ДҮНИЕНІ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ ТҮСІНУ НЕГІЗДЕРІ

Болмыс - онтологияның орталық категориясы

Онтология - болмыс туралы философиялық ілім. Материалдық және реалдық болмыс. Болмыстың негізгі түрлері: «бірінші» және «екінші» табиғат болмысы; адам болмысы, рухани (идеалдык) болмыс, әлеуметтік болмыс. «Материя» ұғымы. Материя туралы философиядағы және ғылымдағы түсініктердің эволюциясы. Қозғалыс - материяның өмір сүру формасы. Қозғалыстың негізгі түрлері. Кеңістік пен уакыт - материяның атрибуттары. Өлі және тірі табиғаттағы кеңістіктік-уақыттық қатынастар. Әлеуметтік-тарихи кеністік пен уакыттың ерекшелігі.

Болмыс және сана. Сананың генезисі. Философия мен ғылымдағы сана мәселесі. Сана және өзіндік сана. Тіл және сана. Акыл-ой - философиялық ойлаушы сана.

Даму принципі: диалектика және синергетика

«Тұтастық», «жүйе», «кұрылым», «бөлік» және «элемент» категориялары. Болмыстың жүйелі ұйымдастырылуы және оның негізгі кұрылымдық деңгейлері.

Даму - болмыстың атрибуты. Жаһандык эволюционизм принципі. Диалектика - дамудың философиялык теориясы. Диалектиканың принциптері, зандары және категориялары. Жалпы өзара байланыс принципі. Қайшылықтар арқылы даму принципі. Сандык өзгерістердің сапалык өзгерістерге өтуі заңы. Қарама-қарсылықтардың бірлігі және күресі заңы. Терістеуді терістеу заңы. Диалектиканың категориялары: мән және құбылыс; жеке, ерекше, жалпы; форма және мазмұн; себеп және салдар; қажеттілік және кездейсоктык; мүмкіндік және шындық.

Диалектиканың тарихи формалары. Диалектика туралы қазіргі заманғы пікірталастар. Диалектика және синергетика. Синергетика - ашық сызықтық емес жүйелердің өзін-өзі ұйымдастыру үрдістерінің жалпы заңдылықтары туралы ғылым. Синергетика заңдылыктарының қазіргі замандағы маңызы.

Танымның мүмкіндіктері мен шекаралары. Ғылыми танымның ерекшеліктері

Адамның дүниеге танымдық қатынасының ерекшеліктері. Дүниені танып-білу мәселесіне қатысты негізгі көзқарастар: гносеологиялық оптимизм, скептицизм, агностицизм.

Ғылыми танымның ерекшелігі. Танымның субъектісі мен объектісі. Танымнын эмпирикалык және теориялык деңгейлері. Танымның сезімдік және рационалдык сатылары және олардың формалары. Таным және шығармашылық. Шығармашылық және интуиция. Түсіндіру және түсіну.

Таным - ақиқатқа жету. Ақиқат және адасу. Ақиқат және кұндылық. Акиқаттың эмпирикалық және эмпирикалықтан тыс өлшемдері. Акиқаттың классикалық концепциясы: ақиқат - нақты шындықты бейнелеудің объективті үрдісі. Ақиқаттың классикалық концепциясының альтернативалары. Қазіргі заманғы эпистемологиядағы релятивизм элементтері. Ғылыми ақиқаттың ерекшелігі және оның жаратылыстану ғылымдарындағы және әлеуметтік-гуманитарлық танымда объективтендірілуінің формалары.

Әдіс (метод) мәселесі. Танымның негізгі әдістері. Логика және әдістеме. Ғылыми таным әдістері. Рационалдылык феномені. Ғылым - әлеуметтік институт. Қазіргі заманғы ғылымның даму перспективалары.

ФИЛОСОФИЯ ІЗДЕНІС ЖӘНЕ ДАМУ ЖОЛЫНДА

Философиялык антропология

Философиялық антропология. Адамның философия тарихындағы негізгі бейнелері. Адамды табиғи макұлық ретінде натуралистік тұрғыдан түсіндіру. Философияның рационалистік бағыттарында сана мен акыл-ойды адамның сипаттамалары ретінде көрсетілуі. Адамның философиялық-діни концепциялары және тұлғаның рухани-адамгершіліктік негіздемелері. Адам табиғатын түйсінудің әлеуметтанулық стратегиясы және марксизмнің адамды қоғамдык катынастардың жиынтығы ретінде қарастыруы. Адамның экзистенциалдык-персоналистік концепциясы. Адамды психоаналитикалық тұрғыдан түсіндіру. Европа философиясындағы антропологиялық дағдарыс: Фрейд, Ницше, Фуко және басқалары. Философиялық антропологиядағы адамның «синтетикалық» концепциясы: М.Шелер, А.Гелен, Г.Плеснер.

Адам болмысының әлеуметтік-мәдени негіздемелері. Қызмет - адамның мәндік сипаттамасы. Материалдық-заттық қызмет болып табылатын практиканың адамның калыптасуындағы рөлі. Адамның рухани қызметі. Әлеуметтену, білім алу, коммуникация және олардың адамның қалыптасуы мен дамуындағы рөлі.

Адамның субъективтілігі және тұлғаның экзистенциалдык сипаттамалары. Мән және өмір сүру: еркіндік және жауапкершілік. Философия тарихындағы өмірдің мәні мәселесі. Қазіргі адамзаттың рухани тәжірибесіндегі өмір, өлім, ажалсыздық.

Леуметгік философия

Әлеуметтік философияның пәні. Қоғамды жүйе ретінде түсіну.

«Қоғамдык болмыс», «қоғамдық сана» және «қоғамдык катынастар» ұғымдары. Қоғамдык сананың формалары. Қоғамның өзіндік дамуының негізгі бастаулары. Әлеуметтік институттар: жалпы анықтамалар және сипаттамалар. Қоғамның типтері. Қоғамның әлеуметтік кұрылымы. Қоғамның әлеуметтік кұрылымдарының типтері. Қазіргі заманғы әлеуметтік стратификация концепциялары.

Ашық демократиялық Қазақстанның даму жолдары және перспективалары. Евразияшылдық және Қазақстанның дамуы. Евразияшылдыктың әлеуметтік-мәдени, идеологиялык және геосаяси негіздері. «Мәңгілік ел» идеясы. Қазакстанның жаһанданушы әлемдегі өркениеттік идентификациясы.

Ақпараттық коғам философиясы. Қызмет көрсету мен акпарат өндірудің қоғамның әлеуметтік эволюциясындағы рөлі. Дэниел Беллдің постиндустриалдық коғам концепциясы. Постмодернизм- постиндустриалдық қоғам концепциясының альтернативасы. Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінің постмодернистік даму ерекшеліктері: отбасылык кұндылыктар, еңбек этикасы, дамудың әлеуметтік-мәдени негіздері.

Мануэль Кастельстің желілік қоғам концепциясы. Желілік коғамның қалыпыптасуы, оның бірегейлілігі және мәндері. Жаһандану, ақпараттық саясат және демократияның дағдарысы.

Маршалл Маклюэннің «жаһандык мекені» - ақпараттық өркениет үлгісі. Дүниежүзілік тарихтың үшсатылы үлгісі. Компьютерлік демократияның ерекшеліктері.

Фрэнк Уэбстердің «ақпараттык коғам» теориясы. Дэниел Белл, Манулэь Кастельс, Юрген Хабермас, Энтони Гидденс, Жан Бодрийяр және тағы басқалардың ілімдерін сыни сараптау.

В.Л.Иноземцевтің«акпараттық коғам» теориясы. Постэкономикалық өркениет жолында. Постэкономикалық қоғамның негізгі белгілері.

Тарих философиясы. Адамзат тарихының бірлігі және көптүрлілігі. Марксистік формациялар теориясы: тарихы, негізгі ұғымдары және принциптері. Тарихтың өркениеттік концепциялары. Тарихты әлеуметтік-мәдени тұрғыдан түсіну - тарихты кезеңдерге формациялық және өркениеттік бөлудің синтезі. Н.Данилевский, Освальд Шпенглер, Арнольд Тойнби, П.Сорокин, Элвин Тоффлер тарихтың дамуы туралы.

Тарихи үрдістегі революциялық және эволюциялык. Әлеуметтік революциялар: заңдылық, жүйелілік, түбегейлілік. Өркениеттер қақтығысы. Қазақстан тарихи дилемма алдында: қазіргі замандағы ұлттык жолдың өзінділігі мәселесі.