й тапсырмасын пысықтау.

Сабақтың тақырыбы: §31.Ауа райы

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ауа райы оның элементтерін және құбылыстардың ауа массаларына әсерін ауа райын болжау жайлы білімді қалыптастыру жаңа білімді меңгерту.

Білімділік: Табиғаттағы ауа райы құбылыстарын танып білуге тәрбиелеу.

Дамытушылық: Ізденушілікті арттыра отырып, өз бетінші білім алуды дамыту.

Сабақ типі: аралас сабақ.

Сабақтың әдісі: ауызша, әңгімелесу, түсіндіру.

Сабақтың көрнекілігі: Синоптикалық карталар, жарты шарлар картасы.

География тілі. Термометр, гигрометр, ауа массасы, изосызықтар, метеорология ғылымы.

Сабақ барысы.

Йымдастыру кезеңі.

й тапсырмасын пысықтау.

3. Оқушылар тақырып соңындағы тапсырмалар мен сұрақтарға жауап береді. Жел бағыты мен жылдамдығы, өздері жүргізген (бір күн, орта, ай) бақылауларының нәтижесін шығарып баяндайды. Жел өрнегі туралы түсінік беріп, жел өрнегін сызуға да болады. Желдің маңызы мен зияны туралы баянадйды. Мұғалім толықтырып, қорытып бағалайды.

ІІІ. Жаңа сабақты меңгерту барысы.

Жоспар.

1. Ауа райы, оның элементтері мен құбылыстары

2. Ауа массалары, олардың түрлері, қалыптасуы

3. Ауа райын болжау,зерттеу жұмыстары.

4. Қорытынды.

Мұғалім ауа райы мен климат жайлы түсінік береді.

Ауа райы элементтері –атмосфера қысымы, температура, желдің жылдамдығы,ылғалды лық мөлшері т.б.Ауа райы құбылыстары – жауын –шашын, жел, тұман,бұлт дауыл,боран, найзағай, кемпірқосақ т,б,

Ауа-райы белгілі бір уақыттағы жергілікті жердегі тропосфераның жай күйі. Климат дегенім ше?

Жердің Күнге қатысты маусымдық өзгерістері, яғни жерге келіп түсетін күн сәулесінің жылуы температураны нақтылайды.Қоңыржай белдеуде ауа райының төрт маусымдық өзгерістер өзгерісі нақты білінеді. Ыстық белдеулерде «мәңгі» жаз,ал полярлық белдеу лерде «мәңгі» қыс болады. Бұл белдеулерде маусымдық өзгерістер анық байқалмайды. (Күннің түсу бұрышы, жердің пішініне байланысты). Ауа массасы жайлы түсіндіру кезін де жарты шарлар каратасын пайдалану керек.

Ауа массалары

экваторлық ауа тропиктік ауа

 

қоңыржай Арктикалық н/се полярлық ауа массалары

Ауа массасы дегеніміз – тропосфераның бір-бірінен температурасы,мөлдірлігі,ылғалды лығы яғни қасиеттері жөнінен ерекшелік, жасайтын үлкен бөліктері.Ауа массасының әр қайсысы мыңдаған,милли ондаған шаршы шақырымды қамтиды.Қалыңдығы да бірнеше шақырымға жетеді,кейде тропосфераның жоғарғы шекарасына дейін барады.

Ауа райын болжау – бұл оның күйін ғылыми талдау негізінде оның өзгерістерін алдын-ала біліп отыру.Қазіргі таңда әлем бойынша 10.000 –ға жуық метеорологиялық станциялар ауа райы туралы мәліметтерді жинақтайды,оларды талдайды.Атмосфераның жоғарғы қа батын бақылау үшін әуе шарларын,метеозонд, зымырандар қолданылады.Мұхиттағы ауа райын бақылауды метеобүй автоматты түрде жүргізеді.жердегі станциялар,т сонымен бір ге ғарыш станциялары мен жер серіктерінен де ауа райы туралы ақпараттар түседі.Алын ған мәліметтерден арнайы ауа райцының картасы жасалынады.Ауа райы картасы,ауа рай ын болжауды оқулық бойынша толық түсіндіріледі.Оқулық пен дәптермен жұмыс міндет ті түрде жүргізілуі тиіс, бұл оқушының есте сақтауына көмекші болады.Сабақ соңында ауа райның белгілері(97 бет, §34) жайлы оқып,сабақ қорытындылады, бекіту сұрақтары беріледі.

Қорытынды: Ауа райы белгілі бір уақыттағы жергілікті жердегі тропосфера күйін білдіреді екен.

Бұл тақырыпта ауа райы элеметерді және құбылыстарымен таныстық. Сонымен қатар ауа массалары жайлы мағлұмат алдық, ал ауа райын болжау, зеріттеу адамның күнделікті тұрмысы мен шаруашылық әрекеті үшін қажет. Қазіргі уақытта жер шарындағы бүкіл ме теостанцияалар (10. 000. аса) мамандары біріңғай Гринвиш уақытымен бақылау бақылау жүргізетіні де сендерге белгілі болды. Ауа райы болжамы түрлі ақпарат көздері арқылы көпшілікке хабарланады. Қауіпті құбылыстар арнаулы хабарлар арқылы дер кезінде жет кізіліп тұрады. Жергілікті белгілерге қарап ауа райын болжауға болады.

Йге тапсырма §31.Ауа райы