжения.

Безусловными достоинствами вакуумных выключателей являются:

- Высокая эксплуатационная надежность. Плотность отказов вакуумных выключателей ниже на порядок по сравнению с традиционными выключателями (масляными, электромагнитными);

- Высокая коммутационная износостойкость и сокращение расходов по обслуживанию. Без ревизий и ремонтов число отключений рабочих токов вакуумным выключателем достигает 20 тысяч, а отключений токов КЗ составляет 20 — 200 в зависимости от значений токов и типа выключателя. На масляных же выключателях ревизия проводится после 500 — 100 отключений в рабочем режиме и 3 — 10 отключений токами КЗ. Для воздушных выключателей это соответственно 1000-2500 и 6-15 отключений.

- Быстродействие и увеличенный механический ресурс. Главная причина этого — ход контактов дугогасительной вакуумной камеры составляет не более 6 — 10 мм, против 100 — 200 мм в масляных и электромагнитных конструкциях, поскольку прочность вакуума на электрический пробой значительно превосходит электрические прочности масляной и воздушной дугогасительных сред;

- Автономность работы. Вакуумная дугогасительная камера не нуждается в пополнении дугогасящей среды, что снижает, в том числе, расходы на эксплуатацию вакуумного выключателя.

- Безопасность и удобство эксплуатации. При одинаковых номинальных параметрах коммутируемых токов и напряжений, масса вакуумного выключателя значительно ниже чем у других типов выключателей. А малая энергия привода, небольшие динамические нагрузки и отсутствие утечки газов, масла обеспечивает бесшумность работы, экологическую безопасность и высокую пожарную и взрывобезопасность, возможность работы в средах с высокой агрессивностью.

Считается, что достигнутые количественные характеристики вакуумных выключателей обеспечат их перспективное применение, и в ближайшее время старания проектантов будут направлены, в основном, на повышение устойчивости этих коммутационных аппаратов к воздействиям окружающей среды и на усовершенствование их механизмов.