Стр. 17 - Ғ. Мүсірепов Қазақ солдаты

Упрощенная HTML-версия

К полной версии

Содержание

Стр. 16

 

Стр. 18

 

Қазақстанның ашық кітапханасы

Біз алақан жайғамыз жоқ. Әдейі ақсап, «енер» көрсетіп келе жатқандай жақындай беріп

едік, азды-көпті сауда істеп көңілденіп қалған әйелдер, біреуі наның біреуі жұмыртқасын

ұсына бастады. Таңертеңгі қатыңқы қабақтар жадырап, түске тармаса мырзалық кірген

сияқты.

—

Боря, Борашик, ән салып жіберші, айналайын! — деп, бір жас әйел қылқылдай

бастап еді, ересек әйелдер оған дүрсе қоя беріп:

—

Мынау ыстық, шаң базарда мойны үзіліп кеткелі тұрған балаға ән

салдырмақпысың?— деп, тоқтатып тастады. Мен осы арада ғана анық байқадым,—

Бораштың мойны қылқиып, көк тамырлары тарам-тарам болып тұр екен.

Бір тақтайдың бойын сүзіп шықпай жатып-ақ азық-түлікке молығып қалдық. Көздері

соқырайған кепкен балықтар да бар, ортасын ойып ақ ірімшік салып пісірген қып-қызыл

тәтті нандар да бар, жұмыртқа да бар, үгіршіктер де бар... Бар табысты менің шапаныма

орап алып, енді бірдеме ұсынған әйелдерге қарап, Шеген:

Сіздің, кезегіңіз кейін... Тек ұмытып кетпеңіз...— деді.

Қап мынаған кезек тұратын болғанымыз ба?!—деп, әйелдер де кірбіңсіз, күлісіп қалып

жатыр.

Қане, қырғилар, кеттік! — деп, Шеген қаздаңдай ба, Жайыққа қарай тартты. Оң аяғымен

жер сызып, шаңдатып Бораш келе жатыр, шандып алған екі аяқтан есілген құмға түйенің

ізіндей дөңгелек із тастап мен келемін.

Мені олар «салқын сарайларына» алып келді. Жайықтың жар қабағының астын кеулеп

кеткен кең бір үңгір екен. Астына көк құрақ төсеп тастапты. Үңгірдің дәл аузына тіреле

өзен жатыр. Үңгір кең, кішігірім бөлмедей бар. Жарығы аузынан ғана түсіп, күн сәулесі

жолай алмайтын үңгір «салқын сарай» деп босқа аталмаған сияқты. Әрі еріп әpi салқын,

рахат үясы осы сияқты көрініп кетті.

Түкпірге таман, қабырғаның, бір жерін әдемілеп тұрып мен ойыпты да, оған бірталай

кітап тізіп қойыпты. Санай жүру бақташының әдеті ғой, мен бір қарағанда-ақ он бес кітап

екенін сыдыртып санап шықтым. Менің кітаптарға көзім түсіп тұрғанын Шеген де байқап

қалып:

Оқи білемісің? — деді.

Білмеймін,— дедім ұялған үнмен. Шеген оныма өкінетіндей, басын шайқады:

Оның болмайды, Костя! Оқу керек! Адамның басы дарбыз емес,— деді.

Мен қайда жүріп, қалай оқы дейтініне түсіне алмай, аңырып қалдым. Оқымаған өз

айыбым сияқтанып, қысылып та тұрмын. Шеген біраз ойланып қалғандай болды да:

Есептей білемісің? — деді. Білем.

Нешеге дейін?

Екі мың сегіз жүз сексен жетіге дейін...

Шеген қарқылдап күліп жіберді. Мақтаныңқырап кеткенімді өзім де аңғардым. Оның

үстіне, «екі мың дегенім дұрыс-ақ болсын... Үлкен сан, мақтанарлық сан... Сегіз жүз де

жаман емес... Ал, сексен жеті деген немене? Не үшін сексен сегіз емес, не болмаса, тұп-

Стр. 18 - Ғ. Мүсірепов Қазақ солдаты

Упрощенная HTML-версия

К полной версии

Содержание

Стр. 17

 

Стр. 19

 

Қазақстанның ашық кітапханасы

тура тоқсан емес? деген ой келеді. Шеген кек құрақтың үстіне құлай кетіп күлкісін әлі тыя

алмай жатыр.

Екі мың сегіз жүз сексен жеті!.. Өлтірдің, Костя, өмірдің мені! —деп, кейде қатты

қарқылдап жіберіп, кейде де булығып, демін ала алмай, аунап-аунап күледі.

Әрі-беріден соң ғана есіме түсті, сексен жеті дегенім

баққан сиырларымның саны екен. Шегенге осыны айттым.

—

Е, бақташы ма едің! —деді Шегең күлкісін тыйып.

—

Ие, жазғытұрымнан бері сиыр бағам.

—

Біз сені түнде керігі, алып кетсек қайтеді деп те ойлап едік. Бірақ, таптық жағыңа

көзіміз жеткен соң көрерміз деп қозғамап едік. Енді көзіміз жетті, біздіксің! — деді

Шеген.

—

Мен «таптық жағың» дегенің немене деп сұрадым. Шеген маған:

—

Шпана, бұзақылардың бірі болып жүре ме деп, жоламап едік. Ондайлар да болады.

Олар бізге жолдас емес,— деп түсіндірді.

Пұшық мұрын, бақыр шайнекті отқа қойып жатып:

—

Бірақ сен оқуың керек! Оны біліп қой!—деді Шеген.

—

Оқымаған бала оқыған балаға жолдас бола алмай ма?—деп, жәбірленгенімді

білдіргім келіп бір тұрдым да, бата алмадым. Сұрай алмадым.

—

Өзі орысша-қазақшаға судай! — деді Бораш, ақырын ғана сыбырлап.

—

Сен ше?

—

Оқи алам...

Көзім жасық тартып, үстіңгі қабаттарым азырақ қызып бара жатқандай, аузым балдыр

татып бара жатқандай сезіледі. Жәбір, қорлану, намыстану дегендер қол ұстасып, алқымға

келіп, буып бара жатқандай сезіледі.

—

Әуелі таза болайық,— деп, Шеген менің шапанымды алып өзенді сабалай бастады.

Айналдырған екі түймемнің біреуі үзіліп кете ме деп, мен қылпылдап отырмын.

—

Шапан жарықтық әкеңнен қалса да ескі исінен әбден арылатын болсын,— дейді

Шеген.

Әуелі түймелеріме жаным ашып Шегеннің қасына барып ем. Артынан сабалаған судың

сартылдағанына қызығып кетіп, шапанымды сабаласуға өзім де қосылып кеттім.

Борашта бір ерекше тәртіптілік бар. Әлдеқайдан ұзындау келген көкала орамал тауып

алып, оны әдемілеп төсеп, әкелген базарлықтарымызды түр-түрімен жайып жатыр. Екі ақ

қалайы бокалдары бар екен оны ысқылап, сүртіп, ыстық сумен шайып тастап:

—

Шеген аға, шайға келіңдер,— деді.

Шайға отырған соң, Шеген маған тағы үш түрлі өсиет айтты...