Стр. 42 - Ғ. Мүсірепов Қазақ солдаты

Упрощенная HTML-версия

К полной версии

Содержание

Стр. 41

 

Стр. 43

 

Қазақстанның ашық кітапханасы

Бүгін маған енді не істеуім керек деген ой келді. Баяғыдан бері әр күніме есеп беріп

жүргендей, сол бір күн үшін қатты қиналған екемін. Шеген анау, менің самолетім «мен

соңғы бір ұшқан жолымда» деп жазады. Борпин Москвада оқып жүр: «Оралда оқып

жүргенде дауысын күту дегенді білмеген екем, әрең түзеп алдым» деп жазады. Екеуі де өз

жөнін тауып алды. Мен болсам, бәйге алған алғышпын! He болғаны, сол шаш алғыш! Өзге

өмірден бетімен мен өз бетіммен...

Сен де бір кірпіш дүниеге,

Кетігін тап та бар, қалан! —

дегенді менен басқалар үшін айтқан ғой, сірә?

Жоқ, Сарталиев жолдас, дүниеге балалар үйінің терезесінен ғана қарап отыратын уақытың

өтіп кетіпті. Қоңырат-ау әлдеқашан қағылыпты, сен кешігіпсің! Енді жүгіруге тура келеді.

Арызымды жазып, жеті жылдықты жақсы бітірген қағазымды алып, баяғы оқу бөліміне

келдім. Бұдан бірнеше жыл бұрын менің тағдырымды қайшы мен ұстараға апасымен

қосақтай салған ағай әлі орнында екен. Арызымды айттым:

—

Міне жеті жылдығыңыз, саңылауы жоқ беспен бітірдім. Енді Москваға барып

оқығым келеді,— дедім.

Ағай біраз ақ шаштанғанмен баяғы баяу қалпында екен онша қуанып, елпілдей қойған

жоқ. Қағаздарымды баурына қарай бір тартып қойды да:

—

Сен осы шаштаразды неге тастап кеттің? — деді.

Сен өзінше үлкен бір оймен келдім деп тұрғанда, үлкен адам еріксіз сүйреп сені

болмашыға қарай бұрмалай бастаса, не айта аласың, мен «оқуыма бөгет болды» дегеннен

басқа еш нәрсе қайырған жоқпын.

—

Жұмыс істегің келмеді ғой, ә? Қарын тоқ, көйлек көк, еңбекке мойын жар бермейді

ғой? — деді, сөйлем аяғын ылғи бір «ғой-ғой» мен бітіріп.

—

Жоқ, неге олай болсын. Мен коммунада ылғи...— дей беріп ем, ағай менің сөзімді

киіп кетіп:

—

Неге олай болғанын өзің де білесің... Мен де білем. Айтпай-ақ қой, белгілі ғой! —

деді.

Мен кеудемсоққа салмай тұрып қалдым. Мен жалаң аяқ келіп, бір аяғымды бір аяғыммен

қасып тұрған жоқпын, жұпыны болғанмен таза киініп келдім. Екі қолымды артыма ұстап,

әлденелердің бейнесін жасап та тұрғаным жоқ. Екі кезім айнала қыдырып, көрінгенге

алақтап та тұрғаным жоқ. Сондықтан ұрсудан, кіналаудан бастауын орынсыз үлкендік

көрдім.

—

Қандай оқуға барғың келеді? — деп сұрады біраздан кейін.

—

Соғыс мектептерінің біріне,— дедім.

—

Соғыс мектебіне?.. Әйтеуір ауыр еңбектен алыстай бергің келеді ғой?

—

Соғыс ғылымы оңай еңбекпен қолға түседі деп естіген жоқпын.

—

Біраз оқып, комиссар болғың келеді ғой... Солай ма?

Стр. 43 - Ғ. Мүсірепов Қазақ солдаты

Упрощенная HTML-версия

К полной версии

Содержание

Стр. 42

 

Стр. 44

 

Қазақстанның ашық кітапханасы

—

Қайда жіберсе, сонда барам да. Комиссар бол десе, комиссар болармын!

Бастық теріске тартқан соң екеуміздің әңгімеміз де оң жөнін таба алмай, шәлкем-шалыс

бірдемелердің айналасынан ұзай алмады. Аяғында ол кісі:

—

Қанша жыл халықтың қаражатын шығарып оқыттық. Енді сол халыққа қызмет

етесің! — дегенге дейін барды.

—

Соғыс мектебін бітіріп шықсам, онда халқыма қызмет істемеймін бе? — деп, мен

де қарысып тұрмын.

Сағатқа жақын сөйлескен сөзімізден мен бір-ақ нәрсені аңғардым. Бұл кісі бір облыстың,

оқу белімін басқарады. Мұғалімдер жетпей жатыр. Әрі кетсе Бүкіл Одақтың, бері қалса

Қазақстанның қамын ойлау бұл кісінің міндеті емес. Әсіресе, өмір мен өнердің өзге

жағында бұл кісінің, жұмысы жоқ, өз облысына кететін мұғалім әзірлеп алуы керек. Бұл

түбінде тап осы кісінің өзінен сұралатын жұмыс...

Мұндай адамды өз жұмысына жанын салады, жақсы көреді деп, мақтауға да болады,

өмірдің өзге тілектерінде жұмысы жоқ деп, кінәлауға да болады. Өз жұмысына не жаны

ашымайтын, тапсырылған жұмыстың болашағы мұрынына да кірмейтін, бірақ білген боп,

сүйген боп отыра беретін адамдардан бұл кісі көш ілгері. Дегенмен таяздықтан да қолы

құр емес, сыңар езулігі тағы бар. Басқа жағынан қарағанда, бұл кісі бұдан төрт жыл бұрын

көрген ағайдың қысқартылған вариантына ұқсап, ықшамдалып, жинақыланып,

шымырланып қалыпты.

—

Мен сені осындағы мұғалімдер әзірлейтін институттан басқа ешқайда жібере

алмаймын,— деп, ағай менің арызыма «қиғаштама» сала бастады.

—

Ағай-ау... Мен сізден...— деп, қолымды ұсына бергенде, бар қағазым столдың

тартпасына сүп беріп кіріп те кетті.

—

Болмаса, ауылға мұғалім болып барасың! Мұғалім болып, халыққа қызмет етесің...

Әлі кім болатынымды мен өзім де біле білмейтінмін. Әйтеуір оқып шықсам бірдемеге

жарармын деген шала құдыр ойым болатын. Бірақ бұл күнге дейін болашақ жағын

ойланғанда, өз басымның мәртабасын баса ойлап, осы үшін деген жағым тұмандау екені

осы арада есіме түсіп тұр. Бұл жағынан ұтылған сияқтанам. Бұл жөнінде жауабым өзіме де

ұнап тұрған жоқ. Ағайдың қорлығы да әделет көрінбейді. Менің күрмелгенімді

пайдаланып, ар жағын тізеге салып жіберді. Ол ие білмеді, мен кеттім.

—

Комсомолда барсың ғой?—деді ағай, мені біржола ноқталағысы келіп, мен

үндемей, басымды изедім. Оным, бәрібір көнбеймін дегенім еді.

Салым суға кеткендей, жабырқау тартып үйге келсем, жастығымның үстінде Шегеннен

келген хат жатыр екен. Үлкен көзілдірігін маңдайына ысырып қойған ұшқыш суретін

салған таныс марка... Көгілдір конвертте Шегеннің таныс қолы. Ол ешбір қарпын

иректемей, тура жазатын. Ашу қысып, қатал келіп ем, хатты көргенде, тартқан жапа-

зәбірімді шағатын әке-шешеме бірдей кездескендей, босап кеттім.

Хатты олай оқып, бұлай оқып басынан аяғына дейін бір дұрыс оқып шыға алмай қойдым.

Ойым әрбір жеке сөздің маңында айналақтап қалады да, көзім жүйткіп, ілгері кетеді.

Ұшқыш болғалы қызуына қызу қосқандай, Шеген хатты желдірте жазыпты. Біресе, байтақ

елімізді жазып кетеді, біресе, ұшқыр ойлы, ұшқыш жігіт, биік армандарға тартады. «Биік»

деген сөз жол сайын кездеседі. Ылғи бір лапылдап тұрған сөздер өлеңдей шалқып, нағыз